Antas-Mohs ng katigasan ng mineral
Ang antas-Mohs ng katigasan ng mineral ( /moʊz/) ay isang uriing panunurang talaantasan na nagtatalaga ng sagwil sa gasgas ng iba't ibang mga mineral ayon sa kakayahang gasgasin ng mas matigas na materyal ang mas malambot na materyal. Nilikha noong 1812 ni Friedrich Mohs, isang heolohiyang at mineralohistang Aleman, ito ay isa sa ilang mga kahulugan ng katigasan sa agham-materyales, kung saan mas uriin ang mga ibang paraan.[1] Mula unang panahon ang pamamaraan ng paghahambing ng katigasan sa pamamagitan ng pag-obserba kung aling mga mineral ang maaaring gumasgas sa iba. Binanggit ni Teoprasto sa kanyang tratado On Stones, s. 300 BK, na sinundan ni Plinio ang Matanda sa kanyang Naturalis Historia, s. PK 77.[2][3][4] Habang nakatulong sa pagkakakilanlan ng mga mineral sa larangan, hindi ipinapakita ng antas-Mohs kung gaano kahusay ang mga materyales sa konteksto ng industriya.[5]
Paggamit
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa kabila ng kawalan nito ng katumpakan, may silbi ang antas-Mohs para sa mga heolohiyang panlarangan na gumagamit nitong talaantasan upang kilalanin ang mga mineral sa pamamagitan ng kagamitang panggasgas. Karaniwang matatagpuan ang antas-Mohs ng katigasan ng mga mineral sa mga sanggunian.
Kapaki-pakinabang ang tigas-Mohs sa paggiling. Pinapahintulot nito ang pagtatasa kung aling uri ng kiskisan ang pinakaangkop sa pagbabawas ng isang produkto na kung may kaalaman sa katigasan nito.[6] Ginagamit ang talaantasan ng mga tagagawa ng elektronika para sa pagsusuri ng kabanatan ng mga bahagi ng flat panel display (tulad ng takip-salamin para sa mga LCD o encapsulation para sa mga OLED).
Mga mineral
[baguhin | baguhin ang wikitext]Nakabatay ang antas-Mohs ng katigasan ng mineral sa kakayahang gasgasin ng isang muwestra ng mineral mula sa kalikasan ang isa pang mineral na kita-kita. Iba't-iba ang lahat ng mga muwestra na ginagamit ng Mohs. Ang mga mineral ay mga solidong lantay sa aspetong kemikal na matatagpuan sa kalikasan. Binubuo ang mga bato ng isa o higit pang mga mineral. Bilang pinakamatigas na kilalang sangkap na mahahanap sa kalikasan noong dinisenyo ang talaantasan, nasa tuktok ng talaantasan ang mga diamante. Sinusukat ang katigasan ng isang materyal laban sa talaantasan sa pamamagitan ng paghahanap ng pinakamatigas na materyal na magagasgasin ng ibinigay na materyal, o ang pinakamalambot na materyal na makagagasgas sa ibinigay na materyal. Halimbawa, kung nagasgas ang isang materyal ng apatito ngunit hindi nagasgas ng pluorita, maiuuri ang katigasan nito sa antas-Mohs sa gitna ng 4 at 5.[7] Ang "paggasgas" ng isang materyal sa konteksto ng antas-Mohs ay nangangahulugang paglilikha ng mga di-nababanat na dislokasyon na nakikita ng mata lamang. Kadalasan, maaaring lumikha ang mga materyales na mas mababa sa antas-Mohs ng mikroskopikong, di-nababanat na dislokasyon sa mga materyales na may mas mataas na ranggo sa Mohs. Habang permanente ang mga mikroskopikong dislokasyong ito at kung minsan ay nakapipinsala sa integridad ng istruktura ng mas matibay na materyal, hindi sila itinuturing na "gasgas" para sa pagpapasiya ng bilang sa antas-Mohs.[8]
Isang panunurang talaantasan lamang ang antas-Mohs. Halimbawa, mas matigas ang korundo (9) nang dalawang beses kaysa sa topasiyo (8), ngunit mas matigas ang brilyante (10) nang apat na beses kaysa sa korundo. Ipinapakita sa sumusunod na talahanayan ang paghahambing sa wagas na katigasan na sinusukat ng isang isklerometro na may mga kasamang nakalarawang halimbawa.[9][10]
Katigasan-Mohs | Mineral | Pormulang kemikal | Tiyak na katigasan[11] | Larawan |
---|---|---|---|---|
1 | Talko | Mg3Si4O10(OH)2 | 1 | |
2 | Dyipsum | CaSO4·2H2O | 2 | |
3 | Kalsita | CaCO3 | 14 | |
4 | Pluorita | CaF2 | 21 | |
5 | Apatito | Ca5(PO4)3(OH-,Cl-,F-) | 48 | |
6 | Feldespato De-ortoklasa | KAlSi3O8 | 72 | |
7 | Kuwarso | SiO2 | 100 | |
8 | Topasiyo | Al2SiO4(OH-,F-)2 | 200 | |
9 | Korundo | Al2O3 | 400 | |
10 | Diyamante | C | 1500 |
Panggitnang katigasan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Nakasama sa sumusunod na talahanayan ang mga karagdagang sangkap na maaaring maiuri sa kalagitaan ng mga antas:[12]
