2019

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Enero 2019)
Dantaon: ika-20 dantaon - ika-21 dantaon - ika-22 dantaon
Dekada: Dekada 1980  Dekada 1990  Dekada 2000  - Dekada 2010 -  Dekada 2020  Dekada 2030  Dekada 2040

Taon: 2016 2017 2018 - 2019 - 2020 2021 2022

Ang 2019 (MMXIX) ay isang karaniwang taon na nagsisimula sa Martes sa kalendaryong Gregoryano, ang ika-2019 taon sa mga pagtatalagang Karaniwang Panahon at Anno Domini (AD), ang ika-19 na taon sa ika-3 milenyo, ang ika-19 na taon ng ika-21 dantaon, at ang ika-10 at huling taon ng dekada 2010.

Itinalaga ang 2019 bilang Internasyunal na Taon ng Talaang Peryodiko ng mga Elemento ng Pangkalahatang Pagpupulong ng Mga Nagkakaisang Bansa[1] na binigay na natuon sa ika-150 amibersaryo ng pagkakalikha nito ni Dmitri Mendeleev noong 1869.

Kaganapan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Enero[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ibinigay ni Bartolome I ng Konstantinopla (kaliwa) ang tomos ng awtosepalya sa Metropolitanong Efipanio.
  • Enero 1
    • Nagawa ng New Horizons ang malapit na paglapit sa bagay ng Sinturon ng Kuiper na 486958 Arrokoth sa ganap na 05:33 UTC.
    • Nagsimula si Jair Bolsonaro sa kanyang apat-na-taong termino bilang Pangulo ng Brazil.
    • Tumiwalag ang Qatar mula sa OPEC.
    • Naging ligal na sa Austrya ang kasalan ng magkaparehong kasarian.[2]
    • Pumasok na ang mga gawa na nalathala ng mga may-akda na namatay noong 1948 sa publikong dominyo sa maraming mga bansa. Sa Estados Unidos, pumasok na sa publikong dominyo ang lahat ng mga gawa na nailathala noong 1923, ang unang pagpasok ng mga nilathalang gawa sa publikong dominyo simula noong 1998.
  • Enero 3 – Ang Tsinong pansiyasat na Chang'e 4 ay naging unang artipisyal na bagay na lumapag sa lupain sa malayong banda ng Buwan.[3]
  • Enero 5 – Naglabas si Bartolome I ng Konstantinopla ng isang pormal na kasunduan na nagbibigay ng kalayaan sa Ortodoksong Simbahan ng Ukraine mula sa Rusong Ortodoksong Simbahan.[4]

Pebrero[baguhin | baguhin ang wikitext]

Marso[baguhin | baguhin ang wikitext]

Abril[baguhin | baguhin ang wikitext]

Unang imahe ng isang itim na butas (M87*) na nakuha sa pamamagitan ng Teleskopyong Event Horizon

Mayo[baguhin | baguhin ang wikitext]

Hunyo[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Hunyo 3 – Masaker sa Khartoum: Higit sa 100 katao ang pinatay nang sinalakay at bukas na pinaputok ng mga tropang Sudanes at milisyang Janjaweed ang kampo ng nagproprotesta sa labas ng isang punong-himpilan ng militar sa Khartoum, Sudan.[13]
  • Hunyo 11 – Hindi na ginawang krimen ang homoseksuwalidad sa Botswana.[14]

Hulyo[baguhin | baguhin ang wikitext]

Agosto[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Agosto 10 – Namatay ang 32 at 1,000,000 nilikas habang dumaan sa kalupaan ang Bagyong Lekima sa Zhejiang, Tsina. Noong nakaraang mga araw, nagdulot ito ng mga pagbaha sa Pilipinas kung saan kilala ito bilang Bagyong Hanna.[20]
  • Agosto 12 Mga protesta sa Hong Kong ng 2019-20: Nagsara ang Internasyunal na Paliparan ng Hong Kong dahil sa mga protesta.[21]

