Mga paghahating pampangasiwaan ng Kalakhang Maynila
Ang Kalakhang Maynila na punong rehiyon ng Pilipinas, ay isang malaking kalakhang pook na may ilang antas ng mga subdibisyon. Administratibong nahahati ang rehiyon sa labimpitong mga pangunahing yunit ng lokal na pamahalaan na may kani-kanilang mga inihahalal na alkalde at mga sangguniang iniuugnay ng Pangasiwaan sa Pagpapaunlad ng Kalakhang Maynila, isang pambansang ahensiya ng pamahalaang pinamumunuan ng isang tagapangulong tuwiran na itinalaga ng pangulo ng Pilipinas. Ang mga lungsod at bayang bumubuo sa mga yunit ng lokal na pamahalaan ng rehiyon ay nahahati pa sa mga barangay (dating tinawag na mga baryo) na pinamumunuan ng isang inihalal na punong barangay at Sangguniang Barangay.
Ang kabuoang rehiyon ay heograpikong nahahati sa apat na mga distrito, ang una ay ang kabiserang sentral na Lungsod ng Maynila, ang ikalawa at ikatlong mga distrito ay nasa silangan at hilaga ng Lungsod, alinsunod sa pagkakabanggit, at ang ikaapat na distrito naman ay sumasaklaw sa nalalabing mga lugar sa timog ng Lungsod at ng Ilog Pasig.
Mga distrito[baguhin | baguhin ang wikitext]
Hindi tulad ng ibang mga rehiyong pampangasiwaan sa Pilipinas, hindi binubuo ng mga lalawigan ang Kalakhang Maynila. Sa halip, nahahati ang rehiyon sa apat na mga lugar heograpikong tinatawag na mga "distrito."[1] Taglay ng mga distrito ang kanilang mga sentrong nasa apat na mga unang lungsod ng rehiyon: ang lungsod-distrito ng Maynila (Kabiserang Distrito), Lungsod Quezon (Silangang Maynila), Caloocan (Hilagang Maynila, impormal na tinatawag ding CAMANAVA), at Pasay (Katimugang Maynila).[2] Pangunahing layon ng mga distritong ito ang pag-oorganisa ng mga yunit ng lokal na pamahalaan ng rehiyon para sa mga layuning piskal at estadistikal.
Mga distrito ng Kalakhang Maynila
| |||
|---|---|---|---|
| Distrito | Mga lungsod/bayan | Populasyon (2015) | Lawak |
| Kabiserang Distrito (Unang Distrito) |
Maynila | 1,780,148 | 42.88 km2 (16.56 mi kuw) |
| Silangang Distrito ng Maynila (Ikalawang Distrito) |
4,650,613 | 236.36 km2 (91.26 mi kuw) | |
| Hilagang Distrito ng Maynila (CAMANAVA) (Ikatlong Distrito) |
2,819,388 | 126.42 km2 (48.81 mi kuw) | |
| Katimugang Distrito ng Maynila (Ikaapat na Distrito) |
3,626,104 | 208.28 km2 (80.42 mi kuw) | |
| Kalakhang Maynila | 12,876,253 | 613.94 km2 (237.04 mi kuw) | |
| Mga pinagkunan: | |||
Mga nagsasariling lungsod at bayan[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pampangasiwaang katumbas ng mga lalawigan ang labimpitong mga yunit ng lokal na pamahalaan ng Kalakhang Maynila. Binubuo ang mga ito ng labing-anim na mga nagsasariling lungsod, iniuri na "mga mataas na urbanisadong lungsod," at isang nagsasariling bayan: Pateros.
| Lungsod/Bayan | Populasyon (2015)[3] | Kapal ng populasyon (pop/km²)(2015)[3] | Lawak (km²) |
|---|---|---|---|
| Maynila | 1,780,148 | 71,263 | 42.88 |
| Caloocan | 1,583,978 | 28,000 | 53.33 |
| Las Piñas | 588,894 | 18,000 | 32.02 |
| Makati | 582,602 | 27,000 | 27.36 |
| Malabon | 365,525 | 23,000 | 15.96 |
| Mandaluyong | 386,276 | 18,000 | 11.06 |
| Marikina | 450,741 | 21,000 | 22.64 |
| Muntinlupa | 504,509 | 13,000 | 41.67 |
| Navotas | 249,463 | 23,000 | 11.51 |
| Parañaque | 664,822 | 14,000 | 47.28 |
| Pasay | 416,522 | 30,000 | 18.31 |
| Pasig | 755,300 | 24,000 | 31.46 |
| Pateros | 63,840 | 36,000 | 1.76 |
| Lungsod Quezon | 2,936,116 | 18,000 | 166.20 |
| San Juan | 122,180 | 21,000 | 5.87 |
| Taguig | 804,915 | 15,000 | 45.18 |
| Valenzuela | 620,422 | 13,000 | 45.75 |
Mga barangay[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang mga lungsod at bayan ng Kalakhang Maynila ay nahahati sa mga barangay na may populasyong mula mababa sa 1,000 hanggang higit sa 200,000. Ang mga barangay sa Lungsod ng Maynila, Caloocan at Pasay ay nakapangkat sa mga sona para sa mga layuning estadistikal. Magmula noong 2015, may 1,710 mga barangay sa Kalakhang Maynila.
