Estados Unidos
Estados Unidos ng Amerika United States of America (Ingles)
| |
---|---|
Salawikain: In God We Trust (Ingles) "Sa Diyos Kami'y Tumitiwala Out of many, one (Ingles) "Sa Marami, Isa" (1782-1956) Annuit cœptis (Latin) Providence favors our undertakings (Ingles) "Pinapaburan ng probidensya ang ating mga pagsasagawa." Novus ordo seclorum (Latin) New order of the ages (Ingles) "Kaayusang bago ng mga kapanahunan" | |
![]() Ang Estados Unidos (lunti) at mga teritoryong sakop nito. | |
Kabisera | Washington, D.C. 38°53′N 77°01′W / 38.883°N 77.017°W |
Pinakamalaking lungsod | Lungsod ng Bagong York 40°43′N 74°00′W / 40.717°N 74.000°W |
Wikang pambansa | Ingles (de facto) |
Pangkat-etniko (2020) |
|
Relihiyon (2021) |
|
Katawagan | Amerikano Estadounidense Hilagang Amerikano |
Pamahalaan | Republikang pampanguluhang pederal at konstitusyonal |
• Pangulo | Joe Biden |
Kamala Harris | |
Nancy Pelosi | |
John Roberts | |
Lehislatura | Kongreso |
Senado | |
Kapulungan ng mga Kinatawan | |
Independence from Great Britain | |
4 Hulyo 1776 | |
3 Setyembre 1783 | |
21 Hunyo 1788 | |
21 Agosto 1959 | |
Lawak | |
• Areang kabuuan | 3,796,742 mi kuw (9,833,520 km2) (ika-3/ika-4) |
• Katubigan (%) | 4.66 |
• Areang lupain | 3,531,905 mi kuw (9,147,590 km2) |
Populasyon | |
• Pagtataya sa 2021 | 331,893,745 |
• Senso ng 2020 | 331,449,281 (ika-3) |
• Kapal | 87/mi kuw (33.6/km2) (ika-185) |
KDP (PLP) | Pagtataya sa 2022 |
• Kabuuan | ![]() |
• Bawat kapita | ![]() |
KDP (nominal) | Pagtataya sa 2022 |
• Kabuuan | ![]() |
• Bawat kapita | ![]() |
Gini (2020) | 48.5 mataas |
HDI (2019) | ![]() napakataas · ika-17 |
Salapi | Dolyar ng Estados Unidos ($) (USD) |
Sona ng oras | UTC−4 hanggang −12, +10, +11 |
• Tag-init (DST) | UTC−4 hanggang −10 |
Ayos ng petsa | mm/dd/yyyy |
Gilid ng pagmamaneho | kanan |
Kodigong pantelepono | +1 |
Kodigo sa ISO 3166 | US |
Ang Estados Unidos (Ingles: United States), opisyal na Estados Unidos ng Amerika (Ingles: United States of America), dinadaglat na EU/EUA (Ingles: US/USA), at karaniwang tinatawag na Amerika (Ingles: America) ay isang bansang soberano. Matatagpuan ang karamihan ng bansa sa gitnang Hilagang Amerika, kung saan naririto ang 48 estado at tanging distritong pederal na nasa gitna ng karagatang Pasipiko at Atlantiko sa gitnang Hilagang Amerika na mayroong mga hangganang panlupa't pandagat sa Kanada sa hilaga at Mehiko sa timog at mga hangganang maritimo sa Bahamas at Kuba sa katimugan. Mayroon din itong 2 pang estado; ang Alaska ay nasa hilagang-kanlurang sukdulan ng Hilagang Amerika na humahanggan ng Kanada sa silangan at Rusya sa kanluran na pinaghihiwalay ng Kipot ng Bering habang ang Haway ay isang kapuluang Polinesyo na nasa gitna Karagatang Pasipiko at ang tanging estado na wala sa Kaamerikahan. Sumasaklaw din ito ng 5 pangunahing teritoryong di-inkorporado at 9 na pulong ultramarinong menor sa Dagat Karibe at Karagatang Pasipiko at 326 na reserbang Indiyo. Sa halos 9,147,590 kilometrong kuwadrado (3,531,905 milyang kuwadrado) na mayroong higit 331 milyong naninirahan, ito ang ikaapat na bansang pinakamalaki sa mundo ayon sa panlupaing lawak, ikalima ayon sa magkaratig na lawak, ikatlong pinakamalaki ayon sa kabuuang lawak, at ikatlong bansang pinakapopulado, na isa sa mga pinakadiberso sa mga pangkat-etniko at kalinangan na dulot ng imigrasyong malakihan. Ang kabiserang pambansa nito ay Washington, D.C. habang ang pinakamalaking lungsod at sentro ng pananalapi ay Lungsod ng Bagong York.
Ang mga Paleo-Indians ng Siberia ay nandayuhan sa Hilagang Amerika 12,000 taon na ang nakalilipas. Nagsimula ang pananakop ng mga Europeo noong ika-16 na siglo. Nabuo ang Estados Unidos mula sa 13 kolonyang Britano na itinatag sa Silangang Baybayin. Ang pakikipagtalo hinggil sa pagbubuwis at pamamahala ng Gran Britanya ay nagbunsod sa American Revolutionary War (1775-1783), na nagpangyaring makamit ng bansa ang kalayaan. Sa huling bahagi ng ika-18 siglo, lalo pang lumawak ang nasasakupan ng Estados Unidos habang unti-unting nag-aangkin ng mga teritoryo, kung minsan sa pamamagitan ng digmaan na nagtaboy sa maraming katutubong Amerikano, at naitatatag ang mga bagong estado. Pagsapit ng 1848, nasakop na ng Estados Unidos ang Hilagang Amerika hanggang sa kanluran. Naging legal ang pang-aalipin sa timugang Estados Unidos hanggang noong ika-19 na siglo, nang buwagin ito ng Digmaang Sibil ng Amerika. Noong Digmaang Espanyol-Amerikano at Unang Digmaang Pandaigdig, naging kapangyarihang pandaigdig ang Estados Unidos, na lalong napatunayan sa pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Sa panahon ng Cold War (tensyon sa pagitan ng Amerika at Soviet Union), nakipagdigma ang Estados Unidos sa Korean War at Vietnam War, pero hindi sila direktang nakipaglaban sa Soviet Union. Sumabak ang dalawang superpowers sa kompetisyon ng Space Race, na winakasan ng Apollo 11 (unang paglapag ng tao sa buwan noong 1969). Nagwakas ang Cold War nang mabuwag ang Soviet Union noong 1991, at ang Estados Unidos ang nanatiling pinakamakapangyarihang bansa sa mundo.
Ang Estados Unidos ay isang pederal na republika at isang kinatawang demokrasya na may tatlong magkakahiwalay na sangay ng gobyerno, kabilang na ang isang lehislaturang bicameral. Mula sa pagkakatatag, miyembro na ito ng United Nations, World Bank, International Monetary Fund, Organization of American States, NATO, at iba pang pandaigdigang organisasyon. Isa itong permanenteng kasapi ng United Nations Security Council. Tinaguriang melting pot of cultures, ang populasyon nito ay resulta ng mga siglo ng pandarayuhan ng mga iba’t ibang lahi. Mataas ang ranggo ng Estados Unidos pagdating sa malayang ekonomiya, antas ng pamumuhay, edukasyon, at karapatang pantao; mababa rin ito sa antas ng lantarang korapsyon. Gayunpaman, nababatikos ang bansa dahil sa pagtatangi may kinalaman sa lahi, materyal na pagmamay-ari, at pagpapasahod; maling pagpapatupad sa parusang kamatayan, di-makatuwirang pagbibilanggo, at mahinang pangangalaga sa kalusugan ng pangkalahatang populasyon.
Ang Estados Unidos ay isang maunlad na bansa. Taglay nito ang sangkapat ng kabuuang GDP ng mundo kaya ito pa rin ang may pinakamalaking ekonomiya sa lahat. Batay sa dami, Estados Unidos ang pinakamalaking tagapag-angkat (importer) at pangalawang pinakamalaking tagapagluwas (exporter) ng mga produkto sa buong mundo. Bagaman ang populasyon nito ay katumbas lang ng 4.2% ng pangglobong bilang, hawak naman nito ang halos 30% ng kabuuang yaman ng mundo, ang pinakamalaki sa lahat ng mga bansa. Gumagastos ang bansa ng katumbas ng sangkatlo ng gastusing pangmilitar ng daigdig, kaya ito ang nangungunang kapangyarihang militar sa buong mundo. Maimpluwensiya rin ito pagdating sa politika, kultura, at siyensiya.
Kasaysayan[baguhin | baguhin ang batayan]
Mga Sinaunang Tao at Kasaysayan Bago ang Panahon ni Columbus[baguhin | baguhin ang batayan]
Pinaniniwalaang ang mga unang nanirahan sa Hilagang Amerika ay mga taong nandayuhan mula sa Siberia patawid ng Beringia patungong Alaska 12,000 taon na ang nakalilipas (Ang Beringia ay tumutukoy sa lugar kung saan nagdurugtong ang lupain ng Siberia at Alaska noong sinaunang panahon. Sinasabing pinagdurugtong pa noon ng isang land bridge ang lupain ng Chukchi Peninsula ng Sibera at ang Seward Peninsula ng Alaska bago ito paghiwalayin ng katubigan na kilala ngayon bilang Bering Strait). Pero may ebidensiya di-umano na mas maaga pa rito ang pagdating nila. Ang kulturang Clovis, na umiral humigit-kumulang noong 11,000 BC, ang pinaniniwalaang kumakatawan sa mga unang taong nandayuhan sa Amerika. Ito marahil ang una sa tatlong bugso ng malakihang pandarayuhan patungong Hilagang Amerika; ang mga huling bugso ang nagdala sa kasalukuyang mga katutubo ng Athabaskan, Aleut, at Eskimo.
Sa pagdaan ng panahon, nagkahalo-halo na ang mga katutubo sa Hilagang Amerika. Ilan sa mga ito, gaya ng kulturang Mississippiano sa timog-silangan bago ang panahon ni Columbus, ay bumuo ng masulong na agrikultura, arkitektura, at sari-saring mga komunidad. Pinakamalaki sa mga ito ang Cahokia, isang dating lunsod-estado na ngayon ay dinadayong kaguhuan sa kasalukuyang Estados Unidos. Sa tinatawag na Four Corners Region (isang rehiyon kung saan nagtatagpo ang apat na kantong hangganan ng mga estado ng Utah, Arizona, Colorado, at New Mexico), nabuo ang kultura ng mga katutubong Puebloano mula sa mga siglo ng mga pag-eeksperimento sa agrikultura. Ang Haudenosaunee, na matatagpuan sa timugang rehiyon ng Great Lakes, ay unti-unting naitatag sa pagitan ng ika-12 at ika-15 siglo. Lumaganap sa mga estadong Atlantiko ang mga tribo ng Algonquian, na nakilala sa pangangaso at pambibitag. Naging magsasaka din naman ang ilan sa kanila.
