Croatia: Pagkakaiba sa mga binago

baguhin ang mga link
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Jarash (usapan | ambag)
14 edits
Update
No edit summary
Linya 1: Linya 1:
{{Infobox Country
{{Infobox Country
|native_name = ''Republika Hrvatska''
|native_name = ''Republika Hrvatska''
|conventional_long_name = Republika ng Croatia
|conventional_long_name = Republika ng Kroasya
|common_name = Kroasya
|common_name = Kroasya
|image_flag = Flag of Croatia.svg
|image_flag = Flag of Croatia.svg
Linya 87: Linya 87:
|footnote3 = Before co-founding the Democratic Federal Yugoslavia, Croatia co-founded the [[Kingdom of Yugoslavia]] on 1 Disyembre 1918.
|footnote3 = Before co-founding the Democratic Federal Yugoslavia, Croatia co-founded the [[Kingdom of Yugoslavia]] on 1 Disyembre 1918.
}}
}}
Ang '''Croatia''' (<small>pagbigkas:</small> kro•wey•s'ya; {{lang-hr|Hrvatska}}), opisyal na tinutukoy na '''Republika ng Croatia''' ({{lang-hr|Republika Hrvatska|links=no}}), ay isang nakapangyayaring bansa sa tagpuan ng Gitnang Europa, Timog-silangang Europa, at ng [[Dagat Mediterranean]]. [[Zagreb]] ang kabiserang lungsod nito, na bumubuo rin sa isa sa mga pangunahing subdibisyon ng bansa, kabilang ang 20 pang [[County ng Croatia|county]]. May lawak na 56,594 km<sup>2</sup> ang Croatia na may samot saring klima ngunit ang karaniwan ay klimang kontinental at Mediterranean. May higit sa isang libo ang mga pulo ng Croatia sa baybáyin nito sa [[Dagat Adriatic]]. Umaabot sa 4.28&nbsp;milyon ang populasyon ng bansa, na ang karamihan ay mga [[Croat]], na ang karamihan naman ay mananampalataya ng [[Simbahang Katolika]].
Ang '''Kroasya''' (<small>pagbigkas:</small> kro•wey•s'ya; {{lang-hr|Hrvatska}}), opisyal na tinutukoy na '''Republika ng Kroasya''' ({{lang-hr|Republika Hrvatska|links=no}}), ay isang nakapangyayaring bansa sa tagpuan ng Gitnang Europa, Timog-silangang Europa, at ng [[Dagat Mediterranean]]. [[Zagreb]] ang kabiserang lungsod nito, na bumubuo rin sa isa sa mga pangunahing subdibisyon ng bansa, kabilang ang 20 pang [[County ng Croatia|county]]. May lawak na 56,594 km<sup>2</sup> ang Kroasya na may samot saring klima ngunit ang karaniwan ay klimang kontinental at Mediterranean. May higit sa isang libo ang mga pulo ng Kroasya sa baybáyin nito sa [[Dagat Adriatic]]. Umaabot sa 4.28&nbsp;milyon ang populasyon ng bansa, na ang karamihan ay mga [[Croat]], na ang karamihan naman ay mananampalataya ng [[Simbahang Katolika]].


