Petsa ng pagkakasulat ng Bibliya
Panahon | Mga Aklat |
---|---|
Monarkiya ika-8 hanggang ika-7 siglo BCE c. 745–586 BCE |
|
Pagkakatapon sa Babilonia 586–539 BCE |
|
Pagkatapos ng pagkakatapon sa Babilonia Persiano Ika-5 hanggang ika-4 na siglo BCE 538–330 BCE |
|
Panahong hellenistiko o Griyego 330–164 BCE |
|
Macabeo/Hasmonean 164–4 BCE |
|
Romano unang siglo CE pagkatapos ng 4 BCE |
|
Table II: Bibliyang/Protestanteng Lumang Tipan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Torah | Petsa na malawakang tinatanggap ng mga iskolar |
---|---|
Aklat ng Genesis Aklat ng Exodo Aklat ng Levitico Aklat ng mga Bilang Aklat ng Deuteronomio |
Ang karamihan mga iskolar ng Bibliya ay naniniwang ang Torah(Genesis, Exodo, Levitico, Bilang, Deuteronomio) ay natapos sa kasalukuyang anyo nito noong panahon pagkatapos ng pagkakatapon sa Babilonia.[17]
Ang limanag aklat na ito ay hinango mula sa apat na "magpakukunan"( mga eskwela ng mga manunulat sa halip na mga indibidwal): Ang Mapagkukunang maka-Saserdote, ang Jahwist, ang Elohist(parehong tinatawag ring "hindi maka-Saserdote") at ang Deuteronomista. May malawakang pag-ayon ng mga skolar na ang mapagkukunang maka-Saserdote ay isinulat pagkatapos ng pagkakatapon sa Babilonia.[29]
|
Nevi'im (Mga Propeta) | Petsang tinatanggap ng mga iskolar |
Nakaraang Propeta:
Aklat ni Josue |
Ang pangkat ng mga aklat na ito kasama ng Deuteronomio ay tinatawag na Kasaysayang Deuteronomistiko ng mga iskolar. Ito ay isinulong ni Martin Noth noong 1943 at malawakang tinatanggap ng mga iskolar ng Bibliya. Isinaad ni Noth na ang buong kasaysayang ito ay likha ng isang indibidwal na nabuhay noong panahon ng pagkakatapon sa Babilonia (c. ika 6 siglo BCE). Mula nito, may malawakang pagtanggap na ang kasaysayang ito ay may dalawang edisyon, ang una ay noong paghahari ni Josiah (huling ika-7 siglo BCE) at ang ikalawa ay noong panahon ng pagkakatapon sa Babilonia (ika-6 siglo BCE).[8] |
Tatlong Pangunahing Propeta: | Ayon sa mga skolar ng Bibliya: Ang Aklat ni Isaias ay isinulat ng tatlong may akda o mga eskwela: Ang Proto-Isaias na isinulat noong ika-8 siglo BCE, ang Deutero-Isaias na isinulat noong ika-6 siglo BCE at Trito-Isaias na isinulat pagkatapos nang ika-6 siglo BCE. .[34]
Ang Aklat ni Jeremias ay may dalawang mga bersiyon: Ang Griyegong Septuagint at Hebreo.[35] Ang bersiyong Griyego ay isinulat noong mula panahong Persiyano noong mga ika-3 siglo BCE. Ang Hebreo ay isinulat noong ika-2 siglo BCE.[36] Bagaman isinaad ng Aklat ni Ezekiel na ito ay mula 593 at 571 BCE, ang aklat na ito ay produkto ng mahabang kasaysayan at maraming mga karagdagan at pagbabago ng mga kalaunang may akda o mga editor.[37][38] |