Hindi matiyak ang populasyon ng mga katutubong Amerikano sa panahon ng pakikipag-ugnayan ng mga Europeo. Tinantiya ni Douglas H. Ubelaker ng Smithsonian Institution ang bilang ng populasyon: 92,916 sa timugang estadong Atlantiko at 473,616 sa mga estadong kahangga ng Gulf of Mexico. Pero napakaliit ng mga bilang na ito sa tingin ng mga akademiko. Ang antropologist na si Henry F. Dobyns ay naniniwalang mas malaki pa ang mga bilang ng populasyon: 1.1 milyon ang mga nasa estadong kahangga ng Gulf of Mexico, 2.2 milyon ang mga nasa estado mula Florida hanggang Massachusetts, 5.2 milyon ang mga nasa rehiyon ng Mississippi, at mga 700,000 ang nakatira sa estado ng Florida.
Kolonisasyon ng mga Europeo[baguhin | baguhin ang batayan]
Karagdagang Impormasyon: Kasaysayang Kolonyal ng Estados Unidos at Labintatlong Kolonya
Kontobersyal at laging pinagdedebatehan ang maagang kolonisasyon ng mga Norse (o mga Vikings ng Scandinavia) sa New England. Ang unang napaulat sa kasaysayan na pagdating ng mga Europeo sa ngayo'y kontinente ng Estados Unidos ay ang unang ekspedisyon ng conquistadores mula Espanya na si Juan Ponce de León sa noo'y Spanish Florida noong 1513. Bago pa nito, nakarating na sa Puerto Rico si Christopher Columbus mula sa kaniyang paglalayag noong 1493, at nang sumunod na dekada ay tinirhan ng mga Espanyol ang San Juan. Bumuo ng mga pamayanan ang mga Espanyol sa Florida at New Mexico, ang Saint Augustine, na itinuturing na pinakamatandang siyudad sa bansa, at ang Santa Fe. Nagtatag naman ang mga Pranses ng kanilang sariling mga pamayanan sa mga pampang ng Ilog Mississippi, lalo na sa New Orleans. Matagumpay namang nakabuo ng kolonya ang mga Britano sa silanganing baybayin ng Hilagang Amerika: ang Virginia Colony sa Jamestown noong 1607 at Pilgrims Colony sa Plymouth noong 1620. Unang itinatag sa kontinente noong 1619 ang sarili nitong lehislatibong kapulungan, ang Virginia's House of Burgesses. Ang mga dokumentadong kasunduan, gaya ng Mayflower Compact at ang Fundamental Orders of Connecticut, ang bumuo ng mga parisan bilang batayan ng mga saligang batas na ipinatupad sa mga maitatatag pa noong mga kolonya sa Amerika. Marami sa mga pamayanang Ingles ay mga Kristiyanong naghahangad ng malayang pagsamba. Noong 1784, mga Ruso ang mga unang Europeo na nakapagtatag ng sariling pamayanan sa Alaska, sa Three Saints Bay. Ang mga Amerikanong Ruso noon ang sumasakop sa kalakhang bahagi ng ngayo'y estado ng Alaska.
Ang mga nakipamayang Europeo ay nagsimula ring manguha ng mga Afrikano para gawing alipin sa Amerika sa pamamagitan ng slave trade patawid ng Atlantiko. Dahil sa mabagal na pagkalat ng mga tropikal na sakit at mas mahusay na panggagamot, naging mas mahaba ang buhay ng mga alipin sa Hilagang Amerika kumpara sa Timog Amerika, dahilan ng kanilang mabilis na pagdami. Ang mga pamayanan sa kolonya ay karaniwang hinahati ayon sa relihiyon at moral na kalagayan ng alipin, at ilang mga kolonya nga ang nagpasa ng mga batas na laban at pabor sa isinagawang panukala. Gayunpaman, pagsapit ng ika-18 siglo, ang mga aliping Afrikano na ang pumalit sa mga manggagawang Europeo na walang sahod bilang mga cash crop labor, partikular na sa Katimugang Amerika.
Ang Labintatlong Kolonya (New Hampshire, Massachusetts, Connecticut, Rhode Island, New York, New Jersey, Pennsylvania, Delaware, Maryland, Virginia, North Carolina, South Carolina, at Georgia) na magiging Estados Unidos ng Amerika ay pinangasiwaan ng mga Britano bilang kanilang mga banyagang teritoryo, o nasasakupan. Gayunpaman, lahat ng ito ay may sari-sariling gobyerno at mga halalan na puwedeng pagbotohan ng mga tao. Dahil sa mataas na bilang ng mga ipinanganganak na sanggol, kakaunting namamatay, at matatag na komunidad, naging mabilis ang paglago ng populasyon ng mga kolonya; nahigitan pa nito ang populasyon ng mga katutubong Amerikano. Ang kilusan ng mga nanunumbalik sa Kristiyanismo noong mga dekada ng 1730 at 1740, na tinawag na The Great Awakening, ang nagpaalab sa interes ng mga tao sa relihiyon at sa karapatan sa malayang pagsamba.
Noong Pitong Taóng Digmaan (1756-1763), tinatawag ding French and Indian War, naagaw ng mga puwersang Britano ang Canada mula sa mga Pranses. Sa pagtatatag ng Lalawigan ng Quebec, ang lalawigang Pranses ng Canada ay pinanatiling hiwalay sa mga lalawigang Ingles ng Nova Scotia, Newfoundland, at ng Labintatlong Kolonya. Hindi kasama ang mga Katutubong Amerikano na nanirahan doon, ang Labintatlong Kolonya ay may populasyong mahigit 2.1 milyon noong 1770, halos isang katlo ng populasyon ng Britanya. Habang may dumarating na mga bagong maninirahan at patuloy sa paglago ang populasyon, iilang mga Amerikano na lamang ang ipinanganganak sa ibang mga bansa noong dekada ng 1770. Ang distansya ng mga kolonya mula sa Britanya ay nagbigay-daan sa pag-unlad ng sariling pamahalaan, pero ang inaasam nilang tagumpay ay nag-udyok sa mga monarko ng Britanya na pana-panahong maghangad na muling igiit ang awtoridad ng hari.
Kasarinlan at Paglawak[baguhin | baguhin ang batayan]
Karagdagang Impormasyon: Rebolusyong Amerikano at Pag-aangkin ng mga Teritoryo Para sa Estados Unidos
Ang Digmaang Rebolusyonaryong Amerikano na ipinaglaban ng Labintatlong Kolonya mula sa Imperyo ng Britanya ang unang matagumpay na digmaan sa modernong kasaysayan na isinagawa ng isang di-Europeong pangkat laban sa isang kapangyarihang Europeo. Binuo ng mga Amerikano ang konsepto ng “republikanismo”, kung saan ang gobyerno ay dapat nakasalig sa kapakapanan ng mamamayan ayon sa nakasaad sa kanilang lokal na lehislatura. Ipinatupad ang kanilang “mga karapatan bilang mamamayang Ingles” at ang slogan na “walang buwis kung walang ipinepresenta.” Tinangka ng mga Britano na gawing parliamento ang kanilang imperyo, na nagresulta ng digmaan.
Udyok ng kanilang nagkakaisang desisyon, inilunsad ng Second Continental Congress, isang pagtitipon na binubuo ng Pinagkaisang Kolonya, ang Deklarasyon ng Kasarinlan noong Hulyo 4, 1776; at ang araw na ito ang ipinagdiriwang bilang Araw ng Kalayaan. Noong 1777, ang Articles of Confederation ay nagpanukala ng isang desentralisadong gobyerno na tumagal lang hanggang noong 1789.
Matapos matalo sa Labanan sa Yorktown noong 1781, ang Britanya ay pumirma sa isang kasunduang pangkapayapaan. Iginawad na ang internasyonal na pagkilala sa mga teritoryong sakop ng Amerika, at ipinagkaloob na sa bansa ang mga lupaing nasa silangang panig ng Ilog Mississippi. Gayunpaman, hindi pa rin tapos ang tensyon laban sa Britanya, na umakay sa Labanan noong 1812, isang alitang nagtapos lang sa isang pustahan. Pinangunahan ng mga Nationalista ang Philadelphia Convention noong 1787 para isulat ang Konstitusyon ng Estados Unidos, na pinagtibay noong 1788. Sa higit pang pagpapatibay sa konstitusyon noong 1789, muling inorganisa na magkaroon ng tatlong sangay ang pederalismo, sa layuning mapahusay ang mga gawaing pagsusuri at pagbabalanse. Si George Washington, na siyang nanguna sa tagumpay ng Continental Army, ang unang inihalal na pangulo sa ilalim ng bagong konstitusyon. Inaprubahan ang Bill of Rights noong 1791, na nagbigay ng higit na kalayaan sa mga mamamayan at garantiya ng legal na proteksyon mula sa pamahalaan.
Bagaman hindi direktang nakibahagi ang pederalismo sa mga slave trade sa Atlantiko noong 1807, lumaganap noong 1820 ang pagsasaka at pagbebenta ng cotton crop sa Dulong Timog, at kasabay nito, ang pang-aalipin. Ang Ikalawang Great Awakening, lalo na noong mga taon ng 1800 hanggang 1840, ay nagkumberte sa milyon-milyong mamamayan sa Protestantismo. Pinasigla naman nito ang mga mamamayan sa Hilaga na magsagawa ng iba’t ibang kilusang panlipunan para sa pagbabago, kasama na ang paglansag sa di-makatarungang pang-aalipin. Sa Timog, nagsagawa ng pangungumberte ang mga Metodista at Baptist sa mga mamamayang alipin.
Sa huling bahagi ng ika-18 siglo, nagsimulang lumawak ang nasasakupan ng Amerika pakanluran, na nag-udyok ng mahabang serye ng Pakikidigma sa mga Amerikanong Indian. Halos dinoble ng Louisiana Purchase noong 1803 ang sakop ng bansa, isinuko naman ng Espanya ang Florida at iba pang mga teritoryo sa Gulf Coast noong 1819, ang Republika ng Texas ay isinama noong 1845, at napasakamay ng Estados Unidos ang mga teritoryo sa Hilagang-kanluran noong 1846 bilang kasunduan nila sa Britanya na napag-usapan sa Oregon Treaty. Nang manalo sila sa Digmaang Mexicano-Amerikano, isinuko ng Mexico ang California noong 1848 at ang mga teritoryo sa Timog-kanluran, kaya nagawa na ng Estados Unidos na sakupin ang kontinente.