Dumating ang mga Croat sa lugar ng kasalukuyang Croatia noong unang bahagi ng ika-7 siglo. Dalawang [[dukado]] ang naitatag bandang ika-9 na siglo. Si [[Tomislav ng Croatia|Tomislav]] ang naging unang hari noong 925, na nagtaas sa katayuan ng Croatia bilang isang kaharian. Napanatili ng [[Kaharian ng Croatia]] ang kaniyang soberanya sa loob ng dalawang siglo. Naabot nito ang rurok ng kapangyarihan nito noong panahon nina Haring [[Petar Krešimir IV ng Croatia|Petar Krešimir IV]] at [[Demetrius Zvonimir ng Croatia|Dmitar Zvonimir]]. Noong 1102, pumasok sa isang personal na unyon ang Croatia sa [[Kaharian ng Hungary]]. Nang maharap sa pananakop ng mga [[Ottoman]] noong 1527, hinalal ng [[Parlamento ng Croatia]] si Ferdinand I ng [[Dinastiyang Hapsburg]] sa trono ng Croatia. Noong 1918, pagkatapos ng [[Unang Digmaang Pandaigdig]], isinama ang Croatia sa di-kinilalang [[State of Slovenes, Croats and Serbs]] na humiwalay sa [[Austria-Hungary]], at sumanib ito sa [[Kaharian ng Yugoslavia]]. Umiral ang isang [[Fascismo|pasistang]] papet na estado na sinuportahan ng Pasistang Italya at Nazing Alemanya noong [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Pagkatapos ng digmaan, isa ang Croatia sa nagtatag at bumuo ng [[Sosyalistang Pederal na Republika ng Yugoslavia]] na isang [[sosyalistang estado]] batay sa saligang-batas nito. Noong 25 Hunyo 1991, nagpahayag ng kasarinlan ang Croatia, na umiral noong Oktubre 8 nang naturang taon. Naging matagumpay ang Croatia sa digmaan para sa kasarinlan nito makaraan ang apat na taon nang ipahayag ang kasarinlan nito.
Dumating ang mga Croat sa lugar ng kasalukuyang Kroasya noong unang bahagi ng ika-7 siglo. Dalawang [[dukado]] ang naitatag bandang ika-9 na siglo. Si [[Tomislav ng Croatia|Tomislav]] ang naging unang hari noong 925, na nagtaas sa katayuan ng Kroasya bilang isang kaharian. Napanatili ng [[Kaharian ng Croatia|Kaharian ng Kroasya]] ang kaniyang soberanya sa loob ng dalawang siglo. Naabot nito ang rurok ng kapangyarihan nito noong panahon nina Haring [[Petar Krešimir IV ng Croatia|Petar Krešimir IV]] at [[Demetrius Zvonimir ng Croatia|Dmitar Zvonimir]]. Noong 1102, pumasok sa isang personal na unyon ang Kroasya sa [[Kaharian ng Hungary]]. Nang maharap sa pananakop ng mga [[Ottoman]] noong 1527, hinalal ng [[Parlamento ng Croatia|Parlamento ng Kroasya]] si Ferdinand I ng [[Dinastiyang Hapsburg]] sa trono ng Kroasya. Noong 1918, pagkatapos ng [[Unang Digmaang Pandaigdig]], isinama ang Kroasya sa di-kinilalang [[State of Slovenes, Croats and Serbs]] na humiwalay sa [[Austria-Hungary]], at sumanib ito sa [[Kaharian ng Yugoslavia]]. Umiral ang isang [[Fascismo|pasistang]] papet na estado na sinuportahan ng Pasistang Italya at Nazing Alemanya noong [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Pagkatapos ng digmaan, isa ang Kroasya sa nagtatag at bumuo ng [[Sosyalistang Pederal na Republika ng Yugoslavia]] na isang [[sosyalistang estado]] batay sa saligang-batas nito. Noong 25 Hunyo 1991, nagpahayag ng kasarinlan ang Kroasya, na umiral noong Oktubre 8 nang naturang taon. Naging matagumpay ang Kroasya sa digmaan para sa kasarinlan nito makaraan ang apat na taon nang ipahayag ang kasarinlan nito.




== Politika ==
== Politika ==
''Pangunahing artikulo: [[Politika ng Croatia]]''
''Pangunahing artikulo: [[Politika ng Croatia|Politika ng Kroasya]]''


Naging isang [[demokrasyang parlamentaryo]] ang Croatia simula ng pagtibay ng [[Saligang Batas]] ng 1990.
Naging isang [[demokrasyang parlamentaryo]] ang Kroasya simula ng pagtibay ng [[Saligang Batas]] ng 1990.
{| class="toccolours" align="right" style="margin: 0.5em"
{| class="toccolours" align="right" style="margin: 0.5em"
|-
|-
| style="background:#ccccff" align="center" | '''Myembro ang Croatia ng:'''
| style="background:#ccccff" align="center" | '''Myembro ang Kroasya ng:'''
|-
|-
| align="center" style="font-size: 90%;" | [[Mga nagkakaisang Bansa|UN]]
| align="center" style="font-size: 90%;" | [[Mga nagkakaisang Bansa|UN]]
Linya 112: Linya 112:
Ang [[Tala ng mga pangulo ng Croatia|Pangulo ng republika]] (''Predsjednik'') ang [[pinuno ng estado]] at hinahalal sa mandato ng 5 taon. Dagdag pa sa pagiging ''commander-in-chief'' ng sandatahang lakas, may tungkuling pamprosedimyento din ang pangulo sa pagtakda ng punong ministro na may pahintulot ng parlamento, at may kaunti ring impluwensiya sa ''foreign policy''.
Ang [[Tala ng mga pangulo ng Croatia|Pangulo ng republika]] (''Predsjednik'') ang [[pinuno ng estado]] at hinahalal sa mandato ng 5 taon. Dagdag pa sa pagiging ''commander-in-chief'' ng sandatahang lakas, may tungkuling pamprosedimyento din ang pangulo sa pagtakda ng punong ministro na may pahintulot ng parlamento, at may kaunti ring impluwensiya sa ''foreign policy''.


