Lumang Tagalog

Tumuturo rito ang Lumang Tagalog "ᜎᜓᜋᜅ᜔ ᜆᜄᜎᜓᜄ᜔", para sa mas nauna pang anyo ng wikang Tagalog pumunta sa Sinaunang Tagalog, na kilala rin bilang abyang.

Para sa Lengguwahe, tingnan ang Wikang Tagalog.

Klasiko / Matandang Tagalog
Old Tagalog
Rehiyon	Pilipinas lalo na sa Timog Luzon
Panahon	10th century AD (Evolved into Archaic Tagalog c. 16th century)
Pamilya	Malayo-Polynesian
Sistema ng panulat	Baybayin Kawi
Mga kodigong pangwika
ISO 639-3	–
Ang mapa na nasasakupan ng Katagalugan

Ang Lumang Tagalog ay ginamit bago ang paggamit ng Filipino noong 1973. Ito ay kinabibilangan ng mga sinaunang anyo ng tagalog gayundin ng mga salitang inimbento ng mga purista na tila hindi na gaanong ginagamit sa kasalukuyang panahon. Ang Lumang Tagalog ay sumasaklaw sa tuldik (accent) sa Wikang Bulakenyo o tinaguriang purong Tagalog sa nasasakupang lenguwahe sa isla ng Luzon

Pagkakahirang ng Tagalog bilang pambansang wika

Bagaman ang Cebuano ay sinasalita ng 40% sa bansa sa katimugan nito, ang Tagalog ay hinirang na pambansang wika noong 1939. Ang Tagalog ay tinawag na Pilipino noong 1959, ngunit ito ay itinuturing na Tagalog pa rin. Sa mga dekada 1950 hanggang 1960, may mga hindi matagumpay na demanda na dinala sa mga hukuman upang pigilan ang pagtuturo ng nakasalig sa Tagalog na "Pilipino". Gayunpaman, kahit walang suporta sa mga paaralan sa Kabisayaan, ang pang-kalyeng Tagalog ay madaling natutunan sa pamamagitan ng mga komiks, telebisyon, radyo at mga pelikula. Bilang resulta, ang Tagalog ay kumalat kahit sa mga sentrong panlunsod na nagsasalita ng mga Cebuano kahit pa may pagtutol ang mga lokal na politiko dito. Noong mga 1970, 55.3 ng populasyon ay kahit papaano nakagagamit ng pang-kalyeng Tagalog.

Sinaunang Tagalog

Sinaunang Tagalog
Proto Philippine
Rehiyon	Pilipinas
Panahon	c. 1000 BCE.(Ninuno ng Wikang Pilipino)
Pamilya	Malayo-Polynesian
Sistema ng panulat	Baybayin
Mga kodigong pangwika
ISO 639-3	–

Ito ay tinatawagding Proto-Pilipino na buhat mula sa mga Austronesian na nanirahan sa isla ng Luzon mahigit 2000 taon na ang nakalilipas, Ito ay kabilang sa angkan ng mga wikang Malayo-Polynesian. Ito rin ang ninuno ng mga diyalekto o wikain sa buong Pilipinas .

Mga katinig ng Sinaunang Tagalog

	Labi	Ngipin/ Alveolar	Postalveolar/ Palatal	Belaryo	Glottal
Nasal	m	n	ɲ	ŋ
Tigil	p b	t d	tʃ dʒ	k ɡ	ʔ
Fricative		s	ʃ		h
Tap		ɾ
Approximant		l	j	w

Patinig

Mga patinig ng Sinaunang Tagalog (ayon kay Blust)

Taas		Harap		Sentro		Likod
Nakasara		i /i/				u /u/
Gitna				ə /ə/
Nakabuka				a /a/

Mga Diptonggo:

