Pumunta sa nilalaman

Palarong Olimpiko

baguhin ang mga link
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Larong Olimpiko)
Palarong Olimpiko
Olympic Rings
Main topics
Games

Ang modernong Palarong Olimpiko (mula Kastila: Olímpico; Pranses: Jeux olympiques, Ingles: Olympic Games) o Olimpiyada (mula Kastila: olimpiada) ay ang nangungunang pandaigdigang palaro. Itinatampok nito ang mga palakasan sa tag-init at taglamig, at dinadaluhan ng libo-libong atleta mula sa iba't ibang panig ng mundo. Kinokonsidera ito bilang isa sa mga pinakamalalaki at pinakasikat na palaro, kung saan lagpas sa 200 bansa at teritoryo ang nakikilahok kada edisyon nito. Ginaganap kadalasan ang Palaro tuwing apat na taon sa isang piniling lungsod, kung saan nagsasalitan kada dalawang taon ang Tag-init at Taglamig sa loob ng panahong ito.

Unang inilunsad ang Palaro noong 1896 sa pangunguna ni Pierre de Coubertin. Inspirasyon ng Palaro ang Sinaunang Palarong Olimpiko (Sinaunang Griyego: Ὀλυμπιακοί Ἀγῶνες) na ginanap sa Olympia, Gresya mula sa ika-8 siglo BKP hanggang sa ika-4 na siglo KP. Ginawa ni Coubertin ang Pandaigdigang Lupong Olimpiko (Ingles: International Olympic Committee, IOC) noong 1894, na nagbigay-daan upang maganap ang unang edisyon ng modernong Palaro noong 1896 sa Atenas. Ngayon, ang IOC ay ang namamahala sa Kilusang Olimpiko, sa patnubay ng Kartang Olimpiko.

Nagbago ang Palaro sa pagdaan ng ika-20 siglo hanggang sa pagpasok ng ika-21 siglo. Kabilang sa mga pagbabagong ito ay ang pagkakaroon ng hiwalay na Palaro para sa mga palakasang para sa taglamig, ang Palarong Paralimpiko para sa mga atletang may kapansanan, ang Palarong Olimpiko ng Kabataan para sa mga atletang edad 14 hanggang 18, ang limang Palarong Kontinental (Pan Amerikano, Aprikano, Asyano, Europeo, at Pasipiko), gayundin ang Palarong Pangdaigdig para naman sa mga palakasang di kasama sa Palaro. Bukod sa mga ito, ineendorso rin ng IOC ang Sordolimpiyada at Special Olympics. Dahil sa pag-usad ng panahon, nangangailangan iangkop ng IOC ang Palaro sa estado ng ekonomiya, pulitika, at teknolohiya. Nilaro ang mga naunang edisyon ng Palaro ng mga amateur, ngunit dahil na rin sa pang-aabuso ng mga bansa sa Silangang Bloc, napilitan ang Palaro na unti-unting payagan ang mga propesyonal na manlalaro sa Palaro, taliwas sa orihinal na konseptong inilatag ni Coubertin. Samantala, sa paglaki ng kahalagahan ng midya sa Palaro, unti-unti ring nagiging komersyalisado ang Palaro. Sa tala ng kasaysayan ng Palaro, tatlong beses pa lang na nakansela nang tuluyan ito, lahat dahil sa dalawang Digmaang Pandaigdig (1916, 1940, at 1944). Sa kabilang banda, isang beses pa lang ito pansamantalang ipinagpaliban sa susunod na taon, noong 2020 (ginanap noong 2021) dahil sa pandemya ng COVID-19.

Binubuo ang Kilusang Olimpiko ng mga pandaigdigang pederasyong pampalakasan (Ingles: international sports federation, mga SF), mga Pambansang Lupong Olimpiko (Ingles: national olympic federation, mga NOC), at ang mga komiteng nag-oorganisa sa bawat edisyon ng Palaro. Bilang ang pangkalahatang kinatawan ng Palaro, ang IOC ang bahala sa pagpili ng magiging punong-abalang lungsod para sa mga susunod na edisyon nito. Sila rin ang bahala sa pag-oorganisa at pagpopondo sa Palaro ayon sa Kartang Olimpiko. Bukod sa mga ito, ang IOC rin ang bahala sa mga palakasang lalaruin sa Palaro. Maraming ritwal at simbolo ang Palaro, tulad ng Watawat at ang Sulo, gayundin ang mga seremonya ng pagbubukas at pagsasara. Sa bawat kompetisyon, nakakatanggap ang nanguna, pumangalawa, at pumangatlo ng ginto, pilak, at tansong medalya, ayon sa pagbanggit.

Mula sa orihinal na 14 na bansang opisyal na naglaro sa Atenas noong 1896, lumobo ang bilang ng mga bansang sumali sa Palaro: 207 bansa ang sumali sa Palaro noong 2016 sa Rio de Janeiro. Kasabay ng paglaki nito ang pag-usbong ng samu't saring mga kontrobersiya, kabilang na ang mga pag-boycott, doping, panunuhol, at isang pag-atake ng mga terorista noong 1972 sa Munich. Gayunpaman, nagbibigay-daan ang Palaro sa mga atleta na sumikat sa kanilang bansa, minsan sa buong mundo. Nagbibigay-daan rin ang Palaro sa mga punong-abalang lungsod at bansa nito na magpakitang-gilas sa mundo.

Añu Eventu See
Xuegos Olímpicos de Branu
1896 I edición Atenes Grecia
1900 II edición París Francia
1904 III edición Saint Louis Estaos Xuníos d'América
1906 Xuegos Intercalaos Atenes Grecia
1908 IV edición Londres Reinu Xuníu
1912 V edición Estocolmu Suecia
1916 VI edición Berlín Alemaña
Suspendíos pola Primer Guerra Mundial Añu Eventu See
1920 VII edición Amberes Bélxica Xuegos Olímpicos d'Iviernu
1924 VIII edición París Francia 1924 I edición Chamonix  Francia
1928 IX edición Ámsterdam Países Baxos 1928 II edición Sankt Moritz  Suiza
1932 X edición Los Angeles Estaos Xuníos d'América 1932 III edición Lake Placid  Estaos Xuníos d'América
1936 XI edición Berlín Alemaña 1936 IV edición Garmisch-Partenkirchen  Alemaña
1940 XII edición Ḥélsinki Finlandia 1940 V edición Garmisch-Partenkirchen  Alemaña
Suspendíos pola Segunda Guerra Mundial
1944 XIII edición Londres Reinu Xuníu 1944 VI edición Cortina d'Ampezzo  Italia
Suspendíos pola Segunda Guerra Mundial
1948 XIV edición Londres Reinu Xuníu 1948 VII edición Sankt Moritz  Suiza
1952 XV edición Ḥélsinki Finlandia 1952 VIII edición Oslu  Noruega
1956 XVI edición Melbourne Australia 1956 IX edición Cortina d'Ampezzo  Italia
1960 XVII edición Roma Italia 1960 X edición Squaw Valley  Estaos Xuníos d'América
1964 XVIII edición Tokiu Xapón 1964 XI edición Innsbruck  Austria
1968 XIX edición Ciudá de Méxicu Méxicu 1968 XII edición Grenoble  Francia
1972 XX edición Múnich Alemaña 1972 XIII edición Sapporo  Xapón
1976 XXI edición Montréal Canadá 1976 XIV edición Innsbruck  Austria
1980 XXII edición Moscú XRSS 1980 XV edición Lake Placid  Estaos Xuníos d'América
1984 XXIII edición Los Angeles Estaos Xuníos d'América 1984 XVI edición Sarayevu  Bosnia y Herzegovina
1988 XXIV edición Seúl Corea del Sur 1988 XVII edición Calgary  Canadá
1992 XXV edición Barcelona España 1992 XVIII edición Albertville  Francia
1996 XXVI edición Atlanta Estaos Xuníos d'América 1994 XIX edición Lillehammer  Noruega
2000 XXVII edición Sydney Australia 1998 XX edición Nagano  Xapón
2004 XXVIII edición Atenes Grecia 2002 XXI edición Salt Lake City  Estaos Xuníos d'América
2008 XXIX edición Beixín China 2006 XXII edición Torino  Italia
2012 XXX edición Londres Reinu Xuníu 2010 XXIII edición Vancouver  Canadá
2016 XXXI edición Rio de Janeiro Brasil 2014 XXIV edición Sochi  Rusia
2020 XXXII edición Tokiu Xapón

Sinaunang Palarong Olimpiko

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Sinaunang Palarong Olimpiko
Isang istadyum sa Olympia, Gresya.

Ang mga Sinaunang Palarong Olimpiko noon ay mga serye ng relihiyosong paligsahan ng mga atleta na ginaganap tuwing apat na taon sa santwaryo ni Zeus sa Olimpiya, Gresya. Kabilang sa Sinaunang Palarong Olimpiko lamang ang mga kinatawan ng iba't-ibang mga lungsod-bansa at mga kaharian ng Sinaunang Gresya. Karamihan sa mga tampok ng palarong ito ay mga pangunahing pampalakasan, pati rin mga pisikal na labanan at pabilisan ng kalesa. Ayon sa karamihan ng nailathala, lahat ng mga hidwaang nagaganap sa pagitan ng mga kalahok na lungsod-bansa ay naisasantabi hanggang ang mga Palaro ay matapos. Ang pagsasantabi ng poot na ito ay kilala bilang kapayapaan o kasunduang Olimpiko.[1] Ang kaisipang ito ay isa lamang makabagong alamat sapagkat ang mga Griyego ay hindi kailanman tumigil sa kanilang pakikipagdigmaan. Pinahintulutan ng kasunduan ito ang mga relihiyosong manlalakbay papuntang Olimpiya na dumaan sa mga nakikipag-giyerang mga teritoryo nang hindi nasasaktan sapagkat protektado sila ni Zeus.[2] Ang pinagmulan ng Olimpiko ay nababalot ng misteryo at alamat;[3] ang isa sa mga pinakatanyag na alamat ay nagpapakilala kay Heracles at ang kanyang amang si Zeus bilang mga ninuno ng mga Palaro.[4][5] Ayon sa alamat, si Heracles ang unang tumawag sa mga palarong "Olimpiko" at itinatag ang kaugalian ng pagdaraos nito tuwing apat na taon. Napagpatuloy ang alamat na matapos makumpleto ni Heracles ang kanyang labindalawang paggawa, itinayo niya ang Olimpikong Istadyum bilang karangalan kay Zeus. Matapos ang pagkumpleto nito, naglakad siya sa isang tuwid na linya na may layong 200 hakbang at tinawag ang distansya na ito na "stadion" (Griyego: στάδιον, Latin: istadyum, "yugto"), na kalaunan ay naging isang yunit ng distansya. Ang pinakalawak na tinanggap na petsa ng pagsisimula para sa Sinaunang Olimpiko ay 776 BC; batay sa mga inskripsyon na natagpuan sa Olimpiya, na nagtala ng mga nagwagi sa isang karera ng paa na ginaganap tuwing apat na taon simula noong 776 BC.[6] Kabilang sa sinaunang mga Palaro ang mga kumpetisyon sa pagtakbo, pentatlon (binubuo ng kumpetisyon sa pagtalon, pagbato ng diskus at jornin, paligsahan ng paa, at pakikipagbuno), boksing, pakikipagbuno, pankration, at kumpetisyon sa pangangabayo.[7][8] Ayon sa tradisyon, si Coroebus na isang kusinero mula sa lungsod of Elis, ang naging unang kampeon sa SInaunang Palarong Olympiko.[9]

