Pandemya ng COVID-19 sa Pilipinas

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

{{Ifobox pandemiVID-19 sa [[Pil] | map1 = COVID-1apa ng mga lalawigan (kabilang ang Kalakhang Maynila) na may kumpirmadong kaso ng COVID-19 (mula Agosto 2)[map note 1]}}

  5000+ kumpirmado
  1000–4999 kumpirmado
  500–999 kumpirmado
  100–499 kumpirmado
  10–99 kumpirmado
  1–9 kumpirmado

| map2 = COVID-19 pandemic cases in the Philippines (primary LGUs breakdown).svg | legend2 = Mapa ng mga lalawigan (kabilang ang mga malayang nakapaloob na lungsod) na may kumpirmadong kaso ng COVID-19 (mula Agosto 2)

  1000+ kumpirmado
  500–999 kumpirmado
  100–499 kumpirmado
  10–99 kumpirmado
  1–9 kumpirmado

| map3 = | legend3 = | disease = COVID-19 | virus_strain = SARS-CoV-2 | location = Kalakhang Maynila | first_case = Maynila | arrival_date = Enero 30, 2020
(4 taon, 1 buwan at 6 araw) | origin = Wuhan, Hubei, Tsina | confirmed_cases =3,997,941 [1] | active_cases =46,256 [1] | suspected_cases = | severe_cases =2,474[2] | critical_cases =1,118 [2] | recovery_cases =3,567,412[1] | deaths =63,883 [1] | fatality_rate =1.6% 1.49%

| vaccinations =

  • 77,931,484 (total vaccinated)
  • 73,362,164 (fully vaccinated)
  • 167,252,222 (doses administered)

| website = https://www.doh.gov.ph/2019-nCoV Naka-arkibo 2020-02-22 sa Wayback Machine.
https://www.doh.gov.ph/covid19tracker Naka-arkibo 2020-09-26 sa Wayback Machine. }}

Kinumpirma ang pagkalat ng pandemya ng COVID-19, isang bagong nakakahawang sakit na sanhi ng SARS-CoV-2 Theta variant, sa Pilipinas noong Enero 31, 2020, kung kailan nakumpirma ang unang kaso ng COVID-19 sa Kamaynilaan—isang Tsina na 38 taong gulang named na naipasok sa Ospital ng San Lazaro sa Maynila. Nakumpirma ang ikalawang kaso noong Pebrero 2, na isang 44 taong gulang na Tsino na namatay ng isang araw bago ang kumpirmasyon, at ito ang unang kaso na kumpirmadong pagkamatay dahil sa sakit na nasa labas ng pangunahing lupain ng Tsina.[3][4][5] Nakumpirma ang unang kaso ng isang tao na walang kasaysayan ng paglalakbay noong Marso 5, isang lalaking edad 62 na madalas pumunta sa isang bulwagang panalanginang Muslim sa lungsod ng San Juan, Kalakhang Maynila, na nagdulot ng suspetsa sa transimisyon sa pamayanan ng COVID-19 ay parating na sa Pilipinas. Nakumpirma ang asawa ng lalaki na nahawaan noong Marso 7, na ang unang lokal na transmisyon na natiyak.[6][7][8]

Mula Agosto 2, 2020, mayroong 103,185 kumpirmadong kaso ng sakit sa bansa. Sa mga kaso, 2,059 ang naitalang namatay at 65,557 ang gumaling.[1][9] Pangalawa ang Pilipinas sa may pinakamalaking bilang ng kaso sa Timog-silangang Asya, ika-10 sa Asya, at ika-25 sa buong daigdig. Ang pinakamalaking pagtaas ng bilang ng kumpirmadong kaso ay noong Agosto 2, nang 5,032 bagong kaso ang naihayag ng Kagawaran ng Kalusugan (DOH).[10]

Pagsapit ng kalagitnaan ng Hunyo 2020, nakumpirma ang di-kukulangin sa isang kaso sa lahat ng mga 17 rehiyon ng bansa, habang 10 sa 81 lalawigan ng bansa ang nanatiling malaya sa COVID-19.[11]

Iniugnay ang katayuang sosyo-ekonomiko sa paglaganap ng mga kaso ng COVID-19 sa 17 rehiyon ng bansa.[12]

Pagsapit ng Hulyo 31, ang bansa ay may 96 laboratoryong subnasyonal na may kakayahang magtuklas ng SARS-CoV-2 at nagsagawa na ang kabuuan ng 1,534,319 pagsubok sa higit sa 1,433,544 natatanging indibiduwal.[1]

Kronolohiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga kaso ng COVID-19 sa Pilipinas  ()
     Namatay        Gumaling        Aktibong kaso
2020202020212021
EneEnePebPebMarMarAbrAbrMayMayHunHunHulHulAgoAgoSetSetOktOktNobNobDisDis
EneEnePebPebMarMarAbrAbrMayMay
Huling 15 arawHuling 15 araw
Petsa
# ng kaso
# ng namatay
2020-01-30 1(n.a.) 0(n.a.)
1(=) 0(n.a.)
2020-02-02 2(+100%) 0(n.a.)
2(=) 0(n.a.)
2020-02-05 3(+50%) 1(n.a.)
3(=) 1(=)
2020-02-10 3(=) 1(=)
3(=) 1(=)
2020-03-05 5(+67%) 1(=)
2020-03-06 5(=) 1(=)
2020-03-07 6(+20%) 1(=)
2020-03-08 10(+67%) 1(=)
2020-03-09 24(+140%) 1(=)
2020-03-10
33(+38%) 1(=)
2020-03-11
49(+48%) 2(+100%)
2020-03-12
52(+6.1%) 5(+150%)
2020-03-13
64(+23%) 6(+20%)
2020-03-14
111(+73%) 8(+33%)
2020-03-15
140(+26%) 12(+50%)
2020-03-16
142(+1.4%) 12(=)
2020-03-17
187(+32%) 14(+17%)
2020-03-18
202(+8%) 17(+21%)
2020-03-19
217(+7.4%) 17(=)
2020-03-20
230(+6%) 18(+5.9%)
2020-03-21
307(+33%) 19(+5.6%)
2020-03-22
380(+24%) 25(+32%)
2020-03-23
462(+22%) 33(+32%)
2020-03-24
552(+19%) 35(+6.1%)
2020-03-25
636(+15%) 38(+8.6%)
2020-03-26
707(+11%) 45(+18%)
2020-03-27
803(+14%) 54(+20%)
2020-03-28
1,075(+34%) 68(+26%)
2020-03-29
1,418(+32%) 71(+4.4%)
2020-03-30
1,546(+9%) 78(+9.9%)
2020-03-31
2,084(+35%) 88(+13%)
2020-04-01
2,311(+11%) 96(+9.1%)
2020-04-02
2,633(+14%) 107(+11%)
2020-04-03
3,018(+15%) 136(+27%)
2020-04-04
3,094(+2.5%) 144(+5.9%)
2020-04-05
3,246(+4.9%) 152(+5.6%)
2020-04-06
3,660(+13%) 163(+7.2%)
2020-04-07
3,764(+2.8%) 177(+8.6%)
2020-04-08
3,870(+2.8%) 182(+2.8%)
2020-04-09
4,076(+5.3%) 203(+12%)
2020-04-10
4,195(+2.9%) 221(+8.9%)
2020-04-11
4,428(+5.6%) 247(+12%)
2020-04-12
4,648(+5%) 297(+20%)
2020-04-13
4,932(+6.1%) 315(+6.1%)
2020-04-14
5,223(+5.9%) 335(+6.3%)
2020-04-15
5,453(+4.4%) 349(+4.2%)
2020-04-16
5,660(+3.8%) 362(+3.7%)
2020-04-17
5,878(+3.9%) 387(+6.9%)
2020-04-18
6,087(+3.6%) 397(+2.6%)
2020-04-19
6,259(+2.8%) 409(+3%)
2020-04-20
6,459(+3.2%) 428(+4.6%)
2020-04-21
6,599(+2.2%) 437(+2.1%)
2020-04-22
6,710(+1.7%) 446(+2.1%)
2020-04-23
6,981(+4%) 462(+3.6%)
2020-04-24
7,192(+3%) 477(+3.2%)
2020-04-25
7,294(+1.4%) 494(+3.6%)
2020-04-26
7,579(+3.9%) 501(+1.4%)
2020-04-27
7,777(+2.6%) 511(+2%)
2020-04-28
7,958(+2.3%) 530(+3.7%)
2020-04-29
8,212(+3.2%) 558(+5.3%)
2020-04-30
8,488(+3.4%) 568(+1.8%)
2020-05-01
8,772(+3.3%) 579(+1.9%)
2020-05-02
8,928(+1.8%) 603(+4.1%)
2020-05-03
9,223(+3.3%) 607(+0.66%)
2020-05-04
9,485(+2.8%) 623(+2.6%)
2020-05-05
9,684(+2.1%) 637(+2.2%)
2020-05-06
10,004(+3.3%) 658(+3.3%)
2020-05-07
10,343(+3.4%) 685(+4.1%)
2020-05-08
10,463(+1.2%) 696(+1.6%)
2020-05-09
10,610(+1.4%) 704(+1.1%)
2020-05-10
10,794(+1.7%) 719(+2.1%)
2020-05-11
11,086(+2.7%) 726(+0.97%)
2020-05-12
11,350(+2.4%) 751(+3.4%)
2020-05-13
11,618(+2.4%) 772(+2.8%)
2020-05-14
11,876(+2.2%) 790(+2.3%)
2020-05-15
12,091(+1.8%) 806(+2%)
2020-05-16
12,305(+1.8%) 817(+1.4%)
2020-05-17
12,513(+1.7%) 824(+0.86%)
2020-05-18
12,718(+1.6%) 831(+0.85%)
2020-05-19
12,942(+1.8%) 837(+0.72%)
2020-05-20
13,221(+2.2%) 842(+0.6%)
2020-05-21
13,434(+1.6%) 846(+0.48%)
2020-05-22
13,597(+1.2%) 857(+1.3%)
2020-05-23
13,777(+1.3%) 863(+0.7%)
2020-05-24
14,035(+1.9%) 868(+0.58%)
2020-05-25
14,319(+2%) 873(+0.58%)
2020-05-26
14,669(+2.4%) 886(+1.5%)
2020-05-27
15,049(+2.6%) 904(+2%)
2020-05-28
15,588(+3.6%) 921(+1.9%)
2020-05-29
16,634(+6.7%) 942(+2.3%)
2020-05-30
17,224(+3.5%) 950(+0.85%)
2020-05-31
18,086(+5%) 957(+0.74%)
2020-06-01
18,638(+3.1%) 960(+0.31%)
2020-06-02
18,997(+1.9%) 966(+0.62%)
2020-06-03
19,748(+4%) 974(+0.83%)
2020-06-04
20,382(+3.2%) 984(+1%)
2020-06-05
20,626(+1.2%) 987(+0.3%)
2020-06-06
21,340(+3.5%) 994(+0.71%)
2020-06-07
21,895(+2.6%) 1,003(+0.91%)
2020-06-08
22,474(+2.6%) 1,011(+0.8%)
2020-06-09
22,992(+2.3%) 1,017(+0.59%)
2020-06-10
23,732(+3.2%) 1,027(+0.98%)
2020-06-11
24,175(+1.9%) 1,036(+0.88%)
2020-06-12
24,787(+2.5%) 1,052(+1.5%)
2020-06-13
25,392(+2.4%) 1,074(+2.1%)
2020-06-14
25,930(+2.1%) 1,088(+1.3%)
2020-06-15
26,420(+1.9%) 1,098(+0.92%)
2020-06-16
26,781(+1.4%) 1,103(+0.46%)
2020-06-17
27,238(+1.7%) 1,108(+0.45%)
2020-06-18
27,799(+2.1%) 1,116(+0.72%)
2020-06-19
28,459(+2.4%) 1,130(+1.3%)
2020-06-20
29,400(+3.3%) 1,150(+1.8%)
2020-06-21
30,052(+2.2%) 1,169(+1.7%)
2020-06-22
30,682(+2.1%) 1,177(+0.68%)
2020-06-23
31,825(+3.7%) 1,186(+0.76%)
2020-06-24
32,295(+1.5%) 1,204(+1.5%)
2020-06-25
33,069(+2.4%) 1,212(+0.66%)
2020-06-26
34,073(+3%) 1,224(+0.99%)
2020-06-27
34,803(+2.1%) 1,236(+0.98%)
2020-06-28
35,455(+1.9%) 1,244(+0.65%)
2020-06-29
36,438(+2.8%) 1,255(+0.88%)
2020-06-30
37,514(+3%) 1,266(+0.88%)
2020-07-01
38,511(+2.7%) 1,270(+0.32%)
2020-07-02
38,805(+0.76%) 1,274(+0.31%)
2020-07-03
40,336(+3.9%) 1,280(+0.47%)
2020-07-04
41,830(+3.7%) 1,290(+0.78%)
2020-07-05
44,254(+5.8%) 1,297(+0.54%)
2020-07-06
46,333(+4.7%) 1,303(+0.46%)
2020-07-07
47,873(+3.3%) 1,309(+0.46%)
2020-07-08
50,359(+5.2%) 1,314(+0.38%)
2020-07-09
51,754(+2.8%) 1,318(+0.3%)
2020-07-10
52,914(+2.2%) 1,360(+3.2%)
2020-07-11
54,222(+2.5%) 1,372(+0.88%)
2020-07-12
56,259(+3.8%) 1,534(+12%)
2020-07-13
57,006(+1.3%) 1,599(+4.2%)
2020-07-14
57,545(+0.95%) 1,603(+0.25%)
2020-07-15
58,850(+2.3%) 1,614(+0.69%)
2020-07-16
61,266(+4.1%) 1,643(+1.8%)
2020-07-17
63,001(+2.8%) 1,660(+1%)
2020-07-18
65,304(+3.7%) 1,773(+6.8%)
2020-07-19
67,456(+3.3%) 1,831(+3.3%)
2020-07-20
68,898(+2.1%) 1,835(+0.22%)
2020-07-21
70,764(+2.7%) 1,837(+0.11%)
2020-07-22
72,269(+2.1%) 1,843(+0.33%)
2020-07-23
74,390(+2.9%) 1,871(+1.5%)
2020-07-24
76,444(+2.8%) 1,879(+0.43%)
2020-07-25
78,412(+2.6%) 1,897(+0.96%)
2020-07-26
80,448(+2.6%) 1,932(+1.8%)
2020-07-27
82,040(+2%) 1,945(+0.67%)
2020-07-28
83,673(+2%) 1,947(+0.1%)
2020-07-29
85,486(+2.2%) 1,962(+0.77%)
2020-07-30
89,374(+4.5%) 1,983(+1.1%)
2020-07-31
93,354(+4.5%) 2,023(+2%)
2020-08-01
98,232(+5.2%) 2,039(+0.79%)
2020-08-02
103,185(+5%) 2,059(+0.98%)
2020-08-03
106,330(+3%) 2,104(+2.2%)
2020-08-04
112,593(+5.9%) 2,115(+0.52%)
2020-08-05
115,980(+3%) 2,123(+0.38%)
2020-08-06
119,460(+3%) 2,150(+1.3%)
2020-08-07
122,754(+2.8%) 2,168(+0.84%)
2020-08-08
126,885(+3.4%) 2,209(+1.9%)
2020-08-09
129,913(+2.4%) 2,270(+2.8%)
2020-08-10
136,638(+5.2%) 2,294(+1.1%)
2020-08-11
139,538(+2.1%) 2,312(+0.78%)
2020-08-12
143,749(+3%) 2,404(+4%)
2020-08-13
147,526(+2.6%) 2,426(+0.92%)
2020-08-14
153,660(+4.2%) 2,442(+0.66%)
2020-08-15
157,918(+2.8%) 2,600(+6.5%)
2020-08-16
161,253(+2.1%) 2,665(+2.5%)
2020-08-17
164,474(+2%) 2,681(+0.6%)
2020-08-18
169,213(+2.9%) 2,687(+0.22%)
2020-08-19
173,774(+2.7%) 2,795(+4%)
2020-08-20
178,022(+2.4%) 2,883(+3.1%)
2020-08-21
182,365(+2.4%) 2,940(+2%)
2020-08-22
187,249(+2.7%) 2,966(+0.88%)
2020-08-23
189,601(+1.3%) 2,998(+1.1%)
2020-08-24
194,252(+2.5%) 3,010(+0.4%)
2020-08-25
197,164(+1.5%) 3,038(+0.93%)
2020-08-26
202,361(+2.6%) 3,137(+3.3%)
2020-08-27
205,581(+1.6%) 3,234(+3.1%)
2020-08-28
209,544(+1.9%) 3,325(+2.8%)
2020-08-29
213,131(+1.7%) 3,419(+2.8%)
2020-08-30
217,396(+2%) 3,520(+3%)
2020-08-31
220,819(+1.6%) 3,558(+1.1%)
2020-09-01
224,264(+1.6%) 3,597(+1.1%)
2020-09-02
226,440(+0.97%) 3,623(+0.72%)
2020-09-03
228,403(+0.87%) 3,688(+1.8%)
2020-09-04
232,072(+1.6%) 3,737(+1.3%)
2020-09-05
234,570(+1.1%) 3,790(+1.4%)
2020-09-06
237,365(+1.2%) 3,875(+2.2%)
2020-09-07
238,727(+0.57%) 3,890(+0.39%)
2020-09-08
241,987(+1.4%) 3,916(+0.67%)
2020-09-09
245,143(+1.3%) 3,986(+1.8%)
2020-09-10
248,947(+1.6%) 4,066(+2%)
2020-09-11
252,964(+1.6%) 4,108(+1%)
2020-09-12
257,863(+1.9%) 4,292(+4.5%)
2020-09-13
261,216(+1.3%) 4,371(+1.8%)
2020-09-14
265,888(+1.8%) 4,630(+5.9%)
2020-09-15
269,407(+1.3%) 4,663(+0.71%)
2020-09-16
272,934(+1.3%) 4,732(+1.5%)
2020-09-17
276,289(+1.2%) 4,785(+1.1%)
2020-09-18
279,526(+1.2%) 4,830(+0.94%)
2020-09-19
283,460(+1.4%) 4,930(+2.1%)
2020-09-20
286,743(+1.2%) 4,984(+1.1%)
2020-09-21
290,190(+1.2%) 4,999(+0.3%)
2020-09-22
291,789(+0.55%) 5,049(+1%)
2020-09-23
294,591(+0.96%) 5,091(+0.83%)
2020-09-24
296,755(+0.73%) 5,127(+0.71%)
2020-09-25
299,361(+0.88%) 5,196(+1.3%)
2020-09-26
301,256(+0.63%) 5,284(+1.7%)
2020-09-27
304,226(+0.99%) 5,344(+1.1%)
2020-09-28
307,288(+1%) 5,381(+0.69%)
2020-09-29
309,303(+0.66%) 5,448(+1.2%)
2020-09-30
311,694(+0.77%) 5,504(+1%)
2020-10-01
314,079(+0.77%) 5,562(+1.1%)
2020-10-02
316,678(+0.83%) 5,616(+0.97%)
2020-10-03
319,330(+0.84%) 5,678(+1.1%)
2020-10-04
322,497(+0.99%) 5,776(+1.7%)
2020-10-05
324,762(+0.7%) 5,840(+1.1%)
2020-10-06
326,833(+0.64%) 5,865(+0.43%)
2020-10-07
329,637(+0.86%) 5,925(+1%)
2020-10-08
331,867(+0.68%) 6,069(+2.4%)
2020-10-09
334,770(+0.87%) 6,152(+1.4%)
2020-10-10
336,926(+0.64%) 6,238(+1.4%)
2020-10-11
339,341(+0.72%) 6,321(+1.3%)
2020-10-12
342,816(+1%) 6,332(+0.17%)
2020-10-13
344,713(+0.55%) 6,372(+0.63%)
2020-10-14
346,536(+0.53%) 6,449(+1.2%)
2020-10-15
348,698(+0.62%) 6,497(+0.74%)
2020-10-16
351,750(+0.88%) 6,531(+0.52%)
2020-10-17
354,338(+0.74%) 6,603(+1.1%)
2020-10-18
356,618(+0.64%) 6,652(+0.74%)
2020-10-19
359,169(+0.72%) 6,675(+0.35%)
2020-10-20
360,775(+0.45%) 6,690(+0.22%)
2020-10-21
362,243(+0.41%) 6,747(+0.85%)
2020-10-22
363,888(+0.45%) 6,783(+0.53%)
2020-10-23
365,799(+0.53%) 6,915(+1.9%)
2020-10-24
367,819(+0.55%) 6,934(+0.27%)
2020-10-25
370,028(+0.6%) 6,977(+0.62%)
2020-10-26
371,630(+0.43%) 7,039(+0.89%)
2020-10-27
373,144(+0.41%) 7,053(+0.2%)
2020-10-28
375,180(+0.55%) 7,114(+0.86%)
2020-10-29
376,935(+0.47%) 7,147(+0.46%)
2020-10-30
378,933(+0.53%) 7,185(+0.53%)
2020-10-31
380,729(+0.47%) 7,221(+0.5%)
2020-11-01
383,113(+0.63%) 7,238(+0.24%)
2020-11-02
385,400(+0.6%) 7,269(+0.43%)
2020-11-03
387,161(+0.46%) 7,318(+0.67%)
2020-11-04
388,137(+0.25%) 7,367(+0.67%)
2020-11-05
389,725(+0.41%) 7,409(+0.57%)
2020-11-06
391,809(+0.53%) 7,461(+0.7%)
2020-11-07
393,961(+0.55%) 7,485(+0.32%)
2020-11-08
396,395(+0.62%) 7,539(+0.72%)
2020-11-09
398,449(+0.52%) 7,647(+1.4%)
2020-11-10
399,749(+0.33%) 7,661(+0.18%)
2020-11-11
401,416(+0.42%) 7,710(+0.64%)
2020-11-12
402,820(+0.35%) 7,721(+0.14%)
2020-11-13
404,713(+0.47%) 7,752(+0.4%)
2020-11-14
406,337(+0.4%) 7,791(+0.5%)
2020-11-15
407,838(+0.37%) 7,832(+0.53%)
2020-11-16
409,574(+0.43%) 7,839(+0.09%)
2020-11-17
410,718(+0.28%) 7,862(+0.29%)
2020-11-18
412,097(+0.34%) 7,957(+1.2%)
2020-11-19
413,430(+0.32%) 7,998(+0.52%)
2020-11-20
415,067(+0.4%) 8,025(+0.34%)
2020-11-21
416,852(+0.43%) 8,080(+0.69%)
2020-11-22
418,818(+0.47%) 8,123(+0.53%)
2020-11-23
420,614(+0.43%) 8,173(+0.62%)
2020-11-24
421,722(+0.26%) 8,185(+0.15%)
2020-11-25
422,915(+0.28%) 8,215(+0.37%)
2020-11-26
424,297(+0.33%) 8,242(+0.33%)
2020-11-27
425,918(+0.38%) 8,255(+0.16%)
2020-11-28
427,797(+0.44%) 8,333(+0.94%)
2020-11-29
429,854(+0.48%) 8,373(+0.48%)
2020-11-30
431,630(+0.41%) 8,392(+0.23%)
2020-12-01
432,925(+0.3%) 8,418(+0.31%)
2020-12-02
434,357(+0.33%) 8,436(+0.21%)
2020-12-03
435,413(+0.24%) 8,446(+0.12%)
2020-12-04
436,345(+0.21%) 8,509(+0.75%)
2020-12-05
438,069(+0.4%) 8,526(+0.2%)
2020-12-06
439,834(+0.4%) 8,554(+0.33%)
2020-12-07
441,399(+0.36%) 8,572(+0.21%)
2020-12-08
442,785(+0.31%) 8,670(+1.1%)
2020-12-09
444,164(+0.31%) 8,677(+0.08%)
2020-12-10
445,540(+0.31%) 8,701(+0.28%)
2020-12-11
447,039(+0.34%) 8,709(+0.09%)
2020-12-12
448,331(+0.29%) 8,730(+0.24%)
2020-12-13
449,400(+0.24%) 8,733(+0.03%)
2020-12-14
450,733(+0.3%) 8,757(+0.27%)
2020-12-15
451,839(+0.25%) 8,812(+0.63%)
2020-12-16
452,988(+0.25%) 8,833(+0.24%)
2020-12-17
454,447(+0.32%) 8,850(+0.19%)
2020-12-18
456,562(+0.47%) 8,875(+0.28%)
2020-12-19
458,044(+0.32%) 8,911(+0.41%)
2020-12-20
459,789(+0.38%) 8,947(+0.4%)
2020-12-21
461,505(+0.37%) 8,957(+0.11%)
2020-12-22
462,815(+0.28%) 9,021(+0.71%)
2020-12-23
464,004(+0.26%) 9,048(+0.3%)
2020-12-24
465,724(+0.37%) 9,055(+0.08%)
2020-12-25
467,601(+0.4%) 9,062(+0.08%)
2020-12-26
469,005(+0.3%) 9,067(+0.06%)
2020-12-27
469,886(+0.19%) 9,109(+0.46%)
2020-12-28
470,650(+0.16%) 9,124(+0.16%)
2020-12-29
471,526(+0.19%) 9,162(+0.42%)
2020-12-30
472,532(+0.21%) 9,230(+0.74%)
2020-12-31
474,064(+0.32%) 9,244(+0.15%)
2021-01-01
475,820(+0.37%) 9,248(+0.04%)
2021-01-02
476,916(+0.23%) 9,253(+0.05%)
2021-01-03
477,807(+0.19%) 9,257(+0.04%)
2021-01-04
478,761(+0.2%) 9,263(+0.06%)
2021-01-05
479,693(+0.19%) 9,321(+0.63%)
2021-01-06
480,737(+0.22%) 9,347(+0.28%)
2021-01-07
482,083(+0.28%) 9,356(+0.1%)
2021-01-08
483,852(+0.37%) 9,364(+0.09%)
2021-01-09
485,797(+0.4%) 9,395(+0.33%)
2021-01-10
487,690(+0.39%) 9,405(+0.11%)
2021-01-11
489,736(+0.42%) 9,416(+0.12%)
2021-01-12
491,258(+0.31%) 9,554(+1.5%)
2021-01-13
492,700(+0.29%) 9,699(+1.5%)
2021-01-14
494,605(+0.39%) 9,739(+0.41%)
2021-01-15
496,646(+0.41%) 9,876(+1.4%)
2021-01-16
498,691(+0.41%) 9,884(+0.08%)
2021-01-17
500,577(+0.38%) 9,895(+0.11%)
2021-01-18
502,736(+0.43%) 9,909(+0.14%)
2021-01-19
504,084(+0.27%) 9,978(+0.7%)
2021-01-20
505,939(+0.37%) 10,042(+0.64%)
2021-01-21
507,717(+0.35%) 10,116(+0.74%)
2021-01-22
509,887(+0.43%) 10,136(+0.2%)
2021-01-23
511,679(+0.35%) 10,190(+0.53%)
2021-01-24
513,619(+0.38%) 10,242(+0.51%)
2021-01-25
514,996(+0.27%) 10,292(+0.49%)
2021-01-26
516,166(+0.23%) 10,386(+0.91%)
2021-01-27
518,407(+0.43%) 10,481(+0.91%)
2021-01-28
519,575(+0.23%) 10,552(+0.68%)
2021-01-29
521,413(+0.35%) 10,600(+0.45%)
2021-01-30
523,516(+0.4%) 10,669(+0.65%)
2021-01-31
525,618(+0.4%) 10,749(+0.75%)
2021-02-01
527,272(+0.31%) 10,807(+0.54%)
2021-02-02
528,853(+0.3%) 10,874(+0.62%)
2021-02-03
530,118(+0.24%) 10,942(+0.63%)
2021-02-04
531,699(+0.3%) 10,997(+0.5%)
2021-02-05
533,587(+0.36%) 11,058(+0.55%)
2021-02-06
535,521(+0.36%) 11,110(+0.47%)
2021-02-07
537,310(+0.33%) 11,179(+0.62%)
2021-02-08
538,995(+0.31%) 11,231(+0.47%)
2021-02-09
540,227(+0.23%) 11,296(+0.58%)
2021-02-10
541,560(+0.25%) 11,401(+0.93%)
2021-02-11
543,282(+0.32%) 11,469(+0.6%)
2021-02-12
545,300(+0.37%) 11,495(+0.23%)
2021-02-13
547,255(+0.36%) 11,507(+0.1%)
2021-02-14
549,176(+0.35%) 11,515(+0.07%)
2021-02-15
550,860(+0.31%) 11,517(+0.02%)
2021-02-16
552,246(+0.25%) 11,524(+0.06%)
2021-02-17
553,424(+0.21%) 11,577(+0.46%)
2021-02-18
555,163(+0.31%) 11,673(+0.83%)
2021-02-19
557,058(+0.34%) 11,829(+1.3%)
2021-02-20
559,288(+0.4%) 12,068(+2%)
2021-02-21
561,169(+0.34%) 12,088(+0.17%)
2021-02-22
563,456(+0.41%) 12,094(+0.05%)
2021-02-23
564,865(+0.25%) 12,107(+0.11%)
2021-02-24
566,420(+0.28%) 12,129(+0.18%)
2021-02-25
568,680(+0.4%) 12,201(+0.59%)
2021-02-26
571,327(+0.47%) 12,247(+0.38%)
2021-02-27
574,247(+0.51%) 12,289(+0.34%)
2021-02-28
576,352(+0.37%) 12,318(+0.24%)
2021-03-01
578,381(+0.35%) 12,322(+0.03%)
2021-03-02
580,442(+0.36%) 12,369(+0.38%)
2021-03-03
582,223(+0.31%) 12,389(+0.16%)
2021-03-04
584,667(+0.42%) 12,404(+0.12%)
2021-03-05
587,704(+0.52%) 12,423(+0.15%)
2021-03-06
591,138(+0.58%) 12,465(+0.34%)
2021-03-07
594,412(+0.55%) 12,516(+0.41%)
2021-03-08
597,763(+0.56%) 12,521(+0.04%)
2021-03-09
600,428(+0.45%) 12,528(+0.06%)
2021-03-10
603,308(+0.48%) 12,545(+0.14%)
2021-03-11
607,048(+0.62%) 12,608(+0.5%)
2021-03-12
611,618(+0.75%) 12,694(+0.68%)
2021-03-13
616,611(+0.82%) 12,766(+0.57%)
2021-03-14
621,498(+0.79%) 12,829(+0.49%)
2021-03-15
626,893(+0.87%) 12,837(+0.06%)
2021-03-16
631,320(+0.71%) 12,848(+0.09%)
2021-03-17
635,698(+0.69%) 12,866(+0.14%)
2021-03-18
640,984(+0.83%) 12,887(+0.16%)
2021-03-19
648,066(+1.1%) 12,900(+0.1%)
2021-03-20
656,056(+1.2%) 12,930(+0.23%)
2021-03-21
663,794(+1.2%) 12,968(+0.29%)
2021-03-22
671,792(+1.2%) 12,972(+0.03%)
2021-03-23
677,653(+0.87%) 12,992(+0.15%)
2021-03-24
684,311(+0.98%) 13,039(+0.36%)
2021-03-25
693,048(+1.3%) 13,095(+0.43%)
2021-03-26
702,856(+1.4%) 13,149(+0.41%)
2021-03-27
712,442(+1.4%) 13,159(+0.08%)
2021-03-28
721,892(+1.3%) 13,170(+0.08%)
2021-03-29
731,894(+1.4%) 13,186(+0.12%)
2021-03-30
741,181(+1.3%) 13,191(+0.04%)
2021-03-31
747,288(+0.82%) 13,297(+0.8%)
2021-04-01
756,199(+1.2%) 13,303(+0.05%)
2021-04-02
771,497(+2%) 13,320(+0.13%)
2021-04-03
784,043(+1.6%) 13,423(+0.77%)
2021-04-04
795,051(+1.4%) 13,425(+0.01%)
2021-04-05
803,398(+1%) 13,435(+0.07%)
2021-04-06
812,760(+1.2%) 13,817(+2.8%)
2021-04-07
819,164(+0.79%) 14,059(+1.8%)
2021-04-08
828,366(+1.1%) 14,119(+0.43%)
2021-04-09
840,554(+1.5%) 14,520(+2.8%)
2021-04-10
853,209(+1.5%) 14,744(+1.5%)
2021-04-11
864,868(+1.4%) 14,945(+1.4%)
2021-04-12
876,225(+1.3%) 15,149(+1.4%)
2021-04-13
884,783(+0.98%) 15,286(+0.9%)
2021-04-14
892,880(+0.92%) 15,447(+1.1%)
2021-04-15
904,285(+1.3%) 15,594(+0.95%)
2021-04-16
914,971(+1.2%) 15,757(+1%)
2021-04-17
926,052(+1.2%) 15,810(+0.34%)
2021-04-18
936,133(+1.1%) 15,960(+0.95%)
2021-04-19
945,745(+1%) 16,048(+0.55%)
2021-04-20
953,106(+0.78%) 16,141(+0.58%)
2021-04-21
962,307(+0.97%) 16,265(+0.77%)
2021-04-22
971,049(+0.91%) 16,370(+0.65%)
2021-04-23
979,740(+0.9%) 16,529(+0.97%)
2021-04-24
989,380(+0.98%) 16,674(+0.88%)
2021-04-25
997,523(+0.82%) 16,783(+0.65%)
2021-04-26
1,006,428(+0.89%) 16,853(+0.42%)
2021-04-27
1,013,618(+0.71%) 16,916(+0.37%)
2021-04-28
1,020,495(+0.68%) 17,031(+0.68%)
2021-04-29
1,028,738(+0.81%) 17,145(+0.67%)
2021-04-30
1,037,460(+0.85%) 17,234(+0.52%)
2021-05-01
1,046,653(+0.89%) 17,354(+0.7%)
2021-05-02
1,054,983(+0.8%) 17,431(+0.44%)
2021-05-03
1,062,225(+0.69%) 17,525(+0.54%)
2021-05-04
1,067,892(+0.53%) 17,622(+0.55%)
2021-05-05
1,073,555(+0.53%) 17,800(+1%)
2021-05-06
1,080,172(+0.62%) 17,991(+1.1%)
2021-05-07
1,087,885(+0.71%) 18,099(+0.6%)
2021-05-08
1,094,849(+0.64%) 18,269(+0.94%)
2021-05-09
1,101,990(+0.65%) 18,472(+1.1%)
2021-05-10
1,108,826(+0.62%) 18,562(+0.49%)
2021-05-11
1,113,547(+0.43%) 18,620(+0.31%)
2021-05-12
1,118,359(+0.43%) 18,714(+0.5%)
2021-05-13
1,124,724(+0.57%) 18,821(+0.57%)
2021-05-14
1,131,467(+0.6%) 18,958(+0.73%)
2021-05-15
1,138,187(+0.59%) 19,051(+0.49%)
2021-05-16
1,143,963(+0.51%) 19,191(+0.73%)
2021-05-17
1,149,925(+0.52%) 19,262(+0.37%)
2021-05-18
1,154,388(+0.39%) 19,372(+0.57%)
2021-05-19
1,159,071(+0.41%) 19,507(+0.7%)
2021-05-20
1,165,155(+0.52%) 19,641(+0.69%)
2021-05-21
1,171,403(+0.54%) 19,763(+0.62%)
2021-05-22
1,178,217(+0.58%) 19,946(+0.93%)
2021-05-23
1,179,812(+0.14%) 19,951(+0.03%)
2021-05-24
1,184,706(+0.41%) 19,983(+0.16%)
2021-05-25
1,188,672(+0.33%) 20,019(+0.18%)
2021-05-26
1,193,976(+0.45%) 20,169(+0.75%)