• *-ay
• *-aw
• *-uy
• *-iw
• *-oy

Mga Halibawa ng Salita

• halibawang salita o termino sa Sinaunang Tagalog / Pilipino

Words in Proto-Philippine	IPA / Pronunciation	Equivalent in Classical Tagalog	Translation in Modern Tagalog
ᜀᜐᜓ	*aʃu (Aso)	Aso	Aso (dog)
ᜊᜎ	*ba̯Lãj (Balay)	-	Bahay (House/Structure/Buildings)
ᜊᜊᜓ	*babə̃j o(Babuy)	babuy	Baboy (Pig)
ᜊᜌᜒ	*bãjɜ̯ (Bayi)	-	Babae (Woman/Girl/lady)
ᜇᜒᜃᜒ	*dəkət	-	dikit(adhesive/stick)
ᜇᜓᜍᜓ / ᜇᜓᜄᜓ	*zuRuʔ	Dugo	Dugo (Blood)
ᜑᜎᜒ	*hajək	-	Halik (Kiss)
ᜃᜌᜂ	*kajɐ̃õ (Kayaw)	Pangangayaw	Pangangaso (to Hunt)
ᜅᜎ	*ŋɡajan (Ngalan)	-	Pangalan (Name)
ᜆᜓᜊᜒ	*tubiR	Tubig	Tubig (Water)
ᜎᜅᜓ	*lãɳũj	Languy	Langoy (to Swim)
ᜆᜏᜓ	*ʈãœ̃ (Tawu)	Tao	Tao (Human)

Klasikong Tagalog

Ang sinaunang Tagalog ang anyo ng Tagalog na ginamit noong sinaunang panahon. Kabilang dito ang makikita sa Sulat ng Platong Tanso ng Laguna. Ito ang wika ng Ma-i,Kaharian ng Tondo at Maynilad.

Paraan ng Pagsusulat

Ang Lumang Tagalog ay isinusulat sa Baybayin,Isang silabaryong nangaling sa pamilya ng Brahmi. Bukot sa baybayin, gumagamit din ito ng Kawi (isang paraan ng pagsusulat ng mga Malay, Dahil hindi maaring isulat sa baybayn ang mga hiram na saita (tulad ng Malay at Sanskrit).

vowels ᜔ a ᜀ i e ᜁ u o ᜂ

b b ᜊ᜔ ba ᜊ bi be ᜊᜒ bu bo ᜊᜓ

k k ᜃ᜔ ka ᜃ ki ke ᜃᜒ ku ko ᜃᜓᜓ

d/r d/r ᜇ᜔ da/ra ᜇ di/ri de/re ᜇᜒ du/ru do/ro ᜇᜓ

g g ᜄ᜔ ga ᜄ gi ge ᜄᜒ gu go ᜄᜓ

h h ᜑ᜔ ha ᜑ hi he ᜑᜒ hu ho ᜑᜓ

l l ᜎ᜔ la ᜎ li le ᜎᜒ lu lo ᜎᜓ

m m ᜋ᜔ ma ᜋ mi me ᜋᜒ mu mo ᜋᜓ

n n ᜈ᜔ na ᜈ ni ne ᜈᜒ nu no ᜈᜓ

ng ng ᜅ᜔ nga ᜅ ngi nge ᜅᜒ ngu ngo ᜅᜓ

p p ᜉ᜔ pa ᜉ pi pe ᜉᜒ pu po ᜉᜓ

s s ᜐ᜔ sa ᜐ si se ᜐᜒ su so ᜐᜓ

t t ᜆ᜔ ta ᜆ ti te ᜆᜒ tu to ᜆᜓ

w w ᜏ᜔ wa ᜏ wi we ᜏᜒ wu wo ᜏᜓ

y y ᜌ᜔ ya ᜌ yi ye ᜌᜒ yu yo ᜌᜓ

Ponolohiya

Mga Patinig sa Lumang Tagalog

Height		Harapan		Gitna		Back
Pag-sasara		i /i/				u /u/
Gitna				ə /ə/
Pag-bubuka				a /a/

Mga katinig sa Lumang Tagalog

	Pang-Labi	Pang-Ngipin/ Alveolar	Postalveolar/ Palatal	Velaryo	Glotal
Nasal	m	n	ɲ	ŋ
Hinto	p b	t d	tʃ dʒ	k ɡ	ʔ
Prikatibo		s	ʃ		h
Tap		ɾ
Approximant		l	j	w

