Lumang Tagalog
- Tumuturo rito ang Lumang Tagalog "ᜎᜓᜋᜅ᜔ ᜆᜄᜎᜓᜄ᜔", para sa mas nauna pang anyo ng wikang Tagalog pumunta sa Sinaunang Tagalog, na kilala rin bilang abyang.
Klasiko / Matandang Tagalog | |
---|---|
Old Tagalog | |
Rehiyon | Pilipinas lalo na sa Timog Luzon |
Panahon | 10th century AD (Evolved into Archaic Tagalog c. 16th century) |
Baybayin Kawi | |
Mga kodigong pangwika | |
ISO 639-3 | – |
![]() Ang mapa na nasasakupan ng Katagalugan |
Ang Lumang Tagalog ay ginamit bago ang paggamit ng Filipino noong 1973. Ito ay kinabibilangan ng mga sinaunang anyo ng tagalog gayundin ng mga salitang inimbento ng mga purista na tila hindi na gaanong ginagamit sa kasalukuyang panahon. Ang Lumang Tagalog ay sumasaklaw sa tuldik (accent) sa Wikang Bulakenyo o tinaguriang purong Tagalog sa nasasakupang lenguwahe sa isla ng Luzon
Pagkakahirang ng Tagalog bilang pambansang wika[baguhin | baguhin ang wikitext]
Bagaman ang Cebuano ay sinasalita ng 40% sa bansa sa katimugan nito, ang Tagalog ay hinirang na pambansang wika noong 1939. Ang Tagalog ay tinawag na Pilipino noong 1959, ngunit ito ay itinuturing na Tagalog pa rin. Sa mga dekada 1950 hanggang 1960, may mga hindi matagumpay na demanda na dinala sa mga hukuman upang pigilan ang pagtuturo ng nakasalig sa Tagalog na "Pilipino". Gayunpaman, kahit walang suporta sa mga paaralan sa Kabisayaan, ang pang-kalyeng Tagalog ay madaling natutunan sa pamamagitan ng mga komiks, telebisyon, radyo at mga pelikula. Bilang resulta, ang Tagalog ay kumalat kahit sa mga sentrong panlunsod na nagsasalita ng mga Cebuano kahit pa may pagtutol ang mga lokal na politiko dito. Noong mga 1970, 55.3 ng populasyon ay kahit papaano nakagagamit ng pang-kalyeng Tagalog.
Sinaunang Tagalog[baguhin | baguhin ang wikitext]
Sinaunang Tagalog | |
---|---|
Proto Philippine | |
Rehiyon | Pilipinas |
Panahon | c. 1000 BCE.(Ninuno ng Wikang Pilipino) |
Baybayin | |
Mga kodigong pangwika | |
ISO 639-3 | – |
Ito ay tinatawagding Proto-Pilipino na buhat mula sa mga Austronesian na nanirahan sa isla ng Luzon mahigit 2000 taon na ang nakalilipas, Ito ay kabilang sa angkan ng mga wikang Malayo-Polynesian. Ito rin ang ninuno ng mga diyalekto o wikain sa buong Pilipinas .
Labi | Ngipin/ Alveolar |
Postalveolar/ Palatal |
Belaryo | Glottal | |
---|---|---|---|---|---|
Nasal | m | n | ɲ | ŋ | |
Tigil | p b | t d | tʃ dʒ | k ɡ | ʔ |
Fricative | s | ʃ | h | ||
Tap | ɾ | ||||
Approximant | l | j | w |
Patinig[baguhin | baguhin ang wikitext]
Taas | Harap | Sentro | Likod | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nakasara | i /i/ | u /u/ | |||||
Gitna | ə /ə/ | ||||||
Nakabuka | a /a/ |
Mga Diptonggo:
- *-ay
- *-aw
- *-uy
- *-iw
- *-oy
Mga Halibawa ng Salita[baguhin | baguhin ang wikitext]
- halibawang salita o termino sa Sinaunang Tagalog / Pilipino
Words in Proto-Philippine | IPA / Pronunciation | Equivalent in Classical Tagalog | Translation in Modern Tagalog |
---|---|---|---|
ᜀᜐᜓ | *aʃu (Aso) | Aso | Aso (dog) |
ᜊᜎ | *ba̯Lãj (Balay) | - | Bahay (House/Structure/Buildings) |
ᜊᜊᜓ | *babə̃j o(Babuy) | babuy | Baboy (Pig) |
ᜊᜌᜒ | *bãjɜ̯ (Bayi) | - | Babae (Woman/Girl/lady) |
ᜇᜒᜃᜒ | *dəkət | - | dikit(adhesive/stick) |
ᜇᜓᜍᜓ / ᜇᜓᜄᜓ | *zuRuʔ | Dugo | Dugo (Blood) |
ᜑᜎᜒ | *hajək | - | Halik (Kiss) |
ᜃᜌᜂ | *kajɐ̃õ (Kayaw) | Pangangayaw | Pangangaso (to Hunt) |
ᜅᜎ | *ŋɡajan (Ngalan) | - | Pangalan (Name) |
ᜆᜓᜊᜒ | *tubiR | Tubig | Tubig (Water) |
ᜎᜅᜓ | *lãɳũj | Languy | Langoy (to Swim) |
ᜆᜏᜓ | *ʈãœ̃ (Tawu) | Tao | Tao (Human) |
Klasikong Tagalog[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang sinaunang Tagalog ang anyo ng Tagalog na ginamit noong sinaunang panahon. Kabilang dito ang makikita sa Sulat ng Platong Tanso ng Laguna. Ito ang wika ng Ma-i,Kaharian ng Tondo at Maynilad.
