Elyo

Lokasyon ng Helyo sa talaang peryodiko

Ang helyo o helyum (Kastila: helio, Ingles: helium) ay isang elementong kimikal sa atomikong bilang na 2, at ito ay kinakatawan ng simbolong He. Ito ay walang kulay, walang amoy, walang lasa , walang lason, at isang inert monatomic gas na nagunguna sa noble gasses ng talaang peryodiko. Ang melting at boiling point nito ay ang pinakamababang sa lahat ng mga elemento at mga ito ay umiiral na lamang bilang isang gas maliban sa matinding kalagayan.

Isang hindi kilalang dilaw sa linya ng spectro sa sikat ng araw ay mula sa unang siniyasat ng isang solar eclipde noong 1868 ng French astronomer na si Pierre Janssen. Si Janssen kasama ni Norman Lockyer ang kumuha ng credit dito sapagkat sila ay parehong nag-obserba ng eclipse na iyon at pinangalanang niya ang helyo. Noong 1903, isang malaking deposito ng helyo ang natagpuan sa natural na gas fields sa Amerika, na kung saan ay sa pamamagitan ng malayo ang pinakamalaking supplier ng gas. Ang helyo ay ginamit sa cryogenics, isa deep-sea breathing systems, para lumamig ang mga superconducting magnets, sa helium dating, for pagpapalobo, para lumutang ang mga airships at bilang protective gas para sa maraming gamit industryal(gaya nga arc welding at paggawa ng silicon wfers). Kahit ang paghinga ng maliit na dami ng helyo ay nagiiba sa timbre at kalidad ng boses. Ang pag-uugali ng mga likidong helium-4 ng dalawang likido phases, helium I at helium II, ay mahalaga sa pag-aaral ng mga mananaliksik sa quantum mechanics (sa mga partikular na ang mga palatandaan ng superfluidity) at sa mga naghahanap sa mga epekto na temperatura malapit absolute zero sa mga bagay (tulad ng superconductivity).

Ang helyo ay ang pangalawang pinakamagaan na elemento at ang pangalawang pinaka-common na elemento sa buong kalawakan. Ang karamihan ng helyo ay nagawa noong big bang ngunit patuloy pa rin ang paggawa nito sa mga bituin. Sa daigdig, bihira lamang ang helyo sapagkat nagagawa lang ito sa pag decay ng mga radioactive elements, tulad ng mga alpha partyicles na naglalabas ng nuclei ng helyo. Ang radiogenic helium ay nakatago sa mga gas deposit at ito ang pitong porsyento ng bigat nito, na kung saan ito ay kinukuha pang komersyal sa pamamagitan ng fractional distillation.

Iba pang mga elemento

Maaring kumuha ng iba pang kaalaman hinggil sa ibang elemento sa pamamagitan ng pagpili sa simbolo sa ibaba.

Grupo →

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

↓ Peryodo

1

1 H

2 He

2

3 Li

4 Be

5 B

6 C

7 N

8 O

9 F

10 Ne

3

11 Na

12 Mg

13 Al

14 Si

15 P

16 S

17 Cl

18 Ar

4

19 K

20 Ca

21 Sc

22 Ti

23 V

24 Cr

25 Mn

26 Fe

27 Co

28 Ni

29 Cu

30 Zn

31 Ga

32 Ge

33 As

34 Se

35 Br

36 Kr

5

37 Rb

38 Sr

39 Y

40 Zr

41 Nb

42 Mo

43 Tc

44 Ru

45 Rh

46 Pd

47 Ag

48 Cd

49 In

50 Sn

51 Sb

52 Te

53 I

54 Xe

6

55 Cs

56 Ba

*

72 Hf

73 Ta

74 W

75 Re

76 Os

77 Ir

78 Pt

79 Au

80 Hg

81 Tl

82 Pb

83 Bi

84 Po

85 At

86 Rn

7

87 Fr

88 Ra

**

104 Rf

105 Db

106 Sg

107 Bh

108 Hs

109 Mt

110 Ds

111 Rg

112 Uub

113 Uut

114 Uuq

115 Uup

116 Uuh

117 Uus

118 Uuo

* Lanthanides

57 La

58 Ce

59 Pr

60 Nd

61 Pm

62 Sm

63 Eu

64 Gd

65 Tb

66 Dy

67 Ho

68 Er

69 Tm

70 Yb

71 Lu

** Actinides

89 Ac

90 Th

91 Pa

92 U

93 Np

94 Pu

95 Am

96 Cm

97 Bk

98 Cf

99 Es

100 Fm

101 Md

102 No

103 Lr

Mga kawing panlabas

Wiktionary

Tingnan ang helium sa
Wiktionary, ang malayang talahulugan.

Sa General

• The Periodic Table of Videos - Helium
• US Government' Bureau of Land Management: Sources, Refinement, and Shortage. With some History of Helium.
• U.S. Geological Survey Publicationson Helium beginning 1996
• It's Elemental – Helium

Mas Detalyado

• Helium at the Helsinki University of Technology; includes pressure-temperature phase diagrams for helium-3 and helium-4
• Lancaster University, Ultra Low Temperature Physics - includes a summary of some low temperature techniques

At iba pa

• Physics in Speech with audio samples that demonstrate the unchanged voice pitch
• Article about helium and other noble gases
• Ebyte article on helium scarcity and potential effects on NMR and MRI communities