Mga propetang menor | Sa Bibliyang Hebreo, ang mga Propetang ito ay isang kalipunan ng mga panitikan na binago noong Panahon ng Ikalawang Templo sa Herusalem.[39] Ang Aklat ni Jonas ay isang akdang piksiyon.[40][41]
|
Mga Kasulatan | Iba ibang mga petsa |
Panitikang Karunungan: Aklat ni Job, Eclesiastes at Aklat ng mga Kawikaan |
Ang Job ay isinulat sa pagitan ng ika-6 hanggang ika-4 siglo BCE.[47] Ang Eclesiaste ay isinulat pagkatapos nang 450 BCE sa kadahilanang ito ay naglalaman ng mga salitang hiniram sa Persiya at mga idiyomang Aramaiko nang sipiin ito ni Ben Sira.[48][49] Ang Aklat ng Kawikaan ay hindi matiyak ang petsa ng pagkakasulat ngunit kumopya sa panitikang Ehipsiyo.[50] |
Mga akdang matulain: Aklat ng mga Salmo(Awit) at Panaghoy | Ang unang 2/3 ng Awit ay mula bago ang ika-6 siglo BCE at ang 1/3 ay pagkatapos nito.[26] Ito ay binago at pinalawig pa noong panahong Helenistiko at posibleng noong panahong Romano c 1 siglo BCE. [51] Ang Panaghoy ay isinulat noong c 586 BCE at isang panaghoy sa pagkakawasak ng Herusalem.[52] |
Kasaysayang panitikan: Mga Kronika at Ezra–Nehemiah | Ang mga Kronika ay isinulat noong 400–250 BCE at malamang ay noong 350–300 BCE;[22] Ang Ezra–Nehemiah na dalawang aklat sa mga modernong salin ng Bibliya ngunit sa orihinal ay isa lamang aklat ay maaaring nagkaroon ng huling anyo noong panahong kahariang Ptolemaiko c. 300–200 BCE.[23] |
Iba pang mga akda: Aklat ni Ruth, Aklat ni Ester, Aklat ni Daniel, Awit ng mga Awit | Ang ay isinulat noong panahong Persiyano[53]. Ang Aklat ni Ester ay isinulat noong ika-4 hanggang ika-3 siglo BCE. Ang Aklat ni Daniel ay isinulat noong 164 BCE[54] Ang Awit ng mga Awit ay isinulat pagkatapos ng ika-6 siglo BCE.[55] |
Talaang III: Deuterokanon
[baguhin | baguhin ang wikitext]Aklat | Petsa |
---|---|
Aklat ni Tobit | 225–175 BCE sa basehang paggamit ng mga wika at sanggunian na karaniwan pagkatapos ng ika-6 siglo BCE at kawalan ng kaalaman sa pag-uusig sa mga Hudyo noong ika-2 siglo BCE.[56] |
Aklat ni Judith | 150–100 BCE[57] |
1 Macabeo | 100 BCE[58] |
2 Macabeo | c. 100 BCE[58] |
3 Macabeo | 100–75 BCE "very probable"[59] |
4 Macabeo | mid-1st century CE[28] |
Karunungan ni Solomon | Huling ika-1 siglo BCE/maagang ika-1 siglo CE.[60] |
Sirach | 196–175 BCE dahil ipinahihitawig na ang Dakilang Saserdoteng si Simon ay namatay na (196 BCE) ngunit walang kaalam sa pag-uusig ng mga Hudyo pagkatapos nang 175 BCE.[61] |
Mga Karagdagan sa Daniel | Prayer of Azariah ; Bel and the Dragon: huling ika-6 siglo BCE. {sfn|Harlow|2003|p=805}} Susanna and the Elders c. 95–80 BCE[62] |