Ang Olimpiko ay may pangunahing kahalagahang pang-relihiyon, na nagtatampok ng mga kaganapan sa palakasan kasabay ng mga hain na ritwal upang pangaralan si Zeus (na ang bantog na rebultong gawa ni Pidias ay nakatayo sa kanyang templo sa Olimpiya) at Pelops, banal na bayani at mitikal na hari ng Olimpiya. Sikat si Pelops sa pakikipagkarera ng kanyang karwahe laban kay Haring Oenomaus ng Pisatis.[10] Ang mga nagwagi sa mga kaganapan ay hinangaan at tinuturing na mga imortal sa mga tula at estatwa.[11] Ang mga Palaro ay ginanap tuwing apat na taon, at ang panahong ito na kilala bilang Olimpiyad, ay ginamit ng mga Griyego bilang isa sa kanilang mga yunit ng pagsukat ng oras. Ang laro ay bahagi ng isang siklo na kilala bilang Palarong Panhellenic, kabilang ang mga Palarong Pythian, Nemean, at Isthmian.[12]

Naabot ng mga Sinaunang Palarong Olimpiko ang rurok noong ika-6 at ika-5 siglo BC, ngunit pagkatapos ay unti-unting napabayaan habang lumakas ang kapangyarihan at impluwensiya ng mga Romano sa Gresya. Habang walang napagksunduan ang mga iskolar kung kailan opisyal na natapos ang mga Palaro, ang karaniwang nababanggit na petsa ay 393 AD, nang nagpasiyahan ng emperador na si Theodosius I na tanggalin ang lahat ng paganong mga kulto at kaugalian.[13] Ang isa pang petsa na karaniwang nababanggit ay 426 AD, nang ang kanyang kahalili na si Theodosius II, ay nag-utos na wasakin ang lahat ng mga Griyegong templo.[14]

Mga Modernong Palarong Olimpiko

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Talaan ng mga punong-abalang lungsod ng Palarong Olimpiko

Tagapagbando

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Baron Pierre de Coubertin

Ang iba't ibang mga gamit ng salitang "Olimpiko" upang ilarawan ang mga kaganapan sa pampalakasan sa modernong panahon ay naitala na mula noong ika-17 siglo. Ang una sa mga nabanggit na kaganapan ay ang Palarong Cotswold o "Palarong Olimpiko ng Cotswold", isang taunang pagpupulong malapit sa Chipping Campden, Inglatera, kung saan tampok ang iba't-ibang mga pampalakasan. Una itong inayos ng abogado na si Robert Dover sa pagitan ng 1612 at 1642, kabilang ilang mga pagdiriwang sa paglaon hanggang sa kasalukuyan. Nabanggit ng Lupong Olimpiko ng Gran Britanya, sa pagtaya nito para sa Palarong Olimipiko sa Tag-init noong 2012 sa Londres, ang mga palarong ito bilang "ang simula ng padating ng Olimpiko sa Britaniya".[15]

Ang L'Olympiade de la République, isang pambansang pagdiriwang ng Olimpiko na ginaganap taun-taon mula 1796 hanggang 1798 sa rebolusyonaryong Pransya ay tinangka rin tularan ang mga sinaunang Palarong Olimpiko. Kasama sa patimpalak ang ilang mga disiplina mula sa sinaunang Olimpikong Griyego. Minarkahan rin ng Palaro ng 1976 ang pagpapakilala ng sistema ng sukatan sa pampalakasan.

Noong 1834 at 1836, ang Palarong Olimpiko ay ginanap sa Ramlösa (Olympiska spelen i Ramlösa), at karagdagang sa Estokolmo, Suwesa noong 1843, na inayos lahat ni Gustaf Johan Schartau at iba pa. May kabuuang 25,000 mga manonood ang nakasaksi ng palaro.[16]

Noong 1850, isang klaseng Olympian ang sinimulan ni William Penny Brookes sa Much Wenlock, sa Shropshire, Inglatera. Noong 1859, binago ni Brookes ang pangalan ng palaro bilang Wenlock Olympian Games. Ang taunang pagdiriwang ng pampakasan na ito ay pinagpapatuloy hanggang ngayon. Ang Wenlock Olympian Society ay itinatag ni Brookes noong 15 Nobyembre 1860.[17]

Sa pagitan ng 1862 at 1867, idinaos sa Liverpool ang taunang Grand Olympic Festival. Nilikha nina John Hulley at Charles Melly, ang mga palarong ito ang unang naging kaganapang amatyur sa kalikasan at pang-internasyonal na pananaw, bagaman ang mga 'baguhang kalalakihan' lamang ang maaaring makilahok.[18][19] Ang programa ng unang modernong Olimpiyad sa Atenas noong 1896 ay halos magkapareho sa Olimpikong Liverpool. Noong 1865, itinatag ni Hulley, Brookes at E.G. Ravenstein ang Pambansang Samahang Olimpiko sa Liverpool, ang tagapagbando ng Samahang Olimpiko ng Britanya. Ang mga artikulo ng pundasyon nito ay nagbigay ng balangkas para sa pandaigdigang Olimpikong Charter. Noong 1866, isang pambansang Palarong Olimpiko sa Gran Britanya ang inayos sa Palasyong Kristal ng Londres.[20]

Muling pagsasabuhay

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Evangelos Zappas

Nagsimula ang hangarin ng mga Griyego na buhayin muli ang Palarong Olimpiko sa Rebolusyong Griyego mula sa Imperyong Otomano noong 1821. Una itong minungkahi ng makatang Griyego at patnugot ng pahayagan na si Alexandros Soutsos (kilala rin bilang Panagiotis Soutsos) sa kaniyang tulang "Diyalogo ng Patay" (Dialogue of the Dead) na inilathala noong 1833.[21] Unang sumulat si Evangelos Zappas, isang mayamang Griyegong-Rumanong pilantropo, kay Haring Otto ng Gresya noong 1856 upang magalok na pondohan ang palagiang pagsasabuhay ng Palarong Olimpiko.[21] Pinondohan ni Zappas ang unang Palarong Olimpiko noong 1859, na ginanap sa isang liwasang lungsod sa Atenas. Nakilahok ang mga manlalaro mula sa mga Imperyong Griyego at Ottoman. Pinondohan rin ni Zappas ang pagpapanumbalik ng sinaunang Panathenaic Istadyum upang ilunsad rito ang susunod pang mga Palarong Olimpiko.

Ang istadyum ay naging lugar ng Palarong Olimpiko noong 1870 at 1875.[22] May 30,000 manonood ang dumalo sa palaro na noong 19870, ngunit walang opisyal na mga katibayan ng bilang ng mga nanood para sa Palarong Olimpiko noong 1875.[23] Noong 1890, matapos daluhan ang Palarong Olimpiyan ng Wenlock Omypian Society, si Baron Pierre de Coubertin ay napukaw upang itatag ang Pandaigdigang Lupong Olimpiko (IOC). Pinagibayo ni Coubertin ang mga kaisipan at gawa nina Brookes at Zappas na may layuning magtatag ng pandaigdigan at salitang Palarong Olimpiko na ipaddiriwang tuwing apat na taon. Inilahad niya ang kaniyang mga ideya noong Unang Olimpikong Kongreso ng bagong tatag na Pandaigdigang Lupon Olimpiko. Ang pagkikita ay ginanap mula noong 16 hanggang 23 Hunyo 1897, sa Unibersidad ng Paris. Sa huling araw ng Kongreso, napagdesisyunan na ang unang Palarong Olimpiko na ipadiriwang sa husipisyo ng IOC ay gaganapin sa Atenas noong 1896.[24] Inihalal ng IOC ang Griyegong manunulat na si Demetrius Vikelas bilang unang pangulo nito.[25]

Palaro ng 1896

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Palarong Olimpiko sa Tag-init 1896
Pambungad na seremonya sa Panathinaiko Istadyum

Ang mga unang palarong ginanap sa ilalim ng huspisyo ng IOC ay inilunsad sa Panathenaic Istadyum sa Athens noong 1896. Pinagsama ng palaro ang 14 na mga bansa at 241 na mga manlalaro na nakipagkumpitensiya sa 43 na mga kaganapan.[26] Nagiwan si Zappas at ng kanyang pinsan na si Konstantinos Zappas ang pamahalaang Griyego ng pondo para sa mga darating na Palarong Olimpiko. Ang perang ito ay ginamit upang matulungan ang pagpopondo sa Palarong Olimpiko sa Tag-init 1896.[27][28][29] Nagambag si George Averoff ng malaking halaga para sa muling pagkukumpuni ng istadyum bilang paghahanda sa Palaro.[30] Nagbigay din ang pamahalaang Gryego ng pondo, na inaasahan na maibalik sa pamamagitan ng pagbebenta ng mga tiket at mula sa pagbebenta ng unang Olympic commemorative stamp set.[30]

Ang mga opisyal ng Greek at ang publiko ay naging masigasig tungkol sa karanasan ng pagdaraos ng isang Palarong Olimpiko. Ang damdaming ito ay ibinahagi ng marami sa mga atleta, na humiling pa sa Athens na maging permanenteng punong-abalang lungsod ng Palarong Olimpiko. Inilaan ng IOC para sa susunod na Palaro na ipagdiwang sa iba't ibang mga lungsod sa buong mundo. Ang pangalawang Palarong Olimpiko ay ginanap sa Paris.[31]

Mga pagbabago at pagbabagay

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Palarong Olimpiko sa Tag-init
Francis Field ng Unibersidad ng Washington sa San Luis noong Palarong Olimpiko sa Tag-init 1904