Setyembre[baguhin | baguhin ang wikitext]

Si Greta Thunberg ang pinakabatang tao ng taon ng TIME

Oktubre[baguhin | baguhin ang wikitext]

Nobyembre[baguhin | baguhin ang wikitext]

Disyembre[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang ilustrasyon ng SARS-CoV-2 ng COVID-19 ay sumiklab noong Disyembre 1, 2019

Kamatayan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Henry Sy
Albert Finney
Karl Lagerfeld
Alan García
Mohamed Morsi
Peter Fonda
Robert Mugabe
Jacques Chirac

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. "The United Nations proclaims the international year of the periodic table of chemical elements". iupac.org (sa wikang Ingles).
  2. "Austria: Same-Sex Couples Allowed to Get Married Starting January 2019". Library of Congress (sa wikang Ingles). Disyembre 12, 2017. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Enero 25, 2018. Nakuha noong Marso 28, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. Moss, Trefor (Enero 3, 2019). "China Lands Probe on the 'Dark Side' of the Moon". The Wall Street Journal (sa wikang Ingles). Nakuha noong Enero 3, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. "Ukraine Orthodox Church granted independence from Russian Church". BBC (sa wikang Ingles). Enero 5, 2019. Nakuha noong Enero 8, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. "Pope Francis Makes 'Historic' Gulf Tour Amid Yemen Crisis and Christian Repression". The New York Times (sa wikang Ingles). Pebrero 3, 2019. Nakuha noong Pebrero 5, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. "Islamic State group defeated as final territory lost, US-backed forces say", BBC News (sa wikang Ingles), Marso 23, 2019, nakuha noong Marso 23, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. "Algerian president Abdelaziz Bouteflika resigns after 20 years". The Guardian (sa wikang Ingles). Abril 2, 2019. Nakuha noong Abril 2, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. "Astronomers capture first image of a black hole". EurekAlert!. Abril 10, 2019. Nakuha noong Abril 10, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. "First ever black hole image released". BBC News (sa wikang Ingles). Abril 10, 2019. Nakuha noong Abril 10, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. Zimmer, Carl (Abril 10, 2019). "A New Human Species Once Lived in This Philippine Cave - Archaeologists in Luzon Island have turned up the bones of a distantly related species, Homo luzonensis, further expanding the human family tree". The New York Times (sa wikang Ingles). Nakuha noong Abril 10, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. "Taiwan gay marriage: Parliament legalises same-sex unions". BBC News (sa wikang Ingles). Mayo 17, 2019. Nakuha noong Mayo 17, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. "The Latest: Trump to meet Japan's emperor, talk with Abe". Associated Press (sa wikang Ingles). Mayo 26, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. "35 dead as Sudan troops move against democracy protesters". Associated Press (sa wikang Ingles). Hunyo 3, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. "Botswana decriminalises homosexuality". BBC News (sa wikang Ingles). Hunyo 11, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. NASA - Total Solar Eclipse of 2019 July 02 (sa wikang Ingles), Enero 29, 2018, nakuha noong Disyembre 29, 2018{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. "Total solar eclipse graces South American skies". Axios (sa wikang Ingles). Hulyo 2, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. "DR Congo Ebola declared public health emergency", BBC News (sa wikang Ingles), Hulyo 17, 2019, nakuha noong Hulyo 17, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  18. "Boris Johnson becomes UK's new prime minister", BBC News (sa wikang Ingles), Hulyo 24, 2019, nakuha noong Hulyo 24, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  19. "History is written, India bans Triple talaq", India Today (sa wikang Ingles), nakuha noong Agosto 6, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  20. "Devastating photos show the damage of Typhoon Lekima, which left at least 32 people dead and forced 1 million to evacuate in China", Business Insider (sa wikang Ingles), nakuha noong Agosto 11, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  21. "Hong Kong airport cancels Monday flights amid sit-in protest", Al Jazeera.com (sa wikang Ingles), Agosto 12, 2019, nakuha noong Agosto 12, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  22. Morgan McFall Johnsen; Dave Mosher (Setyembre 6, 2019), "India lost contact with its moon lander, and an astronomer thinks the spacecraft crashed into the lunar surface", Business Insider (sa wikang Ingles), nakuha noong Setyembre 6, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  23. "As it happened – 500,000 in Montreal climate march led by Greta Thunberg", Montreal Gazette (sa wikang Ingles), Setyembre 28, 2019, nakuha noong Setyembre 28, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  24. Umair Irfan (Setyembre 28, 2019), "Kids around the world are striking again for the climate. They aren't giving up.", Vox (sa wikang Ingles), nakuha noong Setyembre 27, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  25. Trevor Nace (Setyembre 30, 2019), "Ireland Commits To Plant 440 Million Trees To Help Tackle Climate Change", Forbes (sa wikang Ingles){{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  26. "Massive damage to Star City after hours-long blaze". cnn (sa wikang Ingles). 2019-10-02. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2021-09-23. Nakuha noong 2021-03-25.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  27. "Typhoon Hagibis: Biggest Japan storm in decades makes landfall". BBC News (sa wikang Ingles). Oktubre 12, 2019. Nakuha noong Oktubre 12, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  28. "Twitter bans all political advertising", BBC News (sa wikang Ingles), Oktubre 30, 2019, nakuha noong Oktubre 30, 2019{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  29. Gutierrez, Jason (2019-10-31). "Philippines Struck by Second Big Earthquake in Three Days". The New York Times (sa wikang Ingles). ISSN 0362-4331. Nakuha noong 2021-03-25.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  30. "Fire at Shuri Castle, a world heritage site" (sa wikang Ingles). NHK. Oktubre 31, 2019. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Oktubre 30, 2019. Nakuha noong Oktubre 31, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  31. Italia decreta el estado de emergencia en Venecia por inundaciones Milenio, Nobyembre 14, 2019 (sa Italyano)
  32. "Malaysia's last known Sumatran rhino dies". BBC News. Nobyembre 23, 2019. Nakuha noong Nobyembre 23, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  33. "WHO | Novel Coronavirus—China". WHO. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Enero 14, 2020. Nakuha noong Abril 9, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  34. 34.0 34.1 McMullen, Jane (Enero 25, 2021). "Covid-19: Five days that shaped the outbreak". BBC News (sa wikang Ingles). BBC. Nakuha noong Enero 25, 2021.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  35. Typhoon hits Philippines, disrupting travel, work Reuters, Disyembre 2, 2019 (sa Ingles)
  36. "Ampatuan brothers convicted in 10-year massacre case". Rappler. Disyembre 19, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  37. "Maguindanao : Philippine family clan members guilty of massacre". BBC News (sa wikang Ingles). Disyembre 19, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  38. Cepeda, Mara (2019-01-08). "Marinduque Governor Carmencita Reyes dies at 87". Rappler (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2020-11-08. Nakuha noong 2021-08-16.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  39. News, Katrina Domingo, ABS-CBN. "Retail tycoon Henry Sy Sr passes away". ABS-CBN News (sa wikang Ingles). {{cite web}}: |last= has generic name (tulong)CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  40. "James Ingram, Grammy-Winning R&B Singer, Dies at 66". The Hollywood Reporter (sa wikang Ingles).
