Madhya Pradesh

Madhya Pradesh मध्य प्रदेश  (Hindi)
Estado ng India
Kinaroroonan ng Madhya Pradesh (kulay pula) sa India
Mga koordinado: 23.25°N 77.417°E / 23.25; 77.417
Bansa	India
Rehiyon	Malwa, Bundelkhand, Baghelkhand, Nimar, Mahakoshal, Chambal at Gird
Itinatag	Nobyembre 1, 1956
Kabisera	Bhopal
Pinakamalaking lungsod	Indore
Distrito	51
Pamahalaan
• Gobernador	Ram Naresh Yadav
• Pangunahing Ministro	Shivraj Singh Chauhan
• Lehislatura	Unicameral (230 puwesto)
• Mataas ng Hukuman	Madhya Pradesh High Court Jabalpur
Lawak
• Estado ng India	308,252 km2 (119,017 milya kuwadrado)
Ranggo sa lawak	ika-2
Populasyon  (2011)
• Estado ng India	72,597,565
• Ranggo	ika-6
• Kapal	236/km2 (610/milya kuwadrado)
• Urban	20,059,666
• Rural	52,537,899
Sona ng oras	UTC+05:30 (IST)
PIN	45xxxx-48xxxx
ISD code	091-7xxx
Kodigo ng ISO 3166	IN-MP
HDI	0.488 (medium)
Ranggo ng HDI	ika-26 (2005)
Literacy	70.60% (2011)
Sex Ratio	930 (2011)
Wikang opisyal	Hindi
Websayt	mp.gov.in

Ang Madhya Pradesh (Hindi: मध्य प्रदेश, literal na "Gitnang Lalawigan") ay isang estado sa gitnang India. Bhopal ang kabisera nito ang Indore pinakamalaking lungsod. Tinagurian itong "puso ng India" dahil ito'y nasa sentro ng bansa. Ang Madhya Pradesh ay ang ikalawang pinakamalawak na estado sa India, samantala ang higit sa 75 milyong katao nito ay ang ikaanim na pinakamalaki sa mga estado ng India. Kahangganan nito ang mga estado ng Uttar Pradesh sa hilagang-silangan, Chhattisgarh sa timog-silangan, Maharashtra sa timog, Gujarat sa kanluran, at Rajasthan sa hilagang-kanluran.

Nasasakupan ng kasalukuyang Madhya Pradesh ang sinaunang Avanti mahajanapada, na ang kabisera ay Ujjain (tinatawag din na Avanti) na naging isang pangunahing lungsod noong ikalawang yugto ng urbanisasyon ng India noong ika-6 na siglo BCE. Kalaunan, pinamunuan ang rehiyon ng mga pangunahing dinastiya ng India, kasama rito ang Imperyong Maurya, Imperyong Gupta, Harshavardhana, tapos ang mga haring Rajput ng Paramara, Chandelas, Bundela, Tomaras, nang maglaon ang Imperyong Mughal at sa bandang hulí ang Kumpederasyong Maratha. Noong unang bahagi ng ika-18 dantaon, pinaghati-hati ang rehiyon sa maraming maliliit na kaharian na nasakop ng Imperyong Briton at isinanib sa Central Provinces at Berar at sa Central India Agency.

Matapos makamtan ang kalayaan ng India, itinatag ang Madhya Pradesh bilang estado at Nagpur naging kabisera nito. Naging bahagi ng naturang estado ang katimugang bahagi ng ngayo'y Madhya Pradesh at hilagang-silangang bahagi ng ngayo'y Maharashtra. Noong 1956, nireorganisa ang estado, at ang ilang bahagi nito ay isinanib sa mga estado ng Madhya Bharat, Vindhya Pradesh at Bhopal upang itatag ang bagong estado ng Madhya Pradesh na Bhopal ang kabisera. Ang rehiyon ng Vidarbha na nagsasalita ng Marathi ay ihiniwalay at isinanib sa noo'y Bombay State. Ito ang pinakamalaking estado sa India hanggang 2000, nang ihiwalay ang timog-silangang bahagi nito ay ginawang hiwalay na estado ng Chhattisgarh.

May malaking populasyon ng mga tribo ang Madhya Pradesh, na hindi nakararanas ng malawakang pag-unlad. Dahil dito, isa ang estado sa may mababang antas ng kaunlaran sa India, na may Human Development Index value na 0.375 (2011), na mababa pa kaysa sa pambansang antas. Ang per capita GDP (nominal GDP) ng estado ay ikaapat sa pinakamababa sa bansa (2010–2011). Between 1999 and 2008, the annualised growth rate of the state was very low: 3.5%. MP is also the lowest-ranked state on the India State Hunger Index. In recent years, the state's GDP growth has been above the national average. Sagana sa yamang-mineral, ang Madhya Pradesh ay may pinakamalaking reserba ng diyamante at copper sa bansa. Higit sa 30 bahagdan ng lupain nito ay kagubatan. Nakararanas ng paglago ang turismo sa estado, at nanguna ito sa National Tourism Awards noong taong 2010–11.