Mabitac
 | Marami pong problema ang artikulong ito. Tulungang mapabuti po ito o di kaya'y talakayin ang mga problemang nakasaad sa pahina ng usapan nito.
|
Mabitac Bayan ng Mabitac | |
|---|---|
 | |
 Mapa ng Laguna na nagpapakita ng lokasyon ng Mabitac. | |
 | |
.svg)  Mabitac Lokasyon sa Pilipinas | |
| Mga koordinado: 14°26′N 121°25′E / 14.43°N 121.42°E | |
| Bansa |  Pilipinas |
| Rehiyon | Calabarzon (Rehiyong IV-A) |
| Lalawigan | Laguna |
| Distrito | Pang-apat na Distrito ng Laguna |
| Mga barangay | 15 (alamin) |
| Pamahalaan | |
| • Punong-bayan | Ronald Ian Sana |
| • Manghalalal | 16,183 botante (2022) |
| Lawak | |
| • Kabuuan | 80.76 km2 (31.18 milya kuwadrado) |
| Populasyon (Senso ng 2020) | |
| • Kabuuan | 21,275 |
| • Kapal | 260/km2 (680/milya kuwadrado) |
| • Kabahayan | 5,022 |
| Ekonomiya | |
| • Kaurian ng kita | ika-5 klase ng kita ng bayan |
| • Antas ng kahirapan | 9.79% (2021)[2] |
| • Kita | ₱105,947,358.73 (2020) |
| • Aset | ₱140,913,695.89 (2020) |
| • Pananagutan | ₱41,273,493.95 (2020) |
| • Paggasta | ₱93,758,199.48 (2020) |
| Kodigong Pangsulat | 4020 |
| PSGC | 043414000 |
| Kodigong pantawag | 49 |
| Uri ng klima | Tropikal na monsoon na klima |
| Mga wika | wikang Tagalog |
| Websayt | mabitac.gov.ph |
Ang Bayan ng Mabitac ay isang ika-limang klaseng bayan sa lalawigan ng Laguna, Pilipinas. Naging lugar ito ng labanan ng Digmaang Pilipino-Amerikano, kung kailan noong 17 Setyembre 1900, Ang mga Pilipino sa ilalim ng pamumuno ni Heneral Juan Cailles ang isang pagkatalo ng hukbong Amerikano na pinamumunuan naman ni Colonel Benjamin F. Cheatham. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 21,275 sa may 5,022 na kabahayan.
Magandang lugar pangangaso ang Mabitac sa mga laro noong tatlong dantaon nang nakalipas. Ang mga katutubong mangangaso noon ay gumagamit ng mga hukay o ""bitag"" para makahuli. Doon nagmula ang pangalan ng bayan ng Mabitac, na ang ibig sabihin ay maraming mga patibong.
Ang bayan ng Mabitac ay matatagpuan sa silangang bahagi ng lalawigan ng Laguna, 54.68 milya mula sa Maynila kung dadaan sa lalawigan ng Rizal sa mga paliku-likong daan nito, at 76.43 milya gamit naman ang South Luzon Expressway.
Mga Barangay
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang bayan ng Mabitac ay nahahati sa 15 mga barangay.
- Amuyong
- Lambac (Pob.)
- Lucong (Pob.)
- Matalatala
- Nanguma
- Numero
- Paagahan
- Bayanihan (Pob.)
- Libis ng Nayon (Pob.)
- Maligaya (Pob.)
- Masikap (Pob.)
- Pag-Asa (Pob.)
- Sinagtala (Pob.)
- San Antonio
- San Miguel
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Kauna-unahang mga Kastila ang mga Prayle na nakarating sa lugar at nagtatag ng pinaka-unang tirahan para sa mga Kastila sa lugar na nagpasimula ng kristiyanismo sa mga katutubo. Ang mga Kastila, dahil sa kahirapan sa pagbigkas ng katinig na "G", ay tinawag itong "Mabitac", kung kailan nila mababanggit ang lugar. Nang lumaon, ang pangalan ay natala na sa mga opisyal na talaan at mga mapa ng Laguna na ginawa ng mga kartograpiyang Kastila at marino na naglalakbay sa baybayin ng Laguna de Bay.
Ang bayan na ito ay dating baryo lamang ng Siniloan, isa sa pinakamalapit na kalapit bayan. Naging malayang bayan lang ito noong 1611, hindi ndahil sa bayas, ngunit dahil sa mga kasunduan ng mga prayleng Kastila ng parehong bayan, na sa panahong iyon ay ang mga pinakama-impluwensiya sa lipunan.
Ang Mabitac ay lugar ng isang labanan sa Digmaang Pilipino-Amerikano, nang noong 17 Setyembre 1900, tinalo ng mga Pilipino sa ilalim ni Heneral Juan Cailles ang isang puwersang Amerikano na pinamunuan ni Koronel Benjamin F. Cheatham.
Juan Cailles
[baguhin | baguhin ang wikitext]Si Juan Cailles (ipinanganak na Juan Cailles y Kauppama; 10 Nobyembre 1871 - 28 Hunyo 1951) ay isang Pilipino na may lahi na Pranses-India. Isang miyembro ng rebolusyonaryong kilusang Katipunan, siya ay isang namumuno na opisyal ng Philippine Revolutionary Army na naglingkod sa panahon ng Rebolusyong Pilipino at Digmaang Pilipino – Amerikano. Nang maglaon ay nagsilbi siyang isang Gobernador ng lalawigan ng Laguna at miyembro ng Lehislatura ng Pilipinas.