Ang [[Hrvatski Sabor]] (Parlamentong Croatian) ay isang [[unikameral]] na katawang lehislatibo na may hanggang 160 kinatawan, lahat hinahalal sa pamamagitan ng botong popular upang manungkulan ng 4 taon. Nangyayari ang ''plenary sessions'' ng Sabor mula [[Enero 15]] hanggang [[Hulyo 15]], at mula [[Setyembre 15]] hanggang [[Disyembre 15]].
Ang [[Hrvatski Sabor]] (Parlamentong Kroatyano) ay isang [[unikameral]] na katawang lehislatibo na may hanggang 160 kinatawan, lahat hinahalal sa pamamagitan ng botong popular upang manungkulan ng 4 taon. Nangyayari ang ''plenary sessions'' ng Sabor mula [[Enero 15]] hanggang [[Hulyo 15]], at mula [[Setyembre 15]] hanggang [[Disyembre 15]].


Ang [[Vlada Republike Hrvatske|Hrvatska Vlada]] (Pamahalaang Croatian) ay pinamumunuan ng [[Tala ng mga punong ministro ng Croatia|Punong ministro]] na may 2 diputado at 14 ministrong namamahala sa iba’t ibang sektor ng gawain. Responsable ang sangay ehekutibo sa pagmungkahi ng lehislasyon at ng bajet, sa pagpapatupad ng mga batas, at sa paggabay sa mga patakarang panlabas at panloob ng republika.
Ang [[Vlada Republike Hrvatske|Hrvatska Vlada]] (Gobyernong Kroatyano) ay pinamumunuan ng [[Tala ng mga punong ministro ng Croatia|Punong ministro]] na may 2 diputado at 14 ministrong namamahala sa iba’t ibang sektor ng gawain. Responsable ang sangay ehekutibo sa pagmungkahi ng lehislasyon at ng bajet, sa pagpapatupad ng mga batas, at sa paggabay sa mga patakarang panlabas at panloob ng republika.


May ''three-tiered'' na sistemang hudisyal ang Croatia na binubuo ng Kataas-taasang Hukuman, mga hukumang pang-županija, at mga hukumang munisipal. Nasusunod ang Hukumang Konstitusyonal sa mga bagay na may kinalaman sa [[saligang batas]].
May ''three-tiered'' na sistemang hudisyal ang Kroasya na binubuo ng Kataas-taasang Hukuman, mga hukumang pang-županija, at mga hukumang munisipal. Nasusunod ang Hukumang Konstitusyonal sa mga bagay na may kinalaman sa [[saligang batas]].
arlou de los reyes
arlou de los reyes


== Pagkahati ==
== Pagkahati ==
[[Talaksan:Regions of Croatia.png|right|Županije ng Croatia]]
[[Talaksan:Regions of Croatia.png|right|Županije ng Kroasya]]
''Pangunahing artikulo: [[Županije ng Croatia]]''
''Pangunahing artikulo: [[Županije ng Croatia|Županije ng Kroasya]]''


Nahahati ang Croatia sa 20 županija (pammaramihan ''županije'') at ang distritong lungsod ng kapital, Zagreb:
Nahahati ang Kroasya sa 20 županija (pammaramihan ''županije'') at ang distritong lungsod ng kapital, Zagreb:


# [[Zagrebačka županija]]
# [[Zagrebačka županija]]
Linya 152: Linya 152:
== Mga kawing palabas ==
== Mga kawing palabas ==
=== Turismo ===
=== Turismo ===
* [http://www.croatia.hr/ Hrvatska turistička zajednica], opisyal na portal para sa turismong Croatian
* [http://www.croatia.hr/ Hrvatska turistička zajednica], opisyal na portal para sa turismong Kroatyano
* [http://www.croatia.vg/ Croatia.vg] Croatia portal
* [http://www.croatia.vg/ Croatia .vg] Croatia portal
* [http://www.hrvatska.net Croatia] turismong Croatian
* [http://www.hrvatska.net Croatia] turismong Kroatyano


