Pumunta sa nilalaman

Talaan ng mga malalayang estado at teritoryong dependensiya sa Asya

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ito ang talaan ng mga malalayang estado at teritoryong dependensiya sa Asya. Bukod sa mga estadong kinikilala ng lahat (o ng isang malaking mayorya) bilang malaya, meron din ang kontinenteng ito ng mga estadong may limitadong pagkilala, mga de facto (sa katunayan) na mga estado na may halos wala o wala talagang pagkilala, at mga dependensiya ng mga estado sa Asya o sa ibang mga kontinente.

Mga malalayang estado

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang isang malayang estado ay isang organisasyong politikal na may epektibong soberanya sa nasasakupan nitong populasyon na nagiging sentro ng kanilang mga desisyon para sa interes ng bansa.[1] Ayon sa Kumbensiyon sa Montevideo, dapat may permanenteng populasyon ang isang estado, isang malinaw na sakop na teritoryo, pamahalaan, at kapasidad na pumasok sa ugnayang panlabas.[2]

Mga miyembro ng Mga Nagkakaisang Bansa

[baguhin | baguhin ang wikitext]

May 49 na estado na nasa Asya (o mga bansang may bahagi ng kanilang teritoryo na nasa Asya) sa talaan sa baba. Lahat sila ay mga miyembro ng Mga Nagkakaisang Bansa.[3]

Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa Filipino[a] at Ingles[4][5][6] Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa (mga) lokal na wika[4][5] ISO[7] Watawat Kabisera
[6][8][9]
Sukat[10] Populasyon (

2021) [11][12]

Mapa
Apganistan
Ingles: Afghanistan

Emiratong Islam ng Apganistan
Ingles: Islamic Emirate of Afghanistan
Dari: افغانستان‎, romanisado: Afghānistān
Pastun: فغانستان‎, romanisado: Afġānistān

Dari: امارت اسلامی افغانستان‎, romanisado: Imārat-i Islāmī-yi Afghānistān
Pastun: د افغانستان اسلامي امارت‎, romanisado: Də Afġānistān Islāmī Imārat
AFG Kabul
Dari: کابل‎, romanisado: Kābəl
Pastun: کابل‎, romanisado: Kābəl
652,230 km2 (251,830 mi kuw)

40,099,462

Armenya[b]
Ingles: Armenia

Republika ng Armenya
Ingles: Republic of Armenia
Armenyo: Հայաստան, romanisado: Hayastan

Armenyo: Հայաստանի Հանրապետությու, romanisado: Hayastani Hanrapetut'yun
ARM Yerevan
Armenyo: Երևան
29,743 km2 (11,484 mi kuw)

2,790,974

Aserbayan[b][c]
Ingles: Azerbaijan

Republika ng Aserbayan
Ingles: Republic of Azerbaijan
Aseri: Azǝrbaycan

Aseri: Azǝrbaycan Respublikası
AZE Baku
Aseri: Bakı
86,600 km2 (33,400 mi kuw)

10,312,992

Banglades
Ingles: Bangladesh

Republikang Bayan ng Banglades
Ingles: People's Republic of Bangladesh
Bengali: বাংলাদেশ, romanisado: Bānglādesh

Bengali: গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ, romanisado: Gaṇaprajātantrī Bānglādesh
BGD Dhaka
Bengali: ঢাকা, romanisado: Ḍhākā
147,570 km2 (56,980 mi kuw)

169,356,251

Bareyn
Ingles: Bahrain

Kaharian ng Bareyn
Ingles: Kingdom of Bahrain
Arabe: البحرين‎, romanisado: Al Baḩrayn

Arabe: مملكة البحرين‎, romanisado: Mamlakat al Baḩrayn
BHR Manama
Arabe: المنامة‎, romanisado: Al Manāmah
760 km2 (290 mi kuw)

1,463,265

Biyetnam
Ingles: Vietnam
Ingles: Viet Nam

Republikang Sosyalista ng Biyetnam
Ingles: Socialist Republic of Vietnam
Ingles: Socialist Republic of Viet Nam
Biyetnames: Việt Nam

Biyetnames: Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam
VNM Hanoi
Biyetnames: Hà Nội
332,698 km2 (128,455 mi kuw)

97,468,029

Brunei

Brunei Darussalam
Malay: Brunei, بروني

Malay: Negara Brunei Darussalam, نڬارا بروني دارالسلام
BRN Bandar Seri Begawan
Malay: Bandar Seri Begawan, بڬاوان بندر سري
5,765 km2 (2,226 mi kuw)

445,373

Butan
Ingles: Bhutan

Kaharian ng Butan
Ingles: Kingdom of Bhutan
Dzongkha: འབྲུག་ཡུལ་, romanisado: Druk Yul

Dzongkha: འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་, romanisado: Druk Gyalkhapb
BTN Thimphu
Dzongkha: ཐིམ་ཕུ
38,394 km2 (14,824 mi kuw)

777,486

Ehipto[b]
Ingles: Egypt

Republikang Arabo ng Ehipto
Ingles: Arab Republic of Egypt
Arabe: جمهورية‎, romanisado: Miṣr

