Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao

Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM)
*Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao* (Filipino)
الحكم الذاتي الاقليمي لمسلمي مندناو (Arabe)
	Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM); Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao (Filipino); الحكم الذاتي الاقليمي لمسلمي مندناو (Arabe)
	Former autonomous region of the Philippines
Flag	Seal
	Location within the Philippines
Kabisera	Cotabato City (provisional and de facto seat of government); Parang (de jure seat of government, 1995–2001)
History
	Population
Political subdivisions	5 provinces Basilan (except Isabela City) ; Lanao del Sur ; Maguindanao ; Sulu ; Tawi-Tawi ;
Ngayon bahagi ng	Bangsamoro Autonomous Region

Ang Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao,^[3] dinadaglat na ARMM (Ingles: Autonomous Region in Muslim Mindanao, Arabe: الحكم الذاتي الاقليمي لمسلمي مندناو‎) ay isang rehiyon ng Pilipinas na binubuo ng limang lalawigan—Cotabato, Lanao del Norte—at isang lungsod—Iligan—na may nakararaming Muslim na populasyon. Inilipat ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 36 ang Basilan mula Rehiyon IX at Lungsod ng Marawi mula sa Rehiyon XII. Ang sentrong panrehiyon ang Lungsod ng Iligan at ito rin ang nagsisilbing luklukan ng pamahalaang panrehiyon, ngunit bahagi ng Rehiyon XII ang lungsod.

Unang nilikha ang rehiyon noong 1 Enero 1990 sa bisa ng Batas Republika Blg. 6734, na kilala din bilang Batas Organiko. Opisyal na itinalaga ang ARMM noong 6 Nobyembre 1990 sa Lungsod ng Cotabato.

Demograpiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Senso ng populasyon ng ARMM
Taon	Pop.	±%
1990	2,108,061	—
2000	2,803,045	+33.0%
2010	3,256,140	+16.2%
Source: National Statistics Office^[4]

Pagkakahating Pampolitika[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga lalawigan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mapang politikal ng Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao

Lalawigan	Kabisera	Populasyon (2010)^[4]	Sukat (km²)	Dami ng Tao (bawat km²)
Cotabato	Kidapawan	293,222	1,994.1	147.0
Lanao del Norte	Tubod	933,260	12,051.9	77.4

Lungsod ng Iligan¹	—	461,877	488.86	944.8

NOTES:

^a Figures exclude Isabela City.
^c Figures exclude the independent component city of Cotabato.
Land area figures taken from the Department of Budget and Management's 2008 IRA computation documents.
Population figures taken from the National Statistics Office's 2007 Census of Population results Naka-arkibo 2008-11-20 sa Wayback Machine..

Pamahalaan[baguhin | baguhin ang wikitext]

ARMM Organizational Structure[baguhin | baguhin ang wikitext]

Tagapagganap[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pinamumunuan ang rehiyon ng isang Rehiyunal na Gobernador. Ang Rehiyunal na Gobernador at Bise Rehiyunal na Gobernador ay inihahalal katulad ng mga lokal na tagapagganap. Ang mga batas pangrehiyon ay isinasagawa sa Kapulungan ng Rehiyon, na binubuo ng mga "Assemblymen", na inihahalal din ng mga taumbayan. Ang halalang pangrehiyon ay kadalasang idinaraos isang taon pagkatapos ng pangkahalatang halalan (pambansa at pang-lokal), na nakadepende sa lehislasyon mula sa Kongreso ng Pilipinas. Ang mga opisyal ng rehiyon ay may tiyak na terminong tatlong taon, na maaaring madugtungan sa kapangyarihan ng kongreso.

Ang Rehiyunal na Gobernador ay ang pinakamataas na opisyal na tagapagpaganap ng pamahalaang rehiyunal, at tinutulungan ng gabinete na hindi lalagpas sa 10 kasapi. Siya ang nagtatalaga ng mga kasapi ng gabinete, na aayon sa Kapulungan ng Rehiyon.

Termino	Gobernador	Partido	Bise Gobernador	Partido
1990–1993	Zacaria Candao	Lakas-NUCD	Benjamin Loong	Lakas-NUCD
1993–1996	Lininding Pangandaman	Lakas-NUCD-UMDP	Nabil Tan	Lakas-NUCD-UMDP
1996–2002	Nurallaj Misuari	Lakas-NUCD-UMDP	Guimid P. Matalam	Lakas-NUCD-UMDP
2001	Alvarez Isnaji^a	Lakas-NUCD-UMDP
2001–2005	Parouk S. Hussin	Lakas-NUCD-UMDP	Mahid M. Mutilan	Lakas-NUCD-UMDP
2005–2009	Zaldy Ampatuan	Lakas Kampi CMD	Ansaruddin-Abdulmalik A. Adiong	Lakas Kampi CMD
2009–2011	Ansaruddin-Abdulmalik A. Adiong^a	Lakas Kampi CMD	Reggie M. Sahali-Generale^a	Lakas Kampi CMD
2011–2019	Mujiv S. Hataman^b	Liberal	Haroun Al-Rashid Lucman II^b	Liberal