Paraan ng Pagsusulat[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang Lumang Tagalog ay isinusulat sa Baybayin,Isang silabaryong nangaling sa pamilya ng Brahmi. Bukot sa baybayin, gumagamit din ito ng Kawi (isang paraan ng pagsusulat ng mga Malay, Dahil hindi maaring isulat sa baybayn ang mga hiram na saita (tulad ng Malay at Sanskrit).
vowels
|
b
|
k
|
d/r
|
g
|
h
|
l
|
m
|
n
|
ng
|
p
|
s
|
t
|
w
|
y
|
Ponolohiya[baguhin | baguhin ang wikitext]
Height | Harapan | Gitna | Back | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Pag-sasara | i /i/ | u /u/ | |||||
Gitna | ə /ə/ | ||||||
Pag-bubuka | a /a/ |
Pang-Labi | Pang-Ngipin/ Alveolar |
Postalveolar/ Palatal |
Velaryo | Glotal | |
---|---|---|---|---|---|
Nasal | m | n | ɲ | ŋ | |
Hinto | p b | t d | tʃ dʒ | k ɡ | ʔ |
Prikatibo | s | ʃ | h | ||
Tap | ɾ | ||||
Approximant | l | j | w |
Halimbawa ng mga Salita ng Matandang Tagalog[baguhin | baguhin ang wikitext]
Salita ng Matandang Tagalog | IPA /Bigkas | Salin sa Modernong Tagalog |
---|---|---|
ᜀᜇᜂ | *arãɜ (Arao) | Araw (Sun / Days) |
ᜀᜐᜓᜏᜅ᜔ | *aʂũɐ̯n̩ | Aswang (Ghoul / Monster) |
ᜊᜓᜎᜀᜈ᜔ | *bũLɑ̯n (Bulan) | Buwan (Moon / Months) |
ᜊᜊᜌ᜔ᜎᜈ᜔ | *bãɓɜjaɲ̩ | Babaylan (Priestess) |
ᜊᜌᜒ | *bãjɜ̯ (Bayi) | Babae (Woman/ Girl/ lady) |
ᜊᜎᜌ᜔ | *ba̯Lãj (Balay) | Bahay (House /Structure/Buildings) |
ᜊᜊᜓᜌ᜔ | *babə̃j (Babuy) | Baboy (Pig) |
ᜇᜌᜅ᜔ | *dãjãɳ (Dayang) | Reyna o Prinsesa |
ᜇᜒᜃᜒᜆ᜔ | *dəkət | Dikit (adhesive/stick) |
ᜇᜓᜍᜓ / ᜇᜓᜄᜓ | *zuRuʔ | Dugo (Blood) |
ᜑᜇᜒ | *ʜãRi (Hari) | Hari (King,Emperor) |
ᜑᜎᜒᜃ᜔ | *hajək | Halik (Kiss) |
ᜎᜓᜈᜆᜒᜀᜈ᜔ | *jɜnTiãn (luntian) | Luntian (Lush)/ Berde (Green) |
ᜃᜏᜎ᜔ | *kão̯ɐL Kaual | Kawal (Knight) |
ᜋᜓᜆᜒᜌ | *ɱuʈɪa (mutiya) | Mutya or Perlas (Pearl) |
ᜋᜅ᜔ᜋᜅ᜔ | *Mɐnɠ-Mɑŋɠ | Mang mang (fool) / bobo (stupid) |
ᜉᜈ᜔ᜆᜐ᜔ | *pãɳ̩ta̯ʂ | Pantas (genius/ wise / gifted) |
ᜉᜓᜂᜇ᜔ | *pũɜd (Puod) | Bayan (Town) |
ᜅᜎᜒᜈ᜔ | *ŋɡajan (Ngalan) | Pangalan (Name) |
ᜐᜈ᜔ᜇᜒᜄ᜔ | *sɑ̃n̩dĩg) (Sandig) | Sundalo (Soldier) |
ᜆᜓᜊᜒᜍ᜔ | *tubiR | Tubig (Water) |
ᜆᜍᜅ᜔ᜃᜑᜈ᜔ | *taRãŋkaħɐ̃ɳ | Tarangkahan (Gate) |
Wikang Bulakenyo[baguhin | baguhin ang wikitext]
Malalim na Tagalog | Simpleng Tagalog |
langin | taong walang malasakit |
kabtol | lipat |
misla | sahig |
bangkukang | ipis |
banoy | agila |
mag-kadlo | mag-igib |
biyuna | sintunado |
hitad | harot |
durungawan | bintana |
atungaw | hiyaw/sigaw |
marikit | ma-ganda |
mayumi | mahinhin |
sapantaha | hinala |
agsikapin | inhinyero |
anluwage | karpintero |
dupang | lamang |
bayukot | gusot-tupi |