Arabe: مصر العربية مصر‎, romanisado: Jumhūrīyat Miṣr al-ʿArabiyya
EGY Cairo
Arabe: القاهرة‎, romanisado: al-Qāhirah
1,001,449 km2 (386,662 mi kuw)

109,262,178

Emiratos Arabes Unidos
Ingles: United Arab Emirates
Arabe: دولة‎, romanisado: Al Imārāt
Arabe: الإمارات العربية المتحدة اﻹﻣﺎرات‎, romanisado: Al Imārāt al 'Arabīyah al Muttaḩidah
ARE Abu Dhabi
Arabe: أبوظبي‎, romanisado: Abu Dhabi
83,600 km2 (32,300 mi kuw)

9,365,145

Hapon
Ingles: Japan
Hapones: 日本, romanisadoNihon JPN Tokyo
Hapones: 東京, romanisadoToukyou
377,915 km2 (145,914 mi kuw)

124,612,530

Heorhiya
Ingles: Georgia
Heorhiyano: საქართველო, romanisado: sakartvelo GEO Tbilisi
Heorhiyano: თბილისი, romanisado: tbilisi
69,700 km2 (26,900 mi kuw)

3,757,980

Hordanya
Ingles: Jordan

Kahariang Hatsemita ng Hordanya
Ingles: Hashemite Kingdom of Jordan
Arabe: اﻷرُدن‎, romanisado: Al Urdun

Arabe: المملكة الأردنية الهاشميه‎, romanisado: Al Mamlakah al Urdunīyah al Hāshimīyah
JOR Amman
Arabe: عمان‎, romanisado: Ammān
89,342 km2 (34,495 mi kuw)

11,148,278

Indiya
Ingles: India

Republika ng Indiya
Ingles: Republic of India
Hindi: भारत, romanisado: Bhārat

Hindi: भारत गणराज्य, romanisado: Bhārat Gaṇarajya
IND New Delhi
Hindi: नई दिल्ली, romanisado: Naī Dillī
3,287,263 km2 (1,269,219 mi kuw)

1,407,563,842

Indonesya[b]
Ingles: Indonesia

Republika ng Indonesya
Ingles: Republic of Indonesia
Indones: Indonesia

Indones: Republik Indonesia
IDN Jakarta
Indones: Jakarta
1,904,569 km2 (735,358 mi kuw)

273,753,191

Irak
Ingles: Iraq

Republika ng Irak
Ingles: Republic of Iraq
Arabe: جمهورية‎, romanisado: Al 'Irāq

Arabe: العراق العراق‎, romanisado: Jumhūrīyat al 'Irāq
IRQ Baghdad
Arabe: بغداد‎, romanisado: Baghdād
438,317 km2 (169,235 mi kuw)

43,533,592

Iran

Republikang Islam ng Iran
Ingles: Islamic Republic of Iran
Persa: ایران‎, romanisado: Īrān

Persa: جمهوری اسلامی ایران‎, romanisado: Jomhūrī-ye Eslāmī-ye Īrān
IRN Tehran
Persa: تهران‎, romanisado: Tehrān
1,648,195 km2 (636,372 mi kuw)

87,923,432

Israel

Estado ng Israel
Ingles: State of Israel
Hebreo: מְדִינַת‎, romanisado: Yisra'el
Arabe: دَوْلَة‎, romanisado: Isrā'īl

Hebreo: יִשְׂרָאֵל יִשְרָאֵל‎, romanisado: Medinat Yisra'el
Arabe: إِسْرَائِيل إسرائيل‎, romanisado: Dawlat Isrā'īl
ISR Jerusalem[d]
Hebreo: ירושלים‎, romanisado: Yerushalayim
20,770 km2 (8,020 mi kuw)

8,900,059

Kamboya
Ingles: Cambodia

Kaharian ng Kamboya
Ingles: Kingdom of Cambodia
Khmer: កម្ពុជា, romanisado: Kâmpŭchéa

Khmer: ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា, romanisado: Preăhréachéanachâkr Kâmpŭchéa
KHM Phnom Penh
Khmer: ភ្នំពេញ, romanisado: Phnum Pénh
181,035 km2 (69,898 mi kuw)

16,589,023

Kasakistan[b]
Ingles: Kazakhstan

Republika ng Kasakistan
Ingles: Republic of Kazakhstan
Kasaho: Қазақстан, romanisado: Qazaqstan
Ruso: Казахстан, romanisado: Kazahstan

Ruso: Республика Казахстан, romanisado: Respublika Kazahstan
Kasaho: Қазақстан Республикасы, romanisado: Qazaqstan Respýblıkasy
KAZ Astana
Kasaho: Астана
Ruso: Астана
2,724,900 km2 (1,052,100 mi kuw)

19,196,465

Katar
Ingles: Qatar

Estado ng Katar
Ingles: State of Qatar
Arabe: قطر‎, romanisado: Qatar

Arabe: دولة قطر‎, romanisado: Dawlat Qatar
QAT Doha
Arabe: الدوحة‎, romanisado: Ad Dawḩah
11,586 km2 (4,473 mi kuw)

2,688,235

Kirgistan
Ingles: Kyrgyzstan

Republikang Kirgis
Ingles: Kyrgyz Republic
Kyrgyz: Кыргызстан, romanisado: Kyrgyzstan
Ruso: Кыргызстан, romanisado: Kyrgyzstan