Ibang mga paghahati[baguhin | baguhin ang wikitext]
Mga distritong pambatas[baguhin | baguhin ang wikitext]
Sa usapin ng pangangatawan ng mga kongresista, may 32 mga distritong pambatas ang rehiyon, at bawat isa sa mga lungsod ay binubuo ng isa o higit pang mga distritong pambatas. Ang solong munisipalidad ng Pateros ay nakikibahagi sa unang distrito ng Taguig.
Mga lumang distrito[baguhin | baguhin ang wikitext]
Maari ring ihati ang mga lungsod ng Kalakhang Maynila sa mga nakagisnang distrito, tulad ng mga dating pueblo (o bayan) na kasalukuyang mga distritong panlungsod ng Lungsod ng Maynila at mga bayan at lupaing (estates) pangkasaysayan tulad ng Novaliches, Balintawak, San Francisco del Monte at Diliman na sinanib upang mabuo ang Lungsod Quezon. Walang sariling pamahalaan ang alimang mga nakagisnang distrito. Kabilang naman sa mga nakagisnang distrito sa Pasay ang Malibay, Santa Clara, San Rafael at Maricaban.
Mga gated community[baguhin | baguhin ang wikitext]
Maari ring ihati ang ilang mga lungsod sa Kalakhang Maynila sa ilang mga nakatarangkahang komunidad (gated communities), na kilala rin bilang "mga subdibisyon," na maaring bumubuo o hindi bumubuo sa kani-kanilang mga barangay o mababang-antas na mga yunit ng lokal na pamahalaan. Ilang mga halimbawa ay: La Vista, White Plains, BF Homes, Greenmeadows at Filinvest Homes sa Lungsod Quezon; at Marina Bay, Merville, Tahanan Village at Better Living Subdivision sa Parañaque.
Mga dibisyong pangkasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]
Bago ang taong 1901[baguhin | baguhin ang wikitext]
Bago ang taong 1901, umiral ang dating lalawigan ng Maynila na sumaklaw sa kasalukuyang Kalakhang Maynila at hilagang bahagi ng katabing lalawigan ng Rizal. Nahati ito sa 24 na mga bayan. Ang kabisera nito ay ang noo'y bayan ng Intramuros (noo'y tinawag na Maynila).
1901–1942[baguhin | baguhin ang wikitext]
Maliban sa Lungsod ng Maynila na pinagsama ang anim na mas maliit na mga bayan noong Hunyo 1901, sinanib ang lalawigan ng Maynila sa bagong-tatag na lalawigan ng Rizal. Nagsilbing panlalawigang kabisera nito ang Pasig.
1942–1947[baguhin | baguhin ang wikitext]
Binuo ang Lungsod ng Malawakang Maynila (City of Greater Manila) noong Enero 1942 nang sinama ang Lungsod ng Maynila at Lungsod Quezon, gayon din ang anim na ibang mga bayan mula sa lalawigan ng Rizal: Caloocan, Makati, Mandaluyong, Parañaque, Pasay at San Juan.[7]
1947–1975[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ibinalik sa lalawigan ng Rizal ang mga bayan ng Lungsod ng Malawakang Maynila pati ang Lungsod Quezon.
Itinatag ang Metropolitan Manila (Kalakhang Maynila) noong Nobyembre 1975 sa pamamagitan ng Kautusang Pampanguluhan Blg. 824. Binubuo ito ng apat na mga lungsod at labintatlong mga bayan, labindalawa ay mula sa lalawigan ng Rizal habang isa – Valenzuela – ay mula sa lalawigan ng Bulacan. Saklaw nito ang kasalukuyang teritoryo ng Kalakhang Maynila.[8] Idineklara itong Pambansang Punong Rehiyon (National Capital Region) ng Pilipinas noong Hunyo 1978.[9]
Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]
- ↑ "Municipal and City Level Estimates" (PDF). National Statistical Coordination Board. Inarkibo mula sa ang orihinal (PDF) noong 13 November 2013. Nakuha noong 14 July 2014.
- ↑ "Environmental Management Bureau – National Capital Region". Environmental Management Bureau. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 25 July 2014. Nakuha noong 17 July 2014.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Census of Population (2015). Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
- ↑ "An Update on the Earthquake Hazards and Risk Assessment of Greater Metropolitan Manila Area" (PDF). Philippine Institute of Volcanology and Seismology. November 14, 2013. Nakuha noong May 16, 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (tulong) - ↑ "Enhancing Risk Analysis Capacities for Flood, Tropical Cyclone Severe Wind and Earthquake for the Greater Metro Manila Area Component 5 – Earthquake Risk Analysis" (PDF). Philippine Institute of Volcanology and Seismology and Geoscience Australia. Nakuha noong May 16, 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (tulong) - ↑ Pateros; Land Use Classification
- ↑ "Executive Order No. 400, s. 1942". Official Gazette of the Republic of the Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 9 Agosto 2014. Nakuha noong 17 Hulyo 2014.
- ↑ "Presidential Decree No. 824, s. 1975". Official Gazette of the Republic of the Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 9 Agosto 2014. Nakuha noong 17 Hulyo 2014.
- ↑ "Presidential Decree No. 1396, s. 1978". Official Gazette of the Republic of the Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2015-04-03. Nakuha noong 22 Setyembre 2015.