Matapos ang tagumpay ng Palarong Olimpiko sa Tag-init ng 1896, ang Olimpiko ay humarap sa isang yugto ng pagantala na nagbanta sa kanilang pagpapatuloy. Ang Palarong Olimpiko na ginanap sa Paris Exposition noong 1900 at ang Louisiana Purchase Exposition sa St. Louis noong 1904 ay kaakabay na mga palabas lamang. Ang panahong ito ay isang mababang punto para sa Kilusang Olimpiko.[32] Ang palaro ay nagbago nang ang Palarong Isiningit ng 1906 (tinawag sapagkat ito ang pangalawang palaro na ginanap sa loob ng ikatlong Olmpiyad) ay ginanap sa Atenas. Ang palaro ay, ngunit hindi ngayon, opisyal na kinikilala ng IOC at walang mga Palarong Napabilang na ginanap mula pa. Ang palaro ay nakahimok ng iba't-ibang mga kalahok sa buong mundo at nakatanggap ng malaking interes sa publiko. Ito ay nagmarka g simula ng isang pagtaas sa parehong katanyagan at laki ng Palarong Olimpiko.[33]

Palarong Taglamig

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Palarong Olimpiko sa Taglamig

Ang Palarong Olimpiko sa Taglamig ay nilikha upang itampok ang mga pampalakasan sa niyebe at yelo na hindi maaring ganapin sa Palarong Olimpiko sa Tag-init. Ang pigurang pag-iskeyt (noong 1908 at 1920) at haki sa yelo (sa 1920) ay itinampok bilang mga kaganapan sa Palarong Olimpiko sa Tag-init. Nais ng IOC na palawakin ang listahang ito ng mga pampalakasan upang mapaloob ang iba pang mga kaganaapn sa taglamig. Sa 1921 Olimpikong Kongreso sa Lausanne, napagpasyahang isaayos ang unang Palarong Olimpiko sa Taglamig. Isang lingggo ng pampalakasan sa taglamig (ngunit nagtagal ng 11 araw) ay ginanap noong 1924 sa Chamonix, Pransiya, na kaugnay sa Palaro ng Paris na ginanap tatlong buwan matapos. Ang kaganapang ito ang naging unang Palarong Olimpiko sa Taglamig. Kahit inilaan na ang parehong bansa ang magiging abala sa parehong Palarong Olimpiko sa Taglamig at Tag-init sa iisang taon, ang ideyang ito ay mabilis na niliban. Iniutos ng IOC na ipagdiwang ang Palarong Olimpiko sa Taglamig tuwing apat na taon sa parehong taon bilang katapat ng kanilang Palarong Olimpiko sa Tag-init.[34] Ang tradisyon na ito ay itinaguyod sa Palarong Olimpiko sa Palarong Olimpiko sa Taglamig 1992 sa Albertville, Pransiya; pagkatapos nito, simula sa Palarong Olimpiko sa Taglamig 1994, ang Palarong Olimpiko sa Taglamig ay ginaganap tuwing apat na taon, dalawang taon pagkatapos ng bawat Palarong Olimpiko sa Tag-init.[35]

Palarong Paralimpiko

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Palarong Paralimpiko
Palarong Paralimpiko 1964 sa Tokyo

Noong 1948, si Ginoong Ludwig Guttmann, sa pagpapasya na itaguyod ang rehabilitasyon ng mga sundalo matapos ang Ikalawang Digmaaang Pandaigdig, ay nag-organisa ng isang kaganapan ng mga pampalakasan sa pagitan ng maraming mga ospital upang sumabay sa Palarong Olimpiko sa Tag-init ng 1948. Ang kaganapan ni Guttmann, na kilala noon bilang Palaro ng Stoke Mandeville, ay naging isang taunang pagdiriwang ng pampalakasan. Sa susunod na labindalawang taon, si Guttmann at iba pa ay nagpatuloy sa kanilang pagsisikap na gumamit ng palakasan bilang isang paraan para sa pagpapagaling. Para sa Palarong Olimpiko sa Tag-init ng 1960 sa Roma, nagpadala si Guttmann ng 400 na manlalaro upang makipagkumpetensya sa "Olimpikong Kahanay", na kilala bilang unang Palarong Paralimpiko.[36][D] Mula noon, ang Paramlimpiko ay ginanap sa bawat Olimpikong taon. Mula noong Palarong Olimpiko sa Tag-init 1998 sa Seoul, Timog Korea, ang punong-abalang lungsod para sa Olimpiko ay abala rin sa Paralimpiko. Noong 2001, ang Pandaigdigang Lupong Olimpiko (IOC) at Pandaigdigang Lupong Paralimpiko (International Paralympic Committee; IPC) ay pumirma ng isang kasunduan na ginagarantiyahan na ang mga punong-abalang lungsod ay kinontrata upang pamahalaan ang parehong Palarong Olimpiko at Paralimpiko.[37] Ang kasunduan ay naganap sa Palarong Olimpiko sa Tag-init 2008 sa Beijing, Tsina, at sa Palarong Olimpiko sa Taglamig 2010 sa Vancouver, Kanada. Dalawang taon bago ang Palarong Olimpiko sa Tag-init 2012, ang tagapangulo ng Punong-abalang Kumite Lungsod ng Londres (LOCOG), na si Lord Coe, ay nagsabi tungkol sa Palarong Paralimpiko at Olimpiko sa Londres na,

"Nais naming baguhin ang mga pampublikong saloobin tungo sa kapansanan, ipagdiwang ang kahusayan ng pampalakasang Paralimpiko at upang mabuo mula sa pinakadulo simula na ang dalawang palaro ay isa at pinagsamang buo."[38]

Palaro ng Kabataan

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Palarong Olimpiko ng Kabataan

Noong 2010, ang Palarong Olimpiko ay nahustuhan ng Palarong Olimpiko ng Kabataan, na nagbibigay sa mga manlalaro na may edad 14 hanggang 18 na pagkakataon na makipagkumpetensya. Ang Palarong Olimpiko ng Kabataan ay binuo ng dating pangulo ng IOC na si Jacques Rogge noong 2001 at naaprubahan sa ika-119 kongreso ng IOC.[39] Ang unang Palarong Olimpiko ng Kabataan sa Tag-init ay ginanap sa Singgapur mula 14-26 Agosto 2010, habang ang ikaunang Palarong Olimpiko ng Kabataan sa Taglamig ay idinaos sa Innsbruck, Awstriya, makalipas ang dalawang taon.[40] Ang palarong ito ay magiging mas maikli kaysa sa Palarong Olimpiko; ang bersyon ng tag-araw ay tumatagal ng labindalawang araw, habang ang bersyon ng taglamig ay tumatagal ng siyam na araw. Pinapayagan ng IOC ang 3,500 atleta at 875 opisyal na lumahok sa Palaro Olimpiko ng Kabataan Sa Tag-init, at 970 mga atleta at 580 mga opisyal sa Palarong Olimpiko ng Kabataan sa Taglamig. Ang mga pampalakasang pagtatalunan ay magkakasabay sa mga naka-iskedyul para sa Palarong Olimpiko, gayunpaman magkakaroon ng mga pagkakaiba-iba sa pampalakasan kabilang ang halo-halong NOC at halo-halong mga pangkat ng kasarian pati na rin ang isang pinababang bilang ng mga disiplina at mga kaganapan.[41]

Mga Palaro sa ika-21 siglo

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mula sa 241 mga kalahok na kumatawan sa 14 na bansa noong 1896, ang Palaro ay lumago sa halos 10,500 na mga manlalaro mula sa 204 na bansa sa Palarong Olimpiko sa Tag-init 2012[42] Ang saklaw at sukat ng Palarong Olimpiko sa Taglamig ay mas maliit. Halimbawa, naging abala ang Sochi ng 2,873 mga atleta mula sa 88 mga bansa na nakilahok sa 98 mga kaganapan sa panahon ng Palarong Olimpiko sa Taglamig 2014. Tuwing bawat Palarong Olimpiko, karamihan sa mga atleta at opisyal ay nakatira sa Nayong Olimpiko. Ang nayon na ito ay inilaan upang maging tahanan na may mga sariling bahay para sa lahat ng mga Olimpikong mga kalahok, at tinayuan ng mga kantina, mga klinika sa kalusugan, at mga lokasyon para sa pagpapahayag ng relihiyon.[43]

Pinayagan ng IOC ang pagbuo ng mga Pambansang Lupong Olimpiko (National Olympic Committees; NOCs) na kumakatawan sa mga bansa na hindi nakamit ang mahigpit na mga kinakailangan para sa soberanya sa politika na hinihiling ng ibang mga internasyonal na organisasyon. Bilang isang resulta, ang mga kolonya at dependencies ay pinahihintulutan upang makapaglaro sa Palarong Olimpiko. Ang mga halimbawa nito ay kinabibilangan ng mga teritoryo tulad ng Puerto Rico, Bermuda, at Hong Kong, na lahat ay nakikilahok bilang hiwalay na mga bansa sa kabila ng pagiging legal na bahagi ng ibang bansa.[44] Pinapayagan ng kasalukuyang bersyon ng Charter para sa pagtatatag ng mga bagong Pambansang Lupong Olimpiko na kumatawan sa mga bansa na kwalipikado bilang "isang independiyenteng estado na kinikilala ng pang-internasyonal na pamayanan".[45] Samakatuwid, hindi pinahintulutan ang pagbuo ng National Olympic Committee para sa Sint Maarten at Curaçao nang nakamit nila ang parehong katayuan ng konstitusyon bilang Aruba noong 2010, bagaman kinilala ng IOC ang Lupong Olimpiko ng Aruba noong 1986.[46][47] Pagkatapos ng 2012, ang mga atleta ng Antilles ng Olanda ay maaaring pumili upang kumatawan sa alinman sa Olanda o Aruba.[48]

Gastos ng mga Palaro

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Nalaman sa Oxford Olympics Study 2016 na ang mga gastos para sa mga pampalakasan para sa Palarong Tag-init mula noong 1960 ay may humigit-kumulang na US $ 5.2 bilyon at para naman sa Palarong Taglamig na $ 3.1 bilyon. Hindi kasama rito ang mas malawak na mga gastos sa imprastraktura tulad ng mga kalsada, riles ng lunsod, at paliparan, na kadalasang nagkakahalaga ng hihigit o lalabis sa mga gastos na nakalaan sa mga pamlakasan. Ang pinakamahal na Palarong Tag-init ay ang Beijing 2008 sa US $ 40-44 bilyon[49] at ang pinakamahal na Palarong Taglamig ay ang Sochi 2014 sa US $ 51 bilyon.[50][51] Mula 2016, ang mga gastos sa bawat atleta ay, mahigit-kumulang, US $ 599,000 para sa Palarong Tag-init at $ 1.3 milyon para sa Palarong Taglamig. Para sa London 2012, ang gastos para sa bawat manlalaro ay $ 1.4 milyon; para sa Sochi 2014, $ 7.9 milyon.[52]

Kung saan ang mapaghangad na konstruksyon para sa palaro noong 1976 sa Montreal at 1980 sa Moscow ay nagbaon sa mga tagapagayos ng gastos na lalabis sa kita, mahigpit na kinontrol ng Los Angeles na punong-abala ng Palaro ng 1984 ang mga gastos sa pamamagitan ng paggamit ng mga umiiral na pasilidad na binayaran ng mga kumpanyang sponsor. GInanmit ng Olimpikong kumiteng tagapag-ayos na pinamumunuan ni Peter Ueberroth ang ilan sa mga kita upang mapagkalooban ang LA84 Foundation upang maitaguyod ang mga pampalakasan ng kabataan sa Timog California, magturo sa mga mageensayo at magpanatili ng isang aklatang pampalakasan. Ang Palarong Olimpikong sa Tag-init ng 1984 ay madalas na itinututringhalimbawa ang pinaka-pinansyal na matagumpay na modernong Olimpiko at isang modelo para sa darating na Mga Palaro.

