Calauan
 | Marami pong problema ang artikulong ito. Tulungang mapabuti po ito o di kaya'y talakayin ang mga problemang nakasaad sa pahina ng usapan nito.
|
Calauan Bayan ng Calauan | |
|---|---|
 | |
 Mapa ng Laguna na nagpapakita ng lokasyon ng Calauan. | |
 | |
.svg)  Calauan Lokasyon sa Pilipinas | |
| Mga koordinado: 14°09′N 121°19′E / 14.15°N 121.32°E | |
| Bansa |  Pilipinas |
| Rehiyon | Calabarzon (Rehiyong IV-A) |
| Lalawigan | Laguna |
| Distrito | Pangatlong Distrito ng Laguna |
| Mga barangay | 17 (alamin) |
| Pamahalaan | |
| • Manghalalal | 46,467 botante (2022) |
| Lawak | |
| • Kabuuan | 65.40 km2 (25.25 milya kuwadrado) |
| Populasyon (Senso ng 2020) | |
| • Kabuuan | 87,693 |
| • Kapal | 1,300/km2 (3,500/milya kuwadrado) |
| • Kabahayan | 21,374 |
| Ekonomiya | |
| • Kaurian ng kita | ika-2 klase ng kita ng bayan |
| • Antas ng kahirapan | 6.98% (2021)[2] |
| • Kita | ₱241,309,538.79 (2020) |
| • Aset | ₱803,702,354.11 (2020) |
| • Pananagutan | ₱136,268,947.01 (2020) |
| • Paggasta | ₱159,242,092.89 (2020) |
| Kodigong Pangsulat | 4012 |
| PSGC | 043406000 |
| Kodigong pantawag | 49 |
| Uri ng klima | Tropikal na monsoon na klima |
| Mga wika | wikang Tagalog |
| Websayt | calauanlaguna.gov.ph |
Ang Bayan ng Calauan ay isang ika-3 klaseng bayan sa lalawigan ng Laguna, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 87,693 sa may 21,374 na kabahayan.
Nakuha ng bayan ang pangalan nito sa salitang kalawang. Kilala ang bayan na ito sa Pista ng Pinya, na ipinagdiriwang tuwing Mayo. Ang Hidden Valley Springs, isang sikat na Hot Spring Resort, ay nasa bayan ng Calauan.
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang matabang lupa ng Calauan ay nakakuha ng pansin ni Kapitan Juan de Salcedo, nang dumaan siya sa Laguna at Tayabas (ngayon ay Quezon) patungo sa Bicol Region noong 1570. Pagkalipas ng sampung taon, nagtatag ang mga awtoridad ng Espanya ng isang pamahalaang bayan na dalawang kilometro mula sa lugar ng ang kasalukuyang Poblacion, sa ngayon ay Barrio Mabacan. Tinawag nilang "Calauan" ang lugar ng bayan (salitang Tagalog para sa kalawang). Kasunod ng epidemya noong 1703, ang bayan ay inilipat sa kasalukuyang lugar nito sa tinidor ng tatlong kalsada --- ngayon sa timog-kanluran patungo sa Lungsod ng San Pablo, ang iba pang timog-silangan sa Santa Cruz, ang kabisera ng lalawigan, at ang pangatlong pupunta Hilaga hanggang Maynila.
Sa pagsisimula ng ika-18 siglo, nang itinalaga ang Bay bilang kabisera ng lalawigan ng Laguna, ang Calauan ay naging isang sitio ng Bay. Ang mga negosyante na pupunta sa Timog Luzon ay dumaan sa Bay at Calauan. Ang isa sa kanila, isang mayaman na Espanyol na nagngangalang Iñigo, ay bumili ng malalaking lupain sa Calauan noong 1812. Ang mga pagmamay-ari ni Iñigo at, kalaunan, ng kanyang mga tagapagmana ay napakalawak na maraming mga bahagi ay hindi pa rin naaayos. Ang pag-aari ay na kilala bilang Hacienda Calauan. Makalipas ang isang daang siglo, ang mga mamamayan ng Calauan ay nakipaglaban sa isang "guardia civil" sa panahon ng Himagsikang Pilipino. Si Basilio Geiroza (mas kilala sa tawag na Cabesang Basilio) at ang kanyang mga tauhan ay nagpalipat ng isang batalyon ng "mga guardia civile" sa isang limang oras na labanan sa Bario Cupangan (ngayon ay Lamot I) noong Disyembre 1897. Sa kasunod na pagkagalit ng Pilipinas-Amerikano, ang mga makabayan ng Calauan ay bilang ng bilang superior puwersa ng Heneral Otis sa Barrio San Diego ng San Pablo. Sa pagtatatag ng awtoridad ng sibilyan sa Calauan noong 1902, itinalaga ng mga Amerikano si Mariano Marfori bilang unang "pangulo". Pinondohan ng Hacienda Calauan ang pagtatayo ng isang ospital noong 1926, at si Mariano O. Marfori Jr na anak ng unang munisipalidad ng munisipyo, bilang director ng ospital at residentong manggagamot, ayon sa pagkakabanggit.