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas (Filipino: Pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas; Japanese: 日本 の フ ィ リ ピ ン 占領 占領; Hepburn: Nihon no Firipin Senryō) ay naganap sa pagitan ng 1942 at 1945, nang sakupin ng Imperial Japan ang Commonwealth of the Philippines noong World War II.
Ang pagsalakay sa Pilipinas ay nagsimula noong 8 Disyembre 1941, sampung oras matapos ang pag-atake sa Pearl Harbor. Tulad ng sa Pearl Harbor, ang mga sasakyang panghimpapawid ng Amerika ay malubhang napinsala sa paunang pag-atake ng Hapon. Dahil sa kawalan ng takip sa hangin, ang American Asiatic Fleet sa Pilipinas ay umatras sa Java noong 12 Disyembre 1941. Inutusan si General Douglas MacArthur na umalis, naiwan ang kanyang mga tauhan sa Corregidor noong gabi ng 11 Marso 1942 para sa Australia, 4,000 km ang layo. Ang 76,000 nagugutom at may karamdaman na mga tagapagtanggol ng Amerikano at Pilipino sa Bataan ay sumuko noong 9 Abril 1942, at pinilit na tiisin ang kasumpa-sumpa noong Marso ng Kamatayan sa Pagkamatay kung saan 7,000–10,000 ang namatay o pinatay. Ang 13,000 na nakaligtas sa Corregidor ay sumuko noong 6 Mayo.
Sinakop ng Japan ang Pilipinas ng higit sa tatlong taon, hanggang sa pagsuko ng Japan. Ang isang mabisang epektibo na kampanyang gerilya ng mga pwersang paglaban ng Pilipinas ay kumokontrol sa animnapung porsyento ng mga isla, karamihan sa mga kagubatan at mga pook na bundok. Ang MacArthur ay nagtustos sa kanila ng submarine, at nagpadala ng mga pampalakas at opisyal. Ang mga Pilipino ay nanatiling tapat sa Estados Unidos, bahagyang dahil sa garantiya ng Amerikano ng kalayaan, at dahil din sa pagdikit ng mga Hapones ang maraming mga Pilipino sa mga detalye sa trabaho at inilagay pa ang mga kabataang kababaihang Pilipino sa mga brothel.
Tinupad ni Heneral MacArthur ang kanyang pangako na babalik sa Pilipinas sa 20 Oktubre 1944. Ang mga landings sa isla ng Leyte ay sinamahan ng isang puwersa ng 700 sasakyang-dagat at 174,000 kalalakihan. Noong Disyembre 1944, ang mga isla ng Leyte at Mindoro ay nalinis ng mga sundalong Hapon. Sa panahon ng kampanya, nagsagawa ang Imperial Japanese Army ng suicidal defense ng mga isla. Ang mga lungsod tulad ng Maynila ay nawasak hanggang sa pagkasira. Humigit kumulang 500,000 mga Pilipino ang namatay sa Panahon ng Pagsakop sa Hapon.
Noong 1942, ang mga sundalong Hapon ay pumasok at sinakop ang Mabitac. Noong 1945, ang tropa ng Philippine Commonwealth Army ng ika-4, 42 at 43rd Infantry Division at 4th Constabulary Regiment ng Philippine Constabulary kasama ang kinikilalang mga gerilya ay tinalo ang mga puwersang Imperyal ng Hapon noong Ikalawang Digmaan ng Mabitac.
Demograpiko
[baguhin | baguhin ang wikitext]| Taon | Pop. | ±% p.a. |
|---|---|---|
| 1903 | 1,052 | — |
| 1918 | 760 | −2.14% |
| 1939 | 1,973 | +4.65% |
| 1948 | 2,700 | +3.55% |
| 1960 | 4,316 | +3.99% |
| 1970 | 6,377 | +3.98% |
| 1975 | 7,415 | +3.07% |
| 1980 | 8,543 | +2.87% |
| 1990 | 11,444 | +2.97% |
| 1995 | 13,309 | +2.87% |
| 2000 | 15,097 | +2.74% |
| 2007 | 17,608 | +2.14% |
| 2010 | 18,618 | +2.05% |
| 2015 | 20,530 | +1.88% |
| 2020 | 21,275 | +0.70% |
| Sanggunian: PSA[3][4][5][6] | ||
Sa senso noong 2015, ang populasyon ng Mabitac ay 20,530 katao, [3] na may density na 250 mga naninirahan kada kilometro kwadrado o 650 mga naninirahan sa bawat square mile.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑
"Province: Laguna". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Census of Population (2015). "Region IV-A (Calabarzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Census of Population and Housing (2010). "Region IV-A (Calabarzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Censuses of Population (1903–2007). "Region IV-A (Calabarzon)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑
"Province of Laguna". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Mga Kawing Panlabas
[baguhin | baguhin ang wikitext]- "Municipality of Mabitac", Province of Laguna Website
- Philippine Standard Geographic Code Naka-arkibo 2012-04-13 sa Wayback Machine.
- 2010 Philippine Census Information Naka-arkibo 2012-06-25 sa Wayback Machine.
 Lalawigan ng Laguna | ||
|---|---|---|
Santa Cruz (kabisera) | ||
| Mga bayan |  | |
| Mga nakapaloob na lungsod | ||
| Mga barangay | Tingnan: Talaan ng mga barangay sa Laguna | |
| Mga distritong pambatas | ||