Halimbawa ng mga Salita ng Matandang Tagalog

Salita ng Matandang Tagalog	IPA /Bigkas	Salin sa Modernong Tagalog
ᜀᜇᜂ	*arãɜ (Arao)	Araw (Sun / Days)
ᜀᜐᜓᜏᜅ᜔	*aʂũɐ̯n̩	Aswang (Ghoul / Monster)
ᜊᜓᜎᜀᜈ᜔	*bũLɑ̯n (Bulan)	Buwan (Moon / Months)
ᜊᜊᜌ᜔ᜎᜈ᜔	*bãɓɜjaɲ̩	Babaylan (Priestess)
ᜊᜌᜒ	*bãjɜ̯ (Bayi)	Babae (Woman/ Girl/ lady)
ᜊᜎᜌ᜔	*ba̯Lãj (Balay)	Bahay (House /Structure/Buildings)
ᜊᜊᜓᜌ᜔	*babə̃j (Babuy)	Baboy (Pig)
ᜇᜌᜅ᜔	*dãjãɳ (Dayang)	Reyna o Prinsesa
ᜇᜒᜃᜒᜆ᜔	*dəkət	Dikit (adhesive/stick)
ᜇᜓᜍᜓ / ᜇᜓᜄᜓ	*zuRuʔ	Dugo (Blood)
ᜑᜇᜒ	*ʜãRi (Hari)	Hari (King,Emperor)
ᜑᜎᜒᜃ᜔	*hajək	Halik (Kiss)
ᜎᜓᜈᜆᜒᜀᜈ᜔	*jɜnTiãn (luntian)	Luntian (Lush)/ Berde (Green)
ᜃᜏᜎ᜔	*kão̯ɐL Kaual	Kawal (Knight)
ᜋᜓᜆᜒᜌ	*ɱuʈɪa (mutiya)	Mutya or Perlas (Pearl)
ᜋᜅ᜔ᜋᜅ᜔	*Mɐnɠ-Mɑŋɠ	Mang mang (fool) / bobo (stupid)
ᜉᜈ᜔ᜆᜐ᜔	*pãɳ̩ta̯ʂ	Pantas (genius/ wise / gifted)
ᜉᜓᜂᜇ᜔	*pũɜd (Puod)	Bayan (Town)
ᜅᜎᜒᜈ᜔	*ŋɡajan (Ngalan)	Pangalan (Name)
ᜐᜈ᜔ᜇᜒᜄ᜔	*sɑ̃n̩dĩg) (Sandig)	Sundalo (Soldier)
ᜆᜓᜊᜒᜍ᜔	*tubiR	Tubig (Water)
ᜆᜍᜅ᜔ᜃᜑᜈ᜔	*taRãŋkaħɐ̃ɳ	Tarangkahan (Gate)

Wikang Bulakenyo

Karagdagang impormasyon: Bulacan

Malalim na Tagalog	Simpleng Tagalog
langin	taong walang malasakit
kabtol	lipat
misla	sahig
bangkukang	ipis
banoy	agila
mag-kadlo	mag-igib
biyuna	sintunado
hitad	harot
durungawan	bintana
atungaw	hiyaw/sigaw
marikit	ma-ganda
mayumi	mahinhin
sapantaha	hinala
agsikapin	inhinyero
anluwage	karpintero
dupang	lamang
bayukot	gusot-tupi
malakas na-dairi	malakas na-ulan
hamagan	kulitan
pihado/piradista	sigurado/sigurista
lumod	lunok
nang-gigitata	dugyot
patda	dagta
taling	nunal
dahak	luwa
ma-palot	ma-panghi
abyad	asikaso
paking	taong-nag bibingi bingihan
paya	nag-gugulo sa isang tao sa ibang salita ay napag tripan
patsi	idikit
kabog	ibagsak