Ang California Gold Rush ng 1848-1849 ay nagdulot ng malawakang pagdarayuhan patungong Pacific coast, na humantong sa genocide sa California at paglikha ng karagdagang mga estado sa kanluran. Ang pagbibigay ng mga lupain sa mga puting Europeano bilang bahagi ng Homestead Acts, na halos 10% ng kabuuan ng Estados Unidos, at sa mga pribadong kompanya ng riles at kolehiyo bilang bahagi ng paggagawad ng mga lupain ay lalong nagpaunlad sa ekonomiya. Matapos ang Civil War, ang paggawa ng mga bagong transcontinental railways ay nagpadali sa mga mamamayan na magpalipat-lipat at makipagkalakalan, pero naging madali rin ang panunupil sa mga katutubong Amerikano. Noong 1869, isang bagong Peace Policy ang ipinanukala, na sinasabing magpoprotekta sa mga katutubong Amerikano mula sa mga pang-aabuso, huwag masangkot sa digmaan, at mapagtibay ang kanilang pagkamamamayan sa Amerika. Magkagayunman, nagkaroon pa rin ng mga digmaan at alitan sa mga estado sa kanluran hanggang noong dekada na 1900.
Mga estado at teritoryo ng Estados Unidos[baguhin | baguhin ang batayan]
Watawat, pangalan at postal abbreviation[1] |
Mga siyudad | Ratipikasyon o pag-anib[A] |
Populasyon [3] |
Kabuuang lawak[4] | Area (lawak) ng lupain[4] | Lawak ng Tubig[4] | Bilang ng mga Kinatawan sa Kongreso. | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kabisera | Largest[5] | mi2 | km2 | mi2 | km2 | mi2 | km2 | |||||
![]() |
AL | Montgomery | Huntsville | Dis 14, 1819 | 5,024,279
|
52,420 | 135,767 | 50,645 | 131,171 | 1,775 | 4,597 | 7
|
![]() |
AK | Juneau | Anchorage | Ene 3, 1959 | 733,391
|
665,384 | 1,723,337 | 570,641 | 1,477,953 | 94,743 | 245,384 | 1
|
![]() |
AZ | Phoenix | Peb 14, 1912 | 7,151,502
|
113,990 | 295,234 | 113,594 | 294,207 | 396 | 1,026 | 9
| |
![]() |
AR | Little Rock | Hun 15, 1836 | 3,011,524
|
53,179 | 137,732 | 52,035 | 134,771 | 1,143 | 2,961 | 4
| |
![]() |
CA | Sacramento | Los Angeles | Set 9, 1850 | 39,538,223
|
163,695 | 423,967 | 155,779 | 403,466 | 7,916 | 20,501 | 53
|
![]() |
CO | Denver | Ago 1, 1876 | 5,773,714
|
104,094 | 269,601 | 103,642 | 268,431 | 452 | 1,170 | 7
| |
![]() |
CT | Hartford | Bridgeport | Ene 9, 1788 | 3,605,944
|
5,543 | 14,357 | 4,842 | 12,542 | 701 | 1,816 | 5
|
![]() |
DE | Dover | Wilmington | Dis 7, 1787 | 989,948
|
2,489 | 6,446 | 1,949 | 5,047 | 540 | 1,399 | 1
|
![]() |
FL | Tallahassee | Jacksonville | Mar 3, 1845 | 21,538,187
|
65,758 | 170,312 | 53,625 | 138,887 | 12,133 | 31,424 | 27
|
![]() |
GA | Atlanta | Ene 2, 1788 | 10,711,908
|
59,425 | 153,910 | 57,513 | 148,959 | 1,912 | 4,951 | 14
| |
![]() |
HI | Honolulu | Ago 21, 1959 | 1,455,271
|
10,932 | 28,313 | 6,423 | 16,635 | 4,509 | 11,678 | 2
| |
![]() |
ID | Boise | Hul 3, 1890 | 1,839,106
|
83,569 | 216,443 | 82,643 | 214,045 | 926 | 2,398 | 2
| |
![]() |
IL | Springfield | Chicago | Dis 3, 1818 | 12,812,508
|
57,914 | 149,995 | 55,519 | 143,793 | 2,395 | 6,202 | 18
|
![]() |
IN | Indianapolis | Dis 11, 1816 | 6,785,528
|
36,420 | 94,326 | 35,826 | 92,789 | 593 | 1,537 | 9
| |
![]() |
IA | Des Moines | Dis 28, 1846 | 3,190,369
|
56,273 | 145,746 | 55,857 | 144,669 | 416 | 1,077 | 4
| |
![]() |
KS | Topeka | Wichita | Ene 29, 1861 | 2,937,880
|
82,278 | 213,100 | 81,759 | 211,754 | 520 | 1,346 | 4
|
![]() |
KY | Frankfort | Louisville | Hun 1, 1792 | 4,505,836
|
40,408 | 104,656 | 39,486 | 102,269 | 921 | 2,387 | 6
|
![]() |
LA | Baton Rouge | New Orleans | Abr 30, 1812 | 4,657,757
|
52,378 | 135,659 | 43,204 | 111,898 | 9,174 | 23,761 | 6
|
![]() |
ME | Augusta | Portland | Mar 15, 1820 | 1,362,359
|
35,380 | 91,633 | 30,843 | 79,883 | 4,537 | 11,750 | 2
|
![]() |
MD | Annapolis | Baltimore | Abr 28, 1788 | 6,177,224
|
12,406 | 32,131 | 9,707 | 25,142 | 2,699 | 6,990 | 8
|
![]() |
MA | Boston | Peb 6, 1788 | 7,029,917
|
10,554 | 27,336 | 7,800 | 20,202 | 2,754 | 7,134 | 9
| |
![]() |
MI | Lansing | Detroit | Ene 26, 1837 | 10,077,331
|
96,714 | 250,487 | 56,539 | 146,435 | 40,175 | 104,052 | 14
|
![]() |
MN | St. Paul | Minneapolis | May 11, 1858 | 5,706,494
|
86,936 | 225,163 | 79,627 | 206,232 | 7,309 | 18,930 | 8
|
![]() |
MS | Jackson | Dis 10, 1817 | 2,961,279
|
48,432 | 125,438 | 46,923 | 121,531 | 1,508 | 3,907 | 4
| |
![]() |
MO | Jefferson City | Kansas City | Ago 10, 1821 | 6,154,913
|
69,707 | 180,540 | 68,742 | 178,040 | 965 | 2,501 | 8
|
![]() |
MT | Helena | Billings | Nob 8, 1889 | 1,084,225
|
147,040 | 380,831 | 145,546 | 376,962 | 1,494 | 3,869 | 1
|
![]() |
NE | Lincoln | Omaha | Mar 1, 1867 | 1,961,504
|
77,348 | 200,330 | 76,824 | 198,974 | 524 | 1,356 | 3
|
![]() |
NV | Carson City | Las Vegas | Okt 31, 1864 | 3,104,614
|
110,572 | 286,380 | 109,781 | 284,332 | 791 | 2,048 | 4
|
![]() |
NH | Concord | Manchester | Hun 21, 1788 | 1,377,529
|
9,349 | 24,214 | 8,953 | 23,187 | 397 | 1,027 | 2
|
![]() |
NJ | Trenton | Newark | Dis 18, 1787 | 9,288,994
|
8,723 | 22,591 | 7,354 | 19,047 | 1,368 | 3,544 | 12
|
![]() |
NM | Santa Fe | Albuquerque | Ene 6, 1912 | 2,117,522
|
121,590 | 314,917 | 121,298 | 314,161 | 292 | 757 | 3
|
![]() |
NY | Albany | New York City | Hul 26, 1788 | 20,201,249
|
54,555 | 141,297 | 47,126 | 122,057 | 7,429 | 19,240 | 27
|
![]() |
NC | Raleigh | Charlotte | Nob 21, 1789 | 10,439,388
|
53,819 | 139,391 | 48,618 | 125,920 | 5,201 | 13,471 | 13
|
![]() |
ND | Bismarck | Fargo | Nob 2, 1889 | 779,094
|
70,698 | 183,108 | 69,001 | 178,711 | 1,698 | 4,397 | 1
|
![]() |
OH | Columbus | Mar 1, 1803 | 11,799,448
|
44,826 | 116,098 | 40,861 | 105,829 | 3,965 | 10,269 | 16
| |
![]() |
OK | Oklahoma City | Nob 16, 1907 | 3,959,353
|
69,899 | 181,037 | 68,595 | 177,660 | 1,304 | 3,377 | 5
| |
![]() |
OR | Salem | Portland | Peb 14, 1859 | 4,237,256
|
98,379 | 254,799 | 95,988 | 248,608 | 2,391 | 6,191 | 5
|
![]() |
PA | Harrisburg | Philadelphia | Dis 12, 1787 | 13,002,700
|
46,054 | 119,280 | 44,743 | 115,883 | 1,312 | 3,397 | 18
|
![]() |
RI | Providence | May 29, 1790 | 1,097,379
|
1,545 | 4,001 | 1,034 | 2,678 | 511 | 1,324 | 2
| |
![]() |
SC | Columbia | Charleston | May 23, 1788 | 5,118,425
|
32,020 | 82,933 | 30,061 | 77,857 | 1,960 | 5,076 | 7
|
![]() |
SD | Pierre | Sioux Falls | Nob 2, 1889 | 886,667
|
77,116 | 199,729 | 75,811 | 196,350 | 1,305 | 3,379 | 1
|
![]() |
TN | Nashville | Hun 1, 1796 | 6,910,840
|
42,144 | 109,153 | 41,235 | 106,798 | 909 | 2,355 | 9
| |
![]() |
TX | Austin | Houston | Dis 29, 1845 | 29,145,505
|
268,596 | 695,662 | 261,232 | 676,587 | 7,365 | 19,075 | 36
|
![]() |
UT | Salt Lake City | Ene 4, 1896 | 3,271,616
|
84,897 | 219,882 | 82,170 | 212,818 | 2,727 | 7,064 | 4
| |
![]() |
VT | Montpelier | Burlington | Mar 4, 1791 | 643,077
|
9,616 | 24,906 | 9,217 | 23,871 | 400 | 1,035 | 1
|
![]() |
VA | Richmond | Virginia Beach | Hun 25, 1788 | 8,631,393
|
42,775 | 110,787 | 39,490 | 102,279 | 3,285 | 8,508 | 11
|
![]() |
WA | Olympia | Seattle | Nob 11, 1889 | 7,705,281
|
71,298 | 184,661 | 66,456 | 172,119 | 4,842 | 12,542 | 10
|
![]() |
WV | Charleston | Hun 20, 1863 | 1,793,716
|
24,230 | 62,756 | 24,038 | 62,259 | 192 | 497 | 3
| |
![]() |
WI | Madison | Milwaukee | May 29, 1848 | 5,893,718
|
65,496 | 169,635 | 54,158 | 140,268 | 11,339 | 29,367 | 8
|
![]() |
WY | Cheyenne | Hul 10, 1890 | 576,851
|
97,813 | 253,335 | 97,093 | 251,470 | 720 | 1,864 | 1
|
Distritong Pederal[baguhin | baguhin ang batayan]
Pangalan at postal abbreviation[1] |
Itinatag | Populasyon [3] |
Kabuuang Lawak[4] | Lawak ng Lupain[4] | Lawak ng Katubigan[4] | Bilang ng mga kinatawan sa Kongreso | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
mi2 | km2 | mi2 | km2 | mi2 | km2 | |||||
![]() |
DC | Hulyo 16, 1790[6] | 689,545 | 68 | 176 | 61 | 158 | 7 | 18 | 1[C]
|
Mga Teritoryo[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang talaang ito ay hindi kinabibilangan ng mga Indian reservation na may limitadong soberanyang pangtribo o ang Freely Associated States na sumasali sa mga programa ng pamahalaan ng Estados Unidos ngunit hindo nasa ilalim ng soberanya ng Estados Unidos.
