Unang Pahina

Napiling artikulo

Ang Indiya (Hindi: भारत, tr. Bhārat; Ingles: India), opisyal na Republika ng Indiya (Hindi: भारत गणराज्य, tr. Bhārat Gaṇrājya; Ingles: Republic of India), ay isang bansa sa Timog Asya. Napapaligiran ito ng Butan, Nepal, at Tsina sa hilaga, Banglades at Burma sa silangan, at Pakistan sa kanluran. Pinapalibutan ito ng Karagatang Indiyo sa timog, Look ng Bengala sa timog-silangan, at Dagat Arabe sa timog-kanluran. Nasa kalapitan ang bansa ng Maldibas at Sri Lanka sa Karagatang Indiyo. Ang teritoryong Kapuluang Andaman at Nicobar nito ay nagbabahagi ng hangganang maritimo sa Burma, Indonesya, at Taylandiya. Ang kabisera nito ay Bagong Delhi at ang pinakamataong lungsod nito ay Bombay. Ito ang ikapitong bansang pinakamalaki na sumasaklaw ng 3,287,263 km² (1,269,219 mi kuw), ikalawang bansang pinakamaraming populasyon na mayroon ng tinatayang 1.352 milyong naninirahan (noong 2022), at demokrasyang pinakamalaki sa mundo. Isang pluralista, maramihang wika, at maramihang lahi ang lipunan nito. Dumating ang mga taong moderno sa subkontinenteng Indiyo mula sa Aprika hindi lalampas sa 55,000 taon na ang nakalilipas. Ang kanilang mahabang pag-okupa, na sa una ay iba't ibang anyo ng pagbubukod bilang mangangaso-at-nagtitipon, ay ginawa ang rehiyon ng mataas ang pagkakaiba, pangalawa lamang sa Aprika sa dibersidad ng henetika ng tao. Lumitaw ang pirming pamumuhay sa subkontinente sa kanlurang gilid ng kuwenka ng ilog Indo noong 9,000 taong nakalipas at unti-unting umunlad sa Kabihasnan sa Lambak ng Indo noong ikatlong milenyo BCE. Pagsapit ng 1200 BCE, isang anyong arkaiko ng Sanskrito na wikang Indo-Eurpeo ay kumalat sa Indiya mula sa hilagang-kanluran na nailahad bilang himno ng Rigveda at nagtatala ng pagsibol ng Hinduismo sa lugar. Pinalitan ng mga wikang Drabido ang mga wika sa rehiyong hilaga't kanluran. Noong 400 BCE, nagkaroon ng pagbubukod ayon sa kasta at estratipikasyon sa Hinduismo, na naging isa sa mga dahilan sa pag-iral ng Budismo at Hainismo, dalawang relihiyon na parehong nagdedeklara ng mga kaayusang panlipunang di-nauugnay sa pagmamana.

Alam ba ninyo ...

...na nagsampa ng petisyon si Solisitor Heneral Menardo Guevarra para kanselahin ang sertipiko ng kapanganakan ni Alice Guo, alkalde ng Bamban, Tarlac, na inisyu ng Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas, kasunod ng mga pagdududa sa kanyang pinagmulan at pagkamamamayan?
...na nakabuo ang OpenAI, ang may gawa ng ChatGPT, ng ilang malalaking modelo ng wika na nailabas sa mga open source na modelo dati?
... na unang inilagak ang labi ni Jose Rizal sa Liwasang Paco bago ito nailipat sa bahay ng kapatid niyang si Narcisa at kalaunan, sa Liwasang Rizal?
... na maaring makuha ang langis ng niyog sa dalawang uri ng proseso: basa o tuyo?
... na nakakahawa ang pagtawa, (nakalarawan ang batang tumatawa) at maaaring magdulot ang pagtawa ng isang tao ng pagtawa mula sa iba bilang positibong tugon?

Napiling larawan

Si Sally Kristen Ride (Mayo 26, 1951 – Hulyo 23, 2012) ay isang Amerikanong astronauta at pisiko. Ipinanganak sa Los Angeles, sumali siya sa NASA noong 1978, at noong 1983 naging unang babaeng Amerikano at pangatlong babae na lumipad sa kalawakan, pagkatapos ng mga kosmonauta na sina Valentina Tereshkova noong 1963 at Svetlana Savitskaya noong 1982. Siya ang pinakabatang Amerikanong astronauta na lumipad sa kalawakan, na nagawa ito sa edad na 32.

May-akda ng larawan: NASA

Marami pang napiling larawan

Mga dekalidad na larawan sa Wikimedia Commons

Sa araw na ito (Disyembre 23)

Disyembre 23: Kaarawan ng Emperador sa Hapon

1914 — Unang Digmaang Pandaigdig: Nakarating na ang mga hukbo ng Awstralya at Bagong Selanda sa Cairo, Ehipto.
1933 — Ipinanganak si Emperador Akihito (nakalarawan), ang ika-125 emperador ng Hapon.
1948 — Pitong Hapones, kasama si Heneral Hideki Tojo, ang pinapatay matapos masintensyahan ng mga krimeng pangiyera ng Pandaigdigang Tribunal Pangmilitar para sa Malayong Silangan sa Kulungang Sugamo sa Tokyo.
1990 — Sa isang reperendum, 88.5% ng pangkalahatang elektorato ng Slovenia ang bumoto para sa kalayaan mula sa Yugoslavia.
2007 — Winakasan na ang Monarkiya ng Nepal at naging republikang pederal na lamang.