Aklat ni Baruch at Liham ni Jeremias | ika-2 siglo BCE dahil sumangguni ang Baruch sa Sirach (Isinulat c. 180 BCE) na ginamit naman ng Mga Awit ni Solomon(gitnang ika-1 siglo BCE. Ang Liham ni Jeremias kapitulo 6:1–73 ng aklat ni Baruch ay minsang itinuturing na hiwalay na aklat.[63] |
Talaang IV: Bagong Tipan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Aklat | Petsa | Pinakamaagang pragento |
---|---|---|
Ebanghelyo ni Mateo | c. 80–90 CE.[64] Ito ay batay sa tatlong hibla ng ebidensiya: Ang mga pangyayari rito ay sumasalamin sa paghihiwalay ng Simbahan at Sinagoga noong 85 CE, ito ay sumasalamin sa pagsakop ng mga Romano sa Herusalem noong 70 CE at ito ay kumopya sa Ebanghelyo ni Marcos na isinulat noong mga 70 CE.[65] | 𝔓104 (ika-2 siglo CE) |
Ebanghelyo ni Marcos | c. 65–73 CE.[66][67] Ang may akda ay sumasalamin sa Unang Digmaang Hudyo-Romano sa Herusalem at pagkawasak ng Templo sa Herusalem noong 70 C.[68] | 𝔓45 (250 CE) |
Ebanghelyo ni Lucas | c. 80–90 CE.[69][70] Ang akdang ito ay kumopya sa Ebanghelyo ni Marcos at sumasagot ng mga tanong tungkol sa pagkakawasak ng Herusalem at Templo nito noong 70 CE.[71] | 𝔓4, 𝔓75 (175–250 CE) |
Ebanghelyo ni Juan | c. 90–110 CE, Ito ay sumasalamin sa pagpalayas ng mga Kristiyano sa mga Sinagoga. Kumopya sa teolohiya ng Hudyong Helenistikong pilosopong si Philo. [72] | 𝔓52 (125–175 CE) |
Mga Gawa ng mga Apostol | c. 80–90 CE sa kadahilanang ito ay kumopya sa Ebanghelyo ni Marcos at sa mga akda ni Josephus. Wala itong kaalaman sa mas naunang mga Sulat ni Pablo.[73][74][75] | 𝔓29, 𝔓45, 𝔓48, 𝔓53, 𝔓91 (250 CE) |
Sulat sa mga Romano | c. 57–58 CE.[76] Ito ay nagsasalaysay sa paglisan ng taong si Apostol Pablo mula sa Asya Menor at Gresya at nagnais na tumungo sa Espanya.[66] | 𝔓46 (gitnang ika-2 siglo CE hanggang gitna ng ika-3 siglo CE) |
1 Corinto | c. 53–57 CE.[77] .[66] | 𝔓46 (huling ika-2 siglo CE o ika-3 siglo CE) |
2 Corinto | c. 55–58 CE.[78].[79] | 𝔓46 (huling ika-2 siglo CE o ika-3 siglo CE) |
Sulat sa Galacia | c. 48 o 55 CE.[80] . [81] | 𝔓46 (huling ika-2 siglo o ika-3 siglo CE) |
Sulat sa Efeso | c. 80–90 CE. Isinulat ng isang nag-aanking Pablo at isang pekeng liham.[66] | 𝔓46 (huling ika-2 siglo CE o ika-3 siglo CE) |
Sulat sa Filipos] | c. 54–55 CE. Isang liham na isinulat sa Roma ngunit ang ilang balita ay hindi maaaring nagmula sa Roma.[66] | 𝔓46 (huling ika-2 siglo CE o ika-3 siglo CE) |
Sulat sa mga taga-Colosas | c. 62–70 CE. Ang ilang skolar ay naniniwalang isinulat noong d 55 CE ngunit ang mga pagkakaiba sa teolohiya nito sa ibang sulat ni Pablo ay nagpapakitang ito ay isinulat sa kalaunang panahon.[66] | 𝔓46 (huling ika-2 siglo o ika-3 siglo CE) |
1 Tesalonica | c. 51 CE.[66] | 𝔓46 (huling ika-2 siglo o ika-3 siglo CE) |