=== Kalikasan ===
=== Kalikasan ===
Linya 162: Linya 162:
* [http://www.matis.hr/eng/nakladnistvo.php Matica]
* [http://www.matis.hr/eng/nakladnistvo.php Matica]
=== Mga retrato ===
=== Mga retrato ===
* [http://www.photocroatia.com/ 1185 Photos of Croatia]
* [http://www.photocroatia.com/ 1185 Photos of Croatia]
* [http://www.croat.com/ Croat.com]
* [http://www.croat.com/ Croat.com]
* [http://www.pbase.com/world/croatia Photos from Croatia]
* [http://www.pbase.com/world/croatia Photos from Croatia]
{{EU countries and candidates}}
{{EU countries and candidates}}
{{Europa}}
{{Europa}}

Pagbabago noong 12:35, 3 Enero 2019

Republika ng Kroasya
Republika Hrvatska
Watawat ng Kroasya
Watawat
Eskudo ng Kroasya
Eskudo
Awiting Pambansa: Lijepa naša domovino
Our beautiful homeland
Kinaroroonan ng  Croatia  (kahel) sa Europe  (puti)  —  [Gabay]
Kinaroroonan ng  Croatia  (kahel)

sa Europe  (puti)  —  [Gabay]

KabiseraZagreb
Pinakamalaking lungsodcapital
Wikang opisyalWikang Kroatyano1
KatawaganCroat, Kroatyano
PamahalaanParliamentary republic
• President
Kolinda Grabar-Kitarović
Andrej Plenković
Gordan Jandroković
Itinatag
7852
879
• Kingdom
925
• Union with Hungary
1102
• Joined Habsburg Empire
1 Enero 1527
• Independence from Austria–Hungary
29 Oktubre 1918
• Joined Yugoslavia3
29 Nobyembre 1943
• Decision on independence
25 Hunyo 1991
• Declaration of independence
Ocktubre 8, 1991
Lawak
• Kabuuan
56,594 km2 (21,851 mi kuw) (126th)
• Katubigan (%)
1.09
Populasyon
• Pagtataya sa 2017
4,154,200[1] (129th)
• Senso ng 2011
4,284,889[2]
• Densidad
75.8/km2 (196.3/mi kuw) (126th)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2018
• Kabuuan
$106.548 billion[3]
• Bawat kapita
$25,807[3]
KDP (nominal)Pagtataya sa 2018
• Kabuuan
$61.056 billion[3]
• Bawat kapita
$14,788[3]
Gini (2018)29.7
mababa
TKP (2015)0.827[4]
Error: Invalid HDI value · 45th
SalapiKuna (HRK)
Sona ng orasUTC+1 (CET)
• Tag-init (DST)
UTC+2 (CEST)
Gilid ng pagmamanehoright
Kodigong pantelepono385
Internet TLD.hr
  1. Also Italian in Istria and languages of other national minorities (Hungarian, Czech, Slovak, Serbian, etc.) in residential municipalities of the national minorities.
  2. Shortly after the reign of Prince Višeslav, Franks were defeated in 803.
  3. Before co-founding the Democratic Federal Yugoslavia, Croatia co-founded the Kingdom of Yugoslavia on 1 Disyembre 1918.

Ang Kroasya (pagbigkas: kro•wey•s'ya; Kroata: Hrvatska), opisyal na tinutukoy na Republika ng Kroasya (Kroata: Republika Hrvatska), ay isang nakapangyayaring bansa sa tagpuan ng Gitnang Europa, Timog-silangang Europa, at ng Dagat Mediterranean. Zagreb ang kabiserang lungsod nito, na bumubuo rin sa isa sa mga pangunahing subdibisyon ng bansa, kabilang ang 20 pang county. May lawak na 56,594 km2 ang Kroasya na may samot saring klima ngunit ang karaniwan ay klimang kontinental at Mediterranean. May higit sa isang libo ang mga pulo ng Kroasya sa baybáyin nito sa Dagat Adriatic. Umaabot sa 4.28 milyon ang populasyon ng bansa, na ang karamihan ay mga Croat, na ang karamihan naman ay mananampalataya ng Simbahang Katolika.

