Lantanido

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Mga Lantanido sa talaang peryodiko
Hidroheno (other non-metal)
Helyo (noble gas)
Liyo (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Karbon (other non-metal)
Nitroheno (other non-metal)
Oksiheno (other non-metal)
Plorina (halogen)
Neon (noble gas)
Sodyo (alkali metal)
Magnesyo (alkaline earth metal)
Aluminyo (post-transition metal)
Silikon (metalloid)
Pospora (other non-metal)
Asupre (other non-metal)
Kloro (halogen)
Argon (noble gas)
Potasyo (alkali metal)
Kalsiyo (alkaline earth metal)
Iskandiyo (transition metal)
Titanyo (transition metal)
Banadyo (transition metal)
Kromyo (transition metal)
Maganesyo (transition metal)
Bakal (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nikel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (other non-metal)
Bromine (halogen)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (halogen)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanoid)
Cerium (lanthanoid)
Praseodymium (lanthanoid)
Neodymium (lanthanoid)
Promethium (lanthanoid)
Samarium (lanthanoid)
Europium (lanthanoid)
Gadolinium (lanthanoid)
Terbium (lanthanoid)
Dysprosium (lanthanoid)
Holmium (lanthanoid)
Erbium (lanthanoid)
Thulium (lanthanoid)
Ytterbium (lanthanoid)
Lutetium (lanthanoid)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (halogen)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinoid)
Thorium (actinoid)
Protactinium (actinoid)
Uranium (actinoid)
Neptunium (actinoid)
Plutonium (actinoid)
Americium (actinoid)
Curium (actinoid)
Berkelium (actinoid)
Californium (actinoid)
Einsteinium (actinoid)
Fermium (actinoid)
Mendelevium (actinoid)
Nobelium (actinoid)
Lawrencium (actinoid)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Ununtrium (unknown chemical properties)
Flerovium (unknown chemical properties)
Ununpentium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Ununseptium (unknown chemical properties)
Ununoctium (unknown chemical properties)

Ang lantanido o seryeng lanthanoid (nomenklaturang IUPAC)[1] ay binubuo ng labinlimang metal na elementong kemikal na may atomikong bilang na 57 hanggang 71, mula lantano hanggang sa lutesyo.[2][3][4]

Kadalasang tinatawag ang labinlimang elementong lantanido, kasama na ang mga katulad na elementong kemikal na iskandiyo at itriyo, na bihirang elemento ng lupa.

Ginagamit ang impormal na kemikal na simbulong Ln sa mga pangkalahatang usapan sa lantanido para tukuyin ang kahit anong lantanido. Lahat, maliban sa isa, ng mga lantanido ay mga elementong nasa f-bloke, na sumusunod sa pagpupuno ng talukab ng elektron sa 4f; ang lutesyo, isang elementong d-block, ay kadalasang isinasama sa pangkat ng lantanido dahil sa pagkakapareha niya sa kemikal na karakter sa iba pang lantanido. Nakakabuo ang lahat ng mga elementong lantanido ng trivalent cations, Ln3+, na kung saan ang kemika ay malakihang nalalaman sa pamamagitan ng rayos ioniko, na kung saan ay bumababa kahit papaano mula sa lantano hanggang sa lutesyo.

Elemento La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
Atomikong bilang 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71
Larawan
Densidad (g/cm3) 6.162 6.770 6.77 7.01 7.26 7.52 5.244 7.90 8.23 8.540 8.79 9.066 9.32 6.90 9.841
Punto ng pagkalusaw (°C) 920 795 935 1024 1042 1072 826 1312 1356 1407 1461 1529 1545 824 1652
Atomikong konpigurasyon ng elektron* 5d1 4f15d1 4f3 4f4 4f5 4f6 4f7 4f75d1 4f9 4f10 4f11 4f12 4f13 4f14 4f145d1
Konpigurasyong elektron ng Ln3+ *[5] 4f0[6] 4f1 4f2 4f3 4f4 4f5 4f6 4f7 4f8 4f9 4f10 4f11 4f12 4f13

4f14

Rayos ng Ln3+ (pm) 103 102 99 98.3 97 95.8 94.7 93.8 92.3 91.2 90.1 89 88 86.8 86.1

* Sa pagitan ng panimulang [Xe] at sa hulihang 6s2 ng mga talukab ng elektron

Pangkat ng mga elemento ang lantanido na kung saan tumataas ang atomikong bilang mula 57 (lantano) hanggang sa 71 (lutesyo). Ginagamit ang lantanido sapagkat kapareho ng mga magagaan na elemento sa serye ang kemikal na karakter ng lantano. Sa mahigpit na pananalita, parehong makikita ang lantano at tutesyo sa ikatlong elementong pangkat, dahil iisa lamang ang kanilang balensyang elektron sa talukab d. Subalit, parehong isinasama sila sa pangkalahatang usapan sa mga elementong lantanido.

Tignan din[baguhin | baguhin ang wikitext]

Talababa[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Ginagamit ng kasalukuyang rekomendasyong IUPAC ang pangalang lanthanoid kaysa sa lanthanide, dahil ang "-ide" ay tumutukoy sa negatibong mga ion samantalang ang "-oid" ay tumutukoy sa isa sa mga miyembro ng mga nilalaman ng elemento. Samantalang, pinapaboran pa rin ang lanthanide sa karamihan (~90%) sa mag pang-agham na artikulo at kasalukuyang ginagamit ng Ingles na Wikipedia. Sa mga lumang literatura, kadalasan pa ring ginagamit ang "lanthanon".
  2. Gray, Theodore (2009). The Elements: A Visual Exploration of Every Known Atom in the Universe. New York: Black Dog & Leventhal Publishers. p. 240. ISBN 978-1-57912-814-2.
  3. Lanthanide, Encyclopædia Britannica on-line
  4. Holden, Norman E. and Coplen, Tyler (January–February 2004). "The Periodic Table of the Elements". Chemistry International. IUPAC. 26 (1): 8. Nakuha noong March 23, 2010.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  5. Walter Koechner (2006). Solid-state laser engineering. Springer. pp. 47–. ISBN 978-0-387-29094-2. Nakuha noong 15 January 2012.
  6. Lanthanum – Chemistry Encyclopedia – reaction, water, elements, metal, gas, name, atom. Chemistryexplained.com. Retrieved on 2012-01-15.

Kawing panlabas[baguhin | baguhin ang wikitext]