Kyrgyz: Кыргыз Республикасы, romanisado: Kyrgyz Respublikasy
Ruso: Кыргызская Республика, romanisado: Kyrgyzskaja Respublika
KGZ Bishkek
Kyrgyz: Бишкек, romanisado: Bishkek
Ruso: Бишкек, romanisado: Biškek
199,951 km2 (77,202 mi kuw)

6,527,743

Hilagang Korea
Ingles: North Korea

Demokratikong Republikang Bayan ng Korea
Ingles: Democratic People's Republic of Korea
Koreano: 조선, romanisado: Chosŏn

Koreano: 조선민주주의인민공화국, romanisado: Chosŏn-minjujuŭi-inmin-konghwaguk
PRK Pyongyang
Koreano: 평양, romanisado: Phyŏngyang
120,538 km2 (46,540 mi kuw)

25,971,909

Timog Korea
Ingles: South Korea

Republika ng Korea
Ingles: Republic of Korea
Koreano: 한국, romanisado: Hanguk

Koreano: 대한민국, romanisado: Daehan Minguk
KOR Seoul
Koreano: 서울, romanisado: Seoul
99,720 km2 (38,500 mi kuw)

51,830,139

Kuwait

Estado ng Kuwait
Ingles: State of Kuwait
Arabe: الكويت‎, romanisado: Al Kuwayt

Arabe: اﻟﻜﻮﻳت دولة‎, romanisado: Dawlat al Kuwayt
KUW Lungsod ng Kuwait
Arabe: الكويت‎, romanisado: Al Kuwayt
17,818 km2 (6,880 mi kuw)

4,250,114

Laos

Demokratikong Republika ng Bayang Lao
Ingles: Lao People's Democratic Republic
Lao: ປະເທດລາວ, romanisado: PathetLao

Lao: ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ, romanisado: Sathalanalat Paxathipatai Paxaxôn Lao
LAO Vientiane
Lao: ວຽງຈັນ, romanisado: Viangchan
236,800 km2 (91,400 mi kuw)

7,425,057

Libano
Ingles: Lebanon

Republikang Libano
Ingles: Lebanese Republic
Arabe: الجمهورية‎, romanisado: Lubnān

Arabe: اللبنانية لبنان‎, romanisado: Al Jumhūrīyah al Lubnānīyah
LBN Beirut
Arabe: بيروت‎, romanisado: Bayrūt
10,452 km2 (4,036 mi kuw)

5,592,631

Malasya
Ingles: Malaysia
Malay: Malaysia MYS Kuala Lumpur[e]
Malay: Kuala Lumpur
329,847 km2 (127,355 mi kuw)

33,573,874

Maldibas
Ingles: Maldives

Republika ng Maldibas
Ingles: Republic of Maldives
Dhivehi: ދިވެހިރާއްޖެ, romanisado: Dhivehi Raajje

Dhivehi: ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާ, romanisado: Dhivehi Raajjeyge Jumhooriyyaa
MDV Male
Dhivehi: މާލެ, romanisado: Maale
298 km2 (115 mi kuw)

521,457

Mongolia Mongol: Монгол, romanisado: Mongol
Mongol: Монгол улс, romanisado: Mongol uls
MNG Ulaanbaatar
Mongol: Улаанбаатар, romanisado: Ulaanbaatar
1,564,116 km2 (603,909 mi kuw)

3,347,782

Myanmar

Republika ng Unyon ng Myanmar
Ingles: Republic of the Union of Myanmar
Birmano: မြန်မာ, romanisado: Myanma

Birmano: ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်‌, romanisado: Pyidaungzu Myanma Naingngandaw
MMR Naypyidaw
Birmano: နေပြည်တော်, romanisado: Nay Pyi Taw
676,578 km2 (261,228 mi kuw)

53,798,084

Nepal

Demokratikong Republikang Pederal ng Nepal
Ingles: Federal Democratic Republic of Nepal
Nepali: सङ्घीय, romanisado: Nepāl

Nepali: लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल, romanisado: Saṁghīya Loktāntrik Ganạ tantra Nepāl
NPL Kathmandu
Nepali: काठमाडौं, romanisado: Kāṭhmāḍauṁ
147,516 km2 (56,956 mi kuw)

30,034,989

Oman

Sultanato ng Oman
Ingles: Sultanate of Oman
Arabe: عُمان‎, romanisado: 'Umān

Arabe: سلطنة عُمان‎, romanisado: Salţanat 'Umān
OMN Muscat
Arabe: مسقط‎, romanisado: Masqaţ
309,500 km2 (119,500 mi kuw)

4,520,471

Pakistan

Republikang Islam ng Pakistan
Ingles: Islamic Republic of Pakistan
Urdu: پاکستان‎, romanisado: Pākistān

Urdu: پَاکِسْتَان اسلامی جمہوریہ‎, romanisado: Islāmī Jamhuriyah-e-Pākistān
PAK Islamabad
Urdu: اسلام آباد‎, romanisado: Islāmābād
881,913 km2 (340,509 mi kuw)

231,402,117

Pilipinas
Ingles: Philippines

Republika ng Pilipinas
Ingles: Republic of the Philippines
Filipino: Pilipinas PHL Maynila
Ingles: Manila
309,500 km2 (119,500 mi kuw)