Ang mga overrun sa badyet ay pangkaraniwan para sa Mga Laro. Average na overrun para sa Mga Laro mula noong 1960 ay 156% sa mga totoong termino, [73] na nangangahulugang ang aktwal na mga gastos ay naging average average na 2.56 beses ang badyet na tinantya sa oras ng pagwagi sa bid upang i-host ang Mga Palaro. Ang Montreal 1976 ay nagkaroon ng pinakamataas na gastos sa gastos para sa Mga Larong Tag-init, at para sa anumang Mga Laro, sa 720%; Ang Lake Placid 1980 ay may pinakamataas na gastos na overrun para sa Mga Larong Taglamig, sa 324%. Ang London 2012 ay nagkaroon ng isang gastos na higit sa 76%, Sochi 2014 ng 289%.[kailangan ng sanggunian]

Epekto sa ekonomiya at panlipunan sa mga punong-abalang lungsod at bansa

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Maraming mga ekonomista ang nag-aalinlangan tungkol sa mga benepisyo sa ekonomiya sa pagho-host ng Mga Larong Olimpiko, na binibigyang diin na ang nasabing "mega-event" ay madalas na may malaking gastos habang nagbubunga ng kaunting nasasalat na benepisyo sa katagalan. Ang kabaligtaran na nagho-host (o kahit na pag-bid para sa) ang Olympics ay lilitaw upang madagdagan ang pag-export ng bansa ng host, dahil ang host o kandidato ng bansa ay nagpapadala ng isang senyas tungkol sa pagiging bukas sa kalakalan kapag nag-bid na mag-host sa Mga Palaro. Bukod dito, iminumungkahi ng pananaliksik na ang pag-host sa Summer Olympics ay may isang malakas na positibong epekto sa philanthropic na kontribusyon ng mga korporasyon na pinamuno sa host city, na tila nakikinabang sa lokal na sektor na hindi pangkalakal. Ang positibong epekto na ito ay nagsisimula sa mga taon na humahantong sa Mga Larong at maaaring magpatuloy ng ilang taon pagkatapos, kahit na hindi permanente. Ang paghanap na ito ay nagmumungkahi na ang pagho-host ng Olympics ay maaaring lumikha ng mga pagkakataon para sa mga lungsod na maimpluwensyahan ang mga lokal na korporasyon sa mga paraan na nakikinabang sa lokal na sektor ng hindi pangkalakal at lipunan ng sibil.[kailangan ng sanggunian]

Ang Mga Laro ay mayroon ding makabuluhang negatibong epekto sa mga pamayanan ng host; halimbawa, ang Center on Housing Rights and Eviction ay nag-uulat na ang Olympics ay lumipat ng higit sa dalawang milyong tao sa loob ng dalawang dekada, na madalas na hindi nakakaapekto sa mga nakakasamang mga grupo.[kailangan ng sanggunian] Ang 2014 Winter Olympics sa Sochi ay ang pinakamahal na Larong Olimpiko sa kasaysayan, na nagkakahalaga ng higit sa US $ 50 bilyon. Ayon sa isang ulat ng European Bank for Reconstruction and Development na pinakawalan sa oras ng laro, ang gastos na ito ay hindi mapalakas ang pambansang ekonomiya ng Russia, ngunit maaaring maakit ang negosyo sa Sochi at sa southern Krasnodar rehiyon ng Russia sa hinaharap bilang isang resulta. ng mga pinahusay na serbisyo.[kailangan ng sanggunian] Ngunit noong Disyembre 2014, sinabi ng The Guardian na si Sochi ay "nararamdaman ngayon ng isang bayan ng aswang", binabanggit ang pagkalat ng kalikasan ng mga istadyum at arena, ang hindi pa natapos na konstruksyon, at ang pangkalahatang epekto ng kaguluhan sa politika at pang-ekonomiya ng Russia.[kailangan ng sanggunian] Bukod dito, hindi bababa sa apat na mga lungsod ang umatras ng kanilang mga bid para sa 2022 Winter Olympics, na binabanggit ang mataas na gastos o ang kakulangan ng lokal na suporta,[kailangan ng sanggunian] na nagreresulta lamang sa dalawang-lungsod na lahi sa pagitan ng Almaty, Kazakhstan at Beijing, China. Kaya noong Hulyo 2016, sinabi ng The Guardian na ang pinakamalaking banta sa hinaharap ng Olympics ay ang napakakaunting mga lungsod na nais mag-host sa kanila. Ang pag-bid para sa 2024 Tag-init ng Tag-init ay naging isang lahi ng dalawang lungsod sa pagitan ng Paris at Los Angeles, kaya ang IOC ay gumawa ng hindi pangkaraniwang hakbang na sabay na iginawad ang parehong 2024 Mga Laro sa Paris at ang 2028 Mga Laro sa Los Angeles.[kailangan ng sanggunian] Ang bid ng 2028 na Los Angeles ay pinuri ng IOC dahil sa paggamit ng isang talaan ng pagsira ng bilang ng mayroon at pansamantalang pasilidad at umaasa sa pera ng kumpanya.[kailangan ng sanggunian]

Pandaigdigang Lupong Olimpiko

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Former IOC headquarters at Lausanne

Ang Kilusang Olimpiko ay sumasaklaw sa isang malaking bilang ng mga pambansa at internasyonal na mga samahan at pederasyon, mga kinikilala na kasosyo sa media, pati na rin ang mga atleta, opisyal, hukom, at bawat iba pang tao at institusyon na sumasang-ayon sa pagsunod sa mga patakaran ng Charter ng Olympic.[kailangan ng sanggunian] Bilang organisasyon ng payong ng Kilusang Olimpiko, ang International Olympic Committee (IOC) ay may pananagutan sa pagpili ng host city, pinangangasiwaan ang pagpaplano ng Mga Larong Olimpiko, pag-update at pag-apruba sa programa ng palakasan, at pakikipag-usap sa pag-sponsor at mga karapatan sa pagsasahimpapawid.[kailangan ng sanggunian]

Ang Kilusang Olimpiko ay ginawa ng tatlong pangunahing elemento:

  1. Ang International Federations (IFs) ay ang mga namamahala na katawan na nangangasiwa ng isang isport sa isang pang-internasyonal na antas. Halimbawa, ang International Federation of Association Football (FIFA) ay ang IF para sa samahan ng football, at ang Fédération Internationale de Volleyball ay ang pandaigdigang namamahala sa katawan para sa volleyball. Mayroong kasalukuyang 35 IFs sa Kilusang Olimpiko, na kumakatawan sa bawat isa sa palarong Olimpiko.[kailangan ng sanggunian]
  2. Ang mga National Olympic Committees (NOC) ay kumakatawan at kumokontrol sa Kilusang Olimpiko sa loob ng bawat bansa. Halimbawa, ang Russian Olympic Committee (ROC) ay ang NOC ng Russian Federation. Mayroong kasalukuyang 205 NOC na kinikilala ng IOC.[kailangan ng sanggunian]
  3. Ang pag-oorganisa ng Mga Komite para sa Mga Larong Olimpiko (OCOG) ay pansamantalang komite na responsable para sa samahan ng bawat Palarong Olimpiko. Ang mga OCOG ay natunaw pagkatapos ng bawat Laro sa sandaling ang huling ulat ay naihatid sa IOC[kailangan ng sanggunian]

Pranses at Ingles ang opisyal na wika ng Kilusang Olimpiko. Ang ibang wika na ginagamit sa bawat Palarong Olimpiko ay ang wika ng bansang host (o mga wika, kung ang isang bansa ay may higit sa isang opisyal na wika bukod sa Pranses o Ingles). Ang bawat pagpapahayag (tulad ng pag-anunsyo ng bawat bansa sa panahon ng parada ng mga bansa sa seremonya ng pambungad) ay sinasalita sa tatlong (o higit pa) na wika, o ang pangunahing dalawa depende sa kung ang bansa ng host ay isang Ingles o bansang nagsasalita ng Pranses: Pranses ay palaging sinasalita muna, sinundan ng isang pagsasalin ng Ingles, at pagkatapos ay ang nangingibabaw na wika ng host bansa (kung hindi ito Ingles o Pranses).[kailangan ng sanggunian]

Mga puna

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang IOC ay madalas na pinupuna dahil sa isang hindi maipagmumulang organisasyon, kasama ang ilang mga miyembro sa komite para sa buhay. Ang mga termino ng pangulo ng Avery Brundage at Juan Antonio Samaranch ay lalong naging kontrobersyal. Matindi ang ipinaglaban ng Brundage para sa amateurism at laban sa komersyalisasyon ng Mga Larong Olimpiko, kahit na ang mga paninindigan na ito ay nakita na hindi napapansin ng mga katotohanan ng modernong isport. Ang pagdating ng atleta na na-sponsor na estado ng mga bansa sa Eastern Bloc ay lalong sumabog ang ideolohiya ng purong amateur, dahil inilalagay nito ang mga self-financing na mga amateurs ng mga bansang Kanluran sa isang kawalan. Ang Brundage ay inakusahan ng parehong kapootang panlahi, dahil sa paglaban sa pagbubukod ng apartheid South Africa, at antisemitism.[kailangan ng sanggunian] Sa ilalim ng Samaranch na panguluhan, ang tanggapan ay inakusahan ng parehong nepotismo at katiwalian.[kailangan ng sanggunian] Ang ugnayan ni Samaranch sa rehimeng Franco sa Espanya ay pinagmulan din ng pagpuna.[kailangan ng sanggunian]