Enero–Pebrero 2020 – mga unang kaso[baguhin | baguhin ang wikitext]

Naitala ng Pilipinas ang kanyang unang sinuspetsang kaso ng COVID-19 noong Enero 2020. Ang kaso ay isang 5 taong gulang na batang lalaki sa Cebu na dumating sa bansa noong Enero 12 kasama ng kanyang ina.[13] Sa panahong iyon, walang kapasidad ang Pilipinas para makapagsagawa ng mga pagsubok upang ikumpirma ang mga pinaghihinalaang kaso ng COVID-19.[14][15] Nagpositibo ang batang lalaki para sa "non-specific pancoronavirus assay" ayon sa Surian sa Pananaliksik ng Medisinang Tropikal (RITM) sa Muntinlupa, at ipinadala ang mga sampol mula sa bata sa Victorian Infectious Disease Reference Laboratory sa Melbourne, Australya para sa pangkumpirmang pagsubok upang matiyak ang lahi ng coronavirus.[13] Nagnegatibo ang bata para sa COVID-19 pero naiulat ang iilang sinusupetsang kaso sa mga iba't ibang bahagi ng bansa.[16]

Nagkaroon ang RITM ng kakayahan para magsagawa ng mga pangkumpirmang pagsubok para sa COVID-19 bilang pagtugon sa paglitaw ng sinuspetsang kaso ng COVID-19. Nagsimula itong magsagawa ng mga pangkumpirmang pagsubok noong Enero 30.[14][15]

Nakumpirma rin ang unang kaso ng COVID-19 sa Pilipinas sa araw na iyon. Ang unang pasyenteng nasuri ay isang 38 taong gulang na Tsina mula sa Wuhan, ang pinagmulan ng sakit, na dumating sa Maynila mula sa Hong Kong noong Enero 21.[17] Naipasok siya sa Ospital ng San Lazaro sa Maynila[18] noong Enero 25 pagkatapos niyang magpakonsulta dulot ng katamtamang ubo. Noong nahayag ang kompirmasyon na mayroon siyang coronavirus, asintomatiko na ang Tsina.[19]

Nakumpirma ang ikalawang kaso noong Pebrero 2, isang 44 taong gulang Tsino na kasama ng unang kaso. Ang kanyang kamatayan noong Pebrero 1 ay ang unang pagkamatay na natala dahil sa birus na nasa labas ng Tsina. Nakaranas siya ng koimpeksyon ng trangkaso at Streptococcus pneumoniae.[20]

Noong Pebrero 5, nakumpirma ng Kagawaran ng Kalusugan (DOH) ang ikatlong kaso—isang 60 taong gulang na babaeng Tsino na lumipad patungong Lungsod ng Cebu galing ng Hong Kong noong Enero 20 bago siya lumakbay patungong Bohol kung saan nagpakonsulta siya sa doktor sa isang pribadong ospital noong Enero 22, dahil sa lagnat at magang-ilong. May mga sampol na kinuha mula sa pasyente noong Enero 24 at nagnegatibo ang resulta, subalit inabisuhan ang DOH noong Pebrero 3 na nagpositibo sa coronavirus ang resulta ng mga sampol na nakuha sa pasyente noong Enero 23. Nang gumaling na ang pasyente noong Enero 31, pinayagan na siyang umuwi sa Tsina.[21]

Marso 2020 – maagang pagkalat[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pagkatapos ng isang buwan ng walang bagong kaso, noong Marso 6, ipinahayag ng DOH na may dalawang kaso ng mga Pilipino nagkaroon ng coronavirus. Ang isa ay isang 48 taong gulang na lalaki na may kasaysayan sa paglalakbay sa bansang Hapon, na bumalik noong Pebrero 25 at naiulat na may sintomas noong Marso 3.[22] Ang isa naman ay isang 60 taong gulang na lalaki na may kasaysayan ng altapresyon at diabetes na nakaranas ng sintomas noong Pebrero 25 at naipasok sa ospital noong Marso 1 nang nagkaroon siya ng pulmonya. Bumisita siya sa isang bulwagang panalanginang Muslim sa San Juan.[22] Nakumpirma ng DOH na ang ikalimang kaso ay walang kasaysayan sa paglalakbay sa labas ng Pilipinas at sa gayon, ang unang kaso ng lokal na transmisyon. Nakumpirma sa kalaunan ang ikaanim na kaso, na isang 59 taong gulang na babae na asawa ng ikalimang kaso.[23] Nakumpirma ng Kagawaran ng Kalusugan ang ikaapat na kaso ay isang abogado na nagtratrabaho sa Deloitte, isang multinasyunal na kompanya, habang nakatira ang ikalimang kaso sa Cainta.[24] Mula noon, naitala ng DOH ang patuloy-tuloy na pagtaas sa bilang ng mga kaso ng COVID-19 sa bansa.[25]

Ilang mga hakbang ang naitupad upang maibsan ang pagkalat ng COVID-19 sa Pilipinas, kabilang ang pagbabawal sa paglalakbay sa pangunahing Kalupaang Tsina, Hong Kong, Macau, at Timog Korea. Noong Marso 7, 2020, inaakyat ng Kagawaran ng Kalusugan (DOH) ang kanilang alerto sa "Code Red Sub-Level 1", na may rekomendasyon sa Pangulo ng Pilipinas na magpatupad ng isang "emerhensiya sa publikong kalusugan" na binibigyan ng kapangyarihan ang DOH na pakilusin ang mga kakayahan at kagamitan para sa pagkuha ng mga gamit pangkaligtasan o safety gear at ang imposisyon ng mga hakbang sa kuwarentenang pag-iiwas.[19] Noong Marso 9, nilabas ni Pangulong Rodrigo Duterte ang Proklamasyon Blg. 922, na ipinahahayag na ang bansa ay nasa ilalim ng estado ng emerhensiya sa publikong kalusugan.[26]

Noong Marso 12, 2020, idineklara ni Duterte ang alertong "Code Red Sub-Level 2", na pinapatupad ang bahagyang lockdown sa Kalakhang Maynila upang maiwasan ang pagkalat ng COVID-19.[27][28] Noong Marso 16, pinalawig ang mga lockdown, at sa gayon ay nagsailalim ang kabuuan ng Luzon sa "pinag-ibayong kuwarentenang pampamayanan" (Ingles: enhanced community quarantine) o kabuuang lockdown.[29] Sumunod ang mga ibang lokal na pamahalaan sa labas ng Luzon sa pagpapatupad ng mga magkatulad na lockdown. Noong Marso 17, inilabas ni Pangulong Duterte ang Proklamasyon Blg 929, na nagdedeklara na ang Pilipinas ay sa ilalim ng estado ng kalamidad sa loob ng anim na buwan sa pansamantala.[30]

Nagsimulang magpagawa ang mga karagdagang pasilidad ng mga pangkumpirmang pagsubok. Noong Marso 20, nagsimulang magpapagsubok ang apat na pasilidad, alalaong baga'y Sentrong Medikal ng Timugang Pilipinas sa Lungsod ng Davao, Pang-alaalang Sentrong Medikal Vicente Sotto sa Lungsod ng Cebu, Ospital at Sentrong Medikal ng Baguio sa Benguet, at Ospital ng San Lazaro sa Maynila na nagpalawig sa nasimulan ng RITM.[31] Nagsimulang tumakbo ang mga ibang pasilidad sa mga sumunod na araw.

Noong Marso 25, pinirmahan ng Pangulo ang Bayanihan to Heal as One Act ("Batas ng Bayanihan upang Gumaling bilang Isa"), na nagbigay sa kanya ng mga karagdagang kapangyarihan upang pangasiwain ng siklab.[32][33]

Abril 2020 – pagpapahaba ng kuwarentena[baguhin | baguhin ang wikitext]

Noong Abril 7, tinanggap ni Pangulong Duterte ang rekomendasyon ng Inter-Ahensiyang Task Force sa Bagong Nakahahawang Sakit [en] na pahabaan ang pinag-ibayong kuwarentenang pampamayanan sa Luzon hanggang Abril 30.[34]

Noong Abril 17, naiulat na ang bansa ay nakapagpabagsak ng reproduktibong bilang ng sakit sa birus patungo sa 0.65 mula sa 1.5, ibig sabihin nito na ang karaniwang bilang ng tao maaaring hawaan ng isang tao ay bumaba mula sa higit sa isa patungo sa wala pang isa.[35] Iminumungkahi na mas "nakakapagpatag ng kurba" ang bansa ngayon,[36] ngunit binabalaan ng "muling paglitaw" nito at kailangang palawigin pa ang maramihang pagsusuri upang mabukod ang mga kaso at iwasan ang karagdagang transmisyon ng COVID-19.[35]

Sa bandang huli ng Abril, hindi na makakapagpataw ang mga lokal na pamahalaan (LGU) ng mga hakbang nang walang pahintulot mula sa IATF. Bago noon, maaaring magpataw ang mga lokalidad ng mga ganoong hakbang nang may koordinasyon sa Kagawaran ng Interyor at Pamahalaang Lokal.[37]

Mayo 2020 – pagpapaluwag ng mga lockdown[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ipinatuloy ang ECQ sa Luzon hanggang Mayo 15 sa mga iilang lugar. Kabilang dito ang Kalakhang Maynila, Calabarzon, Gitnang Luzon (maliban sa Aurora), Pangasinan, Benguet, at Baguio. Ipinatuloy din ang mga hakbanging ECQ sa mga lalawigan ng Iloilo at Cebu pati na rin sa Lungsod Cebu at Lungsod Dabaw.[38][39][40][41] Ang mga ibang lugar ay pinaluwag o ipinasailalim sa panlahatang kuwarentenang pampamayanan (GCQ).[42]

Pagkatapos ng Mayo 15, binago ng pamahalaan ng Pilipinas ang kanyang pag-uuri ng kuwarentenas na nauukol sa mas maagang anunsyo na 'isasaalang-alang ang Agham at Ekonomika para sa anumang pagbabago ng mga hakbang ng lockdown.'[43] Inilapat ang isang pinabago't pinagbuting kuwarentenang pampamayanan (MECQ) sa NCR, Laguna, at Cebu City, habang inilapat ang GCQ sa 41 lalawigan at 10 lungsod na may katamtamang panganib.[44][45] Samantala, dapat sana'y pinalaya sa mga hakbang ng kuwarentenang pampamayanan ang 40 lalawigan at 11 lungsod na itinuturing mga lugar na may mababang panganib, ngunit sa kalaunan ay itinaas sa pinabago't pinagbuting kuwarentenang pampamayanan (MECQ) pagktapos makatanggap ng mga petisyon mula sa mga LGU.[46]

Muling ibinago ng pamahalaan ng Pilipinas ang kanilang anunsyo at ipinasailalim ang buong bansa sa GCQ, habang patuloy na ipinatupad ng Kalakhang Maynila, Laguna, at Lungsod Cebu ang MECQ. Pansamantala lamang ito hanggang matapos ang mga patnubay ng MGCQ para sa mga lugar na di-delikado.[47] Pinag-iisipan din daw ng IATF-EID ang muling pagsasauri ng mga lalawigan at lungsod sa Gitnang Luzon bilang "napakadelikadong lugar" sa ilalim ng MECQ.[48]

Matapos matanggap ng mga petisyon mula sa mga LGU, ibinago muli ng IATF-EID ang kanilang mga patakaran sa kuwarentena. Ipinasailalim ang Lungsod Cebu at Mandaue sa ECQ, habang sa ilalim ng MECQ naman ang Kalakhang Maynila, Laguna, at Gitnang Luzon (maliban sa Aurora at Tarlac). Nasa ilalim ng GCQ naman ang mga natitirang bahagi ng bansa.[49]

Sinabi ni Dr. Edsel Maurice Salvana, isang miyembro ng IATF-EID at direktor ng Institute of Molecular Biology and Biotechnology sa Unibersidad ng Pilipinas, noong Mayo 20, na malamang na nagmula sa Indiya ang lahi ng COVID-19 na dumating sa bansa noong Marso. Sinabi rin ni Salvana na lumitaw ang talaangkanan ng lahi ng birus sa Tsina at Australya.[50]

Kaso[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga katangi-tanging kaso[baguhin | baguhin ang wikitext]

Tatlong kasalukuyan at dalawang dating Senador ng Pilipinas ang nahawaan ng COVID-19. Noong Marso 16, kinumpirma ni Pinuno ng Karamihan ng Senado, Juan Miguel Zubiri, na nagpositibo siya sa COVID-19, ngunit sinabi niya na asintomatiko siya.[51] Noong Marso 25, inanunsyo ni Senador Koko Pimentel na nagpositibo rin siya sa COVID-19.[52] Sa susunod na araw, si Senador Sonny Angara ang naging ikatlong senador na mag-anunsyo ng kanyang pagririkonosi ng COVID-19 noong nakakuha ng positibong resulta.[53] Pagkalipas ng labing isang araw, inanunsyo ni Angara na nakaligtas siya at nakapagbigay rin nga ng plasama para sa convalescent plasma therapy noong nagpositibo siya ulit para sa SARS-CoV-2 Remnants noong May 2.[54][55][56] Noong Marso 31, nagpositibo rin ang dating Senador Bongbong Marcos sa COVID-19 matapos niyang kunin ang kanyang resulta ng Marso 28 mula sa Surian sa Pananaliksik ng Medisinang Tropikal (RITM).[57] Sinabi ni Marcos na sumama ang pakiramdam niya pagkabalik mula sa paglalakbay saEspanya.[58] Iniulat na nasa kritikal na kondisyon si dating Senador, Heherson Alvarez, at ang kanyang asawa pagkatapos mahawaan ng birus.[59]

Sa gabinete sa administrasyon ni Pangulo Rodrigo Duterte, nakumpirmang nagpositibo sa COVID-19 sina Kalihim ng Interyor Eduardo Año[60] at Kalihim ng Edukasyon Leonor Briones.[61] Nagpositibo rin sa COVID-19 si Hen. Felimon Santos, Jr., Puno ng Kawani ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas.[62] Gumaling na silang lahat.[63][64][65]

Noong Marso 31, naiulat na naipasok si dating Punong Ministro at Kalihim ng Pananalapi Cesar Virata sa intensive care unit ng Sentrong Medikal San Lucas – Global City dahil sa istrok at pulmonya. Kalaunang nakumpirma na nahawaan siya ng birus.[59] Pinalaya siya noong Abril 15.[66]

Noong Marso 25, inanunsyo ni Rebecca Ynares, Gobernardora ng Rizal, na nahawaan siya ng birus.[67]

Sa mga artista, nakumpirmang positibo rin sa COVID-19 ang mga aktor na sina Christopher de Leon[68] at Menggie Cobarrubias,[69] pati na rin ang mga aktres na sina Iza Calzado[70], at Sylvia Sanchez.[71] Gumaling sina De Leon, Calzado, at Sanchez,[72][73] habang namatay si Cobarrubias limang araw bago magpositibo sa pagsusuri ng sakit.[69] Sumakabilang-buhay rin si Ito Curata, isang tagadisenyo, dahil sa sakit.[74] Bilang karagdagan, nahawa rin at gumaling si Howie Severino, peryodista ng GMA Network.[75]

Si Propesor Aileen Baviera, dating dekano ng Pulungang-aral ng Asya ng Unibersidad ng Pilipinas at nangungunang eksperto ng Tsina, ay namatay noong Marso 21 sa Ospital ng San Lazaro sa Maynila dahil sa matinding pulmonya na dulot ng COVID-19. Namatay siya bago niyang makita ang resulta ng pagsubok na magkukumpirma sana kung COVID-19 ang pangunahing sanhi ng kanyang kamatayan.[76] Namatay rin si Diplomatang Bernardita Catalla, na dating naglingkod bilang embahadora ng Pilipinas sa Lebanon, Hong Kong, Malaysia, at Indonesya.[77]