Dumating ang mga Croat sa lugar ng kasalukuyang Kroasya noong unang bahagi ng ika-7 siglo. Dalawang dukado ang naitatag bandang ika-9 na siglo. Si Tomislav ang naging unang hari noong 925, na nagtaas sa katayuan ng Kroasya bilang isang kaharian. Napanatili ng Kaharian ng Kroasya ang kaniyang soberanya sa loob ng dalawang siglo. Naabot nito ang rurok ng kapangyarihan nito noong panahon nina Haring Petar Krešimir IV at Dmitar Zvonimir. Noong 1102, pumasok sa isang personal na unyon ang Kroasya sa Kaharian ng Hungary. Nang maharap sa pananakop ng mga Ottoman noong 1527, hinalal ng Parlamento ng Kroasya si Ferdinand I ng Dinastiyang Hapsburg sa trono ng Kroasya. Noong 1918, pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig, isinama ang Kroasya sa di-kinilalang State of Slovenes, Croats and Serbs na humiwalay sa Austria-Hungary, at sumanib ito sa Kaharian ng Yugoslavia. Umiral ang isang pasistang papet na estado na sinuportahan ng Pasistang Italya at Nazing Alemanya noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Pagkatapos ng digmaan, isa ang Kroasya sa nagtatag at bumuo ng Sosyalistang Pederal na Republika ng Yugoslavia na isang sosyalistang estado batay sa saligang-batas nito. Noong 25 Hunyo 1991, nagpahayag ng kasarinlan ang Kroasya, na umiral noong Oktubre 8 nang naturang taon. Naging matagumpay ang Kroasya sa digmaan para sa kasarinlan nito makaraan ang apat na taon nang ipahayag ang kasarinlan nito.


Politika

Pangunahing artikulo: Politika ng Kroasya

Naging isang demokrasyang parlamentaryo ang Kroasya simula ng pagtibay ng Saligang Batas ng 1990.

Myembro ang Kroasya ng:
UN
Council of Europe
OSCE
Partnership for Peace
Iba pang mga organisasyon

Ang Pangulo ng republika (Predsjednik) ang pinuno ng estado at hinahalal sa mandato ng 5 taon. Dagdag pa sa pagiging commander-in-chief ng sandatahang lakas, may tungkuling pamprosedimyento din ang pangulo sa pagtakda ng punong ministro na may pahintulot ng parlamento, at may kaunti ring impluwensiya sa foreign policy.

Ang Hrvatski Sabor (Parlamentong Kroatyano) ay isang unikameral na katawang lehislatibo na may hanggang 160 kinatawan, lahat hinahalal sa pamamagitan ng botong popular upang manungkulan ng 4 taon. Nangyayari ang plenary sessions ng Sabor mula Enero 15 hanggang Hulyo 15, at mula Setyembre 15 hanggang Disyembre 15.

Ang Hrvatska Vlada (Gobyernong Kroatyano) ay pinamumunuan ng Punong ministro na may 2 diputado at 14 ministrong namamahala sa iba’t ibang sektor ng gawain. Responsable ang sangay ehekutibo sa pagmungkahi ng lehislasyon at ng bajet, sa pagpapatupad ng mga batas, at sa paggabay sa mga patakarang panlabas at panloob ng republika.

May three-tiered na sistemang hudisyal ang Kroasya na binubuo ng Kataas-taasang Hukuman, mga hukumang pang-županija, at mga hukumang munisipal. Nasusunod ang Hukumang Konstitusyonal sa mga bagay na may kinalaman sa saligang batas. arlou de los reyes

Pagkahati

Županije ng Kroasya
Županije ng Kroasya

Pangunahing artikulo: Županije ng Kroasya

Nahahati ang Kroasya sa 20 županija (pammaramihan županije) at ang distritong lungsod ng kapital, Zagreb:

  1. Zagrebačka županija
  2. Krapinsko-zagorska županija
  3. Sisačko-moslavačka županija
  4. Karlovačka županija
  5. Varaždinska županija
  6. Koprivničko-križevačka županija
  7. Bjelovarsko-bilogorska županija
  8. Primorsko-goranska županija
  9. Ličko-senjska županija
  10. Virovitičko-podravska županija
  11. Požeško-slavonska županija
  12. Brodsko-posavska županija
  13. Zadarska županija
  14. Osječko-baranjska županija
  15. Šibensko-kninska županija
  16. Vukovarsko-srijemska županija
  17. Splitsko-dalmatinska županija
  18. Istarska županija
  19. Dubrovačko-neretvanska županija
  20. Međimurska županija
  21. Grad Zagreb

Mga talasanggunian

  1. ↑ "EU population up to almost 512 million at 1 January 2017". Eurostat. Nakuha noong Hulyo 2 2018. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (tulong)
  2. ↑ "Population by age and sex, by settlements, 2011 census". Central Bureau of Statistics. Nakuha noong Hulyo 2 2018. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (tulong)
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Croatia". International Monetary Fund. Nakuha noong Hulyo 2 2018. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (tulong)
  4. ↑ ""2016 Human Development Report" (PDF). United Nations. Nakuha noong Hulyo 2 2018. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (tulong)

Mga kawing palabas

Turismo

Kalikasan

Mga magazin

Mga retrato


Usbong Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Croatia&oldid=1674660"