Noong 1998, iniulat na maraming mga miyembro ng IOC ang kumuha ng mga regalo mula sa mga miyembro ng komite sa bid ng Salt Lake City para sa pagho-host ng 2002 Winter Olympics. Hindi nagtagal ang apat na independiyenteng pagsisiyasat ay isinasagawa: sa pamamagitan ng IOC, ang Komite ng Olimpiko ng Estados Unidos (USOC), ang SLOC, at Kagawaran ng Katarungan ng Estados Unidos. Bagaman walang mahigpit na nagawa na iligal, nadama na ang pagtanggap ng mga regalo ay hindi kapani-paniwala sa moral. Bilang isang resulta ng pagsisiyasat, sampung miyembro ng IOC ang pinalayas at isa pang sampu ang pinatulan.[kailangan ng sanggunian] Ang mga panuntunang mas estrikto ay pinagtibay para sa mga hinaharap na bid, at ang mga takip ay inilagay sa kung magkano ang maaaring tanggapin ng mga miyembro ng IOC mula sa mga lungsod ng bid. Bilang karagdagan, ang mga bagong limitasyon ng term at edad ay inilalagay para sa pagiging kasapi ng IOC, at labing limang labing dating mga atleta ng Olympic ay idinagdag sa komite. Gayunpaman, mula sa mga palakasan sa palakasan at negosyo, ang 2002 Olympics ay isa sa pinakamatagumpay na Winter Olympiads sa kasaysayan; itinakda ang mga talaan sa parehong mga programa sa pagsasahimpapawid at marketing. Mahigit sa 2 bilyong mga manonood ang nanonood ng higit sa 13 bilyon na manonood.[kailangan ng sanggunian] Ang Mga Laro ay matagumpay din sa pagtataas ng mas maraming pera na may mas kaunting mga sponsor kaysa sa anumang naunang Mga Larong Olimpiko, na umalis sa SLOC na may labis na $ 40 milyon. Ang labis ay ginamit upang lumikha ng Utah Athletic Foundation, na nagpapanatili at nagpapatakbo ng marami sa natitirang mga lugar ng Olympic.[kailangan ng sanggunian]

Noong 1999, naiulat na ang Nagano Olympic bid committee ay gumastos ng humigit kumulang $ 14 milyon upang aliwin ang 62 na miyembro ng IOC at marami sa kanilang mga kasama. Ang tumpak na mga numero ay hindi kilala mula noong Nagano, pagkatapos tinanong ng IOC na ang mga paggastos sa libangan ay hindi ipakilala sa publiko, sinira ang mga talaan sa pananalapi.[kailangan ng sanggunian]

Isang dokumentaryo ng BBC na pinamagatang Panorama: Pagbili ng Mga Larong, na ipinalabas noong Agosto 2004, sinisiyasat ang pagkuha ng suhol sa proseso ng pag-bid para sa 2012 Summer Olympics.[kailangan ng sanggunian] Sinabi ng dokumentaryo na posible na suhulan ang mga miyembro ng IOC na bumoto para sa isang partikular na lungsod ng kandidato. Matapos na makitid sa pagkatalo sa kanilang pag-bid para sa 2012 na Mga Larong Tag-init,[kailangan ng sanggunian] ang alkalde ng Paris na si Bertrand Delanoë ay partikular na inakusahan ang punong ministro ng Britain na si Tony Blair at ang Komite ng London Bid (pinamumunuan ng dating Olympic champion na Sebastian Coe) ng paglabag sa mga panuntunan sa bid. Nabanggit niya ang pangulo ng Pransya na si Jacques Chirac bilang isang saksi; Nagbigay si Chirac ng mga nagbabantay na panayam patungkol sa kanyang pagkakasangkot. Ang paratang ay hindi ganap na ginalugad. Ang Turin bid para sa 2006 Winter Olympics ay natakpan din sa kontrobersya. Ang isang kilalang miyembro ng IOC na si Marc Hodler, ay malakas na nakakonekta sa karibal ng pag-bid ng Sion, Switzerland, na sinasabing suhol ng mga opisyal ng IOC ng mga miyembro ng Turin Organizing Committee. Ang mga paratang na ito ay humantong sa isang malawak na pagsisiyasat. Ang mga paratang din ay nagsilbi upang maasim ang maraming miyembro ng IOC laban sa pag-bid ni Sion at potensyal na tumulong kay Turin upang makuha ang host city nominasyon.

Noong Hulyo 2012, tinawag ng Anti-Defamation League ang patuloy na pagtanggi ng International Olympic Committee na gaganapin ang isang sandali ng katahimikan sa pambungad na seremonya para sa labing-isang mga atleta na Israel na pinatay ng mga teroristang Palestinian sa 1972 Munich Olympics, "isang patuloy na matigas ang ulo na insensitivity at pagkadismaya. sa memorya ng pinatay na mga atleta ng Israel."[kailangan ng sanggunian]

Komersyalisasyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa ilalim ng mga pambansang kumiteng tagapagbantay

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang Olimpiko ay nai-komersyal sa iba't ibang mga degree mula noong unang 1896 Summer Olympics sa Athens, kapag ang isang kumpanyang binayaran para sa advertising,[kailangan ng sanggunian] kabilang ang Kodak.[kailangan ng sanggunian] Noong 1908, ang Oxo, Odol mouthwash at Indian Foot Powder ay naging opisyal na sponsor ng London Olympic Games.[kailangan ng sanggunian] Gi-sponsor ni Coca-Cola ang 1928 Summer Olympics, at pagkatapos ay nanatiling sponsor ng kasalukuyang oras.[kailangan ng sanggunian] Bago kontrolin ng IOC ang pag-sponsor, ang mga pambansang komite sa pag-aayos ay responsable para sa pakikipag-usap sa kanilang sariling mga kontrata para sa sponsorship at ang paggamit ng mga simbolo ng Olimpiko.

Sa ilalim ng pamamahala ng IOC

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang IOC ay orihinal na nilabanan ang pondo ng mga sponsor ng corporate. Ito ay hindi hanggang sa pagreretiro ng IOC President Avery Brundage, noong 1972, na nagsimula ang IOC na tuklasin ang potensyal ng telebisyon sa telebisyon at ang kapaki-pakinabang na mga merkado sa advertising na magagamit sa kanila.[kailangan ng sanggunian] Sa pamumuno ni Juan Antonio Samaranch ang Mga Laro ay nagsimulang lumipat patungo sa mga international sponsors na naghangad na maiugnay ang kanilang mga produkto sa tatak ng Olympic.[kailangan ng sanggunian]

Badyet

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa unang kalahati ng ika-20 siglo, ang IOC ay tumakbo sa isang maliit na badyet.[kailangan ng sanggunian] Bilang pangulo ng IOC mula 1952 hanggang 1972, tinanggihan ni Avery Brundage ang lahat ng mga pagtatangka upang maiugnay ang Olimpiada sa komersyal na interes.[kailangan ng sanggunian] Naniniwala si Brundage na ang lobby ng mga interes sa korporasyon ay talagang makakaapekto sa paggawa ng desisyon ng IOC.[kailangan ng sanggunian] Ang paglaban ng Brundage sa kita ng stream na ito ay nangangahulugan na ang IOC ay nag-iwan ng mga komite ng pag-aayos upang makipag-ayos sa kanilang sariling mga kontrata sa sponsorship at gamitin ang mga simbolo ng Olympic. Kapag nagretiro si Brundage ang IOC ay mayroong $ 2 milyon na halaga ng US; walong taon na ang lumipas ang mga coffer ng IOC ay lumaki sa US $ 45 milyon.[kailangan ng sanggunian] Pangunahin ito dahil sa isang paglipat ng ideolohiya patungo sa pagpapalawak ng Mga Laro sa pamamagitan ng pag-sponsor ng korporasyon at ang pagbebenta ng mga karapatan sa telebisyon. Nang mahalal si Juan Antonio Samaranch bilang pangulo ng IOC noong 1980, ang kanyang pagnanais ay gawing independyente ang pananalapi ng IOC.[kailangan ng sanggunian]

Ang Olimpikong Tag-init ng 1984 ay naging isang sandali ng tubig sa kasaysayan ng Olympic. Ang komite ng pag-aayos ng nakabase sa Los Angeles, na pinangunahan ni Peter Ueberroth, ay nakagawa ng labis na US $ 225 milyon, na kung saan ay isang walang uliran na halaga sa oras na iyon. [112] Ang samahan ng pag-aayos ay nakalikha ng labis na bahagi sa pamamagitan ng pagbebenta ng eksklusibong mga karapatan sa pag-sponsor upang pumili ng mga kumpanya.[kailangan ng sanggunian] Hinahangad ng IOC na kontrolin ang mga karapatan sa sponsor na ito. Tumulong si Samaranch upang maitaguyod ang The Olympic Program (TOP) noong 1985, upang lumikha ng isang Olympic brand.[kailangan ng sanggunian] Ang pagiging kasapi sa TOP ay, at, napaka eksklusibo at mahal. Ang mga bayarin ay nagkakahalaga ng US $ 50 milyon para sa isang apat na taong pagiging miyembro.[kailangan ng sanggunian] Ang mga miyembro ng TOP ay nakatanggap ng mga eksklusibong pandaigdigang mga karapatan sa advertising para sa kanilang kategorya ng produkto, at paggamit ng simbolong Olimpiko, ang mga singsing na interlock, sa kanilang mga publikasyon at mga patalastas.[kailangan ng sanggunian]