Ayon sa demograpiko[baguhin | baguhin ang wikitext]

habang ang pinakabatang pasyente na namatay dahil sa mga kumplikasyon mula sa sakit (noong pagsapit ng Abril 14) ay isang 29 araw na gulang na sanggol mula sa lalawigan ng Batangas.[78]

Noong pagsapit ng Abril 17, iniulat ng DOH na mayroong 766 tauhan sa healthcare na nahawaan ng COVID-19, tatluhang pagtaas mula sa pahayagan ng nakaraang linggo. Sa mga kasong ito, 339 doktor at 242 nars ang nagpositibo. Sa mga 339 nahawang doktor, 22 ang namatay na dahil sa sakit na ito.[79]

Sa mga kumpirmadong kaso, mahigit 30 anyos at lalaki ang karamihan.[1][9][80]

Ang pinakamatandang tao na gumaling sa COVID-19 sa Pilipinas (pagsapit ng Abril 31) ay iniulat na isang 95 taong gulang na babae mula sa Mandaluyong,[81] habang ang pinakamatandang namatay dahil sa sakit sa Kanlurang Kabisayaan (at siguro sa buong bansa pagsapit ng Abril 9) ay isang lalaking 94 taong gulang mula sa Miag-ao, Iloilo.[82] Ang pinakabatang pasyente na gumaling (pagsapit ng Abril 30) ay isang 16 araw na gulang na sanggol mula sa Lungsod Quezon,[83] habang ang pinakabatang namatay dahil sa mga kumplikasyon ng COVID-19 (pagsapit ng Abril 14) ay isang 29 araw na gulang na sanggol mula sa lalawigan ng Batangas.[84]

Pinaghihinalaang kaso[baguhin | baguhin ang wikitext]

Dating ginamit ng DOH ang pagtatalagang "patients under investigation" (PUI, "mga pasyenteng iniimbestigahan") at "persons under monitoring" (PUM, "mga taong sinusubaybayan") upang pangasiwaan ang mga pinaghihinalaang at kumpirmadong kaso. Kabilang sa mga PUI ang mga indibidwal na may kasaysayan ng paglalakbay sa Wuhan ngunit noong Pebrero 3, pinalawig ng DOH ang saklaw ng mga PUI upang isama ang mga indibidwal na may kasaysayan ng paglalakbay sa anumang bahagi ng Tsina.[1] Ang PUM ay mga asintomatikong indibidwal na may alam na kasaysayan ng pagkalantad sa sinuman na may kumpirmadong impeksyon ng COVID-19.[85]

Noong Abril 11, binago ng DOH ang kanilang terminolohiya para sa mga PUI: mga kasong "pinaghihinalaan" at "malamang". Kabilang sa mga kasong pinaghihinalaan ang mga indibidwal na may malatrangkaso na sintomas at may kasaysayan ng paglalakbay sa mga lugar na may naiulat na lokal na transmisyon sa loob ng 14 araw bago ang paglilitaw ng kanilang sintomas. Ang isang tao na may lagnat, ubo, o pangangapos ng hininga, o manggagawang pangkalusugan ay maaaring ituring bilang kasong "pinaghihinalaan". Maaaring italaga bilang kasong "pinaghihinalaan" ang mga pasyenteng inospital dahil sa mga malubhang sintomas na dulot ng di-tiyak na sakit sa baga. Kabilang sa mga "malamang" na kaso ang mga taong nagpasuri na may resultang nangangailangan ng karagdagang pagpapatunay, at lahat ng mga nasuri, ngunit ang pagsusuri ay hindi pinamahalaan sa opisyal na laboratoryo para sa pagsusuring baligtaring pagsasalin ng patanikalang tambisa ng polymerase (RT-PCR).[86]

Ipinahinto na ang paggamit ng talagang PUM. Ikinatwiran na ipinapalagay na nalantad ang publiko sa COVID-19 dahil sa lokal o de-komunidad na transmisyon na nangyayari sa iilang bahagi ng Pilipinas.[85]

Kaso ng mga mamamayang Pilipino mula sa labas ng Pilipinas[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga mamamayang Pilipinong kumpirmadong
kaso na nasa labas ng Pilipinas
Rehiyon[a] Kaso Gamot. Gmlg. Namatay
Rehiyong Asya-Pasipiko[b] 272 111 160 1
Gitnang Silangan & Aprika[c] 152 141 4 7
Mga Amerika[d] 177 50 62 65
Europa[e] 236 181 22 33
Kabuuan 837 483 248 106
Naisapanahon ang datos noong Abril 17, 2020 (Mula sa DFA).[87]
Mga tala
  1. Hindi nagbigay ang datos ng Kagawaran ng Ugnayang Panlabas ng breakdown ng mga kaso ayon sa bansa; sa halip nito pinagsama ang mga kaso ayon sa rehiyon.
  2. Naitala mula sa 11 bansa.
  3. Naitala mula sa 8 bansa.
  4. Naitala mula sa 2 bansa, kabilang ang mga nakilala sa Grand Princess.
  5. Naitala mula sa 12 bansa.

Ipinapabatid ng Kagawaran ng Ugnayang Panlabas (DFA) ang impromasyon ukol sa bilang ng mga mamamayang Pilipino na nasa ibang bansa na nahawaan ng COVID-19.[87] Binibilang ng DFA sa kanilang opisyal na talaan ang mga kaso ng kumpirmadong Pilipinong kaso ng COVID-19 ayon sa rehiyon sa halip na ayon sa bansa. Noong pagsapit ng Abril 4, may kabuuan ng 517 Pilipino sa labas ng Pilipinas na nakumpirmang nahawaan ng COVID-19.[87] Inihayag ng DFA ang unang kumpirmadong kaso ng mamamayang Pilipino sa labas ng Pilipinas noong Pebrero 5, 2020—isang tripultante ng Diamond Princess, isang barkong panliwaliw, na nakakuwarantina sa baybayin ng Yokohama, Hapon.[88]

Sa Asya, maliban sa Diamong Princess, di-kukulangin sa isang Pilipinong kaso ang nakumpirma sa Brunei,[89] Hapon,[90] Hong Kong,[91] Indya,[89] Malaysia,[92] Kuwait,[93] Lebanon,[94] Singgapura,[95] and Nagkakaisang Arabong Emirato.[96] Ang isang katangi-tanging kaso sa Asya ay ang kay Bernardita Catalla, ang Pilipinang kinatawan sa Lebanon, na namatay sa Abril 2 sa Beirut dahil sa mga komplikasyon mula sa COVID-19 at talamak na problema sa palahingahan.[97]

Kasunod ng pandaigdigang pagpupulong ng tabligh na naganap mula Pebrero 7 hanggang Marso 1, 2020, sa moskeng Jamek Sri Petaling sa Kuala Lumpur, Malaysia, iniulat ng DFA na nagpositibo ang 19 Pilipino na dumalaw sa pagpupulong at nakuwarantina sa Malaysia. Nakabalik ang dalawa pa sa Pilipinas at kalaunan ay nagpositibo sa pagsusuri ng mga awtoridad ng kalusugan sa Pilipinas.[92]

Sa Europa, di-kukulangin sa isang Pilipinong kaso ang nakumpirma sa Pransya,[98] Gresya,[99] at Suwisa.[100] Noong Marso 23, namatay si Alan Ortiz, Presidente ng Sanggunian ng Pilipinas para sa Ugnayang Panlabas, sa Paris, Pransya.[98]

Sa Estados Unidos, nakumpirma na anim na Pilipinong nakasakay sa Grand Princess na barkong panliwaliw, na dumaong sa Oakland, California, para sa kuwarantina, ay nahawaan ng birus.[101] Noong Marso 13, nakumpirmang positibo sa birus ang isang Pilipino na nagtatrabaho sa New York bilang diplomatiko sa misyong UN ng Pilipinas, humantong sa pagdidisimpekta at pagsasara ng isang araw ng buong misyon sa Philippine Center.[102]

Dayuhang mga kaso na may kasaysayan ng paglalakbay sa Pilipinas[baguhin | baguhin ang wikitext]

Naitala ang mga kaso sa ibang bansa na may kinalaman sa mga dayuhan na may kasaysayan ng paglalakbay sa Pilipinas noong mga unang yugto ng pandemya sa bansa. Ang mga unang tatlong naitalang kaso na may kinalaman sa isang Australyano, isang Hapones, at isang Taiwanes na mga mamamayan ay may kasaysayan ng pagbibisita sa Pilipinas noong Pebrero 2020. Bagaman hindi nakumpirma kung nahawaan sila ng birus habang nasa Pilipinas. Nagkaroon ng haka-haka na may di-natututop na lokal na transmisyon sa bansa noong nakumpirma ang ikalimang kaso sa bansa na nagsasangkot ng isang mamamayang Pilipino na walang kasaysayan ng paglalakbay sa ibang bansa na nakumpirma noong unang bahagi ng Marso 2020.[103][104][105] Mayroong 12 kumpirmadong kaso ng dayuhang mamamayan na dumalaw sa Pilipinas noong pagsapit ng Marso 6.

Pangangasiwa[baguhin | baguhin ang wikitext]

Paggamot at panlunas[baguhin | baguhin ang wikitext]

Algoritmo para sa pag-uuri ng mga pasyente na posibleng may impeksyon ng COVID-19 sa mga pasilidad sa pangangalaga sa kalusugan (mula Marso 10, 2020)

Noong Pebrero 7, nagplanong magbahagi ang Sanggunian ng Pilipinas para sa Pananaliksik at Pagpapaunlad ng Kalusugan at Kagawaran ng Agham at Teknolohiya (PCHRD-DOST) ng di-natukoy na functional food ("pagkaing kapaki-pakinabang")upang tulungan ang mga indibidwal na may COVID-19 upang matugunan ang sakit sa loob ng isang buwan. Inilarawan ng PCHRD-DOST ang pagkaing kapaki-pakinabang bilang katulad sa paggamit ng tawa-tawa, isang uri ng damong-gamot, bilang remedyo laban sa dengue. Ginagamit na ang di-natukoy na pagkaing kapaki-pakinabang para sa mga ibang sakit at hindi iyon droga na nangangailangan ng pagpapatala sa FDA.[106]

Bilang bahagi ng interahensyang komite ng pamahalaan, ipinanukula ng PCHRD-DOST ang pagpopondo para sa pag-iiskrin ng mga antibody laban sa COVID-19 sa mga nakolektang ispesimen ng dugo mula sa mga PUI ng COVID-19 sa Pilipinas upang maka-ambag sa mga pandaigdigang sikap upang maintindihan ang sakit.[106] Inanunsyo ng DOST noong Abril 2 na naghahanap sila ng kolaborasyon sa mga ibang bansa tulad ng Tsina, Rusya, Timog Korea, Taiwan, at Nagkakaisang Kaharian ukol sa mga pagsisikap na may kaugnayan sa pagbubuo ng bakuna para sa COVID-19.[107]

Inanunsyo ni Igor Khovaev, Embahador ng Rusya sa Pilipinas, na gustong maghandog ang pamahalaan ng Rusya sa mga opisyal ng Pilipinas ng Cicloferon, isang drogang walang reseta na binuo ng Rusya na inaangkin na nakapaglunas ng mga sintomas ng COVID-19 sa mga Rusong pasyente. Inuri ng FDA at DOH ang sinabing droga bilang paggamot sa halip ng lunas.[108]

Samantala, kahit nakikita nila ang mga ito bilang mga "mapang-akit" na medisina na sinusubukan pa, nagbabala ang DOH laban sa paggamit ng mga drogang hindi pa inapruba ng DFA sa paggagamot ng coronavirus, tulad ng Fapiravir (Avigan), Chloroquine, Hydroxychloroquine, Azithromycin, Losartan, Remdesivir, Kaletra, at mga ibang kaktel ng droga, at sinabi na maaaring magkaroon ng mga matitinding pangalawang epekto ang mga ganoon, lalo na kung walang pangangasiwa mula sa mga propesyonal ng healthcare.[109][110]

Sinasaliksik din ng Ospital Heneral ng Pilipinas ang pagsasalin ng dugo mula sa mga gumaling na pasyente bilang posibleng paggamot sa COVID-19. Itinatawag-pansin ng ospital na ang dugo, lalo na ang kanyang plasma, mula sa mga gumaling na pasyente ay mayroong mga antibody na binuo ng katawan bilang tiyak na pantugon laban sa SARS-CoV-2 virus.[111]

Ang Pilipinas, kasama ng di-kukulanging 45 iba pang bansa, ay sumasali sa Solidarity Trial ng Pandaigdigang Organisasyon sa Kalusugan upang mapag-aralan ang bisa ng iilang droga sa paggamot ng mga pasyente ng COVID-19. Si Dra. Marissa Alejandrija ng Kawanihan ng Pilipinas sa Mikrobiyolohiya at Nakahahawang Sakit ay ang kinatawan ng Pilipinas sa pagsusuri kasama ni Maria Rosario Vergeire, Pandalawang Ministro ng Kalusugan, bilang opisyal na pag-uugnayan ng DOH sa multinasyonal na pagsusuri.[112]

Patakaran sa pagpasok sa ospital[baguhin | baguhin ang wikitext]

Isang silid na inilaan para sa mga pasyente ng COVID-19 sa Ospital Heneral ng Pilipinas.

Naglabas ang DOH ng paalala, na hindi maaaring tumanggi ang mga ospital na Ika-2 at Ika-3 Baitang sa pagpapasok ng mga taong sinusupetsang o kumpirmadong may COVID-19, at ang pagatanggi ng pagpasok ay "paglabag ng pinirmang Performance Commitment at haharapin ng PhilHealth alinsunod dito". Sinabi ng kagawaran na maaaring tumanggap ang mga opsital na Ika-2 at Ika-3 Baiting ng mga indibidwal na may di-malubhang sintomas habang ang mga indibidwal na may malubhang o kritikal na kondisyon ay maaaring ilipat sa isa sa mga referral hopsital ng DOH; ang RITM, Ospital ng Pilipinas sa Maysakit sa Baga sa Lungsod Quezon at ang Ospital ng San Lazaro.[113]

Noong Marso 16, inanunsyo ng DOH ang isang pagbabago sa kanilang protokol sa pagpapasok sa ospital para sa mga positibong pasyente ng COVID-19. Isang linggo bago nito, nagsimulang magpabalik ang DOH ng mga asintomatikong pasyente at indibidwal na may di-malubhang sintomas as kanilang bahay para sa kuwarantina at patuloy na pagsusubaybay ng kalusugan hanggang sila ay itinuturing bilang galing na. Ibinibigay ang prayoridad ng pagpasok sa opistal sa mga lubhang-mapanganib na pasyente o mga taong may malubhang sintomas.[114]

Pagsusuri ng sakit[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga sentrong pansuri ng COVID-19 sa Pilipinas (sa labas ng Kalakhang Maynila)

Mga pasilidad pansuri[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga sentrong pansuri ng COVID-19 sa Kalakhang Maynila

Mula Abril 17, 2020, mayroong 17 sentrong pansuri ng COVID-19 ang Pilipinas na sertipikado ng Kagawaran ng Kalusugan, habang 47 laboratoryo ang sinesertipika para maging pasilidad pansuri.[115]

Bago ang Enero 31, walang mga pasilidad sa paggamot sa bansa na nakapagkukumpirma ng mga kaso ng birus.[14][15] Bago ang petsang iyon, nagsagawa ng Surian sa Pananaliksik ng Medisinang Tropikal (RITM) sa Muntinlupa ng mga patiunang pagsusuri sa mga sinuspetsang kaso upang matiyak kung nahawaan sila ng coronavirus ngunit hindi nakapagtutunton ng mga bagong lahi sa mga pasyente.[116] Kinailangang ipadala ang mga sampol mula sa mga sinuspetsang kaso sa Victorian Infectious Diseases Reference Laboratory sa Melbourne, Australya, para sa pagsusuring nagpapatunay na partikular na para sa lahi ng SARS-CoV-2.[117]

Bilang pagtugon sa pandemya kasunod ng gumaling na sinuspetsang kaso, sinimulan ng RITM ang proseso ng pagkukuha ng mga primer at pamalibilos upang makapagsagawa ng mga pagsusuring nagpapatunay sa bansa.[118] Noong Enero 29, nagkaroon ng RITM ng mga confirmatory kit upang makapagsuri ng mga kaso sa bansa. Naging operasyonal ang isang laboratoryo para sa pagsusuring nagpapatunay noong Enero 30.[14][117]

Mga antas ng akreditasyon ng mga pasilidad pansuri ng COVID-19

Ang lahat ng mga pasilidad sa kalusugan ay hinihilingan ng DOH na mapasailalim sa ebalwasyon upang maging akreditado para sa pagsusuri ng COVID-19. Ang sumusunod ay ang mga limang yugto ng ebalwasyon:[119]

Mga antas ng akreditasyon ng mga pasilidad pansuri ng COVID-19
Yugto Paglalarawan
Ika-1 Yugto yugto ng sarilang pagsusuri

(Ingles: self-assessment stage)

Ang administrasyon ng mga pasilidad ay magsasagawa ng pagtatasa ng pasilidad at ang kanyang mga tauhan "ayon sa kadaliang makarating, disensyo, paggamit ng kagamitang pangkaligtasan sa laboratoryo (kabilang ang pansariling kagamitang pamprotekta), mga talaan at dokumentasyon, at kaugalian at pagsasanay ng mga tauhan." Mula Marso 31, 43 pasilidad sa buong bansa ang nakaabot sa yugtong ito ngunit hindi pa nakahihigit dito.
Ika-2 Yugto yugto ng pagpapatunay

