Pumunta sa nilalaman

Algeria

baguhin ang mga link
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Probinsya ng Bouira)
Demokratikong Republikang Bayan ng Arhelya
الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية (Arabe)
al-Jumhūriyah al-Jazāʾiriyah ad-Dīmuqrāṭiyah ash‑Shaʿbiyah
Watawat ng Arhelya
Watawat
Emblema ng Arhelya
Emblema
Salawikain: بِالشَّعْبِ و لِلشَّعْبِ
Bil-shaʿb wa lil-shaʿb
"Ng bayan at para sa bayan"
Awitin: قَسَمًا
Qasaman
"Nanunumpa tayo"
Location of Arhelya
Kabisera
at pinakamalaking lungsod
Arhel
36°42′N 3°13′E / 36.700°N 3.217°E / 36.700; 3.217
Wikang opisyal
KatawaganArhelino
PamahalaanUnitaryong republikang semi-presidensyal
• Pangulo
Abdelmadjid Tebboune
Nadir Larbaoui
LehislaturaParliament
• Mataas na Kapulungan
Council of the Nation
• Mababang Kapulungan
People's National Assembly
Formation
900 BC
801 BC
• Numidia
202 BC
25 BC
477
757
776
786
972
1014
1235
1516
1832
5 July 1830
5 July 1962
Lawak
• Kabuuan
2,381,741 km2 (919,595 mi kuw) (10th)
• Katubigan (%)
1.1
Populasyon
• Pagtataya sa 2022
45,400,000[1] (32nd)
• Densidad
19/km2 (49.2/mi kuw) (171th)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2023
• Kabuuan
Increase $628.990 billion[2] (43rd)
• Bawat kapita
Increase $13,681[2] (111th)
KDP (nominal)Pagtataya sa 2023
• Kabuuan
Increase $224.107 billion[2] (58th)
• Bawat kapita
Increase $4,874[2] (130th)
Gini (2011)27.6
mababa
TKP (2021)Increase 0.745[3]
mataas · 91st
SalapiAlgerian dinar (DZD)
Sona ng orasUTC+1 (CET)
Ayos ng petsadd/mm/yyyy
Gilid ng pagmamanehoright
Kodigong pantelepono+213
Internet TLD.dz
الجزائر.

Ang Arhelya (Arabe: الجزائر‎, tr. al-Jazāʾir), opisyal na Demokratikong Republikang Bayan ng Arhelya, ay bansang nasa rehiyong Magreb ng Hilagang Aprika. Hinahanggan ito ng Tunisya sa hilagang-silangan, Libya sa silangan, Niher sa timog-silangan, Mali at Mawritanya sa timog-kanluran, at Moroko at Kanlurang Sahara sa kanluran. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay Arhel.

Naninirahan mula pa noong una, ang Algeria ay nasa sangang-daan ng maraming kultura at sibilisasyon, kabilang ang mga Penisyo, Romano, Vandal, Bisantinong Greko, at mga Turko. Ang modernong pagkakakilanlan nito ay nag-ugat sa mga siglo ng mga alon ng paglilipat ng Arabong Muslim mula noong ikapitong siglo at ang kasunod na Arabisasyon ng populasyon ng Berber.[4] Kasunod ng sunud-sunod na Islamikong Arabo at mga dinastiyang Berber sa pagitan ng ikawalo at ika-15 siglo, ang Regency of Algiers ay itinatag noong 1516 bilang isang malaking independiyenteng tributary state ng Imperyong Ottomano, na namumuno sa karamihan ng kasalukuyang teritoryo sa hilagang bahagi ng bansa. Matapos ang halos tatlong siglo bilang isang pangunahing kapangyarihan sa Mediterranean, ang bansa ay sinalakay ng Pransya noong 1830 at pormal na isinama noong 1848, kahit na hindi ito ganap na nasakop at napatahimik hanggang 1903. ay nabawasan ng hanggang isang-katlo dahil sa digmaan, sakit, at gutom.[5] Ang masaker ng Sétif at Guelma noong 1945 ay naging dahilan ng lokal na paglaban na nagtapos sa pagsiklab ng Digmaang Alheriya noong 1954. Nakuha ng Algeria ang kalayaan nito noong 5 Hulyo 1962 at idineklara ang People's Democratic Republic noong 25 Setyembre ng taong iyon. Bumagsak ang bansa sa isang madugong digmaang sibil mula 1991 hanggang 2002.

Mga lalawigan at distrito

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Nahahati ang Algeria sa 48 na lalawigan (mga wilaya), 553 na distrito (mga daïra) , at 1,541 na munisipalidad (mga baladiyah).

