Pagpapahayag ng ASEAN
 | Nangangailangan pong patunayan ang nilalaman ng artikulo na ito sa pamamagitan ng mga pagdagdag o paglagay po ng sanggunian. (Pebrero 2025)
Makakatulong po sa pagpapabuti nito ang pagdadagdag ng mapagkakatiwalaang sanggunian. Tandaan lamang po na maaaring balaan o maalis ang mga impormasyong walang sanggunian. |
| Pagpapahayag ng Bangkok | |
|---|---|
 Ang paglalagda ng Pagpapahayag ng ASEAN sa Bangkok noong 8 Agosto 1967 ng 5 dayuhang Punong Ministro, na nagmarka ng pagkakatatag ng Samahan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya (ASEAN). | |
| Uri | Multilateral na Kasunduan |
| Nilagdaan | 8 Agosto 1967 |
| Lokasyon | Bangkok, Taylandiya |
| Orihinal na lumagda | |
Ang Pagpapahayag ng ASEAN [1] o Pagpapahayag ng Bangkok ay ang dokumento na nagtatag ng Samahan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya (ASEAN). Ito ay nilagdaan sa Bangkok noong Agosto 8, 1967 ng limang miyembrong nagtatag ng ASEAN Indonesya, Malaysia, Pilipinas, Singapore, at Taylandiya.
Nakasaad dito ang mga pangunahing prinsipyo ng ASEAN: kooperasyon, pakikipagkaibigan, at hindi pakikialam. [2] Ang petsa ay ipinagdiriwang ngayon bilang Araw ng ASEAN. [3]
Isang teorya ay nagmumungkahi na ang ASEAN ay nabuo bilang isang pagpapakita ng pagkakaisa laban sa pagpapalawak ng mga komunista sa Biyetnam at paghihimagsik ng komunista sa loob ng kanilang sariling mga hangganan. Gayunpaman, walang nakasulat sa Pagpapahayag ng ASEAN na talagang nagsasabi nito.
Mga isyung nakapaligid
[baguhin | baguhin ang wikitext]Komunismo
[baguhin | baguhin ang wikitext]Bago ang pagpapahayag, ang limang estado sa Timog-Silangang Asya ay nagpupumilit na pigilan ang impluwensyang komunista.
Noong panahong ito, nahirapan ang pamahalaang Pilipino na bigyan ng amnestiya ang mga dating militanteng Hukbalahap, na nagsagawa ng armadong labanan sa Luzon noong dekada 1950 na muntik nang humantong sa pagbagsak ng sentral na pamahalaan.
Ang salungatan sa pagitan ng militar ng Indonesya at ng dumaraming Partido Komunista ng Indonesya ay tila natapos noong huling bahagi ng 1965 sa paglipat sa diktadurya ng "Bagong Utos" ni Suharto pagkatapos ng kakila-kilabot ng malakihang pagpapatay sa Indonesya noong 1965 hanggang 1966 na ipinatupad. [4]
Ang komunismo ay humantong din sa ideya ng pagsasama-sama ng Pederasyon ng Malaya, Sarawak, Singapore, at Hilagang Borneo sa isang entidad, na may layuning alisin ang posibilidad na maging komunista ang Singapore. Ang Singapore ay pinatalsik mula sa Pederasyon noong 1965 dahil sa mga tensyon sa lahi at kung paano dapat pamahalaan ang pederasyon, ngunit nanatiling isang kapitalistang demokratikong lipunan na may malapit na ugnayan sa mga bagong kalapit nito.
Tensyon sa pagitan ng magkakalapit
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang isang kaugnay na bagay ay ang pagbuo ng Malaysia. Noong 1961, inihayag ng Punong Ministro ng Malaya na si Tunku Abdul Rahman ang isang panukala na lumikha ng isang bagong pederasyon na tinatawag na Malaysia. Ito ay tinutulan ng Indonesya at Pilipinas dahil naniniwala ang Indonesya na ang bagong pagkakabuo ay isang anyo ng neo-kolonyalismo habang inaangkin ng Pilipinas ang silangang Hilagang Borneo (Sabah) bilang bahagi ng teritoryo nito.
Upang mapawi ang tensyon, isang 'di-politikal na kumnpederasyon na tinawag na Mapilindo ang nabuo. Gayunpaman, ito ay hindi naging matagumpay dahil sa pananaw na ang Mapilindo ay nabuo upang maantala o pigilan ang pagbuo ng Malaysia.
Sa kabila ng oposisyon, nabuo ang Malaysia noong 1963. Nagdulot ito ng komprontasyon ng Indonesya at Malaysia. Binawi ng Pilipinas ang diplomatikong relasyon na naging dahilan upang manatiling magulo ang relasyon hanggang sa pagkabuo ang ASEAN.
Pinaniniwalaan ng mga iskolar na napigilan ng pagbuo ng ASEAN ang mga pagtatalo sa pagitan ng mga estado sa Timog-Silangang Asya.
Tingnan din
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga Bansang Tagamasid: Papua Bagong Guinea · Silangang Timor |
- ↑ "The Asean Declaration (Bangkok Declaration) Bangkok, 8 August 1967". ASEAN. Nakuha noong 7 May 2017.
- ↑ Bernard Eccleston; Michael Dawson; Deborah J. McNamara (1998). The Asia-Pacific Profile. Routledge (UK). ISBN 0-415-17279-9.
- ↑ "ASEAN Day". ASEAN. Nakuha noong 11 February 2015.
- ↑ Bevins, Vincent (20 October 2017). "What the United States Did in Indonesia". TheAtlantic.com. The Atlantic Monthly Group. Nakuha noong 30 December 2020.