(Ingles: validation stage)

Nagpapadala ang DOH ng mga opisyal upang magpatunay sa sariling pagsusuri na isinagawa ng administrasyon ng mga pasilidad. Mula Abril 4, 17 pasilidad ang nakaabot sa yugtong ito ngunit hindi pa nakahihigit dito.
Ika-3 Yugto yugto ng pagsasanay sa mga tauhan

(Ingles: personnel training stage)

Nagdaraos ang DOH ng tatlong araw na kurso ng pagsasanay at paglilinang sa RITM sa mga tauhang magpapatakbo ng laboratoryo.
Ika-4 Yugto yugto ng pagsusuri sa kahusayan

(Ingles: proficiency testing stage)

Ang mga pasilidad na nakaabot sa yugtong ito ay maaaring tumanggap ng mga sampol para sa pagsusuri ng COVID-19.
Ika-5 Yugto yugto ng malawakang pagpapatupad

(Ingles: full-scale implementation stage)

Kailangang magsuri ang mga pasilidad ng limang positibong sampol na papatunayin ng RITM. Pagkapatunay nito, sertipikado na ang pasilidad at pinahintulutan ng DOH upang magdaraos ng malawakang pagsususri ng sampol para sa mga kaso ng COVID-19. Mula Abril 18, 17 pasilidad (maliban sa RITM) ang nakaabot sa yugtong ito.
Mga tumatakbong pasilidad pansuri

Pinaplano rin ang isang pagsusurian sa Panrehiyong Sentrong Medikal sa Silangang Kabisayaan sa Tacloban.[120]

Mayroon ding mga inisyatibo mula sa mga lokal na pamahalaan tulad ng Marikina at Muntinlupa upang magpatayo ng kani-kanilang sentrong pansuri.[121][122] Nakakuha ang pamahalaang lungsod ng Marikina ng 3,000 testing kit na binuo sa Pilipinas mismo ng Pambansang Surian ng Kalusugan sa Unibersidad ng PilipinasMga Pambansang Surian ng Kalusugan (UP–NIH). Nakatakdang magbukas ang pasilidad ng Marikina sa Abril 21 (Martes) pagkatapos ng pagkakaloob ng akreditasyon ng kagawaran ng kalusugan.[123] Pinaplano ang Muntinlupa na magpatayo ng pagsusurian sa Ospital ng Muntinlupa na napapailalim din sa pag-apruba ng DOH.[122]

Bilis ng pagsusuri[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mula Abril 22, nagdaraos ang Pilipinas ng kabuuan ng 72,346 pagsusuri, kabilang ang mga muling pagsusuri, at nakapagsuri ng higit sa 64,581 indibidwal.[1]

Bago nito, noong Marso 8, 2020, isinagawa ang kabuuan ng 2,000 pagsusuri sa bilis ng 200 hanggang 250 taong pinasuri bawat araw.[124] Pinalawak ang kapasidad ng pagsusuri ng pamahalaan ng Pilipinas sa huling bahagi ng Marso 2020. Mula Marso 23, nakapagsusuri ang RITM mismo ng 600 tao bawat araw, nakapagsusuri ang mga ibang laboratoryo maliban sa Ospital ng San Lazaro ng 100, habang nakapagsusuri ang Ospital ng San Lazaro ng 50 bawat araw.[125] Bumagal ang paglalabas ng mga resulta ng pagsusuri. Noong pagsapit ng Marso 27, tumagal nang lima hanggang pitong araw bago lumabas ang mga resulta ng pagsusuri sa RITM dahil sa backlog, ngunit dedikado ang Surian sa pagbabawas ng oras ng balikan patungo sa dalawa hanggang tatlong araw.[126] Inanunsyo ng DOH na magdaraos ang bansa ng mga piling malawakang pagsusuri sa Abril 14, na imamahala para lamang sa mga pasyenteng madaling tablan, malamang, at napakadelikado, tulad ng mga manggagawang pangkalusugan, umaasang ina, at pasyenteng may ibang medikal na kondisyon.

Mayroon nang kakayahan ang bansa sa pagdaraos ng malawakang pagsusuri, dahil sa bumubuting kapasidad ng mga akreditadong laboratoryo ng bansa at pagkuha ng mas maraming testing kit.[127] Nagsimula ang unang lokal na piling malawakang pagsusuri sa Valenzuela noong Abril 11.[128] Sumunod dito ang Lungsod ng Maynila, Lungsod Quezon, Muntinlupa and Lalawigan ng Cavite noong Abril 14,[129][130][131][132] Parañaque at Cainta, Rizal noong Abril 20,[133][134] Mandaluyong at Taguig noong Abril 22,[135][136] at Makati noong Abril 30.[137]

Kabilang sa mga ibang lokal na pamahalaan na magdaraos ng kani-kanilang lokal na malawakang pagsusuri na walang tiyak na petsa ang Antipolo sa Lalawigan ng Rizal,[138] Lipa sa Lalawigan ng Batangas,[139] at Caloocan at Pasig sa Kalakhang Maynila.[140][141]

Naidaos ang isang malawakang pagsusuri sa Sitio Zapatera, Barangay Luz, Lungsod ng Cebu, pagkatapos magpositibo sa COVID-19 ang 81 ng mga residente roon.[142]

Mga testing kit[baguhin | baguhin ang wikitext]

Kapwa ginagamit ng Pilipinas ang mabilisang at patanikalang tambisa ng polymerase (PCR) na test kit. Nabuo ang isang gawang-lokal na PCR testing kit ng Pambansang Surian ng Kalusugan ng UP Maynila.[143] Ayon sa mga ulat, mas mura ito nang anim na beses kumpara sa kanyang mga katumbas mula sa ibang bansa.[144][145]

Mga COVID-19 test kit na inapruba ng Administrasyon ng Pagkain at Gamot para sa komersyal na paggamit (paggamit sa laboratoryo) mula Marso 25, 2020[146]
Produkto Tagayari
Nucleic acid detection kit for 2019 ncov Shanghai GenoeDx Biotech (Tsina)
Novel coronavirus 2019-ncov nucleic acid detection kit (Fluorescence PCR method) Beijing Applied Biological (Tsina)
AllplexTM 2019-nCoV Assay Seegene (Timog Korea)
Solgent DiaPlexQ Novel Coronavirus (2019-nCoV) Detection Kit Solgent (Timog Korea)
Standard M nCoV Real-time Detection Kit SD Biosensor (Timog Korea)
A Star Fortitude Kit 2.0 (COVID-19 Real-Time RT-PCR TEST) Accelerate Technologies (Singgapura)
Tib Molbiol Lightmix Modular Wuhan CoV RdRP-GENE Tib Molbiol Syntheselabor (Alemanya)
Tib Molbiol Lightmix Modular SARS and Wuhan COV E-GENE
Genesig Real-Time PCR Coronavirus (COVID-19) CE IVD Kit Primerdesign (Nagkakaisang Kaharian)
BDDS - CerTest - SARS-CoV2 BD MAX assay (Severe Acute Syndrome-Associated Coronavirus IVDs [CT772]) Certest Biotech (Espanya)
Biofire COVID-19 Test Biofire Defense (Estados Unidos)
2019-nCov Nucleic Acid-based Diagnostic Reagent Kit (Fluorescent PCR) Sansure Biotech (Tsina)

Mga pamantayan sa pagsusuri[baguhin | baguhin ang wikitext]

Naging limitado ang agahang pagsusuri ng COVID-19 sa mga taong may kasaysayan ng paglalakbay sa mga bansa na may kaso ng lokal na transmisyon at mga taong may pagkalantad sa mga indibidwal na kumpirmadong may COVID-19. Binago ang mga protokol ng pagsusuri noong mga kalagitnaan ng Marso 2020 upang mabigyan ng prayoridad sa pagsusuri ang mga indibidwal na may malubhang sintomas pati na rin ang mga nakatatanda, buntis at imunokompromisado na may di-malubhang sintomas o higit pa.[147]

Sa huli ng Marso, naiulat na nagpasuri ang mga iilang pulitika at ang kani-kanilang kamag-anak para sa birus kahit walang lumilitaw na sintomas sa kanila, na nagdulot ng matinding reaksyon mula publiko sa gitna ng kakulangan ng mga testing kit dahil kontra sa mga pamantayan ng DOH ang pagsusuri ng mga asintomatikong indibidwal.[148] Tumugon ang DOH sa publikong kritisismo sa paglinaw na, habang "walang patakaran para sa VIP treatment" ukol sa pagsusuri ng COVID-19 at "pinoproseso ang lahat ng mga ispesimen sa batayang unang pasok, unang labas, nagbibigay-galang sila sa mga opisyal ng gobyerno sa unahan ng laban, lalo na ang mga may kaugnayan sa pambansang seguridad at pampublikong kalusugan.[149] Inangkin ng iilang mga senador na nagpasuri na gumamit sila ng "agarang" test kit na hindi inakredita ng DOH.[150]

Noong Marso 24, inanunsyo ng DOH na pinaplano nilang baguhin muli ang mga patnubay sa pagsusuri ng COVID-19 upang ipinahintulot ang mga taong may di-malubhang sintomas na magpasuri dahil sa tumaas na kapasidad ng pagsusuri at tipon ng mga testing kit.[147]

Epekto[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pagbawas ng silaw ng ilaw sa buong Kalakhang Maynila sa unang mga buwan ng COVID-19 (Marso 1 - Hunyo 30, 2020), pinapakita ang dramatikong pagbawas sa aktibidad ng ekonomiya

Ekonomiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Isang tindera sa palengke na nagsusuot ng kalasag-mukha na gawa sa cellulose acetate, Marso 25

Noong Marso 9, 2020, nabawasan ang indeks ng Pamilihang Sapi ng Pilipinas (PSE) ng 457.77 puntos o 6.76%, ang kanyang pinakamatarik na bagsak mula noong krisis sa pananalapi ng 2007–08.[151] Sa susunod na araw, bumagsak pa lalo ang mga kabahagi patungo sa 5,957.35 (US$117.54), na umabot sa ibaba ng antas 6,000 sukatan at pumasok sa teritoryo ng merkado bahista. Pinakaapektado ang mga industriya ng pagmimina at langis na bumagsak ng 9.05%, kasunod ng mga kumpanyang naghahawak na bumagsak ng 6.93%. Nanawagan ang mekanismong circuit breaker ng PSE sa ikalawang pagkakataon mula noong kanyang pagpapakilala noong 2008, kaya napatigil ang kalakalan nang 15 minuto.[152]

Binago ng Pambansang Pangasiwaan sa Kabuhayan at Pagpapaunlad (NEDA) ang kanyang palagay ng paglagong ekonomiko para sa Pilipinas sa 2020 mula 6.5% hanggang 7.5% paglago ng kabuuan ng gawang katutubo (GDP) na inilista noong huling bahagi ng 2019 patungo sa 5.5% hanggang 6.5% paglago ng GDP, kasunod ng pandemya. Sinipi ng NEDA ang pagbaba sa mga pagluluwas ng serbisyo, lalo na ang turismo. Binawasan din ng Moody's Analytics ang kanilang palagay ng paglago ng GDP para sa bansa, mula 5.9% sa 2019 patungo sa 4.9% kasunod ng pandemya.[153]

Ipinagpaliban ang pag-file ng income tax return sa Mayo 15 mula sa Abril 15 ng Kawanihan ng Rentas Internas.[154]

Tinataya nina Benjamin Diokno, Gobernador ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) at Ernesto Pernia, Direktor-Heneral ng NEDA, na marahil papasok ang ekonomiya ng Pilipinas sa isang resesyon sa 2020 dahil sa epekto ng pandemya. Sinabi ni Diokno na, kahit malamang na lalago ang unang sangkapat ng 3% dahil naganap lang ang pinagbuting kuwarentenang pampamayanan sa buong Luzon malapit sa huli ng sangkapat, malamang na mararanasan ang mga pag-iikli sa paglalagong ekonomiko sa ikalawang at ikatlong sangkapat. Gayunpaman, tinataya ng BSP na maaaring bumaba ang antas ng implasyon patungo sa 2.4% sa Marso mula sa 2.6% sa Pebrero at 2.9% sa Enero dahil sa pagbaba ng presyo ng langis mula $85 patungo sa $30 bawat bariles bilang resulta ng pandemya.[155]

Empleyo[baguhin | baguhin ang wikitext]

Tinataya ng Katipunan ng Manggagawang Pilipino (TUCP) na maaaring mawalan ng trabaho ang halos 7,000 katao sa unang kalahati ng 2020 dahil sa pandemya. Sumunod ito sa pasya ng Philippine Airlines na magbawas ng 300 manggagawa dahil sa mga pagkaluging dala ng pandemya.[156] Tinalikuran ng Philippines AirAsia ang kanilang plano na magdebu sa PSE sa loob ng 2020 at nagpasya na magpokus sa pagpapalawig ng kanilang laokal na operasyon pagkatapos ng pagbabawal ng pamahalaan sa Tsina at Timog Korea na nagsapanganib sa 30% ng kanilang rentas.[157] Nagkasundo ang mga empleyado ng Cebu Pacific, ang pinakamalaking airline ng bansa, sa bawas sa sahod na nagkakahalaga ng 10% upang maiwasan ang mga pagbabawas-tao.[158] Gayunpaman, kalaunan ay nagbawas ang Cebu Pacific ng higit sa 150 tauhang cabin crew malapit sa huling bahagi ng unang sangkapat noong nagpatupad ang mas mararaming bansa at lalawigan sa Pilipinas ng paghihigpit sa pagbibiyahe na nakaapekto sa kanilang mga paglilipad.[159]

Tinataya ng mga ekonomista mula sa Pamantasang Ateneo de Manila na 57% ng lakas-paggawa ng bansa ay maaaring lumikas sa loob ng unang sangkapat ng 2020. Binubuo ito ng 15 milyong manggagawa sa Luzon na natanggal sa trabaho dahil sa pinagbuting kuwarentenang pampamayanan, halos apat na milyon sa kanila ay nakabase sa Kalakhang Maynila, pati na rin ang tinatayang 4.3 milyong manggagawa sa Visayas at 4.3 milyon sa Mindanao na natanggal sa trabaho dahil sa mga restriksyon ng kuwarantina.[160]

Libangan at media[baguhin | baguhin ang wikitext]

Naglabas ang DOH ng payo para sa pagkakansela ng mga malalaking okasyong pampubliko at pagtitipon ng masa, tulad ng mga konsiyerto, hanggang sa susunod na abiso upang mabawasan ang panganib ng pagkakalat ng sakit.[161] Nag-udyok ito sa mga lokal at pandaigdigang artista na magkansela o magpaliban ng kanilang mga nakaiskedyul na konsiyerto at fan meet.[162][163][164]

Naghinto ang mga lokal na network ng telebisyon sa pagtanggap ng mga live audience para sa kani-kanilang mga palabas, kabilang ang mga variety show Eat Bulaga! sa GMA Network at saka ang It's Showtime at ASAP sa ABS-CBN.[165] Noong Marso 13, kapwa inanunsyo ng ABS-CBN at GMA na isususpinde nila ang mga produksyon sa kani-kanilang mga teleserye at mga iba pang palabas sa Marso 15, at papalitan ang apektadong programa ng alinman sa rerun ng mga nakaraang serye o mga pinahabang pagbabalita.[166][167]

Nagpatutupad din ang mga kumpanya ng radyong ntofksdy sa panahon sa kuwarantina; alinman sa pagpapaikli ng kanilang oras sa pagbobroadkast at/o pansamantalang pagsususpinde ng karaniwang palabas "sa pabor ng mga espesyal na broadkast".[168]

Pagpapakain at suplay[baguhin | baguhin ang wikitext]

Kasunod ng mga direktiba mula sa pamahalaan ng Pilipinas, isinuspinde ng iilang tanikala ng agarang pagkain at restawran ang kainan sa kani-kanilang lugar (dine-in) at nilimita ang mga operasyon sa kuha-labas at paghatid. Kasunod ng pinagbuting kuwarentenang pampamayanan sa buong Luzon, pansamantalang huminto ang mga serbisyo sa pagbili ng pagkain online tulad ng GrabFood at Foodpanda ngunit kalaunan ay nagpatuloy ng operasyon sa Luzon noong panahon ng kuwarantina.[169]

Nagpamigay ang iilang restawran at kapihan sa buong bansa ng libreng pagkain at inumin sa mga propesyonal sa unahan ng labanan na nakikilahok sa pandemya, lalo na ang mga tagapangalaga ng kalusugan.[170][171]

Bumagal ang produksyon at pamamahagi ng pagkain noong pandemya, lalo na sa Luzon, pangunahin nang dahil sa kakulangan ng ayudang pera at kahirapan sa pagkarating ng transportasyon na dulot ng mga ipinapatupad na hakbang sa kuwarentenang pampamayanan ng iilang mga lokal na pamahalaan. Pinahinto ang paghahatid ng sariwang gulay mula sa lalawigan ng Benguet, na nagtutustos ng higit sa 80 bahagdan ng pangangailangan ng bansa sa gulay-paltok dahil sa pagpapatupad ng "matinding pinagbuting" kuwarentenang pampamayanan sa La Trinidad.[172] Pinayuhan din ng mga opisyal ng lokal na pamahalaan ang mga lokal na magsasaka ng palay na ipagbili ang kanilang mga ani sa kanila, at tiniyak na magtutulong sila sa pamamahagi sa kani-kanilang mga pamayanan sa gitna ng mga paghihigpit ng hangganan.[173]