# Wilaya Lawak (km2) Populasyon map # Wilaya Lawak (km2) Populasyon
1 Adrar 402,197 439,700
25 Constantine 2,187 943,112
2 Chlef 4,975 1,013,718 26 Médéa 8,866 830,943
3 Laghouat 25,057 477,328 27 Mostaganem 2,269 746,947
4 Oum El Bouaghi 6,768 644,364 28 M'Sila 18,718 991,846
5 Batna 12,192 1,128,030 29 Mascara 5,941 780,959
6 Béjaïa 3,268 915,835 30 Ouargla 211,980 552,539
7 Biskra 20,986 730,262 31 Oran 2,114 1,584,607
8 Béchar 161,400 274,866 32 El Bayadh 78,870 262,187
9 Blida 1,696 1,009,892 33 Illizi 285,000 54,490
10 Bouïra 4,439 694,750 34 Bordj Bou Arréridj 4,115 634,396
11 Tamanrasset 556,200 198,691 35 Boumerdes 1,591 795,019
12 Tébessa 14,227 657,227 36 El Taref 3,339 411,783
13 Tlemcen 9,061 945,525 37 Tindouf 58,193 159,000
14 Tiaret 20,673 842,060 38 Tissemsilt 3,152 296,366
15 Tizi Ouzou 3,568 1,119,646 39 El Oued 54,573 673,934
16 Algiers 273 2,947,461 40 Khenchela 9,811 384,268
17 Djelfa 66,415 1,223,223 41 Souk Ahras 4,541 440,299
18 Jijel 2,577 634,412 42 Tipaza 2,166 617,661
19 Sétif 6,504 1,496,150 43 Mila 9,375 768,419
20 Saïda 6,764 328,685 44 Ain Defla 4,897 771,890
21 Skikda 4,026 904,195 45 Naâma 29,950 209,470
22 Sidi Bel Abbès 9,150 603,369 46 Ain Timouchent 2,376 384,565
23 Annaba 1,439 640,050 47 Ghardaia 86,105 375,988
24 Guelma 4,101 482,261 48 Relizane 4,870 733,060

Mga pinakamalaking lungsod

[baguhin | baguhin ang wikitext]
 
Pinakamalalaking mga lungsod o bayan sa Algeria
According to the 2008 Census[6]
Ranggo Pangalan Lalawigan Pop. Ranggo Pangalan Lalawigan Pop.
Algiers
Algiers
Oran
Oran 		1 Algiers Algiers 2,364,230 11 Tébessa Tébessa 194,461 Constantine
Constantine
Annaba
Annaba
2 Oran Oran 803,329 12 El Oued El Oued 186,525
3 Constantine Constantine 448,028 13 Skikda Skikda 182,903
4 Annaba Annaba 342,703 14 Tiaret Tiaret 178,915
5 Blida Blida 331,779 15 Béjaïa Béjaïa 176,139
6 Batna Batna 289,504 16 Tlemcen Tlemcen 173,531
7 Djelfa Djelfa 265,833 17 Ouargla Ouargla 169,928
8 Sétif Sétif 252,127 18 Béchar Béchar 165,241
9 Sidi Bel Abbès Sidi Bel Abbès 210,146 19 Mostaganem Mostaganem 162,885
10 Biskra Biskra 204,661 20 Bordj Bou Arréridj Bordj Bou Arréridj 158,812

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. ↑ "Démographie" [Demography] (PDF). Office National des Statistiques (sa wikang Pranses). 1 Ene 2022. Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong 4 Abril 2023. Nakuha noong 1 Ene 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Algeria)". IMF.org. International Monetary Fund. 10 Oktubre 2023. Nakuha noong 12 Oktubre 2023.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Human Development Report 2021-22 Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping Our Future in an Uncertain World (PDF). United Nations Development Programme. 8 Setyembre 2022. pp. 289–292. Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong 2022-10-09. Nakuha noong 10 Setyembre 2022.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ "Algeria | Flag, Capital, Population, Map, & Language | Britannica". www.britannica.com (sa wikang Ingles). 2024-05-09. Inarkibo mula sa orihinal noong 17 Nobyembre 2017. Nakuha noong 2024-05-15.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ "Algeria – Colonial rule". Britannica (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 16 Enero 2024. Nakuha noong 19 Disyembre 2023.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ http://citypopulation.de/Algeria-Cities.html

Kawing panlabas

[baguhin | baguhin ang wikitext]
May kaugnay na midya tungkol sa Algeria ang Wikimedia Commons.

* Pamilian:Mga bansa sa Aprika


BansaAlherya Ang lathalaing ito na tungkol sa Bansa at Alherya ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Algeria&oldid=2116029"