2 Tesalonica | Bago ang pagkakawasak sa Templo ng Herusalem c 70 CE ngunit pagkatapos ng kamatayan ng taong si Pablo. Ito ay isang pekeng liham na ipinangalan lang kay Pablo.[66] | 𝔓92 (300 CE) |
1 Timoteo, 2 Timoteo, Sulat kay Tito | c. 100 CE. Ito ay sumasalamin sa ika-2 siglo nang ang simbahan ay nagkaroon ng isang hierarka kung saan ito ay pinamumunuan na ng mga iba't ibang uri ng posisyon sa Iglesia.[66] | Codex Sinaiticus (350 CE)𝔓32 (200 CE) |
Sulat kay Filemon | c. 54–55 CE. Isang sulat na maaga at maaaring mula talaga kay Pablo.[66] | 𝔓87 (ika-3 siglo CE) |
Sulat sa mga Hebreo | c. 80–90 CE. Ang edukadong Griyego at sopistaksyon sa teolohiya at pagsalungat sa mas naagang mga sulat ni Pablo ay nagpapakitang ito ay pekeng liham na ipinangalan lang sa taong si Pablo.[66] | 𝔓46 (huling ika-2 siglo o ika-3 siglo CE) |
Sulat ni Santiago | c. 65–85 CE.Ang istilo ng Griyego ay hindi maaaring nagmula sa isang Hudyong Santiago na kapatid ni Hesua na ang wika ay hindi Griyego.[66] | 𝔓20, 𝔓23 (maagang ika-3 siglo CE) |
1 Pedro | c. 75–90 CE[66] | 𝔓72 (ika-3 hanggang ika-4 siglo CE) |
2 Pedro | c. 110 CE.Pinakahuling sulat sa Bagong Tipan. May kaalaman sa Mitolohiyang Griyego at sulat ni Pablo at kumopya sa Sulat ni Judas.[66] | 𝔓72 (ika-3 hanggang ika-4 siglo CE) |
Mga Sulat ni Juan | c. 90–110 CE.[82] Hindi isinulat ng sumulat ng Ebanghelyo ni Juan.[82] | 𝔓9, Uncial 0232, Codex Sinaiticus (ika 3 hanggang ika-4 siglo CE) |
Sulat ni Judas | Hindi matiyak, c. 50–110 CE. Kumopya sa Aklat ni Enoch.[66] | 𝔓72 (ika-3 hanggang ika-4 siglo CE) |
Aklat ng Pahayag | c 70 CE-95 CE. Sumasalamin sa Unang Digmaang Hudyo-Romano at sa paniniwalang si Emperador Nero ang magbabalik na Anti-Cristo na wawasak sa Roma noong unang siglo CE[66] | 𝔓98 (150–200 CE) |
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Radine 2010, p. 71.
- ↑ Brettler 2010, p. 161–162.
- ↑ 3.0 3.1 Emmerson 2003, p. 676.
- ↑ Rogerson 2003a, p. 690.
- ↑ O'Brien 2002, p. 14.
- ↑ 6.0 6.1 Gelston 2003c, p. 715.
- ↑ 7.0 7.1 Gelston 2003b, p. 710.
- ↑ 8.0 8.1 Campbell & O'Brien 2000, p. 2 and fn.6.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 Rogerson 2003b, p. 154.
- ↑ 10.0 10.1 Gelston 2003a, p. 696.
- ↑ Brettler 2007, p. 311.
- ↑ Biddle 2007, p. 1073.
- ↑ Goldingay 2003, p. 623.
- ↑ 14.0 14.1 Blenkinsopp 2007, p. 974.
- ↑ 15.0 15.1 Carr 2011, p. 342.
- ↑ Greifenhagen 2003, p. 212.
- ↑ 17.0 17.1 Enns 2012, p. 5.
- ↑ Allen 2008, p. 11.
- ↑ 19.0 19.1 Nelson 2014, p. 214.
- ↑ Nelson 2014, p. 214-215.
- ↑ 21.0 21.1 Carroll 2003b, p. 730.
- ↑ 22.0 22.1 McKenzie 2004, p. 32.
- ↑ 23.0 23.1 Grabbe 2003, p. 321.
- ↑ 24.0 24.1 24.2 Rogerson 2003c, p. 8.
- ↑ 25.0 25.1 Nelson 2014, p. 217.