Noong Marso 27, inanunsyo ng Biyetnam na babawasan nila ang kanilang produksyon at pagluluwas ng bigas dahil sa seguridad ng pagkain sa gitna ng pandemya. Nag-aangkat ang Pilipinas, ang pinamalaking mang-aangkat ng bigas sa mundo, ng 25% ng kanyang bigas mula sa Biyetnam. Tiniyak ng Kalihim sa Agrikultura William Dar na "hindi magkakaroon ng kakapusan ng pangunahing pagkain sa buong tagal ng pinagbuting kuwarentenang pampamayanan at lampas pa" dahil pumapasok na ang ani." Ipinahayag din ni Dar ang plano ng Kagawaran ng Agrikultura na magsimula ng maagang taniman sa Lambak ng Cagayan at Gitnang Luzon, ang dalawang pinamalaking tagagawa ng bigas sa Pilipinas, nauna sa ikatlong sangkapat ng 2020.[174]

Inanunsyo ng mga pabrika ng isdang de-lata sa Lungsod ng Zamboanga na babawasan nila ang produksyon ng isdang de-lata sa Pilipinas ng 50–60% dahil sa mga nahaharap na paghihirap kasunod ng pagpapatupad ng lockdown sa buong lungsod. Nagtutustos ang Lungsod ng Zamboanga ng 85% ng isdang de-lata sa bansa. Iniulat ng Industrial Group of Zamboanga na nahirapan ang karamihan ng kanilang mga trabahador sa pagpasok sa trabaho, sa kabila ng inilaan na libreng shuttle service ng kumpanya, dahil sa laganap na presensya ng mga tsekpoint sa mga barangay. Kinailangan ding magbawas ang mga ganoong pabrika sa lungsod ng produksyon dahil nahirapang pumasok sa lungsod ang mga tagahatid ng sariwang isda mula sa Zamboanga Sibugay at Zamboanga del Norte, dahil kinakailangang sumailalim ang mga bisita sa 14-araw na kuwarantina. Nag-udyok ito sa mga pabrika na pahinain ang mga paghahatid.[175]

Pagtugon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pamahalaan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Paalala pangkalusugan tungkol sa COVID-19 na inilabas ng Kagawaran ng Kalusugan (DOH)

Paghihigpit sa pagbibiyahe[baguhin | baguhin ang wikitext]

Si Ruffy Biazon, isang miyembro ng Kapulungan ng mga Kinatawan mula sa Muntinlupa, ay tumawag sa Pangasiwaan sa Abyasyong Sibil ng Pilipinas (CAAP) noong Enero 22 upang ipasuspinde ang mga paglipad mula sa Wuhan patungo sa Pilipinas. Nagpapatakbo ang Royal Air Charter Service ng mga direktang paglipad mula Wuhan patungo sa Kalibo.[176] Nang panahon iyon, pinagkait ang mga turista mula sa Wuhan ng mga visa ng paglalakbay sa Pilipinas sa ilalim ng programang "visa-pagdating" (VUA).[118] Noong Enero 24, ipinatapon ng pamahalaan ng Pilipinas ang 135 indibidwal mula sa Wuhan na dumating sa bansa mula sa Pandaigdigang Paliparan ng Kalibo.[177] May nanawagan para sa mas malawakang pansamantalang pagbabawal sa mga taong papasok sa bansa mula sa saanman sa Tsina. Sinuportahan ito nina Senador Ralph Recto, Bong Go, Risa Hontiveros, at Francis Pangilinan ngunit ayon sa DOH at Tanggapan ng Pangulo, hindi pa kailangan ang ganoong hakbang.[178]

Noong Enero 31, ipinataw ang pagbabawal sa pagbibiyahe ng lahat ng mga mamamayang Tsino mula sa Hubei at lahat ng mga apektadong lugar sa Tsina. Isinuspinde rin ang programang VUA para sa lahat ng mga turista at negosyante mula sa Tsina.[179] Noong Pebrero 2, ipinakilala ang pagbabawal sa lahat ng mga banyagang naglalakbay na bumisita sa Tsina, Hong Kong, at and Macau sa nakaraang 14 araw;[180] pinayagan pumasok sa bansa ang mga mamamayang Pilipino at mga may hawak ng permanenteng visa ng residente ngunit napasailalim sila sa sapilitang 14-araw kuwarantina. Inutusan ang pamahalaan ng Pilipinas ng pagbabawal sa pagbibiyahe sa Tsina, Hong Kong, at Macau hanggang sa susunod na abiso.[181] Noong Pebrero 10, isinama ang Taiwan sa pagbabawal[182] ngunit inalis ito noong Pebrero 15.[183] Noong Pebrero 14, inanunsyo ng DOH na mayroong nang pagtatasa sa mga panganib upang malaman kung pagbabawalin ang pagbibiyahe sa Singgapura.[184] Inanunsyo ng Kalihim Panlabas ng Pilipinas Teodoro Locsin Jr na hindi niya isusuporta ang anumang pagbabawal sa paglalakbay sa Singgapura.[184] Noong Pebrero 26, pinagbawalan ang pagbibiyahe sa Timog Korea, maliban sa mga permanenteng resident, mga Pilipinong umaalis para mag-aral, at mga Overseas Filipino Worker (OFW) na bumabalik para magtrabaho.[185] Pinagbawalan ng Pangasiwaan sa mga Daungan ng Pilipinas ang paglulunsad ng mga tripultante o pasahero mula sa mga bapor na dumalaw kamakailan sa Tsina at isinuspinde ang mga pribilehiyo sa pagdalaw ng mga kamag-anak ng mga Pilipinong mandaragat at pribilehiyo sa pagsakay ng mga organisasyong di-pampamahalaan na nagbibigay ng suportang emosyonal at espirituwal sa mga mandaragat.[186]

Noong Marso 19, inanunsyo ni Locsin na hindi papapasukin ng pamahalaan ng Pilipinas ang lahat ng mga dayuhang mamamayan, na may bisa "hanggang sa susunod na abiso". Isusupinde ng lahat ng mga embahada at konsulado ng Pilipinas ang pagkakaloob ng mga visa sa lahat ng mga dayuhang mamamayan at ipagpapawalang-bisa ang lahat ng mga umiiral na. Gayunpaman, ipinalinawag ni Locsin na mananatiling may bisa ang lahat ng mga visa na ipinagkaloob na sa mga mga pamilya ng mga mamamayang Pilipino.[187]

Noong Marso 22, ipinag-utos ng Kagawaran ng Transportasyon ang pagbabawal sa pagbibiyahe sa lahat ng mga dayuhang mamamayan, maliban sa mga nagsisibalik na Pilipino sa ibang bansa, dayuhang asawa ng mga mamamayang Pilipino (at ang kanilang mga bata), at mga manggagawa ng mga pandaigdigang organisasyon at organisasyong di-pampamahalaan na akreditado sa bansa.[188]

Mga pambansang hakbang[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pinamumunuan ni Pangulong Rodrigo Duterte ang isang pagpupulong ng Inter-Ahensyang Task Force sa Bagong Nakahahawang Sakit (IATF-EID) sa Palasyo ng Malacañang noong Marso 12.

Kasunod ng kumpirmasyon ng unang lokal na transmisyon noong Marso 7, itinaas ng DOH ang kanilang alerto sa Code Red Sub-Level 1.[189] Inirekumenda ni Kalihim ng Kalusugan Francisco Duque at Senador Bong Go, tagapangulo ng Komite ng Senado sa Kalusugan at Demograpiya, kay Pangulong Rodrigo Duterte na magdeklara ng pampublikong emerhensya ng kalusugan sa bansa ,[190] na magpapahintulot sa mga lokal na pamahalaan na gamitin ang kanilang pondo sa lokal na pangangasiwa ng pagtugon ng sakuna.[191] Naisyu ni Pangulong Duterte ang Proklamasyon Blg. 922 noong Marso 9, na pormal na nagdeklara ng pampublikong emerhensya sa kalusugan.[26]

Inilabas ang Kagawaran ng Kalakalan at Industriya noong Marso 9 ng direktiba na nag-uutos sa mga nagtitingi na payagan lamang ang pagbebenta ng dalawang bote ng bawat uri ng des-impektante sa bawat tao bilang hakbang laban sa pag-iimbak. Kasuwato ng deklarasyon ng pampublikong emerhensya, ipinataw ng kagawaran ang isang 60-araw na pag-freeze ng presyo sa mga pangunahing kalakal.[192]

Noong Marso 16, pinirmahan ng pangulo ang Proklamasyon Blg. 929 na nagdeklara ng estado ng kalamidad sa buong bansa sa loob ng anim na buwan, na nagbibigay-bisa sa mga sumusunod:[193]

  • pagkontrol ng mga presyo ng mga pangunahing pangangailangan at kalakal,
  • pagpapahiram na walang tubo,
  • pamamahagi ng mga pondong pangkalamidad,
  • pahintulot ng pag-angkat at pagtanggap ng donasyon, at
  • baong pampanganib para sa mga pampublikong manggagawang pangkalusugan at tauhan ng gobyerno sa mga larangan ng agham at teknolohiya.[194]

Inanunsyo ng Korporasyon ng Segurong Pangkalusugan ng Pilipinas (PhilHealth) na magbibigay sila ng paunang kabayaran na nagkakahalaga ng ₱30-bilyon ($581-milyon) sa kanilang mga akreditadong pagamutan para matamo ng mga tagapangalaga ng kalusugan ang kinakailangang likidong puhunan upang magtugon nang mabisa sa krisis. Pinahupa rin ng PhilHealth ang iilan sa kanilang mga patakaran sa kanilang mga miyembro; iniurong niya ang 45-araw na saklaw ng patakaran sa pagkaospital habang inpinagpaliban ang mga takdang-panahon ng pagbabayad hanggang sa katapusan ng Abril at panahon ng paghahabol mula 60 araw patungo sa di-bababa sa 120 araw. Gayundin, inanunsyo ng PhilHealth ng mga PUI na nakakuwarantina sa kanilang mga akreditadong pasilidad ay may karapatang tumanggap ng ₱14,000 ($270) na pakete ng kalusugan, habang ang mga nagpositibo sa COVID-19 ay may karapatang tumanggap ng ₱32,000 ($580) na pakete ng benepisyaryo.[195]

Noong Marso 23, pinirmahan ni Pangulong Duterte ang Kautusang Administratibo Blg. 26, na nagkakaloob sa mga opisyal at empleyado ng gobyerno sa unahan ng labanan ng pang-araw-araw na sahod pampeligro na ₱500 ($9.87).[196] Noong Abril 6, pinirmahana ang Kautusang Administratibo Blg. 28, na nagkakaloob ng pagbayad ng espeyal na baon pampeligro bilang karagdagan sa kanilang sahod pampeligro. Ayon sa kautusan, ang lahat ng mga pampublikong manggagawang pangkalusugan na nag-aalaga ng mga pasyente, PUM, at PUI ukol sa COVID-19 ay makatatangagp ng sangkapat ng kanilang basic pay sa pinakasukdulan.[197]

Inanunsyo ng Kagawaran ng Paggawa at Empleyo na magsisimula sila ng programa ng ayudang pera na nagkakahalaga ng ₱2 bilyon ($39 million) para sa manggagawa sa pormal at impormal na sektor sa buong bansa an apektado sa mga kuwarantina na ipinataw ng pamahalaan. Noong pagsapit ng Marso 31, iniulat ng kagawaran na di-kukulangin sa 25,428 manggagawa sa pormal na sektor at 5,220 sa impormal na sektor ay nabigyan ng ayudang pera ng tig-₱5,000 ($98).[198]

Mga lockdown[baguhin | baguhin ang wikitext]

Marso 2020 ay binigyan ng malawakang dagdag ng numero sa mga bawat rehiyon sa bansa dahil sa pag usbong ng mga kaso ang NCR, Albay 2 distrito ay nag proposa ng linggohang lockdown sa rehiyon ng order para maagapan ang sakit dahil sa pag-kalat sa buong bansa, Sarado ang lahat ng kalsadang pang-transportasyon, tindahan, establiyimento, mercado, mall at iba pa, Nag pasya ang pangulong Rodrigo Duterte na mag-lockdown sa Luzon, kasama ang NCR, Si sekretarya Doque ay nag labas ng posibleng pag-lockdown hingil sa birus, sa bawat bayan at lungsod sa mga naitalang kaso, dahil sa closure transmission ay naiulat ngunit hindi sa buong rehiyon.

Kuwarentenang pampamayanan sa Pilipinas.

Estadistika[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ayon sa rehiyon[baguhin ang wikitext]

Mga kumpirmadong kaso ng COVID-19 sa Pilipinas ayon sa naninirahang rehiyon ()
Rehiyon Kaso Namatay Aktibo Gumaling Pinapatunay
# % # % # % # %
Kalakhang Maynila 3785 207 5.5 2374 62.7 203 5.4 1001 26.4
Cordillera 23 1 4.3 13 56.5 8 34.8 1 4.3
Rehiyon ng Ilocos 61 10 16.4 34 55.7 2 3.3 15 24.6
Lambak ng Cagayan 35 1 2.9 17 48.6 11 31.4 6 17.1
Gitnang Luzon 285 25 8.8 185 64.9 13 4.6 62 21.8
Calabarzon 818 62 7.6 498 60.9 39 4.8 219 26.8
Mimaropa 15 2 13.3 6 40 6 40 1 6.67
Kabikulan 28 1 3.6 17 60.7 1 3.6 9 32.1
Kanlurang Kabisayaan 47 7 14.9 14 29.8 0 0.0 26 25.5
Gitnang Kabisayaan 98 9 9.2 11 13.3 19 19.4 59 60.2
Silangang Kabisayaan 7 0 0.0 4 57.1 1 14.3 2 28.6
Tangway ng Zamboanga 12 0 0.0 10 83.3 1 8.3 1 8.3
Hilagang Mindanao 12 3 25 5 41.7 3 25 1 8.3
Rehiyon ng Davao 97 16 16.5 38 39.2 39 40.2 5 6.2
Soccsksargen 17 1 5.9 8 47.1 3 17.6 5 29.4
Caraga 1 0 0.0 1 100 0 0.0 0 0.0
Bangsamoro 9 3 33.3 5 55.6 1 11.1 0 0.0
Pilipinas 5453 349 6.4 3253 59.7 353 6.5 1498 27.5
Paalala: Mga datos noong pagsapit ng Abril 15, 2020; 4:00 PM (PST)
Sanggunian: COVID-19 Case Tracker ng Kagawaran ng Kalusugan

Ayon sa kasarian at edad[baguhin ang wikitext]

Sa talahanayan sa ibaba, ang karaniwang letalidad ng COVID-19 sa Pilipnas ay ipinapalagay bilang 6% sa kasalukuyan, na nagpapahiwatig ng 6 patay at 94 potensyal na makaligtas sa bawat 100 kaso. Kung ikukumpara ang tatlong kilalang-kilala na sakit-coronavirus, mas mataas ang antas ng namamatay na kaso ng siklab ng SARS ng 2002 (11%),[199] habang labis na mas mataas ang antas ng siklab ng MERS ng 2012 (36%).[200]

Rango ng kaso sa bawat probinsya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Lalawigan Bilang ng kaso
1. Kalakhang Maynila 164,711
2. Negros Occidental 12,089
3. Cavite 10,350+
4. Laguna 11,995
5. Cebu 5,375

Talababa[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Ang paghahati ng kumpirmadong kaso ay ayon sa COVID-19 Case Tracker ng Kagawaran ng Kalusugan (DOH). Paalala lamang na maaaring hindi nagpapakita ng mapa ang lahat ng mga apektadong lokalidad. Hindi malinaw at maaaring maiba ang pamamaraan kung paano naitatala ang mga pasenteng may kumpirmadong impeksyon ng COVID-19 sa isang partiuklar na lokalidad sa pansubaybay. Itinatala rin ng sanggunian na pinapatunay pa rin ang 25% ng datos sa lalawigang antas.

    Sinusubaybayan lang ng DOH ang mga kaso sa bawat lalawigan, kasamang lokalidad ng Kalakhang Maynila, at Lungsod ng Cotabato.
    • Isinasama ang mga kaso ng Lungsod ng Zamboanga sa Zamboanga del Sur para sa mga estadistikang layunin.
    • Isinasama ang mga kaso ng mga iba pang nagsasariling lungsod sas kanilang mga heograpikal na kaugnay na lalawigan. Hal. Puerto Princesa sa Palawan.
    • Itinuturing pa rin ang mga kaso ng Lungsod ng Cotabato bilang mga kaso sa ilalim ng rehiyong Soccsksargen sa kabila ng pagiging bahagi ng Bangsamoro dahil hindi pa rin itinihaya nang pormal ang lungsod sa pamahalaang panrehiyon ng Bangsamoro. Para sa layunin ng mapa, itinuturing ang mga kaso niya bilang bahagi ng Maguindanao.

