Salita
Ang salita ay yunit ng wika na nagdadala ng kahulugan at binubuo ng isa o higit pang morpema, na higit-kumulang mahigpit na sama-samang magkakaugnay, at may halagang ponetika. Tipikal na binubuo ang salita ng isang ugat at mayroon o walang panlapi. Maaaring pagsamahin ang salita upang makabuo ng mga pananalita, parilala, sugnay at pangungusap.
Mga nilalaman
Uri ng salita[baguhin | baguhin ang batayan]
Pormal[baguhin | baguhin ang batayan]
Ito ay ginagamit sa mga seryosong publikasyon at gugagamit ng bokabularyong mas komplikado kaysa sa ginagamit sa araw-araw na usapan.
Di-pormal[baguhin | baguhin ang batayan]
Ito ay ginagamit ng karaniwang tao sa araw-araw at simple ang bokabularyo.
Salitang Kolokyal[baguhin | baguhin ang batayan]
Ito ang mga karaniwang salitang pambansang nabuo sa pamamagitan ng pagsasama o pagdudugtng ng salita.
| Pormal | Di-pormal (Kolokyal) |
|---|---|
| mayroon | meron |
| sa akin | sakin |
| kailan | kelan |
Salitang Banyaga[baguhin | baguhin ang batayan]
Karaniwang ginagamit ng mga Pilipino sa pakikipagkomunikasyon ang mga ito. Lagi nang humahalo ang mga salitang ito saanmang usapang impormal.
Halimbawa: "Nakakatakot talaga ang supertyhoon, ano?"
Salitang Balbal[baguhin | baguhin ang batayan]
Ito ang pinakamababang uri ng antas ng wika. Walang pamantayan ang gamit nito. Nabubuo ito ng isang pangkat ng lipunan para sa kanilang partikular na pagkakakilanlan.
Kabilang dito ang gayspeak o ang lengguahe ng mga bakla o tomboy. Karaniwang nauuso lamang ito at paglipas ng ilang panahon, maaaring mawala at mapalitan ng iba.
| Pormal | Di-pormal (Balbal) |
|---|---|
| nanay | madir, mudra, mudrakels, mamu |
| kasintahan | syota, dyowa/jowa |
| malupit | petmalu |
Kayarian ng Salita[baguhin | baguhin ang batayan]
Payak[baguhin | baguhin ang batayan]
Binubuo ito ng salitang-ugat lamang. Wala itong panlapi, walang katambal at hindi inuulit.
Halimbawa: bata, paa, daga
Maylapi[baguhin | baguhin ang batayan]
Binubuo ito ng salitang-ugat na may kasamang panlapi.
- Unlapi - panlaping nasa unahan ng salita (halimbawa: masaya, nagwalis)
- Gitlapi - panlaping nasa gitna ng salita (halimbawa: sumaya, winalis)
- Hulapi - panlaping nasa hulihan ng salita (halimbawa: sayahin, walisin)
- Kabilaan - panlaping nasa unahan at hulihan ng salita (halimbawa: masayahin, pakiwalisin)
- Laguhan - panlaping nasa unahan, gitna at hulihan ng salita (halimbawa: pinagsumikapan, magdinuguan)
Inuulit[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang salita ay inuulit kapag ang kabuoan o sia o higit pang pantig sa dakong unahan ay inuulit.
- Inuulit na ganap - buong salitang-ugat ang inuulit (halimbawa: gabi-gabi, araw-araw)
- Inuulit na parsiyal - isang pantig o bahagi lamang ng salita ang inuulit (halimbawa: lilima, aabangan)
- Magkahalong ganap at parsiyal - buong salita at isang bahagi ng pantig ang inuulit (halimbawa: iilan-ilan, tutulong-tulong)
Tambalan[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang salita ay tambalan kung ito ay binubuo ng dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng isang salita lamang.
- Tambalang di-ganap - kapag ang kahulugan ng salitang pinagtambal ay nananatili (halimbawa: bahay-kubo, kuwentong-bayan)
- Tambalang ganap - kapag nakabubuo ng ibang kahulugan kaysa sa kahulugan ng dalawang salitang pinagsama (halimbawa: dalagambukid, bahaghari)
Mga Sanggunian[baguhin | baguhin ang batayan]
Mga Pinagkukunan[baguhin | baguhin ang batayan]
- Baybayin: Paglalayag sa Wika at Panitikan Baitang 8 by Remedios Infantado ISBN 978-971-23-7030-4 p.198
- Pinagyamang Pluma 9, by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc ISBN 978-971-06-3652-5, pp. 304-305
Ang lathalaing ito na tungkol sa Wika, Panitikan at Komunikasyon ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