- ↑ 26.0 26.1 Day 1990, p. 16.
- ↑ Collins 2002, p. 2.
- ↑ 28.0 28.1 deSilva 2003, p. 888.
- ↑ 29.0 29.1 Carr 2000, p. 492.
- ↑ Dozeman 2000, p. 443.
- ↑ Houston 2003, p. 102.
- ↑ McDermott 2002, p. 21.
- ↑ Van Seters 2004, p. 93.
- ↑ Sweeney 1998, p. 76-77.
- ↑ Allen 2008, p. 7-8.
- ↑ Sweeney 2010, p. 94.
- ↑ Blenkinsopp 1996, p. 8.
- ↑ Joyce 2009, p. 16.
- ↑ Redditt 2003, pp. 1–3, 9.
- ↑ Floyd 2000, p. 9.
- ↑ Dell 1996, pp. 86–89.
- ↑ Nelson 2014, p. 216.
- ↑ Carroll 2003a, p. 690.
- ↑ Rogerson 2003a.
- ↑ Rogerson 2003d, p. 708.
- ↑ Nelson 2014, p. 214–215.
- ↑ Dell 2003, p. 337.
- ↑ Seow 2007, p. 944.
- ↑ Fox 2004, p. xiv.
- ↑ Clements 2003, p. 438.
- ↑ Coogan, Brettler & Newsom 2007, p. xxiii.
- ↑ Hayes 1998, p. 168.
- ↑ Grabbe 2004, p. 105.
- ↑ Collins 1984, p. 101.
- ↑ Bloch & Bloch 1995, p. 23.
- ↑ Fitzmyer 2003, p. 51.
- ↑ West 2003, p. 748.
- ↑ 58.0 58.1 Bartlett 2003, p. 807.
- ↑ Alexander 2003, p. 866.
- ↑ Hayman 2003, p. 763.
- ↑ Snaith 2003, p. 779.
- ↑ Spencer 2002, p. 90.
- ↑ Schmitt 2003, p. 799,802.
- ↑ Duling 2010, p. 298-299.
- ↑ France 2007, p. 18.
- ↑ 66.00 66.01 66.02 66.03 66.04 66.05 66.06 66.07 66.08 66.09 66.10 66.11 66.12 66.13 66.14 66.15 Perkins 2012, p. 19ff.
- ↑ Powell 2018, p. 144-146.
- ↑ Perkins 1998, p. 241.
- ↑ Charlesworth 2008, p. unpaginated.
- ↑ Powell 2018, p. 166.
- ↑ Powell 2018, p. 165.
- ↑ Lincoln 2005, p. 18.
- ↑ Boring 2012, p. 587.
- ↑ Keener 2012, p. 384.
- ↑ Powell 2018, p. 210.
- ↑ Powell 2018, p. 275.
- ↑ Powell 2018, p. 295.
- ↑ Powell 2018, p. 314.
- ↑ Powell 2018, p. 313.
- ↑ Powell 2018, p. 327.
- ↑ Powell 2018, p. 326-327.
- ↑ 82.0 82.1 Kim 2003, p. 250.
Bibliograpiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Alexander, Philip S. (2003). "3 Maccabees". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Allen, Leslie C. (2008). Jeremiah: A Commentary. Westminster John Knox Press. ISBN 9780664222239.
- Bartlett, John R. (2003). "1 Maccabees". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Berquist, Jon L. (2007). Approaching Yehud: New Approaches to the Study of the Persian Period. SBL Press. ISBN 9781589831452.
- Biddle, Mark E. (2007). "Jeremiah". Sa Coogan, Michael David; Brettler, Marc Zvi; Newsom, Carol Ann (mga pat.). The New Oxford Annotated Bible with the Apocryphal/Deuterocanonical Books. Oxford University Press. ISBN 9780195288803.
- Blenkinsopp, Joseph (2007). "Isaiah". Sa Coogan, Michael David; Brettler, Marc Zvi; Newsom, Carol Ann (mga pat.). The New Oxford Annotated Bible with the Apocryphal/Deuterocanonical Books. Oxford University Press. ISBN 9780195288803.