    Tingnan ang seksyon ng Apektadong rehiyon sa ibaba para sa mas makabuluhang talaan ng mga apektadong lokalidad.

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 "COVID-19 Tracker". ncovtracker.doh.gov.ph. Department of Health. June 22, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Pebrero 10, 2020. Nakuha noong June 22, 2020. Naka-arkibo April 6, 2020[Date mismatch], sa Wayback Machine.
  2. 2.0 2.1 Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang situationer); $2
  3. Ramzy, Austin; May, Tiffany (Pebrero 2, 2020). "Philippines Reports First Coronavirus Death Outside China". The New York Times. Nakuha noong Marso 29, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  4. "Coronavirus: What we know about first death outside China". Rappler. Agence France-Presse. Pebrero 2, 2020. Nakuha noong Marso 29, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  5. "Coronavirus: What we know about first death outside China". ABS-CBN News. Agence France-Presse. Pebrero 2, 2020. Nakuha noong Marso 29, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  6. "San Juan prayer hall frequented by coronavirus patient temporarily closed". cnnphilippines.com. CNN Philippines. Marso 6, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Septiyembre 27, 2020. Nakuha noong Marso 30, 2020. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (tulong)
  7. "Greenhills Mall implements 'precautionary measures' vs coronavirus". ABS-CBN News. Marso 6, 2020. Nakuha noong Marso 30, 2020.
  8. "Philippines confirms 34 new COVID-19 cases, total now 98". ABS-CBN News (sa Ingles). Marso 14, 2020. Nakuha noong Marso 14, 2020.
  9. 9.0 9.1 "COVID-19". ENDCOV PH. University of the Philippines 2020. June 22, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 9, 2020. Nakuha noong June 22, 2020. Naka-arkibo April 9, 2020[Date mismatch], sa Wayback Machine.
  10. "DOH confirms 1,046 new COVID-19 cases bringing total to 16,634". CNN Philippines. May 29, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Mayo 30, 2020. Nakuha noong May 30, 2020.
  11. "COVID-19 reaches Mountain Province". CNN Philippines. June 16, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Hunyo 17, 2020. Nakuha noong June 17, 2020.
  12. Alipio M (April 2020). "Do Socio-Economic Indicators Associate with COVID-2019 Cases? Findings from a Philippine Study". SSRN. doi:10.2139/ssrn.3573353.
  13. 13.0 13.1 Crisostomo, Sheila (January 22, 2020). "DOH probing Philippines' 1st suspected case of coronavirus". The Philippine Star. Nakuha noong April 15, 2020.
  14. 14.0 14.1 14.2 14.3 "Why nCoV fatality's infection was confirmed later than Philippines' first case". GMA News. February 3, 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong February 3, 2020. Nakuha noong February 3, 2020. "Since we (RITM) already had the capability for testing Thursday last week, we decided to test the sample of the other PUIs sent to us," RITM director Dr. Celia Carlos said in a separate press briefing in Malacañang.
  15. 15.0 15.1 15.2 Panganiban-Perez, Tina (January 31, 2020). "RITM now running nCoV tests – DOH spox". GMA News. Inarkibo mula sa orihinal noong February 2, 2020. Nakuha noong February 2, 2020.
  16. Arcilla, Jan (January 26, 2020). "DoH tracks suspected new cases of 2019-nCoV". Manila Times. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Septiyembre 27, 2020. Nakuha noong April 15, 2020. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (tulong)
  17. "Philippines confirms first case of new coronavirus". ABS-CBN News. January 30, 2020. Nakuha noong January 30, 2020.
  18. Magsino, Dona (January 31, 2020). "Companion of first nCoV patient in Philippines also at San Lazaro —DOH". GMA News. Inarkibo mula sa orihinal noong January 31, 2020. Nakuha noong January 31, 2020.
  19. 19.0 19.1 "DOH recommends declaration of public health emergency after COVID-19 local transmission". GMA News Online. March 7, 2020. Nakuha noong March 7, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  20. "First coronavirus death outside China reported in Philippines". NBC News. February 2, 2020. Nakuha noong Pebrero 26, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  21. "DOH confirms 3rd 2019-nCoV ARD Case iN PH". Department of Health (Philippines). February 5, 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong February 5, 2020. Nakuha noong February 5, 2020.
  22. 22.0 22.1 Punzalan, Jamaine (March 6, 2020). "Philippines' new coronavirus cases now at 5, including potential local transmission". ABS-CBN News. Nakuha noong March 7, 2020.
  23. "CODE RED: Philippines' coronavirus cases rise to 6, DOH confirms local transmission". ABS-CBN News. March 7, 2020. Nakuha noong March 7, 2020.
  24. DOH : Deloitte PH employee is 4th coronavirus case; 5th case is from Cainta | Inquirer News
  25. Ornedo, Julia Mari (March 30, 2020). "Philippines' COVID-19 death toll rises to 78; cases soar to 1,546". gmanetwork.com. GMA News. Nakuha noong March 31, 2020.
  26. 26.0 26.1 Parrocha, Azer (March 9, 2020). "State of public health emergency declared in PH". Philippine News Agency. Nakuha noong March 9, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  27. "Code Red Sub-Level 2: Duterte announces 'community quarantine' vs. COVID-19". GMA News Online. March 12, 2020. Nakuha noong March 12, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  28. "Duterte declares lockdown of Metro Manila for 30 days due to COVID-19". CNN Philippines. March 12, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 20, 2020. Nakuha noong March 12, 2020.
  29. https://www.gmanetwork.com/news/news/nation/729875/duterte-orders-lockdown-of-entire-luzon-due-to-covid-19-threat/story/
  30. "Archive copy". Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2020-03-18. Nakuha noong 2020-03-19.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  31. Modesto, Catherine (March 20, 2020). "How COVID-19 testing is conducted in PH". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 20, 2020. Nakuha noong March 20, 2020.
  32. Tomacruz, Sofia (March 25, 2020). "Duterte signs law granting himself special powers to address coronavirus outbreak". Rappler. Nakuha noong March 25, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  33. Aguilar, Krissy (March 25, 2020). "Duterte signs law on special powers vs COVID-19". Inquirer. Nakuha noong March 25, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  34. "Duterte approves Luzon-wide community quarantine until April 30". philstar.com. The Philippine Star. April 7, 2020. Nakuha noong April 7, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  35. 35.0 35.1 "Filipinos start to 'flatten curve' but expert warns vs. 'resurgence' of COVID-19 cases if they let their guard down". CNN Philippines. April 17, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 18, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  36. "Recent data suggests the Philippines is doing better in flattening the curve". ANCX. April 19, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  37. Chavez, Chito (April 24, 2020). "LGUs need go signal from IATF to impose lockdowns". Manila Bulletin. Nakuha noong May 3, 2020.[patay na link]
  38. "Philippines extends lockdown of Manila, high-risk areas until May 15". Kyodo News. April 24, 2020.
  39. Lopez, Virgil (April 28, 2020). "Philippines revises list of areas under ECQ from May 1 to 15".
  40. "Duterte extends enhanced community quarantine in NCR, 7 other 'high-risk' areas". GMA News Online (sa Ingles). April 24, 2020. Nakuha noong April 24, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  41. Lopez, Virgil (April 24, 2020). "Areas under enhanced community quarantine, general community quarantine".
  42. Gita-Carlos, Ruth Abbey (May 1, 2020). "Duterte issues EO on ECQ, GCQ implementation". Philippine News Agency. Nakuha noong May 3, 2020.
  43. "'Science, economics' to determine possible modification of COVID-19 lockdown – Roque". CNN Philippines. May 4, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Mayo 11, 2020. Nakuha noong May 13, 2020.
  44. Aurelio, Julie (May 13, 2020). "Eased lockdown till May 31 in Metro Manila, Cebu City, Laguna". Inquirer. Nakuha noong May 13, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  45. Ranada, Pia (May 12, 2020). "Metro Manila, Cebu City, Laguna under 'modified' ECQ until May 31". Rappler. Nakuha noong May 13, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  46. Esguerra, Darryl John (May 13, 2020). "BREAKING: Govt recalls lifting of coronavirus lockdown in low-risk areas". Inquirer. Nakuha noong May 13, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  47. Parrocha, Azer (May 14, 2020). "GCQ, not MGCQ, to be implemented in low-risk Covid-19 area". Philippine News Agency. Nakuha noong May 15, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  48. Gita-Carlos, Ruth Abbey (May 15, 2020). "IATF-EID reviews appeals to include provinces under MECQ". Philippine News Agency. Nakuha noong May 15, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  49. Hallare, Katrina (May 16, 2020). "Cebu City, Mandaue City under ECQ; more Luzon provinces now MECQ until May 31". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong May 16, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  50. "Coronavirus strain in PH likely to have originated from India, expert says". ABS-CBN. May 21, 2020. Nakuha noong May 21, 2020.
  51. Lalu, Gabriel Pabico (March 16, 2020). "Senator Zubiri tests positive for COVID-19". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong March 16, 2020.
  52. Cabico, Gaea Katreena (March 25, 2020). "Pimentel becomes second senator to test positive for COVID-19". The Philippine Star. Nakuha noong March 25, 2020.
  53. Ramos, Christia Marie (March 26, 2020). "BREAKING: Senator Angara positive for COVID-19". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong March 26, 2020.
  54. "Sen. Sonny Angara, dagdag sa listahan ng mga gumaling sa COVID-19". GMA News Online. April 6, 2020. Nakuha noong May 4, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  55. "COVID-19 survivor na si Sen. Angara, nag-donate ng plasma". GMA News Online. April 13, 2020. Nakuha noong May 4, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  56. "Sonny Angara tests positive again for COVID-19". GMA News Online. May 2, 2020. Nakuha noong May 4, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  57. Casilao, Joahna Lei (March 31, 2020). "Bongbong Marcos positive for COVID-19". GMA News. Nakuha noong March 31, 2020.
  58. Relativo, James (March 31, 2020). "Kumpirmado: Bongbong Marcos positibo sa COVID-19". The Philippine Star (sa Filipino). Nakuha noong March 31, 2020.
  59. 59.0 59.1 Tupas, Emmanuel; Felipe, Cecille Suerte; Flores, Helen; Villanueva, Rhodina; Santos, Rudy (March 31, 2020). "Año, Bongbong, Virata test positive". The Philippine Star. Nakuha noong April 1, 2020.
  60. Talabong, Rambo (March 31, 2020). "DILG Secretary Eduardo Año tests positive for coronavirus". Rappler. Nakuha noong March 31, 2020.
  61. "DepEd chief Briones tests positive for COVID-19". GMA News. April 9, 2020. Nakuha noong April 9, 2020.
  62. Sadongdong, Martin (March 27, 2020). "AFP Chief of Staff tests positive for COVID-19". Manila Bulletin. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 27, 2020. Nakuha noong March 27, 2020.
  63. Sadongdong, Martin (April 13, 2020). "Año now tests negative for COVID-19". Inquirer.net. Nakuha noong April 19, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  64. Montemayor, Ma. Teresa (April 13, 2020). "Briones now Covid-19 negative; needs another week of isolation". Philippine News Agency. Philippine Canadian Inquirer. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 17, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  65. Nepomuceno, Priam (April 5, 2020). "AFP chief Santos recovers from coronavirus". Philippine News Agency. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 8, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  66. Dumaual, Mario (April 15, 2020). "Former finance chief Cesar Virata discharged after stroke, COVID-19 treatment". ABS-CBN News. Nakuha noong May 1, 2020.
  67. Cinco, Maricar (March 25, 2020). "Rizal Governor Ynares tests positive for COVID-19". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong March 25, 2020.
  68. "Christopher De Leon confirms he has COVID-19". GMA News Online. March 17, 2020. Nakuha noong March 17, 2020.
  69. 69.0 69.1 "Late actor Menggie Cobarrubias had coronavirus, test results show". Rappler. April 1, 2020. Nakuha noong May 4, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  70. Malig, Kaela (March 28, 2020). "Iza Calzado confirmed positive for COVID-19". GMA News Online. Nakuha noong March 28, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  71. "Sylvia Sanchez, husband test positive for COVID-19". ABS-CBN News. March 31, 2020. Nakuha noong March 31, 2020.
  72. "Sylvia Sanchez, Christopher de Leon now negative for COVID-19". Panay News. April 15, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  73. "Iza Calzado recovers from COVID-19, thanks supporters for prayers". CNN Philippines. April 7, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Hunyo 5, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  74. "Fashion designer Ito Curata, 60". Business World Online. March 30, 2020. Nakuha noong May 6, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  75. Severino, Howie (April 7, 2020). "I am Patient 2828". GMA News. Nakuha noong April 7, 2020.
  76. Esguerra, Christian (March 21, 2020). "Leading PH expert on China succumbs to suspected COVID-19". ABS-CBN News. Nakuha noong March 21, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  77. Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang aacom20200402); $2
  78. "29-day-old baby is Philippines' youngest COVID-19 fatality". Philippine Star. April 14, 2020. Nakuha noong April 15, 2020.
  79. "Over 700 healthcare workers, including 339 doctors, have contracted COVID-19, DOH says". CNN Philippines (sa Ingles). April 17, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 21, 2020. Nakuha noong April 17, 2020.
  80. Gozalo, Mikko; Gozalo, Cecile Maris; Gozalo, Martin. "COVID-19 Tracker Philippines". COVID-19 Stats PH. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Mayo 15, 2020. Nakuha noong May 7, 2020. Naka-arkibo May 15, 2020[Date mismatch], sa Wayback Machine.
  81. Ornedo, Julia Marie (April 12, 2020). "95-year-old Mandaluyong local recovers from COVID-19". GMA News Online. Nakuha noong May 5, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  82. Yap, Tara (April 9, 2020). "W. Visayas' oldest COVID-19 case dies". Manila Bulletin. Nakuha noong May 12, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)[patay na link]
  83. Jazul, Noreen (April 30, 2020). "16-day-old baby recovers from COVID-19". Manila Bulletin. Nakuha noong May 5, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)[patay na link]
  84. "29-day-old baby is Philippines' youngest COVID-19 fatality". Philippine Star. April 14, 2020. Nakuha noong April 15, 2020.
  85. 85.0 85.1 San Juan, Ratziel (April 11, 2020). "Asymptomatic cases excluded in DOH's new COVID-19 classifications". The Philippine Star. Nakuha noong April 11, 2020.
  86. "DOH issues new classification for patients checked for Covid-19". Sun Star. April 11, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 11, 2020. Nakuha noong April 11, 2020.
  87. 87.0 87.1 87.2 "Number of COVID-19 Cases Among Filipinos Abroad". Department of Foreign Affairs. Facebook. Abril 17, 2020. Nakuha noong April 17, 2020.
  88. Mabasa, Roy (February 10, 2020). "DFA confirms 1st case of Filipino positive for nCoV". Manila Bulletin. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Pebrero 15, 2020. Nakuha noong February 15, 2020.
  89. 89.0 89.1 "2 Filipinos test positive for COVID-19 in Brunei, India". CNN Philippines. March 22, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 23, 2020. Nakuha noong March 23, 2020.
  90. "120 overseas Filipinos infected with COVID-19 – DOH".
  91. "Another OFW in Hong Kong tests positive for coronavirus: DFA official". ABS-CBN News (sa Ingles). March 4, 2020. Nakuha noong March 10, 2020.
  92. 92.0 92.1 Cabrera, Ferdinandh (March 23, 2020). "19 Filipino tablighs positive for COVID-19 quarantined in Malaysia". MindaNews. Nakuha noong March 23, 2020.
  93. "Filipino domestic helper tests positive for COVID-19 in Kuwait". Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2020-03-21. Nakuha noong 2020-04-17.
  94. "DFA: 2 Filipinos positive for COVID-19 in Lebanon » Manila Bulletin News". News.mb.com.ph. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 4, 2020. Nakuha noong March 12, 2020.
  95. Tan, Trisha (February 23, 2020). "DFA confirms first case of Filipino positive of COVID-19 in Singapore". The Filipino Times. Nakuha noong February 27, 2020.
  96. Santos, Eimor (February 8, 2020). "Filipino in UAE tests positive for novel coronavirus". cnnphilippines.com. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Pebrero 9, 2020. Nakuha noong March 12, 2020.
  97. Barakat, Mahmoud (April 2, 2020). "Philippines' ambassador to Lebanon dies of coronavirus". Anadolu Agency. Nakuha noong April 2, 2020.
  98. 98.0 98.1 Tomacruz, Sofia (March 23, 2020). "PH Council for Foreign Relations president Alan Ortiz dies of coronavirus" (sa Ingles). Rappler. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 23, 2020. Nakuha noong March 24, 2020.
  99. Cabico, Gaea Katreena (March 18, 2020). "Filipino tests positive for COVID-19 in Greece". The Philippine Star. Nakuha noong March 18, 2020.