Mga huling araw: Disyembre 22 — Disyembre 21 — Disyembre 20

Sinupan
Sa e-liham
Talaan ng mga makasaysayang anibersaryo

Patungkol

Ang Wikipedia ay isang proyektong online na ensiklopedya na panlahat, nakasulat sa maraming wika, at pinagtutulungan ang paggawa ng mga artikulo sa prinsipyong wiki. Naglalayon ang proyektong ito na mag-alok ng mga nilalaman na malayang muling magagamit, walang pinapanigan, at napapatunayan, na maaring baguhin at mapabuti ninuman. Nakikilala ang Wikipedia sa pamamagitan ng mga naitatag na prinsipyo. Nakalisensiya ang nilalaman nito sa ilalim ng Creative Commons BY-SA. Maari itong kopyahin at muling gamitin sa ilalim ng parehong lisensiya, na sumasailalim sa paggalang sa mga kondisyon. Ibinbigay ng Wikipedia ang mga nilalaman nito ng walang bayad, walang patalastas, at hindi nagsasamantala sa paggamit ng personal na datos ng mga gumagamit nito.

Mga boluntaryo ang nag-aambag o patnugot ng mga artikulo sa Wikipedia. Nakikipag-ugnayan sila sa isa't isa tungkol sa kanilang mga pagsisikap sa loob ng pamayanang nagtutulungan at walang pinuno.

Sa ngayon, mayroon ang Wikipediang Tagalog na:
48,049 artikulo	129 aktibong tagapag-ambag

Paano makapag-ambag?

Maaring maglathala ng online na nilalaman ang kahit sino basta't sundin nila ang mga pangunahing alintuntuning itinakda ng Pundasyong Wikimedia at ng pamayanan; halimbawa, pagpapatunay ng nilalaman, notabilidad, at pagkamagalang.

Maraming mga pahinang pantulong ang mababasa mo, partikular sa paglikha ng artikulo, pagbago ng artikulo o pagpasok ng litrato. Huwag mag-atubiling magtanong para sa iyong unang mga hakbang, partikular sa isa sa mga proyektong tematiko o sa iba't ibang espasyo para sa mga usapan

Ginagamit ang mga pahinang usapan upang isentralisado ang mga naiisip at kumento para mapabuti ang isang partikular na artikulo o pahina. Mayroon din sentrong portal o puntahan ng pamayanan, ang Kapihan, kung saan puwedeng pag-usapan ang pangkalahatang alalahanin sa pamayanang Wikipediang Tagalog. Pindutin ito upang magtanong o maghayag ng iyong naiisip para mapabuti pa ang Wikipediang Tagalog.

Babasahin para sa mga baguhan

Kaganapan

Nagdeklara ang Pangulo ng Timog Korea na si Yoon Suk Yeol ng batas militar upang supilin ang diumanong "mga pagbabanta ng mga puwersang komunista sa Hilagang Korea at upang alisin ang mga elementong kontra-estado." Binawi din niya din niya ang deklarasyon ilang oras pagakatapos ng boto ng pagtutol ng Kapulungang Pambansa.
Ipinabatid ng mga Palestinong opisyal na malapit na ang Fatah at Hamas na umabot sa kasunduan sa paghirang ng kumiteng teknokratiko na mamamahala sa Piraso ng Gaza kasunod ng katapusan ng digmaang Israel–Hamas.
Pinandigan ng isang korte sa Lungsod ng Ho Chi Minh, Biyetnam ang parusang kamatayan para sa makapangyarihang negosyante ng ari-ariang lupain at bahay na si Trương Mỹ Lan pagkatapos napagpasyahang nagkasala ng pagdispalko ng $12.5 bilyon sa pamamagitan ng Sai Gon Joint Stock Commercial Bank.
Naghain ng reklamong pagsasakdal (o impeachment) laban kay Pangalawang Pangulo Sara Duterte (nakalarawan) ng Pilipinas ang koalisyon ng mga pribadong indibiduwal na sinasaad sa pagsasakdal ang 24 na artikulo ng pagsasakdal, kabilang maling paggamit ng bilyong pisong pondong konpidensyal sa kanyang panunungkulan bilang alkalde ng Lungsod ng Dabaw at Pangalawang Pangulo, at direktang pagsangkot sa mga patayang labas sa batas (o extrajudicial killings at pagbabanta laban sa mga matataas na opisyal partikular kina Pangulong Bongbong Marcos, Unang Ginang Liza Araneta-Marcos, at Ispiker Martin Romualdez.

Wikinews
Iba pang mga kamakailang pangyayari...

Pinapaandar ang Wikipedia ng Pundasyong Wikimedia, isang di-kumikitang organisasyon na pinapatakbo din ang iba pang mga proyekto:

Commons
Repositoryo ng midya
Wikidata
Datos ng kaalaman
Wikikawikaan
Mga sipi
Wiktionary
Diksiyonaryo
Wikispecies
Direktoryo ng mga espesye
Wikivoyage
Gabay sa paglalakbay
Wikisource
Aklatan
Wikiversity
Kurso at aralin
Wikinews
Balita at kaganapan
Wikibooks
Aklat-aralin at manwal
Wikifunctions
Librerya ng mga punsyon
MediaWiki
Paggawa ng software na wiki
Meta-Wiki
Koordinasyon ng proyektong Wikimedia

Mga Wikipedia sa iba pang mga wika

Nakasulat ang Wikipedia na ito sa Tagalog, isa sa mga pangunahing wika sa Pilipinas. Mayroon din ibang Wikipedia na nakasulat sa ibang wika na mula sa Pilipinas na nakatala sa sumusunod.