- Blenkinsopp, Joseph (1996). A History of Prophecy in Israel. Westminster John Knox Press. ISBN 9780664256395.
- Bloch, Ariel; Bloch, Chana (1995). The Song of Songs: A New Translation, With an Introduction and Commentary. Random House. ISBN 9780520213302.
- Boring, M. Eugene (2012). An Introduction to the New Testament: History, Literature, Theology. Westminster John Knox Press. ISBN 9780664255923.
- Brettler, Mark Zvi (2007). "Introduction to the Historical Books". Sa Coogan, Michael David; Brettler, Marc Zvi; Newsom, Carol Ann (mga pat.). The New Oxford Annotated Bible with the Apocryphal/Deuterocanonical Books. Oxford University Press. ISBN 9780195288803.
- Brettler, Marc Zvi (2010). How to read the Bible. Jewish Publication Society. ISBN 978-0-8276-0775-0.
- Campbell, Antony F.; O'Brien, Mark A. (2000). Unfolding the Deuteronomistic History. Fortress Press. ISBN 9781451413687.
- Carr, David (2011). The Formation of the Hebrew Bible: A New Reconstruction. Oxford University Press. ISBN 9780199742608.
- Carr, David (2000). "Genesis, Book of". Sa Freedman, David Noel; Myers, Allen C. (mga pat.). Eerdmans Dictionary of the Bible. Eerdmans. ISBN 9789053565032.
- Carroll, M. Daniel (2003a). "Amos". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Carroll, M. Daniel (2003b). "Malachi". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Charlesworth, James H. (2008). The Historical Jesus: An Essential Guide. Abingdon Press. ISBN 9781426724756.
- Clements, Ronald E. (2003). "Proverbs". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Collins, John J. (1984). Daniel: With an Introduction to Apocalyptic Literature. Eerdmans. ISBN 9780802800206.
- Collins, John J. (2002). "Current Issues in the Study of Daniel". Sa Collins, John J.; Flint, Peter W.; VanEpps, Cameron (mga pat.). The Book of Daniel: Composition and Reception. BRILL. ISBN 978-9004116757.
- Coogan, Michael David; Brettler, Marc Zvi; Newsom, Carol Ann (2007). "Editors' Introduction". Sa Coogan, Michael David; Brettler, Marc Zvi; Newsom, Carol Ann (mga pat.). The New Oxford Annotated Bible with the Apocryphal/Deuterocanonical Books. Oxford University Press. ISBN 9780195288803.
- Day, John (1990). The Psalms. Old Testament guides. A&C Black. ISBN 978-1-85075-703-0.
- Dell, Katherine J. (2003). "Job". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Dell, Katherine J (1996). "Reinventing the Wheel: the Shaping of the Book of Jonah". Sa Barton, John; Reimer, David James (mga pat.). After the exile: essays in honour of Rex Mason. Mercer University Press. ISBN 9780865545243.
- deSilva, David A. (2003). "4 Maccabees". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Dozeman, Thomas (2000). "Exodus, Book of". Sa Freedman, David Noel; Myers, Allen C. (mga pat.). Eerdmans Dictionary of the Bible. Eerdmans. ISBN 9789053565032.
- Duling, Dennis C. (2010). "The Gospel of Matthew". Sa Aune, David E. (pat.). The Blackwell Companion to the New Testament. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-0825-6.
- Emmerson, Grace I. (2003). "Hosea". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Enns, Peter (2012). The Evolution of Adam. Baker Books. ISBN 9781587433153.
- Farmer, Kathleen A. (1998). "The Wisdom Books". Sa McKenzie, Steven L.; Graham, Matt Patrick (mga pat.). The Hebrew Bible Today: An Introduction to Critical Issues. Westminster John Knox Press. ISBN 9780664256524.
- Fitzmyer, Joseph A. (2003). Tobit. Walter de Gruyter. ISBN 9783110175745.