Noong 1939, sa kahilingan ni Pangulong Quezon, Doña Margarita Roxas vda. Si de Soriano, apong babae ng Espanyol na si Iñigo, ay hinati ang Hacienda Calauan at ipinagbili ito sa mga nangungupahan, bahagi ng nanatili ay ginawang rest house at isang swimming pool at naging isa ito sa mga pasyalan ng turista hanggang 1956.
Noong 1993, ang bayan ay naging pokus ng atensyon ng media nang si Antonio Sanchez, na naglilingkod bilang alkalde noon, ay nasangkot sa isang kasong panggagahasa at dobleng pagpatay na kinasasangkutan ng dalawang mag-aaral ng UPLB. Si Sanchez at maraming iba pang mga kalalakihan ay binigyan ng sentensya ng buhay noong Marso 1995
Heograpiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga heyograpikong landmark
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Barangay Lamot 2 sa Calauan ay ang lugar na kinaroroonan ng Mount Kalisungan, [7] na kilala sa pagiging lugar kung saan ang nag-urong na mga sundalong Hapon ay nagtapos sa huling kalagayan sa Laguna sa pagtatapos ng World War II. Ang bundok ng 760 MASL ay minsan kilala rin bilang Mount Nagcarlan o Mount Lamot, at isang tradisyonal sa panahon ng lugar ng pag-hiking ng banal na linggo sa mga lokal. [7] Ito ay itinuturing na paborito ng isang hiker dahil nag-aalok ito ng isang malinaw na tanawin ng Talim Island, Mount Tagapo, ang Jalajala peninusla at Mount Sembrano sa hilaga, ang Caliraya highlands sa silangan, ang pitong lawa ng San Pablo, Mount San Cristobal at Mount Banahaw hanggang ang timog, at ang Bundok Makiling sa kanluran. [7]
Mga Barangay
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang bayan ng Calauan ay nahahati sa 17 mga barangay.
|
|
Klima
[baguhin | baguhin ang wikitext]| Data ng klima para sa Calauan, Laguna | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Month | Jan | Feb | Mar | Apr | May | Jun | Jul | Aug | Sep | Oct | Nov | Dec | Year |
| Average high °C (°F) | 27
(81) |
28
(82) |
30
(86) |
32
(90) |
31
(88) |
30
(86) |
29
(84) |
29
(84) |
29
(84) |
29
(84) |
28
(82) |
27
(81) |
29
(84) |
| Average low °C (°F) | 21
(70) |
20
(68) |
21
(70) |
22
(72) |
24
(75) |
24
(75) |
24
(75) |
24
(75) |
24
(75) |
23
(73) |
22
(72) |
22
(72) |
23
(73) |
| Average precipitation mm (inches) | 52
(2.0) |
35
(1.4) |
27
(1.1) |
27
(1.1) |
82
(3.2) |
124
(4.9) |
163
(6.4) |
144
(5.7) |
145
(5.7) |
141
(5.6) |
100
(3.9) |
102
(4.0) |
1,142
(45) |
| Average rainy days | 12.0 | 8.1 | 8.8 | 9.7 | 17.9 | 22.6 | 26.2 | 24.5 | 24.6 | 22.0 | 16.7 | 14.9 | 208 |
| Source: Meteoblue (Use with caution: this is modeled/calculated data, not measured locally.) | |||||||||||||
Demograpiko
[baguhin | baguhin ang wikitext]| Taon | Pop. | ±% p.a. |
|---|---|---|
| 1903 | 2,624 | — |
| 1918 | 2,832 | +0.51% |
| 1939 | 7,302 | +4.61% |
| 1948 | 9,180 | +2.58% |
| 1960 | 13,168 | +3.05% |
| 1970 | 19,747 | +4.13% |
| 1975 | 23,370 | +3.44% |
| 1980 | 25,259 | +1.57% |
| 1990 | 32,736 | +2.63% |
| 1995 | 36,677 | +2.15% |
| 2000 | 43,284 | +3.61% |
| 2007 | 54,248 | +3.16% |
| 2010 | 74,890 | +12.45% |
| 2015 | 80,453 | +1.37% |
| 2020 | 87,693 | +1.71% |
| Sanggunian: PSA[3][4][5][6] | ||
Noong senso noong 2015, ang populasyon ng Calauan, Laguna, ay 80,453 katao, [4] na may density na 1,200 na naninirahan bawat square square o 3,100 na naninirahan bawat square mile.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑
"Province: Laguna". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Census of Population (2015). "Region IV-A (Calabarzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Census of Population and Housing (2010). "Region IV-A (Calabarzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Censuses of Population (1903–2007). "Region IV-A (Calabarzon)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑
"Province of Laguna". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Mga Kawing Panlabas
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Philippine Standard Geographic Code Naka-arkibo 2012-04-13 sa Wayback Machine.
- 2010 Philippine Census Information Naka-arkibo 2012-06-25 sa Wayback Machine.
 Lalawigan ng Laguna | ||
|---|---|---|
Santa Cruz (kabisera) | ||
| Mga bayan |  | |
| Mga nakapaloob na lungsod | ||
| Mga barangay | Tingnan: Talaan ng mga barangay sa Laguna | |
| Mga distritong pambatas | ||