Epekto ng telebisyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang 1936 Summer Olympics sa Berlin ay ang unang Mga Laro na nai-broadcast sa telebisyon, kahit na sa mga lokal na madla.[kailangan ng sanggunian] Ang 1956 Winter Olympics ay ang unang internasyonal na telebisyon ng Palarong Olimpiko,[kailangan ng sanggunian] at ang mga sumusunod na Mga Larong Taglamig ay ipinagbenta ang kanilang mga karapatan sa pagsasahimpapawid sa unang pagkakataon sa mga dalubhasang broadcasting telebisyon — ang CBS ay nagbabayad ng US $ 394,000 para sa mga Amerikanong karapatan.[kailangan ng sanggunian] Sa mga sumunod na mga dekada ang Olimpiada ay naging isa sa mga ideolohikal na unahan ng Cold War, at nais ng IOC na samantalahin ang pinataas na interes sa pamamagitan ng broadcast medium.[kailangan ng sanggunian] Ang pagbebenta ng mga karapatan sa broadcast ay nagpapagana sa IOC upang madagdagan ang pagkakalantad ng Mga Larong Olimpiko, at sa gayon ay bumubuo ng mas maraming interes, na sa gayon ay lumikha ng mas apela sa mga advertiser sa telebisyon. Pinapayagan ng siklo na ito ang IOC na singilin ang patuloy na pagtaas ng mga bayarin para sa mga karapatang iyon.[kailangan ng sanggunian] Halimbawa, binayaran ng CBS ang US $ 375 milyon para sa American rights rights ng 1998 Nagano Games,[kailangan ng sanggunian] habang ang NBC ay gumastos ng US $ 3.5 bilyon para sa mga karapatang Amerikano ng lahat ng mga Palarong Olimpiko mula 2000 hanggang 2012.[kailangan ng sanggunian] Noong 2011, sumang-ayon ang NBC sa isang $ 4.38 bilyon na kontrata sa International Olympic Committee upang mai-broadcast ang Olympics sa pamamagitan ng 2020 na laro, ang pinakamahal na deal sa karapatan sa telebisyon sa kasaysayan ng Olympic.[kailangan ng sanggunian] Sumang-ayon ang NBC sa isang $ 7.75 bilyong extension ng kontrata noong Mayo 7, 2014, upang maihatid ang Olimpiko sa pamamagitan ng 2032 na laro.[kailangan ng sanggunian] Nakuha rin ng NBC ang mga karapatan sa telebisyon ng Amerika sa Mga Laro sa Palarong Olimpiko, simula sa 2014,[kailangan ng sanggunian] at Paralympic Games.[kailangan ng sanggunian] Mahigit sa kalahati ng pandaigdigang sponsor ng Komite ng Olimpiko ay mga kumpanyang Amerikano,[kailangan ng sanggunian] at ang NBC ay isa sa mga pangunahing mapagkukunan ng kita para sa IOC.[kailangan ng sanggunian]

Ang viewership ay tumaas nang malaki mula noong 1960 hanggang sa katapusan ng siglo. Ito ay dahil sa paggamit ng mga satellite upang mai-broadcast ang live na telebisyon sa buong mundo noong 1964, at ang pagpapakilala ng kulay na telebisyon noong 1968.[kailangan ng sanggunian] Tinantya ng pandaigdigang madla para sa 1968 Mga Lunsod ng Lungsod ng Mexico ay 600 milyon, samantalang sa Mga Laro sa Los Angeles ng 1984, ang mga numero ng tagapakinig ay tumaas sa 900 milyon; ang bilang na iyon ay lumago sa 3.5 bilyon sa pamamagitan ng 1992 Summer Olympics sa Barcelona.[kailangan ng sanggunian] Sa ganoong mataas na gastos na sisingilin upang ma-broadcast ang Mga Palaro, ang idinagdag na presyon ng internet, at pagtaas ng kumpetisyon mula sa cable, hinihiling ng lobby ng telebisyon ang mga konsesyon mula sa IOC upang mapalakas ang mga rating. Tumugon ang IOC sa pamamagitan ng paggawa ng maraming mga pagbabago sa programa ng Olympic. Sa Mga Larong Tag-araw, ang kumpetisyon ng gymnastics ay pinalawak mula pito hanggang siyam na gabi, at isang Champions Gala ay idinagdag upang makakuha ng higit na interes. Pinalawak din ng IOC ang mga programa sa paglangoy at diving, kapwa sikat na sports na may malawak na batayan ng mga manonood sa telebisyon. Dahil sa malaking halaga ng bayad ng NBC para sa mga karapatan sa Olympics, pinayagan ng IOC na magkaroon ng impluwensya ang NBC sa pag-iskedyul ng kaganapan upang ma-maximize ang mga rating sa telebisyon sa Estados Unidos kung maaari.[kailangan ng sanggunian]

Pangangalakal ng Olimpiko

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang pagbebenta ng tatak ng Olympic ay naging kontrobersyal. Ang pangangatwiran ay ang Mga Larong naging hindi maiintindihan mula sa anumang iba pang komersyal na palakasan sa palakasan.[kailangan ng sanggunian] Ang isa pang pintas ay ang Mga Larong pinondohan ng mga host city at pambansang pamahalaan; ang IOC ay wala sa gastos, ngunit kinokontrol ang lahat ng mga karapatan at kita mula sa mga simbolo ng Olympic. Ang IOC ay tumatagal din ng porsyento ng lahat ng mga sponsor at kita ng broadcast.[kailangan ng sanggunian] Ang mga lungsod na host ay patuloy na nakikipagkumpitensya para sa karapatang mag-host ng Mga Laro, kahit na walang katiyakan na mababawi nila ang kanilang mga pamumuhunan.[kailangan ng sanggunian] Ipinakita ng pananaliksik na ang kalakalan ay halos 30 porsiyento na mas mataas para sa mga bansa na nagho-host ng Olympics.[kailangan ng sanggunian]

Mga sagisag

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang Kilusang Olimpiko ay gumagamit ng mga simbolo upang kumatawan sa mga ideolohiyang nakapaloob sa Olympic Charter. Ang simbolong Olimpiko, na mas kilala bilang mga singsing ng Olimpiko, ay binubuo ng limang magkakaugnay na singsing at kumakatawan sa pagkakaisa ng limang tinitirhan na mga kontinente (Africa, ang Americas (kung itinuturing na isang kontinente), Asya, Europa, at Oceania). Ang kulay na bersyon ng mga singsing — asul, dilaw, itim, berde, at pula-sa ibabaw ng isang puting larangan ay bumubuo ng watawat ng Olimpiko. Ang mga kulay na ito ay pinili dahil ang bawat bansa ay may hindi bababa sa isa sa mga ito sa pambansang watawat. Ang watawat ay pinagtibay noong 1914 ngunit lumipad sa unang pagkakataon lamang sa 1920 Summer Olympics sa Antwerp, Belgium. Ito ay mula nang mai-hov sa bawat pagdiriwang ng Mga Palaro.[kailangan ng sanggunian]

Ang motto ng Olympic, Citius, Altius, Fortius, isang ekspresyong Latin na nangangahulugang "Mas Mabilis, Mas Mataas, Mas Malakas" ay iminungkahi ni Pierre de Coubertin noong 1894 at naging opisyal mula pa noong 1924. Ang motto ay pinahusay ng kaibigan ni Coubertin, ang paring Dominikano na si Henri Didon OP , para sa isang pagtitipong kabataan ng Paris noong 1891.[kailangan ng sanggunian]

Ang mga ideolohiyang Olimpiko ni Coubertin ay ipinahayag sa paniniwala ng Olympic:

Ang pinakamahalagang bagay sa Palarong Olimpiko ay hindi manalo kundi makibahagi, tulad ng pinakamahalagang bagay sa buhay ay hindi ang pagtatagumpay kundi ang pakikibaka. Ang mahahalagang bagay ay hindi dapat mapanakop ngunit upang lumaban nang maayos.[kailangan ng sanggunian]

Buwan bago ang bawat Laro, ang Olympic Flame ay naiilawan sa Temple of Hera sa Olympia sa isang seremonya na sumasalamin sa mga sinaunang ritwal na Greek. Ang isang babaeng performer, na kumikilos bilang isang babaeng pari ay sumali sa sampung babaeng performers bilang Vestal Virgins, ay nag-aapoy sa isang sulo sa pamamagitan ng paglalagay nito sa loob ng isang parabolic mirror na nakatuon sa mga sinag ng araw; pagkatapos ay sinindihan niya ang sulo ng unang nagdadala ng relay, sa gayon sinimulan ang relay ng Olimpiko na sulo na magdadala ng siga sa istadyum ng lungsod ng Olympic, kung saan ito ay may mahalagang papel sa seremonya ng pagbubukas.[kailangan ng sanggunian] Kahit na ang siga ay isang simbolo ng Olimpiko mula pa noong 1928, ang sulo ng sulo ay ipinakilala lamang sa 1936 Mga Larong Tag-init upang maitaguyod ang Ikatlong Reich.[kailangan ng sanggunian]

Ang maskotiko ng Olimpiko, isang hayop o pigura ng tao na kumakatawan sa pamana ng kultura ng bansa ng host, ay ipinakilala noong 1968. Naglaro ito ng isang mahalagang bahagi sa pag-promote ng pagkakakilanlan ng Mga Laro mula noong 1980 Summer Olympics, nang ang Soviet bear cub Misha ay umabot sa internasyonal na stardom . Ang maskot ng Summer Olympics sa London ay pinangalanan Wenlock matapos ang bayan ng Many Wenlock sa Shropshire. Karamihan sa Wenlock ay nagho-host pa rin sa Wenlock Olympian Games, na naging inspirasyon kay Pierre de Coubertin para sa Mga Larong Olimpiko.

Seremonya

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Seremonya ng Palarong Olimpiko

Pagbubukas

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Tulad ng ipinag-utos ng Charter ng Olimpiko, ang iba't ibang mga elemento ay nag-frame ng pagbubukas ng seremonya ng Olimpiko. Ang seremonya na ito ay maganap bago maganap ang mga kaganapan.[kailangan ng sanggunian] Karamihan sa mga ritwal na ito ay itinatag sa 1920 Summer Olympics sa Antwerp.[kailangan ng sanggunian] Ang seremonya ay karaniwang nagsisimula sa pagpasok ng pangulo ng bansa ng host na sinusundan ng pag-hoisting ng watawat ng host ng bansa at isang pagganap ng pambansang awit.[kailangan ng sanggunian] Ang host bansa pagkatapos ay nagtatanghal ng masining na pagpapakita ng musika, pag-awit, sayaw, at kinatawan ng teatro ng kultura nito.[kailangan ng sanggunian] Ang artistikong mga pagtatanghal ay lumago sa sukat at pagiging kumplikado habang ang sunud-sunod na mga host ay nagtatangka na magbigay ng isang seremonya na nakalantad sa hinalinhan nito sa mga tuntunin ng hindi malilimot. Ang pambungad na seremonya ng Beijing Games ay naiulat na nagkakahalaga ng $ 100 milyon, na may halos lahat ng gastos na natamo sa segment ng artistikong.[kailangan ng sanggunian]