- Floyd, Michael H (2000). Minor prophets. Bol. 2. Eerdmans. ISBN 9780802844521.
- Fox, Michael V. (2004). The JPS Bible Commentary: Ecclesiastes. Jewish Publication Society. ISBN 9780827609655.
- France, R.T (2007). The Gospel of Matthew. Eerdmans. ISBN 9780802825018.
- Gelston, Anthony (2003b). "Habakkuk". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Gelston, Anthony (2003a). "Obadiah". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Gelston, Anthony (2003c). "Zephaniah". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Goldingay, John A. (2003). "Ezekiel". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Grabbe, Lester L. (2003). "Nehemiah". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Grabbe, Lester L. (2004). The History of the Jews and Judaism in the Second Temple Period, Volume 1: Yehud, the Persian Province of Judah. Continuum. pp. 105 & 312. ISBN 9780567089984.
- Greifenhagen, Franz V. (2003). Egypt on the Pentateuch's Ideological Map: Constructing Biblical Israel's Identity. Bloomsbury. ISBN 9780567391360.
- Harlow, Daniel C. (2003). "Additions to Daniel". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Hayes, John H. (1998). "The Songs of Israel". Sa McKenzie, Steven L.; Graham, Matt Patrick (mga pat.). The Hebrew Bible Today: An Introduction to Critical Issues. Westminster John Knox Press. ISBN 9780664256524.
- Hayman, A. Peter (2003). "Wisdom of Solomon". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Houston, Walter J (2003). "Leviticus". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Bible Commentary. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Joyce, Paul M. (2009). Ezekiel: A Commentary. Continuum. ISBN 9780567483614.
- Keener, Craig S. (2012). Acts: An Exegetical Commentary, Volume I: Introduction And 1:1-2:47. Baker Academic. ISBN 9781441236210.
- Kim, P.J (2003). "Letters of John". Sa Aune, David (pat.). Westminster Dictionary of the New Testament and Early Christian Literature. Westminster John Knox Press. ISBN 9780664219178.
- Lincoln, Andrew (2005). Gospel According to St John. Bloomsbury Publishing. ISBN 9781441188229.
- McDermott, John J (2002). Reading the Pentateuch: a historical introduction. Pauline Press. ISBN 9780809140824.
- McKenzie, Steven L. (2004). Abingdon Old Testament Commentaries: I & II Chronicles. Abingdon Press. ISBN 9781426759802.
- Nelson, Richard D. (2014). Historical Roots of the Old Testament (1200–63 BCE). SBL Press. ISBN 9781628370065.
- O'Brien, Julia M. (2002). Nahum. A&C Black. ISBN 9781841273006.
- Perkins, Pheme (2012). Reading the New Testament: An Introduction. Paulist Press. ISBN 9780809147861.
- Perkins, Pheme (1998). "The Synoptic Gospels and the Acts of the Apostles: Telling the Christian Story". Sa Barton, John (pat.). The Cambridge companion to biblical interpretation. Westminster John Knox Press. pp. 241–58. ISBN 978-0-521-48593-7.
- Person, Raymond F. (2010). The Deuteronomic History and the Book of Chronicles. Society of Biblical Literature. ISBN 9781589835177.
- Powell, Mark Allan (2018). Introducing the New Testament: A Historical, Literary and Theological Survey (ika-2nd (na) edisyon). Baker Academic. ISBN 9781493413133.
- Radine, Jason (2010). The Book of Amos in Emergent Judah. Mohr Siebeck. ISBN 9783161501142.
- Redditt, Paul L (2003). "The Formation of the Book of the Twelve". Sa Redditt, Paul L; Schart, Aaron (mga pat.). Thematic threads in the Book of the Twelve. ISBN 9783110175943.