Paraan ng Pananalita

• Mga termino at pag sasalita sa Matandang Tagalog

Old Tagalog	Translation	Translation in Modern Tagalog	Translation in Englsh
ᜈᜊᜓᜃ ᜈ ᜊ ‖	Nabuká na ba?	nag-bukas na ba?	Is it open now for sure?
ᜋ ᜈ ᜎ| ᜇᜃᜒᜆ᜔‖	Labâ ma na lâ, dakit	Dalin mo ang pag kakataong ito, sa Dakit (Puno),	Take it as a gain already Dakit (tree)
ᜋ ᜈᜒᜌ| ᜋᜀᜈᜄ᜔ᜄ‖	Nínu ma niya mangga	Iyan ay napakamalang mangga	That confused you for a mango tree
ᜑᜒᜌ| ᜎᜀ| ᜅᜌ᜔ ᜀᜈ᜔	Gakatkat hiya lâ ngay-an	iyan ba ay nakararamdam ng hiya?	[It] just crossed out of shame alone, is that so?
ᜊᜌ ᜑ ᜇᜃᜒᜆ᜔ ᜈ ᜈᜓ‖	Bayâ ha dakit na, nu?	Pakiusap,Lisanin mo na ang Puno ng Dakit.	Leave the dakit tree now, will you?
ᜇ ᜃᜎᜄ᜔ ᜊᜒᜈᜄᜆ᜔ ᜑ‖	Da kalág binagat, ha?	Pakibabalik mo ang kalag na iyong kinuha?	Shame/Bring [back] the soul that you encounter, okay?

Salita ng Hilagang Katagalogan

Karagdagang impormasyon: Kalakhang Maynila

Bulakan at Camanava

Ito ay nilikha noong mga dekada 1950 hanggang 1960 ng Surian ng Wikang Pambansa upang maging maugnayin ang mga salitang pang-agham.

Maugnaying Tagalog

Mga halimbawa ng salita

Narito ang ilang mga halimbawa pati ang katumbas ng mga ito sa Ingles:

Tagalog	Kastila o Ingles ng Tagalog/ Modernong Filipino	Ingles
agamahan	relihiyon	religion
agapayang kabit	koneksiyong paralel	parallel connection
agapayang salikop	sirket na paralel	parallel circuit
agbarog	arkitekto	architect
agham	siyensiya	science
aghamtao	antropolohiya	anthropology
aghimuan	teknolohiya	technology
aghimuin	teknikal	technical
agimatan	ekonomika, ekonomiks	economics
agsikapin	inhenyero	engineering
aligin	baribulo	variable
alisbahabaybata	histerektomiya	hysterectomy
alunig	resonasya	resonance
angaw	milyon	million
angkan	pamilya	family
anlowáge	karpintero	carpenter
awanggan	inpidad	infinity
awanging tubo	tubong bakum	vacuum tube
bagwís	pakpak	wings
bahagimbilang (hatimbilang)	praksiyon	fraction
balamban	membrano	membrane
balidasig	akselerasyong negatibo	negative acceleration
balikhaan	regenerasyon	regeneration
balintatáw	balintatáw	pupil
balisultag	imbolusyon	involution
balisuplingan	reproduksiyon	reproduction
bandos	kometa, kometin	comet
banoy	agila	eagle
balnian	magnetika	magnetics
basisig	lakas na sentripugalo	centrifugal force
bathalaan	teolohiya	theology
batidwad	telegrama	telegram
batlág	kotse	car
batnayan	pilosopiya	philosophy
batubalanì (bato-balani)	magnet (batong magnesyo)	magnet
bilnuran	aritmetiko	arithmetic
binhay	kágaw	germ
buhagsigwasan	niyumatika	pneumatics
buntabay	satelayt, kampon	satellite
buntala (bungang-tala)	planeta	planets
buumbilang	intedyer	integer
butang	materya	matter
buturan	nukleonika	nucleonics
dagibalniing liboy	kulot na elektromagnetiko	electromagnetic waves
dagikapnayan	elektrokemistri	electrochemistry
dagilap	radyoaktibidad	radioactivity
dagindas	elektroda	electrode
dagisik	elektrono	electron
dagisikan	elektronika	electronics
dagitab	koryente, elektrisidad	electricity
dagsa	momento	momentum
dagsin (balani)	grabidad	gravity
dagap	kabuoan	sum
dakbatlag	trak	truck
daklunsod	metropolis	metropolis
daksipat	teleskopyo	telescope
daktinig	pang-ulong hatinig	earphone, headphone, loudspeaker
dalas	prekwensiya	frequency
dalúb-áral	iskolar	scholar
dalubbanwahan	agham pampolitika	political science
dalubbatasan	batas na agham	science of law
dalubhalmanan	botanya	botany
dalubhasa	eksperto	expert
dalúbhasaán	kolehiyo, instituto	college, institute
dalubhayupan	zoolohiya	zoology
dalubibunan	ornitolohiya	ornithology
dalub-isipan	sikolohiya	psychology
dalublahian	etnonolohiya	ethnology
dalubsakahan	agrikultura	agriculture
dalubsakit-babae	hinekolohiya	gynecology
dalubtalaan	astronomya	astronomy
dalub-ulnungan	sosyolohiya	sociology
dalubtauhan	antropolohiya	anthropology
dalubulnungan	sosyolohiya	sociology
dalubwikaan	linggwistika	linguistics
dalwikaang	bilinggwal	bilingual
damikay	polinomyal	polynomial
dantaón	siglo	century
dantay	impulsa	impulse
danumsigwasan	hidraulika	hydraulics
dasig	akselerasyon	acceleration
dawit	industansiya	inductance
dihaying	walang organikong kimika	inorganic chemistry
disaluyan	di-konduktor	nonconductor
duhakay	binomyal	binomial
duhandas	diyoda	diode
dumagat	halkon, palkon	falcon
duyog	elipsa	ellipse
gilis	hipotenusa	hypotenuse
gitisig	lakas na sentripetal	centripetal force
habyog	torka	torque
hagibis	belodidad	velocity
hagway	proporsiyon	proportion
hambinging bigat	espesipikong bigat	specific weight
hangganan	hangganan	limit (mathematics)
hatimbutod	mitosiso	mitosis
hatinig	telepono	telephone
hatintaon	semestre	semester
haying	organikong kimika	organic chemistry
haykapnayan	biyokimika	biochemistry
hayliknayan	biyopisika	biophysics
haynayanon	biyolohista	biologist
haynayan (buhay-hanayan)	biyolohiya	biology (buhay-hanayan)
himatay	apopleksya	apoplexy
hinuha	haypotesis	hypothesis
humihigop	basyo	vacuum
hunain	teorem	theorem
ibutod	nukleolus	nucleolus
initan	kumpas	beat
initsigan	termodinamika	thermodynamics
inunan	plasenta	placenta
isakay	monomial	monomial
ishay	bakterya	bacteria
isigan	dinamika	dynamics
kaalkahan	alkalinidad	alkalinity