113,880,328

Rusya[b]
Ingles: Russia

Pederasyong Ruso
Ingles: Russian Federation
Ruso: Росси́я, romanisado: (Rossija

Ruso: Российская Федерация, romanisado: Rossijskaja Federacija
RUS Moscow
Ruso: Москва, romanisado: Moskva
17,098,242 km2 (6,601,668 mi kuw)

145,102,755[f]

Saudi
Ingles: Saudi Arabia

Kaharian ng Saudi
Ingles: Kingdom of Saudi Arabia
Arabe: المملكة‎, romanisado: As Su‘ūdīya

Arabe: العربية السعودية السعودية‎, romanisado: Al Mamlakah al 'Arabīyah as Su‘ūdīyah
SAU Riyadh
Arabe: الرياض‎, romanisado: Ar Riyāḑ
2,149,690 km2 (830,000 mi kuw)

35,950,396

Singapura
Ingles: Singapore

Republika ng Singapura
Ingles: Republic of Singapore
Tsino: 新加坡; pinyin: Xīnjiāpō
Malay: Singapura
Tamil: சிங்கப்பூர், romanisado: Chiṅkappūr

Tsino: 新加坡共和国; pinyin: Xīnjiāpō Gònghéguó
Malay: Republik Singapura
Tamil: சிங்கப்பூர் குடியரசு, romanisado: Chiṅkappūr Kuṭiyarachu
SGP Wala (lungsod-estado) 697 km2 (269 mi kuw)

5,941,060

Siria
Ingles: Syria

Republikang Arabo ng Siria
Ingles: Syrian Arab Republic
Arabe: سوريا‎, romanisado: Sūrīyah

Arabe: الجمهورية العربية السورية سورية‎, romanisado: Al Jumhūrīyah al 'Arabīyah as Sūrīyah
SYR Damascus
Arabe: دمشق‎, romanisado: Dimashq
185,180 km2 (71,500 mi kuw)

21,324,367

Sri Lanka

Demokratikong Sosyalistang Republika ng Sri Lanka
Ingles: Democratic Socialist Republic of Sri Lanka
Singgales: ශ්‍රී ලංකාව, romanisado: Shrī Laṁkā
Tamil: இலங்கை, romanisado: Ilaṅkai

Singgales: ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජය, romanisado: Shrī Laṁkā Prajātāntrika Samājavādī Janarajaya
Tamil: இலங்கை ஜனநாயக சமத்துவ குடியரசு, romanisado: Ilaṅkai Jaṉanāyaka Choṣhalichak Kuṭiyarachu
LKA Sri Jayawardenepura Kotte
Singgales: ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර කෝට්ටේ, romanisado: Shrī Jayavardhanapura Koṭṭe
Tamil: ஶ்ரீ ஜெயவர்த்தனபுர கோட்டை, romanisado: Shrī Jĕyavarttaṉapura Koṭṭai
65,610 km2 (25,330 mi kuw)

21,773,441

Tayikistan
Ingles: Tajikistan

Republika ng Tayikistan
Ingles: Republic of Tajikistan
Tayiko: Тоҷикистон, romanisado: Tojikiston

Tayiko: Ҷумҳурии Тоҷикистон, romanisado: Jumhurii Tojikiston
TJK Dushanbe
Tayiko: Душанбе, romanisado: Dushanbe
143,100 km2 (55,300 mi kuw)

9,750,064

Taylandiya
Ingles: Thailand

Kaharian ng Taylandiya
Ingles: Kingdom of Thailand
Thai: ไทย, romanisado: Thai

Thai: ราชอาณาจักรไทย, romanisado: Ratcha Anachak Thai
THA Bangkok
Thai: กรุงเทพมหานคร, romanisado: Krung Thep Maha Nakhon
513,120 km2 (198,120 mi kuw)

71,601,103

Silangang Timor[b]
Ingles: East Timor
Ingles: Timor-Leste

Demokratikong Republika ng Silangang Timor
Ingles: Democratic Republic of East Timor
Ingles: Democratic Republic of Timor-Leste
Portuges: Timor-Leste
Tetum: Timor Lorosa'e

Portuges: República Democrática de Timor-Leste
Tetum: Repúblika Demokrátika Timor Lorosa'e
TLS Dili
Portuges: Díli
Tetum: Díli
14,874 km2 (5,743 mi kuw)

1,320,942

Tsina[c]
Ingles: China

Republikang Bayan ng Tsina
Ingles: People's Republic of China
Tsino: 中国; pinyin: Zhōngguó

Tsino: 中华人民共和国; pinyin: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó
CHN Beijing
Tsino: 北京; pinyin: Běijīng
9,596,961 km2 (3,705,407 mi kuw)

1,425,893,465

Tsipre[b][c]
Ingles: Cyprus

Republika ng Tsipre
Ingles: Republic of Cyprus
Griyego: Κύπρος, romanisado: Kýpros
Turko: Kıbrıs

Griyego: Κυπριακή Δημοκρατία, romanisado: Kypriakí Dimokratía
Turko: Kıbrıs Cumhuriyeti
CYP Nicosia
Griyego: Λευκωσία, romanisado: Lefkosia
Turko: Lefkoşa
9,251 km2 (3,572 mi kuw)