Mga tinitirhang teritoryo[baguhin | baguhin ang batayan]
Pangalan at postal abbreviation[1] |
Kabisera | Nakuha [8] |
Territorial status[9] | Population[3][10] | Kabuuang Lawak[4] | Lawak ng Lupain[4] | Lawak ng Katubigan[4] | Bilang ng mga kinatawan sa Kongreso | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
mi2 | km2 | mi2 | km2 | mi2 | km2 | |||||||
![]() |
AS | Pago Pago[11] | 1900 | 49,710
|
581 | 1,505 | 76 | 198 | 505 | 1,307 | 1[C]
| |
![]() |
GU | Hagåtña[13] | 1899 | Unincorporated, organized
|
153,836
|
571 | 1,478 | 210 | 543 | 361 | 935 | 1[C]
|
![]() |
MP | Saipan[14] | 1986 | Unincorporated, organized[E]
|
47,329
|
1,976 | 5,117 | 182 | 472 | 1,793 | 4,644 | 1[C]
|
![]() |
PR | San Juan[15] | 1899 | Unincorporated, organized[E]
|
3,285,874
|
5,325 | 13,791 | 3,424 | 8,868 | 1,901 | 4,924 | 1[F]
|
![]() |
VI | Charlotte Amalie[16] | 1917 | Unincorporated, organized
|
87,146
|
733 | 1,898 | 134 | 348 | 599 | 1,550 | 1[C]
|
Hindi tinitirhang mga teritoryo[baguhin | baguhin ang batayan]
Pangalan | Nakuha[8] | Estadong pangteritoryo[9] | Lawak ng lupain[G] | |
---|---|---|---|---|
mi2 | km2 | |||
Baker Island[17] | 1856 | 0.9 | 2.2 | |
Howland Island[17] | 1858 | Unincorporated, unorganized
|
0.6 | 1.6 |
Jarvis Island[18] | 1856 | Unincorporated, unorganized
|
2.2 | 5.7 |
Johnston Atoll[19] | 1859 | Unincorporated, unorganized
|
1 | 2.6 |
Kingman Reef[20] | 1860 | Unincorporated, unorganized
|
0.005 | 0.01 |
Midway Atoll[H][22] | 1867 | Unincorporated, unorganized
|
3 | 7.8 |
Navassa Island[23] | 1858[I] | Unincorporated, unorganized
|
3 | 7.8 |
Palmyra Atoll[J][25] | 1898 | Incorporated, unorganized
|
1.5 | 3.9 |
Wake Island[K][26] | 1899[L] | Unincorporated, unorganized
|
2.5 | 6.5 |
Mga pinagtatalunang teritoryo[baguhin | baguhin ang batayan]
Pangalan | Inangkin [8] |
Territorial status[28] | Lawak | Pinamamahalaan ni[28] | Inaangkin rin ni[28] | |
---|---|---|---|---|---|---|
mi2 | km2 | |||||
Bajo Nuevo Bank (Petrel Island)[8] | 1869 | Unincorporated, unorganized
(disputed sovereignty) |
56 | 145[M][29] | ![]() |
![]() ![]() |
Serranilla Bank[8] | 1880 | Unincorporated, unorganized
(disputed sovereignty) |
463 | 1,200[N][30] | ![]() |
![]() ![]() |
Heograpiya[baguhin | baguhin ang batayan]

Bilang pangatlong pinakamalaking bansa sa buong mundo (sa kabuuang sukat), ang paysahe at mga tanawin sa Estados Unidos ay magkakaiba: lupang kakahuyang katamtaman (temperate forest) sa Silangang baybayin, bakawan sa Florida, ang Malaking Kapatagan sa gitang bahagi ng bansa, ang sistemang Ilog Mississippi-Missouri, ang Great Lakes na parte rin ng sa Canada, Rockies na nasa kanluran ng kapatagan, ilang disyerto at sonang katamtaman sa baybaying kanluran ng Rockies, at mga kagubatang katamtaman (temperate rainforest) sa bahaging Pasipiko ng Hilagang-Kanluran. Dagdag paysahe din ang Alaska at mga mabulkang pulo ng Hawaii.
Ang klima ay iba-iba rin: tropikal sa Hawaii at timog Florida, at tundra naman sa Alaska at sa mga tuktok ng matataas na bundok (pati ng Hawaii). Karamihan sa mga bahaging Hilaga at Silangan ay dumaranas ng klimang kontinental-katamtaman, may mainit na tag-araw at malamig na taglamig. Ang timog bahagi ng bansa naman ay dumaranas ng subtropikal na klimang umedo na may katamtamang taglamig at mahahaba at umedong tag-araw.
Demograpiya[baguhin | baguhin ang batayan]
Mga sentro ng populasyon[baguhin | baguhin ang batayan]
Lahi[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang mga lahing ito ang mga bumubuo sa lupain ng Estados Unidos:
1. Europeo 171,801,940 Amerikano 60.7% ng buong populasyon ng Amerika
2. Espanyol (Hispanikong at Latinong Amerikano) 44.3 million Amerikano 14.8% ng buong populasyon ng Amerika
3. Aprikano (Aprikanong Amerikano) 39,500,000 Amerikano
4. Pilipino 4,000,000 Amerikano 1.5% ng buong populasyon ng Amerika, karamihan ay mga abroad
5. Tsino 3,565,458 Amerikano 1.2% ng buong populasyon ng Amerika
6. Hapones 1,469,637 Amerikano 0.44% ng buong populasyon ng Amerika
7. Vietnamese 2,162,610 Amerikano 0.7% ng buong populasyon ng Amerika
8. Taiwanese 193,365 - 900,595 0.06%-0.3% ng buong populasyon ng Amerika
Mga wikang ginagamit sa Estados Unidos[baguhin | baguhin ang batayan]
Ayon sa ACS noong 2017, ang pinakakaraniwang mga wikang sinasalita sa bahay ng mga taong mula 5 taong gulang at pataas ang sumusunod:[32][33]
- Wikang Ingles lamang – 239 milyon (78.2%)
- Espanyol – 41 milyon (13.4%)
- Wikang Tsino (kabilang ang Mandarin, Cantonese, Hokkien at iba pa) – 3.5 milyon (1.1%)
- Wikang Tagalog (o Filipino) – 1.7 milyon (0.6%)
- Wikang Vietnames – 1.5 milyon (0.5%)
- Arabic – 1.2 million
- Pranses – 1.2 milyon
- Koreano – 1.1 milyon
- Ruso – 0.94 milyon
- Aleman – 0.92 milyon
- Haitian Creole – 0.87 milyon
- Hindi – 0.86 million
- Portuguese – 0.79 milyon
- Italiano – 0.58 milyon
- Polish – 0.52 milyon
- Yiddish – 0.51 million
- Hapones – 0.46 milyon
- Persiano (including Farsi, Dari and Tajik) – 0.42 milyon
- Gujarati – 0.41 milyon
- Telugu – 0.37 milyon
- Bengali – 0.32 milyon
- Tai–Kadai (including Thai at Lao) – 0.31 milyon
- Urdu – 0.3 million
- Griyego – 0.27 milyon
- Punjabi – 0.29 milyon
- Tamil – 0.27 milyon
- Armenian – 0.24 milyon
- Serbo-Croatian (kabilang Bosnian, Croatian, Montenegrin, at Serbian) – 0.24 million
- Hebreo – 0.23 milyon
- Hmong – 0.22 milyon
- Bantu languages (including Swahili) – 0.22 million
- Khmer – 0.20 milyon
- Navajo – 0.16 milyon
- ibang Indo-European wika – 578,492
- ibang Afro-Asiatic wika – 521,932
- ibang Niger–Congo wika – 515,629
- West Germanic languagesang West Germanic wika – 487,675
- wikang Austronesian – 467,718
- ibang Indic wika – 409,631
- ibang mga wika ng Asia – 384,154
- ibang mga wikang Slavic – 338,644
- ibang mga wikang Dravidia – 241,678
- ibang mga wika ng Hilagang Amerika – 195,550
- iba at hindi matukoy na wika – 258,257
Pamahalaan at politika[baguhin | baguhin ang batayan]




Binubuo ng limampung estado ang Amerika na may limitadong awtonomiya at kung saan ang batas federal ang nananaig sa batas ng estado. Sa pangkalahatan, ang mga usapin sa loob ng hangganan ng mga estado ay saklaw ng kani-kanilang mga pamahalaang estado. Nabibilang dito ang panloobang komunikasyon; mga regulasyong may kinalaman sa pag-aari, industrya, negosyo, at kagamitang pampubliko; ang kodigong kriminal ng estado; at mga kondisyon ng pagtatrabaho sa loob ng estado. Pumapailalim ang Distrito ng Kolumbiya sa hurisdiksiyon ng Kongreso ng Estados Unidos, at may limitadong alituntuning lokal.
Ang saligang batas ng iba't ibang estado ay may pagkakaiba sa ilang detalye ngunit kapwa sumusunod sa iisang huwarang tulad ng sa Saligang Batas federal, kabilang dito ang pahayag sa karapatang pantao at ang plano ng pagbubuo ng gobyerno. Sa mga usaping gaya ng pagpapatakbo ng negosyo, mga bangko, kagamitang pampubliko at mga kawang-gawang institusyon, ang saligang batas ng bawat estado ay kadalasang mas detalyado at klaro kaysa sa Saligang Batas federal. Sa mga nakalipas na taon, umako ng mas malawak na responsibilidad ang pamahalaang federal sa mga bagay-bagay gaya ng kalusugan, edukasyon, kapakanan, transportasyon, pabahay, at pagsulong urban.