kaasdan	akididad	acidity
kabatas	tagapagpatupad ng batas	law enforcer
kabisa	Andar	function (mathematics)
kabtol	lipat	switch
kabuuran	nukleo, nukleyus	nucleus
kalawakang araw, sangkaarawan	sistemang solar	solar system
kapnayan (sangkap-hanayan)	kimika	chemistry
kapbisa	metabolismo	metabolism
kapnayang kayarian	strukturang kimikal	chemical structure
kapnayanon	kimiko	chemist
kapsira	katabolismo	catabolism
kapyari	anabolismo	anabolism
kasagwilan	resistibidad	resistivity
katiktik	detektiba	detective
kuntadurya	akwant	accounting
lahatan	pangkalahatang kimika	general chemistry
laksa	libo	thousand
laktod	maikling paligid	short circuit
lapya	plano	plane
larang	ekwilibryo	equilibrium
laumin	integral	integral
liboy	dayulon	wave
libuyhaba	habang dayulon	wavelength
liknayan (likas-hanayan)	pisika	physics
lulan	kapasitansiya	capacitance
lulos	hakbangan	bypass
lunduyang-saliksik	sentrong pananaliksik	research center
makabuntala	asteroyd	asteriod
malabuntala	planetoyd	planetoid
malasaluyan	semikonduktor	semiconductor
mikhay	mikroba	microbe
mikhaynayan	mikrobiyolohiya	microbiology
miksipat	mikroskopyo	microscope
miksipatin	mikroskopiko	microscopic
miktataghay	mikroorganismo	microorganism
miktinig	mikropono	microphone
mulapik (mulaang-butil)	atomo	atom
mulatik (tipik)	molekula, molekyul	molecule
mulhagi	elemento (matematika)	element (math)
mulhay	protosowa	protozoan
mulpikan	atomikong pisika	atomic physics, atomics
mulsakitin	patogeniko	pathogenic
nagugulugudan	bertebrado	vertebrate
pag-inog	ebolusyon (siklo ng buhay)	evolution (life cycle)
pagniniig	interaksyon	interaction
palaasalan	etnika	ethnics
palabaybayan	ortograpya	orthography
paladutaan	heolohiya	geology
palasantingan	aestetika	aesthetics
palasihayan	kitolohiya	cytology
palasigmuan	mekanismo	mechanism
palatangkasan	teoriyang nakatakda	theory of sets set algebra
palatumbasan	teoriyang ekwasyon	theory of equations
palapusuan	kardiolohiya	cardiology
palaulatan	estadistika	statistics
pamilang	numeral	numeral
panakda	numerator	numerator
panakwil	resistor	resistor
panandaan	alhebra	algebra
panawit	induktor	inductor
panghadlang	insuleytor, insulador	insulator
pangibayo	amplipayer	amplifier
panlulan	kapasitor, kapasidor	capacitor
panulatan	sulat	writing
pantablay	pangkarga	charger
panuos	kompyuter	computer
pariugat (parisukat-ugat)	ugat ng kwadrado (ugat-kwadrado)	square root
rabaw	balat (ibabaw)	surface
sabansain	nasyunalista	nationalize
sakwil	resistansiya	resistance
saliding saloy	alternatibang kasalukuyan	alternating current
saligwil	transistor	transistor
salikop	sirkwit	circuit
salinlahi	henerasyon	generation
salipawpaw	eroplano	airplane
saloy	kasalukuyan	current
salumpuwit	upuan (silya)	chair
saluyan	konduktor	conductor
sanlibutan	galaksiya	galaxy
sansinukob	uniberso	universe
sanyo	baribulo	variable
sayad	ilalam	ground
sigwasan	mekanika	mechanics
sihay	selula	cell
siksin	matatag	solid
sipnayan (isip-hanayan)	matematika	mathematics
sugaan	optika	optics
suglamuman	potosintesiso	photosynthesis
sukatan (sukating kapnayan)	kwantitatibang kimika	quantitative chemistry
sukgisan	heometriya	geometry
sulatroniko	email	email
sunurang kabit	seryang koneksiyon	series connection
tablay	elektrikong singil	electric charge
tadlong	perpendikular	perpendicular
tagil, tagilo	piramide, piramid	pyramid
talukay	trinomyal	trinomial
talundas	triyoda	triode
tatsihaan	trigonometriya	trigonometry
tayahan	kalkulo	calculus
tigal	intertya	intertia
tigilan	istatika	statics
tikop	kirkumperensiya	circumference
timbulog	isperikal	spherical
tingirin	diperensiyal	differential
tugoy	oskilasyon	oscillation
tugoysipat	oskilaskopa	oscilloscope
tumbasan	ekwasyon	equation
tunugan	akustika	acoustics
tuwirang saloy	idirektang kasalukuyan	direct current
ulyabid, ulay	bulate	worm
urian (uriing kapnayan)	kwalitatibang kimika	qualitative chemistry
wilik	mamalya	mammals