Matapos ang masining na bahagi ng seremonya, ang mga atleta ay nagmartsa sa istadyum na pinagsama ng bansa. Ang Greece ay ayon sa kaugalian ang unang bansang nagpasok upang igalang ang mga pinagmulan ng Olympics. Ang mga bansa pagkatapos ay pumasok sa istadyum ayon sa alpabeto ayon sa napiling wika ng host ng bansa, na ang mga atleta ng host ng bansa ang huling pumasok. Sa panahon ng 2004 Summer Olympics, na na-host sa Athens, Greece, ang watawat ng Greek ay pumasok muna sa istadyum, habang pinasok ang delegasyong Greek. Ang mga pagsasalita ay ibinibigay, pormal na pagbubukas ng Mga Laro. Sa wakas, ang sulo ng Olimpiko ay dinala sa istadyum at ipinasa hanggang sa maabot ang panghuling tagapagdala ng sulo, madalas na isang matagumpay na atleta ng Olimpiko mula sa bansang host, na nagliliyab ng apoy ng Olympic sa kaldero ng istadyum.[kailangan ng sanggunian]

Pagsasara

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang pagsasara ng seremonya ng Mga Larong Olimpiko ay nagaganap matapos na matapos ang lahat ng mga kaganapan sa palakasan. Ang mga nagdadala ng bandila mula sa bawat kalahok na bansa ay pumapasok sa istadyum, na sinundan ng mga atleta na pumasok nang magkasama, nang walang pambansang pagkakaiba.[kailangan ng sanggunian] Tatlong pambansang watawat ay pinalalakas habang ang kaukulang pambansang awit ay nilalaro: ang watawat ng kasalukuyang bansa ng host; ang watawat ng Greece, upang parangalan ang lugar ng kapanganakan ng Mga Larong Olimpiko; at ang watawat ng bansa na nagho-host sa susunod na Tag-init o Taglamig ng Olimpikong Laro.[kailangan ng sanggunian] Ang pangulo ng komite ng pag-organisa at pangulo ng IOC ay nagsasagawa ng kanilang pagsasara ng mga talumpati, ang mga Palaro ay opisyal na sarado, at ang apoy ng Olympic ay pinatay. Sa kung ano ang kilala bilang Antwerp Ceremony, ang alkalde ng lungsod na nag-organisa ng Mga Laro ay naglilipat ng isang espesyal na watawat ng Olimpiko sa pangulo ng IOC, na pagkatapos ay ipinasa ito sa alkalde ng lungsod na nagho-host sa susunod na Olimpikong Palaro.[kailangan ng sanggunian] Ang susunod na bansa ng host pagkatapos ay din maikling ipinakilala ang sarili sa mga artistikong pagpapakita ng sayaw at teatro na kinatawan ng kultura nito.[kailangan ng sanggunian]

Tulad ng kaugalian, ang huling pagtatanghal ng medalya ng Mga Larong gaganapin bilang bahagi ng seremonya ng pagsasara. Karaniwan, ang marathon medals ay ipinakita sa Summer Olympics,[kailangan ng sanggunian] habang ang cross-country na pang-ski na pagsisimula ng mga medalya ay iginawad sa Winter Olympics.[kailangan ng sanggunian]

Paggawad ng mga medalya

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Isang seremonya ng medalya ang ginanap matapos ang bawat kaganapan sa Olympic ay natapos. Ang nagwagi, pangalawa at pangatlong lugar na mga kakumpitensya o koponan ay nakatayo sa tuktok ng isang three-tiered rostrum na iginawad sa kani-kanilang medalya.[kailangan ng sanggunian] Matapos mabigyan ng medalya ng isang miyembro ng IOC, ang pambansang watawat ng tatlong medalista ay itinaas habang ang pambansang awit ng bansang medalyong ginto ay gumaganap.[kailangan ng sanggunian] Ang mga boluntaryong mamamayan ng host country ay kumikilos bilang host sa mga seremonya ng medalya, dahil tinutulungan nila ang mga opisyal na nagtatanghal ng mga medalya at kumikilos bilang mga flag-bearer.[kailangan ng sanggunian] Habang sa Summer Olympics ang seremonya na ito ay ginanap sa lupa kung saan nilalaro ang kaganapan,[kailangan ng sanggunian] sa Mga Larong Taglamig na karaniwang gaganapin sa isang espesyal na "plaza".[kailangan ng sanggunian]

Mga pampalakasan

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangunahing artikulo: Palakasang Olimpiko

Ang programa ng Olimpikong Laro ay binubuo ng 35 sports, 30 disiplina at 408 na mga kaganapan. Halimbawa, ang pakikipagbuno ay isang isport ng Summer Olympic, na binubuo ng dalawang disiplina: Greco-Roman at Freestyle. Ito ay karagdagang nahati sa labing-apat na mga kaganapan para sa mga kalalakihan at apat na mga kaganapan para sa mga kababaihan, na bawat isa ay kumakatawan sa isang iba't ibang klase ng timbang.[kailangan ng sanggunian] Ang programa ng Summer Olympics ay may kasamang 26 na sports, habang ang programa ng Winter Olympics ay nagtatampok ng 15 sports.[kailangan ng sanggunian] Ang mga atleta, paglangoy, fencing, at masining na gymnastics ay ang tanging sports summer na hindi kailanman nawala mula sa programa ng Olympic. Ang cross-country skiing, figure skating, ice hockey, Nordic pinagsama, ski jump, at speed skating ay naitampok sa bawat programa ng Winter Olympics mula noong ito ay umpisa noong 1924. Kasalukuyang Olympic sports, tulad ng badminton, basketball, at volleyball, unang lumitaw sa programa bilang demonstration sports, at kalaunan ay na-promote sa buong sports ng Olympic. Ang ilang mga sports na itinampok sa mga naunang Laro ay kalaunan ay nahulog mula sa programa.[kailangan ng sanggunian]

Ang palarong Olimpiko ay pinamamahalaan ng mga pederasyong pang-internasyonal na isport (IF) na kinikilala ng IOC bilang pandaigdigang tagapangasiwa ng mga isport. Mayroong 35 federasyon na kinatawan sa IOC.[kailangan ng sanggunian] May mga sports na kinikilala ng IOC na hindi kasama sa programa ng Olympic. Ang mga palakasan na ito ay hindi itinuturing na sports ng Olimpiko, ngunit maaari silang itaguyod sa katayuan na ito sa panahon ng isang rebisyon sa programa na naganap sa unang sesyon ng IOC kasunod ng isang pagdiriwang ng Mga Larong Olimpiko.[kailangan ng sanggunian] Sa nasabing mga pagbabago, ang isport ay maaaring ibukod o isama sa programa batay sa isang dalawang-katlo ng boto ng mayorya ng mga myembro ng IOC.[kailangan ng sanggunian] May mga kinikilala na palakasan na hindi pa nakasaad sa isang programa ng Olimpiko sa anumang kapasidad, kabilang ang chess at surfing.[kailangan ng sanggunian]

Noong Oktubre at Nobyembre 2004, ang IOC ay nagtatag ng isang Komisyon sa Programa ng Olimpiko, na tungkulin sa pagsuri sa palakasan sa programa ng Olimpiko at lahat ng hindi kinikilala na sports na Olimpiko. Ang layunin ay mag-apply ng isang sistematikong pamamaraan sa pagtatag ng programa ng Olympic para sa bawat pagdiriwang ng Mga Palaro.[kailangan ng sanggunian] Ang komisyon ay bumubuo ng pitong pamantayan upang hatulan kung ang isang isport ay dapat isama sa programa ng Olimpiko.[kailangan ng sanggunian] Ang mga pamantayang ito ay kasaysayan at tradisyon ng isport, unibersidad, katanyagan ng isport, imahe, kalusugan ng mga atleta, pag-unlad ng International Federation na namamahala sa isport, at gastos ng paghawak ng isport.[kailangan ng sanggunian] Mula sa pag-aaral na ito ang limang kinikilala na sports ay lumitaw bilang mga kandidato para sa pagsasama sa 2012 Summer Olympics: golf, karate, rugby sevens, roller sports at squash.[kailangan ng sanggunian] Ang mga palakasan na ito ay susuriin ng IOC Executive Board at pagkatapos ay tinukoy sa General Session sa Singapore noong Hulyo 2005. Sa limang sports na inirerekomenda para sa pagsasama ay dalawa lamang ang napili bilang mga finalist: karate at squash.[kailangan ng sanggunian] Hindi rin nakamit ng isport ang hinihiling na boto ng dalawang-katlo at dahil dito hindi sila na-promote sa Olympic program.[kailangan ng sanggunian] Noong Oktubre 2009, ang IOC ay bumoto upang mag-instate ng golf at rugby sevens bilang Olympic sports para sa 2016 at 2020 Summer Olympic Games.[kailangan ng sanggunian]

Ang ika-114 na IOC Session, noong 2002, ay limitado ang programa ng Mga Larong Tag-init sa maximum na 28 na sports, 301 mga kaganapan, at 10,500 mga atleta.[kailangan ng sanggunian] Pagkalipas ng tatlong taon, sa ika-117 na IOC Session, isinagawa ang unang pangunahing rebisyon sa programa, na nagresulta sa pagbubukod ng baseball at softball mula sa opisyal na programa ng 2012 London Games. Dahil walang kasunduan sa pagsulong ng dalawang iba pang mga sports, ang programa sa 2012 ay nagtatampok ng 26 na sports lamang.[kailangan ng sanggunian] Ang 2016 at 2020 Mga Laro ay babalik sa maximum ng 28 na sports na ibinigay ng pagdaragdag ng rugby at golf.[kailangan ng sanggunian]

Amatyurismo at propesyonalismo

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang etos ng aristokrasya bilang naipakita sa Ingles na pampublikong paaralan ay lubos na naimpluwensyahan si Pierre de Coubertin. [166] Ang mga pampublikong paaralan ay nag-subscribe sa paniniwala na ang isport ay nabuo ng isang mahalagang bahagi ng edukasyon, isang saloobin na nakumpleto sa kasabihang mens sana sa corpore sano, isang maayos na pag-iisip sa isang maayos na katawan. Sa etos na ito, ang isang ginoo ay isa na naging isang buong pag-ikot, hindi ang pinakamahusay sa isang tiyak na bagay. Mayroon ding umiiral na konsepto ng pagiging patas, kung saan ang pagsasanay o pagsasanay ay itinuturing na kahalintulad sa pagdaraya. Ang mga nagsagawa ng isang propesyonal sa isport ay itinuturing na isang hindi patas na kalamangan sa mga nagsagawa nito bilang isang libangan lamang.