^a Acting capacity

^b Officer-in-charge hanggang 30 Hunyo 2013

Ekonomiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Isa ang rehiyon sa pinakamahirap na rehiyon sa Pilipinas. Mayroon itong per capita GRDP na P3,433 noong 2005, 75.8 % na mas mababa kung ihahambing sa pambansang pamantayan na P14,186. Ito ang pinakamababa sa 17 rehiyon sa Pilipinas.^[5]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

↑ Regional Legislative Assembly of the Autonomous Region in Muslim Mindanao (September 22, 1995). "An Act Fixing the Permanent Seat of Government for the Autonomous Region in Muslim Mindanao at the Municipality of Parang, Province of Maguindanao" (PDF). Tinago mula sa orihinal (PDF) noong August 29, 2016. Nakuha noong August 9, 2016.
↑ Census of Population (2015). Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
↑ Narvaez, Eilene Antoinette G.; Macaranas, Edgardo M., mga pat. (2013). "Mga Pangalan ng Tanggapan ng Pamahalaan sa Filipino - Edisyong 2013" (PDF). kwf.org.ph (sa wikang Filipino at Ingles). Komisyon ng Wikang Filipino. pa. 38. ISBN 978-971-0197-22-4. Tinago mula sa orihinal (PDF) noong 2017-03-29. Nakuha noong 24 Enero 2019. {{cite web}}: May mga blangkong unknown parameter ang cite: |dead-url= (tulong)
↑ ^4.0 ^4.1 "Population and Annual Growth Rates for The Philippines and Its Regions, Provinces, and Highly Urbanized Cities" (PDF). 2010 Census and Housing Population. National Statistics Office. Tinago mula sa orihinal (PDF) noong 28 Septiyembre 2013. Nakuha noong 12 Agosto 2013. {{cite web}}: Pakitingnan ang mga petsa sa: |archive-date= (tulong)
↑ 2005 Gross Regional Domestic Product-Per Capita, National Statistical Coordination Board.

[mmaa42-1] Regional Legislative Assembly of the Autonomous Region in Muslim Mindanao (September 22, 1995). "An Act Fixing the Permanent Seat of Government for the Autonomous Region in Muslim Mindanao at the Municipality of Parang, Province of Maguindanao" (PDF). Tinago mula sa orihinal (PDF) noong August 29, 2016. Nakuha noong August 9, 2016.

[PSA15–ARMM-2] Census of Population (2015). Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.

[3] Narvaez, Eilene Antoinette G.; Macaranas, Edgardo M., mga pat. (2013). "Mga Pangalan ng Tanggapan ng Pamahalaan sa Filipino - Edisyong 2013" (PDF). kwf.org.ph (sa wikang Filipino at Ingles). Komisyon ng Wikang Filipino. pa. 38. ISBN 978-971-0197-22-4. Tinago mula sa orihinal (PDF) noong 2017-03-29. Nakuha noong 24 Enero 2019. {{cite web}}: May mga blangkong unknown parameter ang cite: |dead-url= (tulong)

[NSO-4] 4.0 ^4.1 "Population and Annual Growth Rates for The Philippines and Its Regions, Provinces, and Highly Urbanized Cities" (PDF). 2010 Census and Housing Population. National Statistics Office. Tinago mula sa orihinal (PDF) noong 28 Septiyembre 2013. Nakuha noong 12 Agosto 2013. {{cite web}}: Pakitingnan ang mga petsa sa: |archive-date= (tulong)

[5] 2005 Gross Regional Domestic Product-Per Capita, National Statistical Coordination Board.

[1]

[2]

[3]

[4]

a

[5]

t u b Rehiyon ng Pilipinas
Luzon	I – Ilocos • II – Lambak ng Cagayan • III – Gitnang Luzon • IV-A – CALABARZON • IV-B – MIMAROPA • V – Bicol • CAR – Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera • NCR – Pambansang Punong Rehiyon
Kabisayaan	VI – Kanlurang Kabisayaan • VII – Gitnang Kabisayaan • VIII – Silangang Kabisayaan
Mindanao	IX – Tangway ng Zamboanga • X – Hilagang Mindanao • XI – Rehiyon ng Davao • XII – SOCCSKSARGEN • XIII – Caraga • BARMM – Rehiyong Awtonomo ng Bangsamoro sa Muslim Mindanao
Dating Rehiyon	ARMM – Awtonomong Rehiyon sa Muslim Mindanao • NIR – Pulo ng Negros • IV –Timog Katagalugan