Modernong Tagalog (Filipino)

Noong 1973, ang Pilipino ay pinalitan ng "Filipino" upang ang pambansang wika ay kumatawan sa lahat ng mga Pilipino at hindi lamang ng mga nagsasalita ng Tagalog na walang tunog na "f". Ang pagpapangalang ito ay naghudyat rin ng bagong saloobin sa pagbuo ng pambansang wika. Ito ay wala na sa kamay ng mga "purista". Ang mga salita at tunog mula sa ibang wika ay maaari nang gamitin kabilang ang Ingles at Kastila. Sa mga praktikal na termino, ang Filipino ang pormal na pangalan ng Tagalog o ka-magkasingkahulugan nito.

Salita ng Malalim na Tagalog

Nasasakupang Tagalog

Hilangang Katagalogan (Northern Tagalog)

(Salitang Malalim na Tagalog at nahaluuan ng "Ilokano, Rehiyon ng Ilocos", at (Kapampangan).

• Gitnang Luzon
  • Lalawigan ng Aurora - 77%
  • Lalawigan ng Bataan - 89%
  • Lalawigan ng Bulacan - 97%
  • Lalawigan ng Nueva Ecija - 70%
  • Lalawigan ng Zambales - 75%

Gitnang Katagalogan (Central Tagalog)

(Salitang Mababaw na Tagalog (Filipino), na mayroong halong Taglish).

• Kalakhang Maynila
  • Maynila - 50%
  • Lungsod ng Pasig - 45%
  • Lungsod ng Quezon - 58%

Timog Katagalogan (Southern Tagalog)

(Salitang mayroong ka-luma, Malalalim at Puntong Tagalog, sinamahan nang wikang "Batangenyo", "Calamba|Calambeño" at "Caviteño").

• CALABARZON
  • Lalawigan Batangas - 95%
  • Lalawigan ng Cavite - 65%
  • Lalawigan ng Laguna - 60%
  • Lalawigan ng Rizal - 55%
  • Lalawigan ng Quezon - 90%

Timog Katagalogan (Southern Tagalog)

(Salita na mayroong Punto-ng Tagalog, mga wikang Palawenyo, Mangyan (Mindoro), Marinduqueño, Romblomanin at Batangenyo").

• MIMAROPA
  • Lalawigan ng Marinduque - 91%
  • Lalawigan ng Kanlurang Mindoro - 84%
  • Lalawigan ng Silangang Mindoro - 87%
  • Lalawigan ng Palawan - 80%
  • Lalawigan ng Romblon - 82%

Tagalog-Bikol (Southeastern Tagalog)

(Salitang mayroong Tagalog na Nasasakupan nang Wikang Bikolano).

• Rehiyon ng Bikol
  • Lalawigan ng Hilagang Camarines - 67%
  • nalalabing Lalawigan ng Timog Camarines - 54%