Ang pagbubukod ng mga propesyonal ay nagdulot ng maraming mga kontrobersya sa buong kasaysayan ng modernong Olimpiko. Ang 1912 na Olympic pentathlon at decathlon champion na si Jim Thorpe ay hinubad ng kanyang mga medalya nang malaman na siya ay naglaro ng semi-propesyonal na baseball bago ang Olimpiko. Ang kanyang mga medalya ay maramihang naibalik ng IOC noong 1983 dahil sa mga mahabagin na lugar. Ang mga skier ng Swiss at Austrian ay nag-boycot sa 1936 ng Winter Winter sa suporta ng kanilang mga guro sa ski, na hindi pinapayagan na makipagkumpetensya dahil kumita sila ng pera sa kanilang isport at sa gayon ay itinuturing na mga propesyonal.[kailangan ng sanggunian]

Habang umusbong ang istraktura ng klase sa ika-20 siglo, ang kahulugan ng amateur atleta bilang isang aristokratikong ginoo ay naging lipas na. Ang pagdating ng "full-time amateur na atleta" ng mga bansa sa Silangang Bloc ay lalong sumira sa ideolohiya ng purong amateur, dahil inilalagay nito ang mga self-financing na mga amateurs ng mga bansang Kanluran sa isang kawalan. Simula noong 1970s, ang mga iniaatas ng amateurismo ay unti-unting naalis mula sa Olympic Charter. Matapos ang 1988 Games, nagpasya ang IOC na gawin ang lahat ng mga propesyonal na atleta na karapat-dapat para sa Olympics, napapailalim sa pag-apruba ng mga IF.[kailangan ng sanggunian]

Pangkat ng Kanada

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Malapit sa pagtatapos ng 1960, naramdaman ng Canadian Amateur Hockey Association (CAHA) na ang kanilang mga tagahanga ng mga amateur ay hindi na maaaring maging mapagkumpitensya laban sa mga full-time na atleta ng koponan ng Soviet at ang iba pang patuloy na pagpapabuti ng mga koponan sa Europa. Itulak nila ang kakayahang gumamit ng mga manlalaro mula sa mga propesyonal na liga ngunit sinalubong ang oposisyon mula sa IIHF at IOC. Sa IIHF Congress noong 1969, nagpasya ang IIHF na pahintulutan ang Canada na gumamit ng siyam na non-NHL propesyonal na mga hockey na manlalaro sa 1970 World Championships sa Montréal at Winnipeg, Manitoba, Canada. Ang desisyon ay baligtad noong Enero 1970 matapos sabihin ng Brundage na ang katayuan ng ice hockey bilang isang paligsahan sa Olimpiko ay magiging peligro kung ang pagbago ay nagawa. Bilang tugon, ang Canada ay lumayo mula sa internasyonal na kumpetisyon sa hockey ng yelo at sinabi ng mga opisyal na hindi sila babalik hanggang sa "bukas na kumpetisyon" ay naitatag. Si Günther Sabetzki ay naging pangulo ng IIHF noong 1975 at tumulong upang malutas ang hindi pagkakaunawaan sa CAHA. Noong 1976, pumayag ang IIHF na payagan ang "bukas na kumpetisyon" sa pagitan ng lahat ng mga manlalaro sa World Championships. Gayunpaman, ang mga manlalaro ng NHL ay hindi pa rin pinapayagan na maglaro sa Olympics hanggang sa 1988, dahil sa patakaran lamang sa IOC na patakaran.[kailangan ng sanggunian]

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. ↑ Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang Swaddling 2000 p54); $2
  2. ↑ "The Olympic Truce – Myth and Reality by Harvey Abrams". Classics Technology Center, AbleMedia.com. Nakuha noong 12 Pebrero 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Young 2004, p. 12.
  4. ↑ Richardson 1992, p. 227.
  5. ↑ Young 2004, pp. 12–13.
  6. ↑ "Olympic Games". Encyclopædia Britannica. Nakuha noong 29 Abril 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Crowther 2007, pp. 59–61.
  8. ↑ "Ancient Olympic Events". Perseus Project of Tufts University. Nakuha noong 29 Abril 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ Golden 2009, p. 24.
  10. ↑ Burkert 1983, p. 95.
  11. ↑ Swaddling 1999, pp. 90–93.
  12. ↑ Olympic Museum, "The Olympic Games in Antiquity", p. 2
  13. ↑ However, Theodosius' decree contains no specific reference to Olympia (Crowther 2007, p. 54).
  14. ↑ Crowther 2007, p. 54.
  15. ↑ 400 Years of Olimpick Passion, Robert Dover's Games Society, inarkibo mula sa orihinal noong 6 Hunyo 2010, nakuha noong 4 Hunyo 2010{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 6 June 2010[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  16. ↑ Findling, John E. & Pelle, Kimberly P. (2004). Encyclopedia of the Modern Olympic Movement. London: Greenwood Press. ISBN 0-275-97659-9
  17. ↑ Young 1996, p. 28.
  18. ↑ Matthews 2005, pp. 53–54.
  19. ↑ Weiler 2004.
  20. ↑ "Much Wenlock & the Olympian Connection". Wenlock Olympian Society. Inarkibo mula sa orihinal noong 23 Enero 2009. Nakuha noong 31 Enero 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 23 January 2009[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  21. ↑ 21.0 21.1 Young, David C (1996). The Modern Olympics - A Struggle for Revival (sa wikang Ing.). Pamantasang Johns Hopkins. ISBN 0-8018-5374-5.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  22. ↑ Young 1996, pp. 2, 13–23, 81.
  23. ↑ Young 1996, p. 44.
  24. ↑ Coubertin et al. 1897, p. 8, Part 2.
  25. ↑ Young 1996, pp. 100–105.
  26. ↑ "Athens 1896". The International Olympic Committee. Nakuha noong 8 Pebrero 2010.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  27. ↑ Young 1996, p. 117.
  28. ↑ de Martens, Frédéric (1893). Mémoire sur le conflit entre la Grèce et la Roumanie concernant l'affaire Zappa (sa wikang Pranses). Athens: [printer Anestis Constantinides]. Nakuha noong 2 Agosto 2017.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  29. ↑ Streit, Geōrgios S. (1894). L'affaire Zappa; Conflit Gréco-Roumain (sa wikang Pranses). Paris: L. Larose. Nakuha noong 2 Agosto 2017.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  30. ↑ 30.0 30.1 Young 1996, p. 128.
  31. ↑ "1896 Athina Summer Games". Sports Reference. Inarkibo mula sa orihinal noong 17 Abril 2020. Nakuha noong 31 Enero 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 17 April 2020[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  32. ↑ "St. Louis 1904 – Overview". ESPN. Inarkibo mula sa orihinal noong 4 Enero 2017. Nakuha noong 31 Enero 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 4 January 2017[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  33. ↑ "1906 Olympics mark 10th anniversary of the Olympic revival". Canadian Broadcasting Centre. 28 Mayo 2008. Inarkibo mula sa orihinal noong 31 Hulyo 2008. Nakuha noong 31 Enero 2009.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  34. ↑ "Winter Olympics History". Utah Athletic Foundation. Inarkibo mula sa orihinal noong 12 Enero 2009. Nakuha noong 31 Enero 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  35. ↑ Findling & Pelle 2004, p. 405.
  36. ↑ "History of the Paralympics". BBC Sport. 4 Setyembre 2008. Nakuha noong 2 Pebrero 2009.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  37. ↑ "IPC-IOC Cooperation". International Paralympic Committee. Inarkibo mula sa orihinal noong 19 Mayo 2012. Nakuha noong 3 Mayo 2010. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  38. ↑ Gibson, Owen (4 Mayo 2010). "Sainsbury's announces sponsorship of 2012 Paralympics". The Guardian. London.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  39. ↑ Rice, John (5 Hulyo 2007). "IOC approves Youth Olympics; first set for 2010". USA Today. Associated Press. Nakuha noong 2 Pebrero 2009.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  40. ↑ "Innsbruck is the host city for the first Winter Youth Olympic Games". The Vancouver Organizing Committee for the 2010 Olympic and Paralympic Winter Games. 12 Disyembre 2008. Inarkibo mula sa orihinal noong 10 Hunyo 2009. Nakuha noong 30 Marso 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 10 June 2009[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  41. ↑ Michaelis, Vicky (5 Hulyo 2007). "IOC votes to start Youth Olympics in 2010". USA Today. Nakuha noong 2 Pebrero 2009.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  42. ↑ "London 2012". International Olympic Committee. Nakuha noong 12 Hulyo 2012.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  43. ↑ "Beijing to build convenient Olympic village". The Beijing Organizing Committee for the Games of the XXIX Olympiad. Inarkibo mula sa orihinal noong 14 Setyembre 2008. Nakuha noong 4 Mayo 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  44. ↑ "Olympic Charter" (PDF). International Olympic Committee. p. 61. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 23 Hulyo 2011. Nakuha noong 28 Hulyo 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 23 July 2011[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  45. ↑ "The Olympic Charter". International Olympic Committee. Inarkibo mula sa orihinal noong 2 Mayo 2013. Nakuha noong 17 Hulyo 2012. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 2 May 2013[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  46. ↑ "Executive Board concludes first meeting of the new year". olympic.org ("Official website of the Olympic movement"). 13 Enero 2011. Nakuha noong 13 Enero 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  47. ↑ "Curtain comes down on 123rd IOC Session". International Olympic Committee. Nakuha noong 3 Hulyo 2012.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  48. ↑ "Working meeting between the IOC and the NOCs of the Netherlands Antilles, Aruba and the Netherlands". olympic.org ("Official website of the Olympic movement"). 1 Hulyo 2011. Nakuha noong 23 Agosto 2012.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  49. ↑ "Beijing Olympics to cost China 44,000,000,000 dollars". Pravda News. 2008-06-08. Nakuha noong 2014-02-12.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  50. ↑ Gibson, Owen (2013-10-09). "Sochi 2014: the costliest Olympics yet but where has all the money gone?". The Guardian. Nakuha noong 2014-02-12.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  51. ↑ Flyvbjerg, Bent; Stewart, Allison; Budzier, Alexander (2016). The Oxford Olympics Study 2016: Cost and Cost Overrun at the Games. Saïd Business School, University of Oxford. SSRN 2804554.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  52. ↑ Flyvbjerg, Bent; Stewart, Allison; Budzier, Alexander (2016). The Oxford Olympics Study 2016: Cost and Cost Overrun at the Games. Saïd Business School, University of Oxford. SSRN 2804554.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
May kaugnay na midya ang Wikimedia Commons tungkol sa artikulong:


Page Padron:Plainlist/styles.css has no content.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Palarong_Olimpiko&oldid=2060915"