1,244,188

Turkiya[b]
Ingles: Turkey
Ingles: Türkiye

Republika ng Turkiya
Ingles: Republic of Turkey
Ingles: Republic of Türkiye
Turko: Türkiye

Turko: Türkiye Cumhuriyeti
TUR Ankara
Turko: Ankara
783,562 km2 (302,535 mi kuw)

84,775,404

Turkmenistan Turkmeno: Türkmenistan TKM Ashgabat
Turkmeno: Aşgabat
488,100 km2 (188,500 mi kuw)

6,341,855

Usbekistan
Ingles: Uzbekistan

Republika ng Usbekistan
Ingles: Republic of Uzbekistan
Usbeko: Ўзбекистон, romanisado: O‘zbekiston

Usbeko: Ўзбекистон Республикасы, romanisado: O‘zbekiston Respublikasi
UZB Tashkent
Usbeko: Тошкент, romanisado: Toshkent
447,400 km2 (172,700 mi kuw)

34,081,449

Yemen[c]

Republika ng Yemen
Ingles: Republic of Yemen
Arabe: اليمن‎, romanisado: Al Yaman

Arabe: الجمهورية اليمنية‎, romanisado: Al Jumhūrīyah al Yamanīyah
YEM Sanaa[g]
Arabe: صنعاء‎, romanisado: Şan‘ā'
527,968 km2 (203,850 mi kuw)

32,981,641

Mga estadong may limitadong pandaigdigang pagkilala

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Bukod sa 49 na estadong nasa UN, may dalawa pang estado sa Asya na may limitadong pandaigdigang pagkilala: Palestina at Taiwan. Isang estadong nag-oobserba sa UN ang Palestina,[13] samantalang tinanggal ang Taiwan (opisyal na pangalan Republika ng Tsina) mula sa naturang organisasyon noong 1971 upang kilalanin ang Republikang Bayan ng Tsina bilang ang "tunay at nag-iisang Tsina".[14] Parehas silang may kontrol sa kanilang mga teritoryo. Kinikilala ng 139 estado ang Palestina,[15] samantalang 15 (kabilang ang Lungsod ng Vatican) naman ang kumikilala sa Taiwan.[14]

Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa Filipino[a] at Ingles Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa (mga) lokal na wika ISO[16] Watawat Kabisera Sukat Populasyon (

2021) [11][12]

Mapa
Palestina
Ingles: Palestine

Estado ng Palestina
Ingles: State of Palestine
Arabe: فلسطين‎, romanisado: Filasṭīn

Arabe: دولة فلسطين‎, romanisado: Dawlat Filasṭīn
PSE Ramallah[h]
Arabe: رام الله‎, romanisado: Rāmāllah
6,220 km2 (2,400 mi kuw)

5,133,392

Taiwan

Republika ng Tsina
Ingles: Republic of China
Tsino: 臺灣; pinyin: Táiwān
Tsino: 台灣; pinyin: Táiwān

Tsino: 中華民國; pinyin: Zhōnghuá Mínguó
TWN Taipei
Tsino: 台北; pinyin: Táiběi
35,980 km2 (13,890 mi kuw)

23,859,912

Mga estadong may kaunting pagkilala

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ipinapakita sa talahanayan sa baba ang mga estado sa Asya na may kaunting pagkilala mula sa ibang mga estado. May epektibo silang kontrol sa kanilang mga teritoryo. Gayunpaman, di tulad ng Palestina o Taiwan, kaunting bilang lang ng mga estado ang tunay na kumikilala sa kanila.

Tatlo sa mga ito ay mga republikang nasa Kaukasya: Abhasya at Timog Osetya na kinilalang bahagi ng Heorhiya ng mayorya ng mga estado sa mundo, ang Artsa na kinikilalang bahagi ng Aserbayan ng mayorya ng mga estado sa mundo, at ang Hilagang Tsipre na kinikilalang bahagi ng Tsipre ng halos lahat ng mga estado ng mundo maliban lang sa Turkiya.

Ginagamit ang teoryang deklaratibo ng pagkabansa bilang basehan ng mga estadong nakalista rito.

Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa Filipino[a] at Ingles Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa (mga) lokal na wika Watawat Kabisera Sukat Populasyon Pagkilala Mapa
Abhasya
Ingles: Abkhazia

Republika ng Abhasya
Ingles: Abkhazia
Abkhazian: Аԥсны, romanisado: Apsny
Ruso: Абхазия, romanisado: Abkhaziya

Abkhazian: Аԥсны Аҳәынҭқарра, romanisado: Apsny Ahwyntqarra
Ruso: Республика Абхазия, romanisado: Respublika Abkhaziya
Sukhumi
Abkhazian: Аҟәа, romanisado: Aqwa
Ruso: Суху́ми, romanisado: Sukhumi
8,660 km2 (3,340 mi kuw) 244,926 (2018)[17] Kinikilalang bahagi ng:
 Heorhiya

Kinikilala bilang malayang estado ng:
5 estadong nasa UN

4 estadong wala sa UN

Artsa
Ingles: Artsakh

Republika ng Artsa
Ingles: Republic of Artsakh
Armenyo: Արցախ, romanisado: Artsakh
Ruso: Нагорно-Карабахская, romanisado: Nagorno-Karabakhskaya