- Rogerson, John W. (2003a). "Micah". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Rogerson, John W. (2003b). "Deuteronomy". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Rogerson, John W. (2003c). "The History of the Tradition: Old Testament and Apocrypha". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Rogerson, John W. (2003d). "Nahum". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Schmitt, John J. (2003). "Baruch". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Seow, C.L. (2007). "Ecclesiastes". Sa Coogan, Michael D. (pat.). The New Oxford Annotated Bible (ika-3rd (na) edisyon). Oxford University Press. ISBN 9780195288803.
- Snaith, John (2003). "Sirach". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
- Spencer, Richard A. (2002). "Additions to Daniel". Sa Mills, Watson E.; Wilson, Richard F. (mga pat.). Mercer Commentary on the Bible: The Deuterocanonicals/Apocrypha. Mercer University Press. ISBN 9780865545106.
- Sweeney, Marvin A. (2010). The Prophetic Literature. Abingdon Press. ISBN 9781426730030.
- Sweeney, Marvin A. (1998). "The Latter Prophets". Sa McKenzie, Steven L.; Graham, Matt Patrick (mga pat.). The Hebrew Bible Today: An Introduction to Critical Issues. Westminster John Knox Press. ISBN 9780664256524.
- Van Seters, John (2004). The Pentateuch: a social-science commentary. T&T Clark International. ISBN 9780567080882.
- West, Gerald (2003). "Judith". Sa Dunn, James D. G.; Rogerson, John William (mga pat.). Eerdmans Commentary on the Bible. Eerdmans. ISBN 9780802837110.
Further reading
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Alter, Dennis (2009). The Book of Psalms: A Translation with Commentary. W. W. Norton. ISBN 9780393337044.
- Bernstein, Alan E. (1996). The Formation of Hell: Death and Retribution in the Ancient and Early Christian Worlds. Cornell University Press. ISBN 978-0801481314.
- Brueggemann, Walter (2003). An introduction to the Old Testament: the canon and Christian imagination. Westminster John Knox. ISBN 978-0-664-22412-7.
- Davidson, Robert (1993). "Jeremiah, Book of". Sa Metzger, Bruce M.; Coogan, Michael D. (mga pat.). The Oxford Companion to the Bible. Oxford University Press. ISBN 9780199743919.
- Evans, Craig A. (2008-10-01). "Introduction". Sa Evans, Craig A.; Tov, Emanuel (mga pat.). Exploring the Origins of the Bible: Canon Formation in Historical, Literary, and Theological Perspective. Acadia Studies in Bible and Theology. Baker Academic (nilathala 2008). ISBN 9781585588145.
- Kselman, John S. (2007). "Psalms". Sa Coogan, Michael David; Brettler, Marc Zvi; Newsom, Carol Ann (mga pat.). The New Oxford Annotated Bible with the Apocryphal/Deuterocanonical Books. Oxford University Press. ISBN 9780195288803.
- Miller, Patrick D. (1990). Deuteronomy. John Knox Press. ISBN 9780664237370.
- Satlow, Michael L. (2014). How the Bible Became Holy. Yale University Press.
- Schniedewind, William M. (2005). How the Bible Became a Book. Cambridge University Press. ISBN 9780521536226.
- Ska, Jean-Louis (2006). Introduction to reading the Pentateuch. Eisenbrauns. ISBN 9781575061221.
- Stromberg, Jake (2011). An Introduction to the Study of Isaiah. Continuum International Publishing Group. ISBN 9780567363305.
- Vogt, Peter T. (2009). Interpreting the Pentateuch: An Exegetical Handbook. Kregel Academic. ISBN 9780825427626.
- Wright, J. Edward (1999). The Early History of Heaven. Oxford University Press. ISBN 9780198029816.
- {{cite book
| last1 = Zvi | first1 = Ehud Ben | title = The Jewish Study Bible | chapter = Introduction to The Twelve Minor Prophets | editor1-last = Berlin | editor1-first = Adele | editor2-last = Brettler | editor2-first = Mark Zvi | year = 2004 | publisher = Oxford University Press | isbn = 978-0-19529751-5 | url = https://archive.org/details/isbn_9780195297515 | url-access = registration }