Binubuo ng tatlong sangay ang pamahalaang pederal: ang ehekutibo (pinamumunuan ng Pangulo), ang lehislatura (ang Kongreso), at ang hudikatura (pinamumunuan ng Korte Suprema). Nahahalal ang pangulo sa isang mandato ng apat na taon ng Electoral College, na nahihirang sa botong popular sa limampung estado. Nahahalal naman ang mga miyembro ng Konggreso sa mandato ng 2 taon sa Kamara ng mga Kinatawan at ng 6 taon sa Senado. Tinatakda ng Pangulo ang mga huwes ng Korte Suprema at may pahintulot ng Senado sa pagkakaroon ng hindi limitadong termino. Kinokopya ng modelong tripartite na ito ng pamahalaan sa antas ng estado sa pangkalahatan. May iba't ibang anyo ang mga lokal na pamahalaan.
Pinamamayanihan ang pamahalaang pederal at pang-estado ang dalawang pangunahing partidong pampolitika, ang mga Republikano (Republicans) at ang mga Demokrata (Democrats). Mayroong ding ibang maliliit na partido; ngunit hindi sila nakakapanghikayat ng kasindaming tagasuporta. Sa kabuuan, nangingibabaw ang tulad ng sa right wing ng mga demokrasya sa Europa ang kulturang pampolitika sa Estados Unidos at madalas na nakikitungo sa iba't ibang usapin. Mahirap tukuyin ang kategoryang kinabibilangan ng dalawang partidong ito. Sa kulturang pampolitika ng Estados Unidos, mailalarawan ang Partido Republikano bilang center-right at ang Partido Demokrata naman ay center-left. Ang mga kandidato ng mga partido menor at independiente ay bihirang nahahalal, at kung nahalal man ay sa lokal o estado lamang, ngunit sa sistema ng politika ng bansa, nananaig ang mga "hakot partido" sa mga koalisyon. Ang mga patakaran at ideolohiya ng kasalukuyang Pangulo ng Estados Unidos ang may malaking ginagampanan sa patakbo ng kanyang partido, pati na rin sa plataporma ng oposisyon.
Pagkakalahating Pampolitika[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang Estados Unidos ay isang unyong pederal na may limampung estado. Ang orihinal na labintaltong estado ay ang unang labintatlong kolonya na nag-aklas mula sa pamumuno ng mga Ingles. Noong unang bahagi ng kasaysayan ng bansa, tatlong bagong mga estado ang binuo mula sa mga teritoryo galing na sa umiiral na mga estado: ang Kentucky mula sa Virginia; Tennessee mula sa North Carolina; at Maine mula sa Massachusetts. Karamihan sa ibang mga estado ay nanggaling sa mga teritoryong nakuha mula sa mga digmaan o sa mga nabili ng pamahalaan ng Estados Unidos. Taliwas dito ang nangyari sa Vermont, Texas at Hawaii: ang bawat isang ito ay dating malalayang republika bago sumali sa unyon. Noong Digmaang Sibil ng Amerika humiwalay ang Kanlurang Virginia sa Virginia. Ang pinakabagong estado-ang Hawaii- a natamasa ang pagiging isang ganap na estado noong Agosoto 21, 1959.[34]
Bumuo ang labintatlong kolonya, sa Deklarasyon ng Kalayaan ng Estados Unidos, ng kani-kanilang bayang estado na katulad ng mga bansa sa Europa noon. Sa mga sumunod na taon, dumami ang bilang ng mga estado sa Amerika dahil sa paglawak nitong pakanluran, sa pananakop at pagbibili ng mga lupa ng pamahalaang pambansa, at sa paghahati ng ilang estado, nauwi sa kasalukuyang bilang na limampu. Pangkalahatang nahahati ang mga estado sa mas maliit na rehiyong administratibo, kabilang ang mga kondado o "county", mga lungsod at mga pamayanan o "township".
May hawak din ang bansa sa ilang mga teritoryo, distrito at pag-aari, nangunguna na ang distrito pederal ng Distrito ng Kolumbiya na siyang kabisera ng bansa, ilang mga lugar na insular sa ibayong dagat tulad ng Portoriko, Samoa Amerikana, Guam, Kapuluang Hilagang Mariyana, at Kapuluang Birhen ng Amerika. Nakapanghawak ang bansa sa isang base ng hukbong pandagat sa inookupahang bahagi ng Look ng Guwantanamo sa Kuba mula 1898.
Walang pag-aangking teritoryal ang Estados Unidos sa Antartika ngunit nakapagreserba ng karapatang gawin ito.
Ekonomiya[baguhin | baguhin ang batayan]
![]() New York City, ang sentrong pananalapi ng Estados Unidos at buong mundo.[35] | |
Salapi | United States dollar (USD) ![]() |
---|---|
Oktubre 1, 2021 – Setyembre 30, 2022 | |
Trade organizations | WTO, OECD at iba pa |
Uri ng bansa | |
Estadistika | |
Populasyon | ![]() |
GDP | ![]() |
GDP ranggo | |
GDP growth |
|
GDP kada tao | ![]() |
GDP kada tao ranggo | |
GDP ayon sa sector |
|
GDP ayon sa sangkap |
|
Populasyon sa ilalim linya ng kahirapan (bilang ng mga pinakamahirap) | |
Bilang ng manggagawa | |
Mga manggawa ayon sa trabaho |
|
Kawalang trabaho | |
Aberaheng kabuuang sahod | Padron:IncreasePositive $69,392 (2020)[51] |
Gitnang buong sahod | ![]() |
Mga pangunahing industriya | |
External | |
Mga niluluwas | ![]() |
Mga niluluwas na kalakal |
|
Pangunahing mga kaagapay sa pagluluwas | |
Mga inaangkat | ![]() |
Mga inaangkat na kalakal |
|
Pangunahing mga kaagapay sa pagluluwas | |
FDI stock | |
![]() | |
Gross panlabas na utang | ![]() |
Mga pinansiya ng Publiko | |
![]() | |
Mga kinita | $3.42 trillion (2020)[61] |
Mga gastusin | $6.55 trillion (2020)[62] |
Tulong pang-ekonomiya | donor: ODA, $35.26 billion (2017)[63] |
Foreign reserves | $41.8 billion (August 2020)[69] |
Ang Estados Unidos ay isang mayaman at maunlad na bansa na may ekonomiyang pamilihan[70] at ang may pinakamalaking nominal na GDP at kabuuang yaman. Ito ang ikalawang bansa sa buong mundo na may kakayahan sa pagbili ng mga mamamayan nito.[71] Ito ang ika siyam na bansa sa buong mundo sa kada taong nominal na GDP at ika-15 sa kada taong Paridad ng Kakayahang Pagbili noong 2021.[72] Ang Estados Unidos ang pinakamakapangyarihan sa usaping ekonomiyang pangteknolohiya at paglikha ng mga bagong ideya at produkto lalo na intelihensiyang artipisyal, kompyuter, parmasyutikal, medikal, pangkalawakan at kagamitang panghukbo.[73] Ang Dolyar ng Estados Unidos ang salaping pinakaginagamit sa mga transaksiyon sa buong mundo at ang pinakainiimbak na salapi na sinusuportahan ng ekonomiya ng Estados Unidos, militar ng Estados Unido, sistemang petrodolyar at ang kaugnay na eurodollar at malaking pamilihan ng US Treasury.[74][75] Ang ilang mga bansa ay gumagamit sa US dollar bilang de factor currency.[76][77] Kabilang sa mga kasamang nakikipagkalakalan sa Estados Unidos ang Tsina, European Union, Canada, Mexico, India, Japan, Timog Korea, United Kingdom, at Taiwan.[78] Ang Estados Unidos ang pinakamalaking tagapag-angkat at ang ikalawang pinakamalaking tagapagaluwas.[79] Ito ay may kasunduan sa malayang kalakalan sa ilang mga bansa kasama ang USMCA, Australia, Timog Korea, Switzerland, Israel at marami pang iba.[80]
Ang ekonomiya nito ay sinasanhi ng masagang mga mapagkukunan sa kalikasan, mahusay na pinaunlad na mga inprastruktura at malaking produktibidad o pagiging produktibo ng mga mamamayan nito.[81] Ito ay may ika-7 malaking kabuuang halaga ng mapagkukunang pangkalikasan na nagkakahalagangInt$45 trilyon noong 2015.[82]
Ang mga Amerikano ang may pinakamataas na sahod ng empleyado at pangbahay sa mga bansang kasapi ng OECD.[83]
Noong 1890, nalampasan ng Estados Unidos ang Imperyong British bilang pinakaproduktibo o mapakinabangan na ekonomiya sa buong mundo.[84] Ito ang pinakamalaking prodyuser ng petrolyo at natural gas.[85] Noong 2016, ito ang pinakamalaking bansang nakikipagkalakalan.[86]. Ito rin ang ikatlong pinakamalaki sa pagmamanupaktura ng mga produkto na kumakatawan bilang ikalima sa output ng pagmamanupaktura sa buong mundo.[87] Hindi lamang ito ang mayroong pinakamalaking panloob na pamilihan ng mga produkto ngunit nangunguna sa kalakalan ng mga serbisyo na nagkakahalagang $4.2 trilyon noong 2018.[88] Sa 500 pinakamalalaking kompanya sa buong mundo, ang 121 ay nakaheadquarter sa Estados Unidos.[89] Ang Estados Unidos ang bansa sa buong mundo na may pinakamaraming bilyonaryo na may kabuuang halagang $3 trilyong dolyar.[90][91]
Ang mga komersiyal na banko sa Estados Unido ay may ariariang $20 trillion noong 2020.[92] Ang US Global assets under management ay mayroong ariariang $30 trilyon.[93][94]