  41. "Actor Albert Finney dies aged 82". BBC News (sa wikang Ingles). Pebrero 8, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  42. "Comedian 'Bentong' passes away". ABS-CBN News. Pebrero 9, 2019. Nakuha noong Pebrero 12, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  43. Salterio, Leah C. (Pebrero 11, 2019). "'She has art in her heart': Armida Siguion-Reyna dies at 88". ABS-CBN News (sa wikang Ingles).{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  44. Saunders, Emmeline (Pebrero 19, 2019). "Chanel fashion designer Karl Lagerfeld dies aged 85 after cancer battle". mirror (sa wikang Ingles).{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  45. Bony, Félix D. (Marso 9, 2019). "Deuil : l'écrivain Bernard Dadié est décédé". www.linfodrome.com (sa wikang Ingles).{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  46. "Comedian Chokoleit dies". ABS-CBN News (sa wikang Ingles). 2019-03-09. Nakuha noong 2021-08-17.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: url-status (link)
  47. Abrina, Dennis (2019-04-04). "No substitute bet for late mayor Tik Aguinaldo: Comelec". www.pna.gov.ph (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2021-08-17.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: url-status (link)
  48. "El ex presidente peruano Alan García se disparó en la cabeza tras recibir una orden de arresto y está en grave estado". Infobae (sa wikang Ingles). Abril 17, 2019. Nakuha noong Abril 17, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  49. "Ex-President Alan García of Peru Is Dead After Shooting Himself During Arrest". The New York Times (sa wikang Ingles). Abril 17, 2019. Nakuha noong Abril 17, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  50. Rubin, Julia (Mayo 13, 2019). "Doris Day, actress who honed wholesome image, dies at 97". AP NEWS (sa wikang Ingles).{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  51. Goldberger, Paul (Mayo 16, 2019). "I.M. Pei, Master Architect Whose Buildings Dazzled the World, Dies at 102" (sa wikang Ingles) – sa pamamagitan ni/ng NYTimes.com.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  52. Johnson, George (Mayo 24, 2019). "Murray Gell-Mann, Who Peered at Particles and Saw the Universe, Dies at 89" (sa wikang Ingles) – sa pamamagitan ni/ng NYTimes.com.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  53. "Prem Tinsulanonda, King's Advisor and Statesman, Dies at 98". www.khaosodenglish.com (sa wikang Ingles).
  54. "Egypt's ousted president Morsi dies during trial" (sa wikang Ingles). Hunyo 17, 2019 – sa pamamagitan ni/ng www.bbc.com.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  55. Newman, Vicki (Hunyo 20, 2019). "Veteran actor and film director Eddie Garcia dies at 90 after falling into coma". mirror (sa wikang Ingles).{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  56. Griffith, Janelle; Dasrath, Diana (Agosto 16, 2019). "Peter Fonda, star of 'Easy Rider,' dead at 79". NBC News (sa wikang Ingles). Nakuha noong Agosto 16, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  57. "高校サッカー、松本暁司氏が死去 「赤き血のイレブン」モデル(共同通信)". Yahoo!ニュース (sa wikang Hapones). Inarkibo mula sa ang orihinal noong Nobyembre 17, 2019. Nakuha noong Setyembre 3, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  58. "Zimbabwe ex-President Robert Mugabe dies aged 95". BBC News (sa wikang Ingles). Setyembre 6, 2019. Nakuha noong Setyembre 6, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  59. Clarity, James F.; Tagliabue, John (Setyembre 26, 2019). "Jacques Chirac, French President Who Championed European Identity, Is Dead at 86". The New York Times (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Setyembre 26, 2019. Nakuha noong Setyembre 26, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  60. "Former French President Jacques Chirac dies at the age of 86" (sa wikang Ingles). Oculus News.
  61. Natale, Richard; Dagan, Carmel (Oktubre 28, 2019). "Robert Evans, 'Chinatown' Producer and Paramount Chief, Dies at 89" (sa wikang Ingles).{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  62. "田口光久氏死去 サッカー元日本代表GK" [Mitsuhisa Taguchi died, former Japan national football team GK]. Sankei Shimbun (sa wikang Hapones). Sankei Digital. Nobyembre 12, 2019. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2021-03-04. Nakuha noong Nobyembre 12, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  63. "Former Socceroos coach dead at 63". NewsComAu (sa wikang Ingles). Nobyembre 28, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)