  100. "Pinay mula sa Italy na nagpositibo ng Covid-19, naka-quarantine sa isang hospital sa Switzerland" [Filipina from Italy positive for Covid-19, quarantined at a hospital in Switzerland]. Bombo Radyo Philippines (sa Filipino). March 10, 2020. Nakuha noong March 10, 2020.
  101. "Six Filipinos on quarantined cruise ship in US test positive for COVID-19". CNN Philippines. March 11, 2020. Nakuha noong March 12, 2020.
  102. "Diplomat from Philippines first known coronavirus case at UN in New York". Reuters. March 13, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Enero 23, 2021. Nakuha noong March 13, 2020 – sa pamamagitan ng CNA.
  103. Malasig, Jeline (March 6, 2020). "More questions raised as foreigners with travel history to Philippines test positive for COVID-19". InterAksyon. Nakuha noong April 15, 2020.
  104. "DOH REPORTS 1 COVID DEATH AND 3 NEW CASES | Department of Health website". Doh.gov.ph. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 27, 2020. Nakuha noong March 30, 2020.
  105. "Two people who visited PH tested positive for COVID-19 in Australia". Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2020-07-29. Nakuha noong 2020-04-17.
  106. 106.0 106.1 Resurreccion, Lyn (February 20, 2020). "PHL 'functional food' vs COVID-19 available soon". BusinessMirror. Nakuha noong February 22, 2020.
  107. Nazario, Dhel (April 2, 2020). "DOST open to COVID-19 vaccine development collaboration with other countries". Manila Bulletin. Nakuha noong April 2, 2020.[patay na link]
  108. Newman, Minerva (March 12, 2020). "Russia offers PH cure for COVID-19". Manila Bulletin. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 4, 2020. Nakuha noong March 12, 2020.
  109. "DOH warns against using antimalarial drug chloroquine vs. COVID-19". GMA News Online. March 22, 2020. Nakuha noong March 27, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  110. Imperial, Athena (March 24, 2020). "Gamot sa High-blood, Malaria, at HIV, Tinitingnan kung mabisa kontra-COVID; DOH, May babala sa paggamit ng mga ito (1:33:12-1:36:24)". GMA News (YouTube Channel). Nakuha noong March 27, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  111. Aguilar, Krissy (April 9, 2020). "Duterte asks recovered COVID-19 patients to donate bloo". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong April 9, 2020.
  112. Galvez, Daphne (April 2, 2020). "PH to join WHO's 'solidarity trial' for COVID-19 cure". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong April 2, 2020.
  113. "Duque warns hospitals against refusing patients linked to COVID-19". GMA Network. March 9, 2020. Nakuha noong March 10, 2020.
  114. "DOH revises hospital admission rules for COVID-19 patients". CNN Philippines. March 16, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 23, 2020. Nakuha noong March 23, 2020.
  115. Ferreras, Vince (April 17, 2020). "Philippines now has 17 COVID-19 testing centers". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 21, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  116. Romero, Sheila Crisostomo,Alexis. "DOH probes 8 cases of suspected nCoV". The Philippine Star. Inarkibo mula sa orihinal noong January 27, 2020. Nakuha noong February 8, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  117. 117.0 117.1 "PH acquires confirmatory test kits for novel coronavirus". CNN. January 29, 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong January 29, 2020. Nakuha noong January 29, 2020.
  118. 118.0 118.1 Ramirez, Robertzon (January 26, 2020). "Philippines now denying visas to Wuhan tourists". The Philippine Star. Inarkibo mula sa orihinal noong January 26, 2020. Nakuha noong February 8, 2020.
  119. Rita, Joviland (March 31, 2020). "DOH releases list of hospitals eyed as future laboratories for COVID-19 testing". GMA News Online. Nakuha noong April 5, 2020.
  120. Sabalza, Gerico (March 24, 2020). "DOH eyes Covid-19 testing lab in Eastern Visayas". Philippine News Agency. Nakuha noong March 24, 2020.
  121. Servallos, Neil Jayson (March 24, 2020). "DOH defers COVID testing in Marikina". The Philippine Star. Nakuha noong March 24, 2020.
  122. 122.0 122.1 Hicap, Jonathan (March 24, 2020). "Muntinlupa wants to establish own COVID-19 testing center". Manila Bulletin. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 24, 2020. Nakuha noong March 24, 2020.
  123. "Duque impressed by Marikina COVID-19 testing facility: 'One of the best I've seen'". GMA News Online. April 17, 2020. Nakuha noong April 18, 2020.
  124. Magtulis, Prinz (March 9, 2020). "With only 250 people tested a day, Philippine health sector appears ill-prepared for COVID-19". The Philippine Star. Nakuha noong March 13, 2020.
  125. "DOH sends 100,000 test kits to RITM, testing centers nationwide". CNN Philippines. March 23, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 3, 2020. Nakuha noong March 23, 2020.
  126. "COVID-19 test results from RITM out in 5 to 7 days, but not for long, DOH says". CNN Philippines. March 27, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 27, 2020. Nakuha noong March 27, 2020.
  127. Peralta, Janine (April 4, 2020). "'Mass testing' for suspected COVID-19 cases, high-risk patients only". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 7, 2020. Nakuha noong April 5, 2020.
  128. Cerrudo, Aileen (April 9, 2020). "Valenzuela City to begin mass testing for COVID-19 on April 11". UNTV. Nakuha noong April 10, 2020.
  129. Crisostomo, Shiela (April 14, 2020). "COVID mass testing begins in Metro Manila today". PhilStar Global. Nakuha noong April 14, 2020.
  130. Ramos, Mariejo S.; Valenzuela, Nikka G. (April 12, 2020). "Mass testing in Metro Manila under way". Inquirer.net. Nakuha noong April 12, 2020.
  131. Hicap, Jonathan (April 14, 2020). "Muntinlupa starts COVID-19 mass testing of PUIs". Manila Bulletin. Nakuha noong April 19, 2020.[patay na link]
  132. "Cavite opens COVID-19 testing center, starts mass testing". CNN Philippines. April 14, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 18, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  133. "Parañaque to begin COVID-19 mass testing Monday: mayor". ABS-CBN News. April 19, 2020. Nakuha noong April 20, 2020.
  134. "Cainta, Rizal begins mass testing for COVID-19". GMA News Online. April 20, 2020. Nakuha noong April 20, 2020.
  135. "24 Oras: Mass testing, magsisimula na sa Mandaluyong..." GMA News. April 21, 2020. Nakuha noong April 21, 2020.
  136. "Taguig City sets up barangay-based, drive-thru COVID-19 testing". Inquirer.net. April 21, 2020. Nakuha noong April 22, 2020.
  137. Ong, Ghio (April 17, 2020). "Makati eyes free COVID-19 mass testing". PhilStar Global. Nakuha noong April 19, 2020.
  138. "Antipolo to start mass testing for COVID-19 this weekend". CNN Philippines. April 15, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  139. Ozaeta, Arnell (April 18, 2020). "COVID-19 mass testing to start in Lipa City". PhilStar Global. Nakuha noong April 20, 2020.
  140. "Caloocan partners with PH Red Cross for COVID-19 mass testing". Big News Network.com. April 15, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  141. Cator, Currie (April 12, 2020). "Pasig City, Cavite to conduct mass testing". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 15, 2020. Nakuha noong April 19, 2020.
  142. Macasero, Ryan (April 15, 2020). "Coronavirus in Cebu City: 21 more test positive in sitio under total lockdown". Rappler. Nakuha noong April 19, 2020.
  143. "UP develops test kit for novel coronavirus". CNN Philippines. February 5, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Pebrero 23, 2020. Nakuha noong February 5, 2020.
  144. Resurreccion, Lyn (March 11, 2020). "DOST-funded COVID test kit project clears FDA". BusinessMirror. Nakuha noong March 11, 2020.
  145. "UP-developed COVID-19 testing kit is 6 times cheaper than foreign counterparts". GMA News. March 10, 2020. Nakuha noong March 11, 2020.
  146. "List of Approved COVID-19 Test Kits for Commercial Use". Food and Drug Administration. March 25, 2020. Nakuha noong March 20, 2020.
  147. 147.0 147.1 "DOH may again revise COVID-19 testing protocols". CNN Philippines. March 24, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 25, 2020. Nakuha noong March 25, 2020.
  148. Calleja, Joseph Peter. "Covid-19 testing for VIPs sparks outrage in Philippines". UCA News. Nakuha noong March 23, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  149. Sabillo, Kristine (March 23, 2020). "DOH denies expedited COVID-19 testing for VIPs, only extends 'courtesy' to some officials". ABS-CBN News. Nakuha noong April 6, 2020.
  150. Tan, Lara (March 23, 2020). "Health Dept. gives COVID-19 testing 'courtesy' to officials involved in nat'l security, public health". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 28, 2020. Nakuha noong April 6, 2020.
  151. Dumlao-Abadilla, Doris (March 9, 2020). "PH stocks see worst bloodbath in 12 years". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong March 11, 2020.
  152. Lopez, Melissa (March 12, 2020). "Local stocks plunge below 6,000 mark as COVID-19 now called a pandemic". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 3, 2020. Nakuha noong March 12, 2020.
  153. Noble, Luz Wendy (March 13, 2020). "Economic growth may fall below 5% this year". BusinessWorld. Nakuha noong March 14, 2020.
  154. "BIR moves tax filing deadline to May 15 due to COVID-19". ABS-CBN News. March 19, 2020. Nakuha noong March 19, 2020.
  155. Noble, Luz Wendy; Laforga, Beatrice (March 30, 2020). "PHL may go into recession — Diokno". BusinessWorld. Nakuha noong March 30, 2020.
  156. "Labor group warns 7,000 workers may lose jobs due to coronavirus pandemic". CNN Philippines. March 1, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 9, 2022. Nakuha noong March 2, 2020.
  157. Camus, Miguel (March 2, 2020). "COVID-19 crisis puts AirAsia IPO plan on hold". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong March 2, 2020.
  158. "Cebu Pacific managers take pay cut to avoid COVID 19 layoffs". ABS-CBN News. March 9, 2020. Nakuha noong March 9, 2020.
  159. Lopez, Melissa (March 16, 2020). "Cebu Pacific lays off over 150 cabin crew amid COVID-19 travel restrictions". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 3, 2020. Nakuha noong March 29, 2020.
  160. Valencia, Czeriza (April 5, 2020). "Luzon-wide ECQ displaced 15 million workers, Ateneo study shows". The Philippine Star. Nakuha noong April 6, 2020.
  161. "Health Department warns Filipinos not to attend concerts, other public events to avoid coronavirus infection". Coconuts Manila. February 10, 2020. Nakuha noong March 8, 2020.
  162. Ruiz, Marah; et al. (March 27, 2020). "UPDATED: Cancelled and Postponed Concerts, Shows and Meet and Greets Due to the COVID-19 Scare". GMA News Online. Nakuha noong March 27, 2020.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  163. "LIST: PH events canceled due to novel coronavirus threat". CNN Philippines. February 6, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 3, 2020. Nakuha noong March 27, 2020.
  164. Rosales, Clara (March 5, 2020). "Heads Up: These 2020 Concerts in Manila Have Been Canceled". Spot.ph. Nakuha noong March 8, 2020.
  165. "No studio audience for 'It's Showtime,' 'ASAP,' to prevent coronavirus spread". Rappler. March 10, 2020. Nakuha noong March 10, 2020.
  166. Anarcon, James Patrick (March 14, 2020). "ABS-CBN announces temporary lineup of primetime programs as teleseryes go on taping break". Philippine Entertainment Portal. Nakuha noong March 14, 2020.
  167. Anarcon, James Patrick (March 14, 2020). "GMA-7 suspends production of teleseryes, entertainment shows to combat spread of COVID-19". Philippine Entertainment Portal. Nakuha noong March 14, 2020.
  168. "DZMM temporarily halts operations as personnel go on quarantine". CNN Philippines. April 2, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 4, 2020. Nakuha noong April 3, 2020.
  169. "Where to Order Food for Take Out and Delivery Amidst Enhanced Community Quarantine". Philippine Primer. March 19, 2020. Nakuha noong March 26, 2020.
  170. "These businesses are giving free stuff to health workers amid the COVID-19 threat". GMA News Online. March 14, 2020. Nakuha noong April 1, 2020.
  171. "Shops offer free coffee, food to healthcare workers amid coronavirus". Rappler. March 14, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 4, 2020. Nakuha noong April 1, 2020.
  172. Visaya, Villamor Jr.; Sotelo, Yolanda; Quitasol, Kimberlie; Lapniten, Karlston; Ramos, Marlon; Yap, DJ (March 30, 2020). "Food shortage looms amid quarantine". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong April 4, 2020.
  173. Louis, Jillian (April 1, 2020). "Virus sparks food shortage in the Philippines". The ASEAN Post. Nakuha noong April 4, 2020.
  174. Simeon, Louise Maureen (March 27, 2020). "Philippines rice inventory in peril as Vietnam reduces exports". The Philippine Star. Nakuha noong April 4, 2020.
  175. Alipala, Julie (March 30, 2020). "Fish canneries cut output by 50-60%". Philippine Daily Inquirer. Nakuha noong April 4, 2020.
  176. "DOH: It's possible Chinese boy in PH not infected with novel coronavirus". CNN. January 22, 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong January 22, 2020. Nakuha noong January 22, 2020.
  177. Malasig, Jeline (January 24, 2020). "Philippine government's order to deport travelers from Wuhan: Was it too late?". InterAksyon. Inarkibo mula sa orihinal noong January 27, 2020. Nakuha noong January 27, 2020.
  178. Luna, Franco (January 30, 2020). "Senators want 'Great Wall' vs Chinese visitors amid first Philippine novel coronavirus case". The Philippine Star. Inarkibo mula sa orihinal noong January 30, 2020. Nakuha noong January 30, 2020.
  179. "Duterte bans travelers from Wuhan, Hubei as coronavirus spreads". Rappler. January 31, 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong January 31, 2020. Nakuha noong January 31, 2020.
  180. Jalea, Glee (February 2, 2020). "ban on mainland China, Hong Kong, Macau". CNN. Inarkibo mula sa orihinal noong February 3, 2020. Nakuha noong February 4, 2020.
  181. "PH imposes travel ban on China as new coronavirus infections rise globally". ABS-CBN News. Inarkibo mula sa orihinal noong February 5, 2020. Nakuha noong February 8, 2020.
  182. Felongco, Gilbert (February 12, 2020). "Covid-19 countermeasures trigger row between Manila and Taiwan". Gulf News. Nakuha noong February 12, 2020.
  183. "Taiwan lauds lifting of Philippines' coronavirus-related ban: Diplomacy works". CNN. February 15, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Pebrero 15, 2020. Nakuha noong February 15, 2020.
  184. 184.0 184.1 Power, John (February 14, 2020). "Coronavirus: will Singapore be next on Philippines' travel ban list?". scmp.com. South China Morning Post. Nakuha noong March 9, 2020.
  185. "Philippines suspends travel to South Korea due to COVID-19". GMA News. February 26, 2020. Nakuha noong February 26, 2020.
  186. De Leon, Susan (February 6, 2020). "PPA bans disembarkation of vessel crews from nCoV-hit China". Philippine Information Agency. Nakuha noong February 10, 2020.
  187. "Philippines suspends visa issuance as worldwide COVID-19 cases soar – Locsin". CNN Philippines. March 19, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 20, 2020. Nakuha noong March 20, 2020.
  188. Cordero, Ted (March 20, 2019). "Foreigners banned from entering Philippines starting March 22 – DOTr". GMA News.
  189. Santos, Eimor (March 7, 2020). "'Code Red': Philippines confirms 2 cases of local coronavirus transmission". cnnphilippines.com. CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 8, 2020. Nakuha noong March 9, 2020.
  190. Cordero, Ted (March 7, 2020). "DOH recommends declaration of public health emergency after COVID-19 local transmission". GMA News Online. Nakuha noong March 7, 2020.
  191. "Bong Go to recommend to Duterte declaration of state of public health emergency". Philippine Daily Inquirer. March 7, 2020. Nakuha noong March 7, 2020.
  192. Santos, Eimor (March 12, 2020). "DTI order: Sell only two bottles of alcohol, disinfectants per person". CNN Philippines. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Abril 3, 2020. Nakuha noong March 12, 2020.
  193. "Proclamation No. 929 s. 2020 Declaring a State of Calamity Throughout the Philippines due to Corona Virus Disease 2019". Official Gazette GOV.PH. March 17, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 31, 2020. Nakuha noong March 17, 2020.
  194. "Dagling Paliwanag: Ano ang State of Calamity?". Official Gazette GOV.PH. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 31, 2020. Nakuha noong March 17, 2020.
  195. "PhilHealth to release ₱30-B to hospitals amid fight vs. COVID-19". CNN Philippines. March 18, 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Marso 18, 2020. Nakuha noong March 18, 2020.
  196. Merez, Arianne (March 23, 2020). "Duterte grants COVID-19 hazard pay to gov't frontliners during lockdown". ABS-CBN News. Nakuha noong April 6, 2020.
  197. Merez, Arianne (April 6, 2020). "Public health frontliners get extra risk pay under Duterte order". ABS-CBN News. Nakuha noong April 6, 2020.
  198. "Cash aid for workers: Labor dept secures funding to start program". ABS-CBN News. April 1, 2020. Nakuha noong April 1, 2020.
  199. Chan-Yeung, M; Xu, RH (November 2003). "SARS: epidemiology". Respirology (Carlton, Vic.). 8 Suppl: S9–14. doi:10.1046/j.1440-1843.2003.00518.x. PMID 15018127.
  200. "Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV)". World Health Organization. Nakuha noong Abril 10, 2017.

Mga kawing panlabas[baguhin | baguhin ang wikitext]