Ang New York Stock Exchange at Nasdaq ang pinakamalaking mga pamilihan ng stock ayon sa kapitalisasyon ng pamilihan at bolyum ng kalakalan.[95][96] Ang mga pamumuhunang pandayuhan sa Estados Unidos ay umabot ng $4.0 trilyon,[97] samantalang ang pamumuhuan ng Estados Unidos sa mga dayuhang bansa ay umabot ng higit sa $5.6 trilyon.[98] Ang ekonomiya ng Estados Unidos ay nangunguna sa venture capital[99] at pagpopondo sa Pandaigdigang Pananaliksik at Pagpapaunlad.[100] Ang paggasta ng mga konsumer ay bumubuo ng 68% ng ekonomiya ng Estados Unidos noong 2018,[101] samantalang ang bahaging paggawang sahod ay 43% noong 2017.[102] Ito ang ikatlong bansa na pinakamalaking merkado ng mga mamimili.[103] Ang pamilihan ng mga trabaho ay umaakit ng mga immigrante mula sa iba ibang bansa na karaniwan ay edukado dahil sa mas maraming oportunidad sa Estados Unidos.[104] Ang Estados ay nangungunang ekonomiya ayons sa mga pag-aaral gaya ng Index ng Madaling Pagnegosyo sa bansa, Ulat ng Pagiging Kompetetibo sa Buong Mundo at iba pa.[105] Ang Ekonomiya ng Estados Unidos ay dumanas ng malalang pagbagsak ng ekonomiya noong recession noong mga 2007-2009 na dulot ng subprime mortgage crisis at lumaganap sa buong mundo.[106][107][108][109] Ang Estados Unidos ang ika-41 sa pagiging pantay ng sahod ng mga mamamayan sa mga 156 bansa noong 2017.[110].[111]
Welfare at mga serbisyong panlipunan[baguhin | baguhin ang batayan]
Hindi kasama ang Social Security at Medicare, ang Kongreso ng Estados Unidos ay naglaan ng halos $717 bilyon sa mga pondong pederal noong 2010 at karagdagang $210 bilyon ay inilaan sa mga pondo ng estado ($927 bilyong total) para sa mga programang welfare o pagbibigay tulong sa mga nangangailangan. Ang kalahati nito ay napunta sa pangangailangang medikal at halos 40% para sa cash, pagkain (food stamps) at tulong pabahay. Ang ilan sa mga programa ay kinabibilangan ng pagpopondo sa mga paaralang pampubliko, pagsasanay para sa trabaho, mga benepisyong SSI at medicaid.[112] Magmula noong 2011[update], the public social spending-to-GDP ratio in the United States was below the OECD average.[113] Amg halos kalahati ng mga tulong na welfare na nagkakahalagang $462 bilyon ay napunta sa mga pamilyang may anak na ang karamihan ay mga mag-isang nagtataguyod ng anak.[114]
Siyensiya at Teknolohiya[baguhin | baguhin ang batayan]
Noong ika-19 na siglo, ang United Kingdom, Italya, Kanlurang Europa, Pransiya, at Alemanya ang nangunguna sa pagkakatuklas ng mga bagong ideya at kaalaman sa siyensiya at matematika.[115][116] Bagaman, nahuhuli ang Estados Unidos sa pagpormula ng teorya, ito ay nangibabaw sa paggamit ng teorya upang lutasin ang mga problema. Ito ang nilalapat na siyensiya. Dahil ang mga Amerikano ay malayo sa pinagmumulan ng siyensiyang Kanluranin at pagmamanupaktura, ang mga Amerikano ay kailangang tuklasin ang mga paggawa ng mga bagay. Nang pagsamahin ng mga Amerikano ang kaalamang teoretikal sa Katalihunang Yankee, ang resulta ay isang daloy ng mga mahahalagang imbensiyon. Ang mga mahahalagang Amerikanong imbentor ay kinabibilangan nina Robert Fulton (na nag-imbento ng steamboat); Samuel Morse (nag-imbento ng telegraph); Eli Whitney (nag-imbento ng cotton gin); Cyrus McCormick (ang reaper); at Thomas Alva Edison na siyang pinamalikhain sa lahat ng mga siyentipiko na may maraming imbensiyon na kanyang ginawa.
Si Edison ay palaging ang una sa paglikha ng paglalapat siyentipiko pero siya ang palaging nagtatapos sa isang idea. Halimbawa, nilikha ng Inhinyeryong British na si Joseph Swan ang incandescent electric lamp noong 1860, halos 20 taon bago si Edison. Ngunit ang ilaw na bombilya ni Edison ay mas tumatagal sa imbensiyon ni Swan at maaaring patayin o ilawan ng indibidwal samantalang ang bombilya ni Swan ay magagamit lamang kapag ang ilang mga ilaw ay iniliywan o pinatay sa parehong panahon. Pinabuti ni Edison ang kanyang bombilya sa paglikha ng dynamo na sistemang lumilikha ng kuryente. Sa loob ng 30 taon, ang kanyang mga imbensiyon ay nagbigay kuryente o ilaw sa milyong tahanan.

Isa pang pang mahalagang aplikasyon ng mga ideyang siyentipiko sa kagamitang praktikal ang inobasyon ng magkapatid na Wilbur at Orville Wright. Noong 1980, sila ay nahumaling sa mga account ng mga eksperimentong glider sa Alemanya at kanilang sinimulan ang kanilang imbestigasyon sa mga prinsipyo ng paglipas. Sa pagsasama ng kaalamang siyentipiko at mga kakayahang mekanikal, nilikha nila ang ilang glider. Noong Disyembre 17,1993, matagumpay nilayng nailipad ang pinapatakbong mekanikal na eroplano.
Ang imbensiyong Amerikano na halos hindi napansin noong 1947 ang nagsulong sa Panahon ng Impormasyon at Kompyuter. Sa panahong ito, sina John Bardeen, William Shockley, at Walter Bratain ng Bell Laboratories ay humango sa mga sopistikadong prinsipyo ng mekanikang quantum upang imbentuhin ang transistor na maliit na mga kasangkapan ng elektroniko na pumalit sa mabibigat na vacuum tube. Ang transistor at ang integrated circuit na nilikha pagkatapos ng 10 taon ng pagkakaimbento ng transistor ang gumawang posible na maglagay ng napakaraming mga kagamitang elektoniko sa isang kompyuter o smartphone na pumalit sa mga kompyuter na kasing laki ng isang kwarto noong 1960.
Ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay nagkaroon ng malalim na epekto sa pagpapaunlad ng siyensiya at teknolohiya sa Estados Unidos. Bago ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang gobyernong pederal ay walang responsibilidad sa pagsuporta ng pagpapaunlad ng siyensiya sa bansa. Noong digmaan, ang pederal na pamahalaan at siyensiya ay bumuo ng matulunguning relasyon. Pagkatapos ng digmaan, ang pederal na pamahalaan ng Estados Unidos ay nagkaroon ng tungkuling suportahan ang siyensiya at teknolohiya. Pagkalipas ng ilang taon, sinuportahan ng pamahalaang pederal ang pagtatatag ng pambansang sistema ng siyensiya at teknolohiya na gumagawa sa Estados Unidos na lider sa buong mundo sa siyensiya at teknolohiya.[117] Bahagi ng nakaraan at kasalukuyang kadakilaan ng Estados Unidos sa siyensiya ang napakalaking badyet para sa pagsasaliksik at pagpapaunlad na nagkakahalagang $401.6bn noong 2009 na doble sa badyet ng Tsina sa siyensiya na $154.1bn at higit sa 25% sa badyet sa siyensiya ng European Union na $297.9bn.[118]
Ang Estados Unidos ay nakalikha ng 278 Nobel Laureate sa Pisika, Kemika, Pisiolohiya o Medisina noong 2021 na ang unang bansa at bumubuo ng 42.5 % ng lahat ng natanggap na Gantimpalang Nobel sa buong mundo sa larangan ng Pisika, Kemika, at Pisiyolohiya. [119]
Tungkulin at Impluwensiya ng Estados sa Buong Mundo[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang Estados Unidos ang isa sa mga bansa sa buong mundo na may malaking impluwensiya sa usaping ekonomiya, kultura, wika, siyensiya, teknolohiya, karapatang pantao at kapayapaan sa buong mundo. Dahil sa mga tulong pandayuhan ng Estados Unidos sa ibang bansa lalo na sa mga mahihirap na bansa, ang mga bansang ito ay karaniwang naiimpluwensiyahan sa usaping mga karapatang pantao sa mga bansang ito dahil sa prinsipyo ng Kapantayan ng Lahat ng Tao na isinusulong ng Estados Unidos. Ang Estados Unidos ay may malaki ring papel sa pagpapanatili ng seguridad sa buong mundo. Halimbawa, nagawang matukoy at mapaslang ng Intelihensiya ng Estados Unidos ang kinarorooanan gamit ang mga sopistikadong teknolohiya ng mga nagtatagong Pinuno ng mga Organisasyong Terorista na kinabibilangan nina Osama bin Laden na pinuno ng Al Qaeda at responsable sa pag-Atake noong Setyembre 11, 2001 at Abu Bakr al-Baghdadi na pinuno ng ISIS. Dahil din sa suporta nito sa Israel, marami ang galit sa Estados Unidos. Gaya ng ibang mga bansang Kanluranin na mauunlad, ang Estados Unidos ay may kapangyarihan na magpalumpo ng mga ekonomiya ng isang bansa sa pamamagitan ng pagpapataw ng mga ekonomikong sanction gaya ng ginawa sa Cuba, Iran, North Korea at Rusya.
Relihiyon[baguhin | baguhin ang batayan]
Sa Estados Unidos, ang kalayaan ng relihiyon ay isa sa pinoprotektahang karapatan ng mga Amerikano na nakasalig sa Saligang Batas ng Estados Unidos na matatagpuan sa mga sugnay ng relihiyon sa Unang Susog ng Saligang Batas ng Estados Unidos. Ito ay malapit na nauugnay sa paghihiwalay ng simbahan at estado na isang konseptong isinulong ng mga tagapagtatag ng Estados Unidos gaya nina James Madison at Thomas Jefferson.
Ang Unang Susog ay may dalawang probisyon na nauukol sa relihiyon: Ang Sugnay ng Establisyemento (pagtatatag) at ang Sugnay ng Malayang Pagsasanay. Ang Establisyemento ay nagbabawal sa gobyerno ng Estados Unidos na "magtatag" ng isang relihiyon. Sa kasaysayan, ito ay nangangahulugan sa pagpipigil ng mga simbahan na isinusulong ng gobyerno gaya ng Simbahan ng Inglatera. Sa kasalukuyan, ang "establisyemento ng relihiyon" ay pinangangasiwaan ng tatlong bahaging pagsubok na inilatag ng Korte Suprema ng Estados Unidos sa Lemon v Kurtzman, 403, U.S. 602 (1971). Isa ilalim ng "pagsubok na Lemon", ang gobyerno ng Estados Unidos ay maaari lamang tumulong sa isang relihiyon kapag (1) ang pangunahing layunin ng pagtulong ay sekular(hindi relihiyoso), (2) ang pagtulong ay dapat hindi nagsusulong o nagpipigil sa isang relihiyon at (3) walang labis na paghihimasok sa pagitan ng simbahan at estado.