Armenyo: Արցախի Հանրապետություն, romanisado: Artsakhi Hanrapetutyun
Ruso: Нагорно-Карабахская Республика, romanisado: Nagorno-Karabakhskaya Respublika
Stepanakert
Armenyo: Ստեփանակերտ, romanisado: Step'anakert
Ruso: Степанакерт, romanisado: Stepanakert
3,170 km2 (1,220 mi kuw) 150,932 (2015)[18] Kinikilalang bahagi ng:
 Aserbayan

Kinikilala bilang malayang estado ng:
3 estadong wala sa UN

Timog Osetya
Ingles: South Ossetia

Republika ng Timog Osetya - ang Estado ng Alanya
Ingles: Republic of South Ossetia - the State of Alania
Ossetian: Хуссар Ирыстон, romanisado: Khussar Iryston
Ruso: Южная Осетия, romanisado: Yuzhnaya Osetiya

Ossetian: Республикӕ Хуссар Ирыстон – Паддзахад Алани, romanisado: Respublikӕ Hussar Iryston – Paddzahad Alani
Ruso: Республика Южная Осетия – Государство Алания, romanisado: Respublika Yuzhnaya Osetiya – Gosudarstvo Alaniya
Tskhinvali
Ossetian: Цхинвал, romanisado: Tskhinval
Ossetian: Чъреба, romanisado: Chreba
Ruso: Цхинвал, romanisado: Chinval
3,900 km2 (1,500 mi kuw) 56,320 (2021)[19] Kinikilalang bahagi ng:
 Heorhiya

Kinikilala bilang malayang estado ng:
5 estadong nasa UN

4 estadong wala sa UN

Hilagang Tsipre
Ingles: Northern Cyprus

Republikang Turko ng Hilagang Tsipre
Ingles: Turkish Republic of Northern Cyprus
Turko: Kuzey Kıbrıs

Turko: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Hilagang Nicosia[i]
Turko: Kuzey Lefkoşa
3,355 km2 (1,295 mi kuw) 382,836 (2021)[20] Kinikilalang bahagi ng:
 Tsipre

Kinikilala bilang malayang estado ng:
1 estadong nasa UN

Mga dependensiya at teritoryo

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Nasa baba ang mga dependensiya at teritoryo ng isang estado. Sakop ng mga estadong ito ang naturang dependensiya o teritoryo, pero hindi nila ito itinuturing na bahagi ng estado nila.

Sa kabuuan, may apat na dependensiya sa Asya. Dalawa sa mga ito — Akrotiri at Dhekelia at Britanikong Teritoryo sa Karagatang Indiyano — ay nasa ilalim ng Reyno Unido. Isang baseng militar ang unang teritoryo na nasa isla ng Tsipre, samantalang isang kapuluan naman sa Karagatang Indiyano ang pangalawa. Samantala, meron ding dalawang dependensiya ang Australia, na parehong nasa Karagatang Indiyano — Pulo ng Christmas at Kapuluang Cocos (Keeling).

Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa Filipino[a] at Ingles Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa (mga) lokal na wika Watawat Nakakasakop Kabisera Sukat Populasyon Mapa
Akrotiri at Dhekelia
Ingles: Akrotiri and Dhekelia

Mga Malalayang Lugar ng Base sa Akrotiri at Dhekelia
Ingles: The Sovereign Base Areas of Akrotiri and Dhekelia
Ingles: Akrotiri and Dhekelia

Ingles: The Sovereign Base Areas of Akrotiri and Dhekelia
 Reyno Unido Episkopi Cantonment 254 km2 (98 mi kuw) 18,195 (2020)[21]
Britanikong Teritoryo sa Karagatang Indiyano
Ingles: British Indian Ocean Territory
Ingles: British Indian Ocean Territory  Reyno Unido Camp Thunder Cove 54,000 km2 (21,000 mi kuw) 4,000 (2022)[22]
Pulo ng Christmas
Ingles: Christmas Island

Teritoryo ng Pulo ng Christmas
Ingles: Territory of Christmas Island
Ingles: Christmas Island

Ingles: Territory of Christmas Island
 Australia Flying Fish Cove 135 km2 (52 mi kuw) 1,843 (2016)[23]
Kapuluang Cocos (Keeling)
Ingles: Cocos (Keeling) Islands

Teritoryo ng Kapuluang Cocos (Keeling)
Ingles: Territory of Cocos (Keeling) Islands
Ingles: Cocos (Keeling) Islands

Ingles: Territory of Cocos (Keeling) Islands
 Australia Pulo ng West
Ingles: West Island
14 km2 (5.4 mi kuw) 544 (2016)[24]

Mga espesyal na nagsasariling lugar

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Nasa baba ang mga lugar na nagsasarili ngunit sakop ng isang estado at itinuturing bilang isang bahagi nito. Di tulad ng mga rehiyong nagsasarili, ang dalawang nakalista sa baba ay may politikang hiwalay sa estado nito na napagkasunduan sa pamamagitan ng isang pandaigdigang kasunduan.