Paghahambing sa antas-Vickers
[baguhin | baguhin ang wikitext]Paghahambing ng katigasang Mohs at katigasang Vickers:[19]
Pangalan ng Mineral | Katigasan (Mohs) | Katigasan (Vickers) (kg/mm2) |
---|---|---|
Grapayt | 1–2 | VHN10 = 7–11 |
Lata | 1.5 | VHN10 = 7–9 |
Bismuto | 2–2.5 | VHN100 = 16-18 |
Ginto | 2.5 | VHN10 = 30–34 |
Pilak | 2.5 | VHN100 = 61–65 |
Kalkosita | 2.5–3 | VHN100 = 84–87 |
Tanso | 2.5–3 | VHN100 = 77–99 |
Galena | 2.5 | VHN100 = 79–104 |
Espalerita | 3.5–4 | VHN100 = 208–224 |
Heyaselwudita | 4 | VHN100 = 230–255 |
Karolyita | 4.5-5.5 | VHN100 = 507–586 |
Goetita | 5-5.5 | VHN100 = 667 |
Hematita | 5–6 | VHN100 = 1,000–1,100 |
Kromita | 5.5 | VHN100 = 1,278–1,456 |
Anatasa | 5.5-6 | VHN100 = 616-6698 |
Rutilo | 6–6.5 | VHN100 = 894–974 |
Pirita | 6–6.5 | VHN100 = 1,505–1,520 |
Bowieyte | 7 | VHN100 = 858–1,288 |
Euklase | 7.5 | VHN100 = 1,310 |
Kromyo | 8.5 | VHN100 = 1,875–2,000 |
Tingnan din
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga tala
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ "Mohs hardness" in Encyclopædia Britannica Online
- ↑ Theophrastus on Stones. Farlang.com. Retrieved on 2011-12-10.
- ↑ Pliny the Elder. Naturalis Historia. Book 37. Chap. 15. ADamas: six varieties of it. Two remedies.
- ↑ Pliny the Elder. Naturalis Historia. Book 37. Chap. 76. The methods of testing precious stones.
- ↑ Hardness Naka-arkibo 2014-02-14 sa Wayback Machine.. Non-Destructive Testing Resource Center
- ↑ "Size reduction, comminution - grinding and milling". PowderProcess.net. Nakuha noong 27 Oktubre 2017.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ American Federation of Mineralogical Societies. "Mohs Scale of Mineral Hardness" Naka-arkibo 2023-03-11 sa Wayback Machine.. amfed.org
- ↑ Geels, Kay. "The True Microstructure of Materials", pp. 5–13 in Materialographic Preparation from Sorby to the Present. Struers A/S, Copenhagen, Denmark
- ↑ Amethyst Galleries' Mineral Gallery What is important about hardness?. galleries.com
- ↑ Mineral Hardness and Hardness Scales Naka-arkibo 2008-10-17 sa Wayback Machine.. Inland Lapidary
- ↑ Mukherjee, Swapna (2012). Applied Mineralogy: Applications in Industry and Environment. Springer Science & Business Media. pp. 373–. ISBN 978-94-007-1162-4.
{{cite book}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Samsonov, G.V., pat. (1968). "Mechanical Properties of the Elements". Handbook of the Physicochemical Properties of the Elements. New York: IFI-Plenum. p. 432. doi:10.1007/978-1-4684-6066-7. ISBN 978-1-4684-6068-1.
{{cite book}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Ice is a mineral" Naka-arkibo 2015-10-30 sa Wayback Machine. in Exploring Ice in the Solar System. messenger-education.org
- ↑ Berger, Lev I. (1996). Semiconductor Materials (ika-First (na) edisyon). Boca Raton, FL: CRC Press. p. 126. ISBN 978-0849389122.
{{cite book}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Mohs Hardness Scale: Testing the Resistance to Being Scratched". geology.com.
- ↑ 16.0 16.1 "Material Hardness Tables, Ted Pella, Inc". www.tedpella.com. Inarkibo mula sa orihinal noong 2015-09-12. Nakuha noong 2019-05-09.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 17.0 17.1 "Hardness table" (PDF). Nakuha noong 2019-05-09.
{{cite web}}
: Cite has empty unknown parameter:|dead-url=
(tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Levine, Jonathan B.; Tolbert, Sarah H.; Kaner, Richard B. (2009). "Advancements in the Search for Superhard Ultra-Incompressible Metal Borides". Advanced Functional Materials. pp. 3526–3527. doi:10.1002/adfm.200901257. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2018-12-26. Nakuha noong 2019-08-22.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Ralph, Jolyon. "Welcome to mindat.org". mindat.org. Hudson Institute of Mineralogy. Nakuha noong Abril 16, 2017.
{{cite web}}
: CS1 maint: date auto-translated (link)
Karagdagang pagbabasa
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Cordua, William S. "The Hardness of Minerals and Rocks" Naka-arkibo 2021-03-09 sa Wayback Machine.. Lapidary Digest, c. 1990.