Ang Sugnay ng Malayang Pagsasanay ay nagpoprotekta sa mga mamamayan ng Estados Unidos na magsanay ng relihiyon na kanilang nanaisin kung ito ay hindi lumalabag sa mga moralidad ng publiko o may nakakapilit na interes ang gobyerno. Halimbawa, sa Prince v. Massachusetts, 321 U.S. 158 (1944), isinaad ng Korte Suprema ng Estados Unidos na maaaring pwersahin ng estado ang pagpapabakuna ng mga bata na ang mga magulang ay hindi pumapayag dito sa kadahilanang pang-relihiyon. Isinaad ng Korte Suprema ng Estados Unidos na ang estado ay may interest na mangibabaw sa paniniwala ng mga magulang upang maprotektahan ang kalusugan ng mga mamayan ng Estados Unidos at kanilang kaligtasan.
Relihiyon sa Estados Unidos (2020)[120]
Kultura[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang Estados Unidos ay isang kulturang indibidwalistiko na isang uri ng ng kultura na ang pagpapahalaga ay nasa isang indibidwal o sarili kesa sa isang grupo. Ang mga kulturang indidbidwal ay nagbibigay halaga sa sariling pananaw, pribasiya, autonomiya(pangangasiwa sa sariling buhay), pag-asa sa sarili at sariling sikap. Ang mga Amerikano ay gumagamit ng diretsang pakipagtalastasan, naghahayag sa sariling naisin, at gumagamit ng mga iba't ibang paraan upang maayos ang mga alitan sa ibang kapwa tao. Ang Estados Unidos ay isang uri ng may mababang pagitan ng kapangyarihan(low power distance culture) kung saan ito ay nagbibigay halaga sa bawat indibidwal na walang tinitingnang estado o katayuan sa buhay at nagtatakwil ng kawalang kapantayan sa lipunan. Tinatakwil ng mga Amerikano ang mga autoridad sa ikabubuti ng bawat indibidwal na bahagi ng isang lipunan.
Galeriya[baguhin | baguhin ang batayan]
Patakarang panlabas[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang paghaharing militar, ekonomiko, at kultural ng Estados Unidos ang dahilan kung bakit isang mahalagang tema sa politika ng bansa ang patakarang panlabas (o foreign policy) nito, bukod pa sa kahalagahan ng imahen ng Estados Unidos sa buong mundo.
Nauntog ang patakarang panlabas ng Estados Unidos sa pagitan ng pamumukod o isolationism, imperyalismo at paghahalo ng mga ito, sa buong kasaysayan ng bansa.
Nagresulta ang malakas na impluwensiya nito sa politika at kultura ng buong mundo sa sobrang pagkamuhi ng ilan dito, at pagpuri naman at paghanga para sa ilan. Isang halimbawa nito si Ayatollah Khomeini na tinawag ang Estados Unidos "The Great Satan" (Ang Dakilang Satanas).
Tingnan din[baguhin | baguhin ang batayan]
Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang batayan]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Appendix B: Two–Letter State and possession Abbreviations". Postal Addressing Standards. Washington, D.C.: United States Postal Service. Mayo 2015. Tinago mula sa orihinal mula Marso 5, 2018. Kinuha noong Marso 3, 2018.
- ↑ Jensen, Merrill (1959). The Articles of Confederation: An Interpretation of the Social-Constitutional History of the American Revolution, 1774–1781. University of Wisconsin Press. pa. xi, 184. ISBN 978-0-299-00204-6.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "RESIDENT POPULATION FOR THE 50 STATES, THE DISTRICT OF COLUMBIA, AND PUERTO RICO: 2020 CENSUS" (PDF). U.S. Census Bureau.
{{cite web}}
: CS1 maint: url-status (link) - ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 "State Area Measurements and Internal Point Coordinates". Washington, D.C.: U.S. Census Bureau. Tinago mula sa orihinal mula Marso 16, 2018. Kinuha noong Marso 3, 2018.
... provides land, water and total area measurements for the 50 states, the District of Columbia, Puerto Rico and the Island Areas. The area measurements were derived from the Census Bureau's Master Address File/Topologically Integrated Geographic Encoding and Referencing (MAF/TIGER) database. The land and water areas, ... reflect base feature updates made in the MAF/TIGER database through August, 2010.
- ↑ "State and Local Government Finances and Employment" (PDF). United States Census Bureau. 2012. pa. 284. Tinago mula orihinal (PDF) hanggang October 17, 2011. Kinuha noong July 8, 2013.
- ↑ "The History of Washington, DC". Destination DC. Marso 15, 2016. Tinago mula sa orihinal mula Marso 6, 2018. Kinuha noong Marso 3, 2018.
- ↑ 7.0 7.1 "Directory of Representatives". Washington, D.C.: U.S. House of Representatives. Tinago mula sa orihinal mula Marso 5, 2018. Kinuha noong Marso 5, 2018.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 "Acquisition Process of Insular Areas". Office of Insular Affairs. Tinago mula sa orihinal noong April 14, 2012. Kinuha noong July 9, 2013.
{{cite web}}
: CS1 maint: unfit URL (link) - ↑ 9.0 9.1 "Definitions of Insular Area Political Organizations". Washington, D.C.: U.S. Department of the Interior. Hunyo 12, 2015. Tinago mula sa orihinal mula Hulyo 13, 2018. Kinuha noong Marso 1, 2018.
- ↑ 2020 Population of U.S. Island Areas Just Under 339,000, U.S. Census Bureau, October 28, 2021.
- ↑ "American Samoa". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Kinuha noong Hulyo 9, 2013.
- ↑ "Islands We Serve: American Samoa". Washington, D.C.: U.S. Department of the Interior. Hunyo 11, 2015. Tinago mula sa orihinal mula Marso 9, 2018. Kinuha noong Marso 1, 2018.
- ↑ "Guam". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Kinuha noong Hulyo 9, 2013.
- ↑ "Northern Mariana Islands". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Kinuha noong Hulyo 9, 2013.
- ↑ "Puerto Rico". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Kinuha noong Hulyo 9, 2013.
- ↑ "Virgin Islands". The World Factbook. Kinuha noong Hulyo 9, 2013.
- ↑ 17.0 17.1 "Baker Island". Office of Insular Affairs. Tinago mula orihinal hanggang April 19, 2012. Kinuha noong July 9, 2013.
- ↑ "Jarvis Island". Office of Insular Affairs. Tinago mula orihinal hanggang February 7, 2012. Kinuha noong July 9, 2013.
- ↑ "Johnston Island". Office of Insular Affairs. Tinago mula orihinal hanggang March 14, 2012. Kinuha noong July 9, 2013.
- ↑ "Kingman Reef National Wildlife Refuge". United States Fish and Wildlife Service. Tinago mula sa orihinal mula Mayo 16, 2013. Kinuha noong Hulyo 9, 2013.
- ↑ 21.0 21.1 "United States Pacific Islands Wildlife Refuges". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Kinuha noong Oktubre 10, 2014.
- ↑ "Midway Atoll". Office of Insular Affairs. Tinago mula orihinal hanggang February 4, 2012. Kinuha noong July 9, 2013.
- ↑ "Navassa Island". Washington, D.C.: U.S. Department of the Interior. Hunyo 12, 2015. Tinago mula sa orihinal mula Agosto 15, 2016. Kinuha noong Marso 3, 2018.
- ↑ "Palmyra Atoll". Office of Insular Affairs. Tinago mula orihinal hanggang January 11, 2012. Kinuha noong July 9, 2013.
- ↑ 26.0 26.1 "Wake Island". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Kinuha noong Oktubre 10, 2014.
- ↑ Earnshaw, Karen (Disyembre 17, 2016). "Enen Kio (a.k.a. Wake Island): Island of the kio flower". Marshall Islands Guide. Majuro, Republic of the Marshall Islands. Tinago mula sa orihinal mula Abril 1, 2018. Kinuha noong Marso 4, 2018.
- ↑ 28.0 28.1 28.2 Lewis, Martin W. (Marso 21, 2011). "When Is an Island Not An Island? Caribbean Maritime Disputes". GeoCurrents. Tinago mula sa orihinal mula Abril 22, 2017. Kinuha noong Hunyo 16, 2017.
- ↑ "US Minor Outlying Islands – Bajo Nuevo Bank". Geocaching. Hunyo 6, 2017. Tinago mula sa orihinal mula Hulyo 11, 2015. Kinuha noong Hulyo 10, 2015.
- ↑ "Cayo Serranilla" (sa Kastila). Eco Fiwi. Tinago mula sa orihinal mula Hulyo 31, 2017. Kinuha noong Hunyo 16, 2017.
- ↑ "Appendix A. Census 2000 Geographic Terms and Concepts – Figure A–3. Census Regions, Census Divisions, and Their Constituent States" (PDF). U.S. Census Bureau. 2000. pa. 27. Tinago mula orihinal (PDF) hanggang June 14, 2007. Kinuha noong February 25, 2017.
- ↑ "Table 53. Languages Spoken At Home by Language: 2017", Language use in the United States, August 2019, U.S. Census Bureau, kinuha noong Pebrero 19, 2016
- ↑ "American FactFinder - Results". Factfinder.census.gov. Tinago mula orihinal hanggang Pebrero 12, 2020. Kinuha noong Mayo 29, 2017.
- ↑ Borreca, Richard (18 Oktubre 1999). "'The Goal Was Democracy for All". Honolulu Star-Bulletin. Kinuha noong 11 Pebrero 2012.
- ↑ "The Global Financial Centres iIndex 18" (PDF). Long Finance. September 2020.
- ↑ "World Economic Outlook Database, April 2019". IMF.org. International Monetary Fund. Kinuha noong September 29, 2019.
- ↑ "World Bank Country and Lending Groups". datahelpdesk.worldbank.org. World Bank. Kinuha noong September 29, 2019.
- ↑ "U.S. and World Population Clock". U.S.census.gov <https://www.census.gov>. Kinuha noong 2022-01-01.
- ↑ "United States Population (2021) - Worldometer".
- ↑ 40.0 40.1 "World Economic Outlook Database, October 2021". IMF.org. International Monetary Fund. October 2021. Kinuha noong January 3, 2022.
- ↑ Bank, World (8 January 2022). "Global Economic Prospects, January 2022" (PDF). openknowledge.worldbank.org. World Bank. pa. 4. Kinuha noong 19 January 2022.
- ↑ See List of countries by GDP (nominal) per capita.
- ↑ 43.0 43.1 "Field Listing: GDP – Composition, by Sector of Origin". Central Intelligence Agency World Factbook. Central Intelligence Agency. Kinuha noong April 3, 2018.
- ↑ 44.0 44.1 "Income and Poverty in the United States: 2020". United States Census Bureau. September 14, 2021. Kinuha noong October 5, 2020.
- ↑ "Income Distribution Measures and Percent Change Using Money Income and Equivalence-Adjusted Income" (PDF). census.gov. United States Census Bureau. Kinuha noong January 15, 2021.