Salita ng Timog katagalogan

Karagdagang impormasyon: Timog Katagalugan

Malalim na Tagalog	Simpleng Tagalog	Puntong Tagalog
kakaunin/kinaon	kukuhain/sinundo	Batangas-Laguna-Quezon
hunta/huntahan	kuwento/ka-balitaan	Batangas
sisibat/yaya-on	lilisan/aalis	Laguna
nag-yapak	nag-paa
nag-yakag	nag-ya-ya	Batangas-Laguna
ipod/isdog	isod	Laguna-Kalakhang Maynila
na-tukyan	nalaman	Cavite
guyam	langgam	Batangas-Laguna-Quezon
tilas	higad	Laguna
kundag/lundag	talon	Laguna
baak	hati/putol	Batangas
dagasa	bulusok pababa
bang bang	kanal	Quezon
balitik	kahoy	Cavite
magkanaw	magtimpla
bulaan	sinungaling
tarangkahan	geyt (gate)	Batangas
are/ari/ire/iri	ito	Batangas-Laguna-Quezon-Marinduque
dine/rine	dito/rito
ganire	ganito
ma-tambok	ma-taba	Batangas-Cavite-Laguna-Mindoro
tayog	taas	Bulacan-Cavite-Laguna-Mindoro
panaog	bumaba	Batangas-Quezon
paadyo	paakyat
panhik	tumaas	Quezon
higit	sobra	Kalakhang Maynila
barino	inis/banas	Batangas-Quezon
hambog	yabang	Batangas-Cavite-Laguna-Quezon-Mindoro
nabibighani	naa-akit	Kalakhang Maynila
matabil	madaldal	Laguna-Kalakhang Maynila
upasala	pang-alipusta	Kalakhang Maynila
masimod	matakaw
gahaman/ganid	sakim	Batangas-Laguna
pihado/piradista	sigurado/sigurista	Bulacan-Nueva Ecija
iniibig	minamahal	Kalakhang Maynila
kirihan	kiri/ma-kati
lantod/limbang/hitad/harot	landi	Batangas-Bulacan-Laguna-Mindoro
hamagan	kulitan	Bulacan-Quezon
balahura-balasubas	burara	Batangas-Cavite-Laguna
nang-gigitata	nadumihan	Bulacan-Laguna-Kalakhang Maynila
taling	nunal	Bulacan-Kalakhang Maynila
na-utas	namatay	Batangas
hinirang	pinili	Kalakhang Maynila
bulahaw	istorbo	Batangas-Laguna
ang-gara	ang-yaman	Batangas-Cavite-Laguna
ka-sura/ka-yamot	nakaka-inis/nakaka-asar	Batangas
ma-liksi	ma-bilis	Bulacan-Kalakhang Maynila
paumanhin	pasensya	Laguna-Kalakhang Maynila
malayo-hane	malayo-ano	Laguna-Quezon
nakatenga	nakabalandra	Laguna
hambalos	hampas/bugbog	Quezon
tilapon	tapon	Laguna
latiti	maputik	Batangas
mag-dukal	mag-hukay
banayad	mahi-nahon
na-tapid	na-tapilok	Laguna-Kalakahang Maynila
ma-tubal	ma-dumi	Batangas
kagkag	kamot
liyo	hilo
kagaw	agiw	Laguna-Kalakhang Maynila
tuklong	maliit na kapilya	Batangas
lulumbo	putakte
libtok	paltos
bangas	galos
lungad	nasusuka
dangil	sagi-nasagi	Laguna
pamipi/pamatpat	pamalo
na-gitla	na-gulat	Batangas-Quezon
manungot	simangot	Quezon
kapungot	kasama/katoto	Batangas
kayat	likido
nayayano	sumosobra	Quezon-Marinduque
nakaka-unga	nakakaumay/nakakasawa	Batangas
ulaga	tanga/ulol
bano	ignorante/mangmang
lagibas	hindi sariwa	Laguna
tabingi	tagilid
singaw	laso
samlang	marumi
atsay	katulong	Batangas-Laguna-Quezon-Mindoro
sentipid	alupihan	Bulacan-Kalakhag Maynila-Laguna
nang-gagalaiti	nagagalit	Batangas-Laguna
milya	layo	Rehiyon ng 3 at 4
hatinig	telepono	Bulacan-Laguna-Batangas
parine/parini	halika dito/rito	Batangas-Quezon-Marinduque
ngani	talaga	Marinduque
mandin	oo naman
alalaumbaga	samakatuwid/kaya	Bulacan
na-inin	na-luto (ang kanin)
kilik	magbuhat sa bewang
pangko	magbuhat sa dibdib gamit ang dawalang braso
magigi/makupad	mabagal
ika/eka	daw/raw
haragan	lapastangan	Kalakhang Maynila
maralita	mahirap
mariwasa	mayaman
awon	opo
asikot/ansikot	pasikot-sikot
tungag/tungal	tanga/ulol
karibok	kagulo	Batangas
karihan	kainan
alipara	salamin
sumbi	suntok
baling	magliko sa kanan/kaliwa
alpas	laya	Laguna

Mga halimbawa ng panitikang gumamit ng Lumang Tagalog

• Dasalan at Tuksuhan
• Doctrina Christiana