Hong Kong at Macau ang dalawang espesyal na nagsasariling lugar sa Asya. Parehas silang sakop ngayon ng Tsina bilang mga natatanging rehiyong administratibo (Ingles: special administrative region, SAR) nito. Bago ito, kolonya ang dalawang lugar ng mga bansang Europeo: Reyno Unido (Hong Kong) at Portugal (Macau). Ibinalik ng Reyno Unido ang Hong Kong sa Tsina noong Hulyo 1997, samantalang ibinalik naman ng Portugal ang Macau sa Tsina noong Disyembre 1999.

Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa Filipino[a] at Ingles Maiksi at pormal na pangalan ng bansa sa (mga) lokal na wika Watawat Nakakasakop Kabisera Sukat Populasyon Mapa
Hong Kong

Natatanging Rehiyong Administratibo ng Hong Kong sa Republikang Bayan ng Tsina Ingles: Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China
Tsino: 香港; Cantonese Yale: Hēunggóng

Tsino: 中華人民共和國香港特別行政區; Cantonese Yale: Jūng'wàh Yàhnmàhn Guhng'wòhgwok Hēunggóng Dahkbiht Hàhngjingkēui
 Tsina wala (lungsod) 2,755 km2 (1,064 mi kuw) 7,413,070 (2021)[25]
Macau

Natatanging Rehiyong Administratibo ng Macau sa Republikang Bayan ng Tsina Ingles: Macau Special Administrative Region of the People's Republic of China
Tsino: 澳門; Cantonese Yale: Oumún
Portuges: Macau