- ↑ "The Distribution of Household Income, 2017" (PDF). cbo.gov. Congressional Budget Office. October 2, 2020. pa. 31, 32. Kinuha noong October 19, 2020.
- ↑ "Human Development Index (HDI)". hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Kinuha noong December 11, 2019.
- ↑ "Inequality-adjusted HDI (IHDI)". hdr.undp.org. UNDP. Kinuha noong May 22, 2020.
- ↑ 49.0 49.1 49.2 49.3 49.4 "Employment status of the civilian population by sex and age". BLS.gov. Bureau of Labor Statistics. Kinuha noong October 4, 2020.
- ↑ "Employment by major industry sector". Bureau of Labor Statistics. Kinuha noong July 5, 2018.
- ↑ "Usual Weekly Earnings of Wage and Salary Workers First Quarter 2017". Bureau of Labor Statistics. U.S. Department of Labor. July 17, 2018. Kinuha noong September 13, 2018.
- ↑ "Usual Weekly Earnings Summary". www.bls.gov. Bureau of Labor Statistics. January 17, 2020.
- ↑ 53.0 53.1 53.2 53.3 "U.S. trade in goods with World, Seasonally Adjusted" (PDF). United States Census Bureau. Kinuha noong June 1, 2021.
- ↑ "Exports of goods by principal end-use category" (PDF). Census Bureau.
- ↑ "Imports of goods by principal end-use category" (PDF). Census Bureau.
- ↑ "UNCTAD 2019" (PDF). UNCTAD. Kinuha noong 2020-01-06.
- ↑ "Country Fact Sheets 2018". unctad.org. Kinuha noong 24 July 2019.
- ↑ 58.0 58.1 "The World Factbook". CIA.gov. Central Intelligence Agency. Kinuha noong August 17, 2019.
- ↑ "Treasury TIC Data". U.S. Department of the Treasury. Kinuha noong Enero 30, 2021.
- ↑ "Federal Debt: Total Public Debt as Percent of Gross Domestic Product".
- ↑ "US Government Finances: Revenue, Deficit, Debt, Spending since 1792".
- ↑ "US Federal Budget Overview - Spending Breakdown Deficit Debt Pie Chart". Kinuha noong Enero 29, 2021.
- ↑ "Development aid rises again in 2016 but flows to poorest countries dip". OECD. Abril 11, 2017. Kinuha noong Setyembre 25, 2017.
- ↑ "Sovereigns rating list". Standard & Poor's. Tinago mula orihinal hanggang Hunyo 18, 2011. Kinuha noong Agosto 20, 2011.
- ↑ 65.0 65.1 Rogers, Simon; Sedghi, Ami (April 15, 2011). "How Fitch, Moody's and S&P rate each country's credit rating". The Guardian. London. Kinuha noong May 28, 2011.
- ↑ Riley, Charles (August 2, 2017). "Moody's affirms Aaa rating, lowers outlook". CNN.
- ↑ "Fitch Affirms United States at 'AAA'; Outlook Stable". Fitch Ratings.
- ↑ "Scope affirms the USA's credit rating of AA with Stable Outlook". Scope Ratings.
- ↑ "U.S. International Reserve Position". Treasury.gov. Kinuha noong January 18, 2019.
- ↑ "Market Economy Countries 2021". World Population Review. Kinuha noong September 12, 2021.
- ↑ "Report for Selected Country Groups and Subjects (PPP valuation of country GDP)" (sa Ingles). IMF. Kinuha noong December 29, 2017.
- ↑ "World Economic Outlook Database, April 2019". IMF.org. International Monetary Fund. Kinuha noong April 9, 2019.
- ↑ "United States reference resource". The World Factbook Central Intelligence Agency. Kinuha noong May 31, 2019.
- ↑ "The Implementation of Monetary Policy – The Federal Reserve in the International Sphere" (PDF). Kinuha noong August 24, 2010.
- ↑ Zaw Thiha Tun (July 29, 2015). "How Petrodollars Affect The U.S. Dollar". Kinuha noong October 14, 2016.
- ↑ Benjamin J. Cohen, The Future of Money, Princeton University Press, 2006, ISBN 0691116660; cf. "the dollar is the de facto currency in Cambodia", Charles Agar, Frommer's Vietnam, 2006, ISBN 0471798169, p. 17
- ↑ "US GDP Growth Rate by Year". multpl.com. US Bureau of Economic Analysis. March 31, 2014. Kinuha noong June 18, 2014.
- ↑ "Top Trading Partners". U.S. Census Bureau. December 2016. Kinuha noong July 8, 2017.
- ↑ "World Trade Statistical Review 2019" (PDF). World Trade Organization. pa. 100. Kinuha noong May 31, 2019.
- ↑ "United States free trade agreements". Office of the United States Trade Representative. Kinuha noong May 31, 2019.
- ↑ Wright, Gavin, and Jesse Czelusta, "Resource-Based Growth Past and Present", in Natural Resources: Neither Curse Nor Destiny, ed. Daniel Lederman and William Maloney (World Bank, 2007), p. 185. ISBN 0821365452.
- ↑ Padron:Cite o nweb
- ↑ "Income". Better Life Index. OECD. Kinuha noong September 28, 2019.
In the United States, the average household net adjusted disposable income per capita is USD 45 284 a year, much higher than the OECD average of USD 33 604 and the highest figure in the OECD.
- ↑ Digital History; Steven Mintz. "Digital History". Digitalhistory.uh.edu. Tinago mula orihinal hanggang Marso 2, 2004. Kinuha noong Abril 21, 2012.
- ↑ "United States remains the world's top producer of petroleum and natural gas hydrocarbons". EIA.
- ↑ Katsuhiko Hara; Issaku Harada (staff writers) (Abril 13, 2017). "US overtook China as top trading nation in 2016". Nikkei Asian Review. Tokyo. Kinuha noong Hunyo 22, 2017.
- ↑ Vargo, Frank (March 11, 2011). "U.S. Manufacturing Remains World's Largest". Shopfloor. Tinago mula orihinal hanggang April 4, 2012. Kinuha noong March 28, 2012.
- ↑ "Trade recovery expected in 2017 and 2018, amid policy uncertainty". Geneva, Switzerland: World Trade Organization. Abril 12, 2017. Kinuha noong Hunyo 22, 2017.
- ↑ "Global 500 2016". Fortune. Number of companies data taken from the "Country" filter.
- ↑ "The US is home to more billionaires than China, Germany and Russia combined". CNBC. May 9, 2019. Kinuha noong May 9, 2019.
- ↑ "Wealth-X's Billionaire Census 2019 report reveals insights and trends about the world's top billionaires". hk.asiatatler.com. Kinuha noong May 14, 2019.
- ↑ "Total Assets, All Commercial Banks". January 3, 1973.
- ↑ "Doubling Down on Data" (PDF). Kinuha noong 5 March 2022.
- ↑ "The asset management industry in the United States" (PDF). Kinuha noong 5 March 2022.
- ↑ "Monthly Reports - World Federation of Exchanges". WFE.
- ↑ Table A – Market Capitalization of the World's Top Stock Exchanges (As at end of June 2012). Securities and Exchange Commission (China).
- ↑ ng rld-factbook/rankorder/2198rank.html "CIA – The World Factbook". Cia.gov. Kinuha noong April 21, 2012.
{{cite web}}
: Pakitingnan ang|url=
value (help) - ↑ ng factbook/rankorder/2199rank.html "CIA – The World Factbook". Cia.gov. Kinuha noong April 21, 2012.
{{cite web}}
: Pakitingnan ang|url=
value (help) - ↑ Adapting and evolving – Global venture capital insights and trends 2014. EY, 2014.
- ↑ "2014 Global R&D Funding Forecast" (PDF). battelle.org. December 16, 2013. Tinago mula orihinal (PDF) hanggang February 9, 2014.
- ↑ "Personal consumption expenditures (PCE)/gross domestic product (GDP)" FRED Graph, Federal Reserve Bank of St. Louis
- ↑ "Shares of gross domestic income: Compensation of employees, paid: Wage and salary accruals: Disbursements: To persons" FRED Graph, Federal Reserve Bank of St. Louis
- ↑ "United Nations Statistics Division – National Accounts Main Aggregates Database".
- ↑ "Country comparison :: net migration rate". Central Intelligence Agency. The World Factbook. 2014. Tinago mula orihinal hanggang Disyembre 26, 2018. Kinuha noong June 18, 2014.
- ↑ "Rankings: Global Competitiveness Report 2013–2014" (PDF). World Economic Forum. Kinuha noong June 1, 2014.
- ↑ "FRED – Real GDP".
- ↑ "FRED – Household Net Worth".
- ↑ "FRED-Total Non-Farm Payrolls".
- ↑ "FRED-Civilian Unemployment Rate".
- ↑ "CIA World Factbook "Distribution of Family Income"". Tinago mula orihinal hanggang 2011-06-04. Kinuha noong 2022-03-22.
- ↑ Gray, Sarah (June 4, 2018). "Trump Policies Highlighted in Scathing U.N. Report On U.S. Poverty". Fortune. Kinuha noong September 13, 2018.
"The United States has the highest rate of income inequality among Western countries", the report states.
- ↑ Means tested programs [1] accessed 19 Nov 2013
- ↑ Social spending after the crisis. OECD. (Social spending in a historical perspective, p. 5). Retrieved: 26 December 2012.
- ↑ Dawn (January 9, 2014), Welfare for Single Mothers, Single Mother Guide
- ↑ Walker, William (1993). "National Innovation Systems: Britain". Sa Nelson, Richard R. (pat.). National innovation systems : a comparative analysis. New York: Oxford University Press. pa. 61–4. ISBN 0195076176.
- ↑ Uilrich Wengenroth (2000). "Science, Technology, and Industry in tiyhe 19th Century" (PDF). Munich Centre for the History of Science and Technology. Kinuha noong 13 June 2016.
{{cite journal}}
: Kailangan ng cite journal ang|journal=
(help) - ↑ Mowery, D. C., & Rosenberg, N. (1998). Paths of Innovation: Technological Change in 20th-Century America. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
- ↑ The Sources and Uses of U.S. Science Funding.
- ↑ https://stats.areppim.com/stats/stats_nobelhierarchy.htm
- ↑ "Measuring Religion in Pew Research Center's American Trends Panel". Measuring Religion in Pew Research Center’s American Trends Panel | Pew Research Center. Pew Research Center. 14 January 2021. Tinago mula sa orihinal mula 8 February 2021. Kinuha noong 9 February 2021.
Maling banggit (May <ref>
tag na ang grupong "upper-alpha", pero walang nakitang <references group="upper-alpha"/>
tag para rito); $2