Tsino: 中華人民共和國澳門特別行政區; Cantonese Yale: Jūng'wàh Yàhnmàhn Guhng'wòhgwok Oumún Dahkbiht Hàhngjingkēui
Portuges: Região Administrativa Especial de Macau da República Popular da China
 Tsina wala (lungsod) 28.2 km2 (10.9 mi kuw) 658,391 (2021)[26]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Hango ang mga pangalan ng bansa sa wikang Filipino sa mga pangalan ng bansa sa wikang Espanyol, alinsunod sa mga opisyal na tuntunin ng Komisyon sa Wikang Filipino. Gayunpaman, maliban lang sa ilang mga bansa, ang mga nakalistang pangalan rito sa Filipino ay hindi ginagamit nang madalas sa karaniwang diskurso.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 Ang mga bansa ng Armenya, Aserbayan, Heorhiya, Kasakistan, Rusya, Tsipre, at Turkiye ay nasa pagitan ng kontinente ng Asya at Europa. Kinokonsidera silang bahagi ng Asya kahit na kumikiling ang mga kultura nila sa Europa. Samantala, ang mga bansa ng Ehipto at Indonesia ay nasa pagitan rin ng mga kontinente ng Aprika at Oseaniya. Nilagay ang Ehipto sa talaan na ito dahil sa Tangway ng Sinai, na nasa Asya, kahit na mas madalas na ginugrupo ito sa Aprika.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Kabilang ang mga separatista sa mga datos sa populasyon at sukat ng isang bansang meron nito.
  4. Ayon sa batas ng Israel, ang "kumpleto at buong" lungsod ng Jerusalem ay ang kabisera ng bansa. Ito rin ang itinuturing na kabisera ng Estado ng Palestina. Tingnan ang artikulong Jerusalem bilang kabisera para sa karagdagang impormasyon.
  5. Bagamat opisyal na kabisera ng Malasya ang Kuala Lumpur, nasa lungsod ng Putrajaya ang pamahalaan ng bansa.
  6. Kasama pati ang Crimea.
  7. De jure na kabisera ng Yemen ang lungsod ng Sanaa. Gayunpaman, dahil sa nagpapatuloy na digmaang sibil sa bansa, nasa lungsod ng Aden ang pamahalaan. Kasalukuyang nanunungkulan nang naka-exile ang Pangulo ng Yemen sa Riyadh sa Saudi.
  8. De facto na kabisera ng Palestina ang Ramallah. Itinuturing ng naturang estado ang lungsod ng Jerusalem (partikular na ang silangang bahagi nito) bilang ang tunay na kabisera nito. Tingnan ang artikulong Jerusalem bilang kabisera para sa karagdagang detalye.
  9. Kinikilala ng Hilagang Tsipre ang lungsod ng Nicosia bilang ang tunay na kabisera nito, bagamat kontrolado lamang nila ang hilagang bahagi nito. Ang naturang lungsod ay ang kabisera din ng Republika ng Tsipre.
  1. Ashley, Richard K (1 Hunyo 1988). "Untying the Sovereign State: A Double Reading of the Anarchy Problematique" [Pagtatanggal sa buhol ng Malayang Estado: Isang Dobleng Pagbasa sa Anarchy Problematique]. Millennium – Journal of International Studies (sa wikang Ingles). Sage Journals. 17 (2): 227–262. doi:10.1177/03058298880170020901. S2CID 145130222. Inarkibo mula sa orihinal noong 11 Disyembre 2019.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. "Montevideo Convention" [Kumbensiyon sa Montevideo]. Britannica (sa wikang Ingles). Nakuha noong 23 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. "United Nations Member States" [Mga Miyembrong Estado ng Mga Nagkakaisang Bansa] (sa wikang Ingles). United Nations. Nakuha noong 30 Oktubre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. 4.0 4.1 "Field Listing :: Names". CIA. Inarkibo mula sa orihinal noong 13 Hunyo 2007. Nakuha noong 28 Hulyo 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. 5.0 5.1 "UNGEGN List of Country Names" (PDF). United Nations Group of Experts on Geographical Names. 2007. Nakuha noong 28 Hulyo 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. 6.0 6.1 "List of countries, territories and currencies". Europa. 9 Agosto 2011. Nakuha noong 10 Agosto 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. "ISO 3166". International Organization for Standardization. 1974. Nakuha noong 2022-07-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. "Field Listing :: Capital". CIA. Inarkibo mula sa orihinal noong 13 Hunyo 2007. Nakuha noong 3 Agosto 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. "UNGEGN World Geographical Names". United Nations Group of Experts on Geographical Names. 29 Hulyo 2011. Nakuha noong 3 Agosto 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. "Field Listing :: Area". Central Intelligence Agency. Inarkibo mula sa orihinal noong 13 Hunyo 2007. Nakuha noong 3 Marso 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. 11.0 11.1 "World Population Prospects 2022". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Nakuha noong 17 Hulyo 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. 12.0 12.1 "World Population Prospects 2022: Demographic indicators by region, subregion and country, annually for 1950-2100" [World Population Prospects 2022: Mga panukoy pang-demograpiko batay sa rehiyon, subrehiyon, at bansa, taunan mula 1950-2100] (XSLX). population.un.org ("Kabuuang populasyon, tumpak noong ika-1 ng Hulyo (libo)") (sa wikang Ingles). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Nakuha noong Hulyo 17, 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. "Status of Palestine in the UN – Non-member observer State status – SecGen report" [Katayuan ng Palestina sa UN – di miyembrong Estadong nag-oobserba – ulat ng [Kalihim-Heneral]]. United Nations (sa wikang Ingles). 3 Agosto 2013. Nakuha noong 23 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. 14.0 14.1 Hale, Erin (25 Oktubre 2021). "Taiwan taps on United Nations' door, 50 years after departure" [Kumakatok ang Taiwan sa pinto ng Mga Nagkakaisang Bansa, 50 taon matapos ng [kanilang] pag-alis]. Al Jazeera (sa wikang Ingles). Nakuha noong 23 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. "Diplomatic Relations" [Ugnayang Panlabas]. Permanent Observer Mission of The State of Palestine to the United Nations (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2022-11-23. Nakuha noong 23 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. "ISO 3166". International Organization for Standardization. 1974. Nakuha noong 2022-07-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. "Oficial'naja statistika" Официальная статистика [Opisyal na estadistika]. Department of State Statistics of the Republic of Abkhazia (sa wikang Ruso). Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-06-06. Nakuha noong 15 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  18. "LGHH 2015T'. MARDAHAMARI NAXNAKAN O'PERATIV COWCANISHNERI MASIN" ԼՂՀ 2015Թ. ՄԱՐԴԱՀԱՄԱՐԻ ՆԱԽՆԱԿԱՆ ՕՊԵՐԱՏԻՎ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ [NKR 2015: Ukol sa panimulang operasyonal na mga pang-indika ng senso] (sa wikang Armenian). NKR National Statistical Service. 30 Marso 2016. Inarkibo mula sa orihinal noong 16 Abril 2016. Nakuha noong 15 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  19. "Statisticheskij sbornik za janvar'-dekabr' 2021 g." Статистический сборник за январь-декабрь 2021 г. [Estadistika para sa Enero–Disyembre 2021] (sa wikang Ruso). Department of State Statistics of the Republic of South Ossetia. 29 Marso 2022. Nakuha noong 16 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  20. Arslan, Muhammet Iqbal (10 Oktubre 2022). "KKTC'nin nüfusu 382 bin 836 olarak hesaplandı" [Aabot sa 382,836 ang populasyon ng TRNC [Republikang Turko ng Hilagang Tsipre]]. Anadolu Agency (sa wikang Turko). Nakuha noong 16 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  21. "Akrotiri". The World Factbook (sa wikang Ingles). CIA. 20 Oktubre 2022. Inarkibo mula sa orihinal noong 4 Enero 2021. Nakuha noong 18 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  22. "British Indian Ocean Territory". Britannica (sa wikang Ingles). Nakuha noong 18 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  23. "2016 Census: Christmas Island" [Senso 2016: Pulo ng Christmas] (PDF). Government of Australia (sa wikang Ingles). Department of Infrastructure and Regional Development. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 11 Enero 2018. Nakuha noong 22 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  24. "Cocos (Keeling) Islands" [Kapuluang Cocos (Keeling)]. Australian Bureau of Statistics (sa wikang Ingles). Nakuha noong 22 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)[patay na link]
  25. "Key statistics of the 2021 and 2011 Population Census" [Mga pangunahing estadistika ng 2021 at 2011 senso sa populasyon] (PDF). Hong Kong Census 2021 (sa wikang Ingles). Government of Hong Kong. Nakuha noong 23 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  26. "Population, total - Macao SAR, China" [Populasyon, kabuuan - Macao SAR, Tsina]. World Bank (sa wikang Ingles). Nakuha noong 23 Nobyembre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)