malakas na-dairi | malakas na-ulan |
hamagan | kulitan |
pihado/piradista | sigurado/sigurista |
lumod | lunok |
nang-gigitata | dugyot |
patda | dagta |
taling | nunal |
dahak | luwa |
ma-palot | ma-panghi |
abyad | asikaso |
paking | taong-nag bibingi bingihan |
paya | nag-gugulo sa isang tao sa ibang salita ay napag tripan |
patsi | idikit |
kabog | ibagsak |
Paraan ng Pananalita[baguhin | baguhin ang wikitext]
- Mga termino at pag sasalita sa Matandang Tagalog
Old Tagalog | Translation | Translation in Modern Tagalog | Translation in Englsh |
---|---|---|---|
ᜈᜊᜓᜃ ᜈ ᜊ ‖ | Nabuká na ba? | nag-bukas na ba? | Is it open now for sure? |
ᜋ ᜈ ᜎ| ᜇᜃᜒᜆ᜔‖ | Labâ ma na lâ, dakit | Dalin mo ang pag kakataong ito, sa Dakit (Puno), | Take it as a gain already Dakit (tree) |
ᜋ ᜈᜒᜌ| ᜋᜀᜈᜄ᜔ᜄ‖ | Nínu ma niya mangga | Iyan ay napakamalang mangga | That confused you for a mango tree |
ᜑᜒᜌ| ᜎᜀ| ᜅᜌ᜔ ᜀᜈ᜔ | Gakatkat hiya lâ ngay-an | iyan ba ay nakararamdam ng hiya? | [It] just crossed out of shame alone, is that so? |
ᜊᜌ ᜑ ᜇᜃᜒᜆ᜔ ᜈ ᜈᜓ‖ | Bayâ ha dakit na, nu? | Pakiusap,Lisanin mo na ang Puno ng Dakit. | Leave the dakit tree now, will you? |
ᜇ ᜃᜎᜄ᜔ ᜊᜒᜈᜄᜆ᜔ ᜑ‖ | Da kalág binagat, ha? | Pakibabalik mo ang kalag na iyong kinuha? | Shame/Bring [back] the soul that you encounter, okay? |
Salita ng Hilagang Katagalogan[baguhin | baguhin ang wikitext]
[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ito ay nilikha noong mga dekada 1950 hanggang 1960 ng Surian ng Wikang Pambansa upang maging maugnayin ang mga salitang pang-agham.[1]
Maugnaying Tagalog[baguhin | baguhin ang wikitext]
- Mga halimbawa ng salita
Narito ang ilang mga halimbawa pati ang katumbas ng mga ito sa Ingles:
Tagalog | Kastila o Ingles ng Tagalog/ Modernong Filipino | Ingles |
---|---|---|
agamahan | relihiyon | religion |
agapayang kabit | koneksiyong paralel | parallel connection |
agapayang salikop | sirket na paralel | parallel circuit |
agbarog | arkitekto | architect |
agham | siyensiya | science |
aghamtao | antropolohiya | anthropology |
aghimuan | teknolohiya | technology |
aghimuin | teknikal | technical |
agimatan | ekonomika, ekonomiks | economics |
agsikapin | inhenyero | engineering |
aligin | baribulo | variable |
alisbahabaybata | histerektomiya | hysterectomy |
alunig | resonasya | resonance |
angaw | milyon | million |
angkan | pamilya | family |
anlowáge | karpintero | carpenter |
awanggan | inpidad | infinity |
awanging tubo | tubong bakum | vacuum tube |
bagwís | pakpak | wings |
bahagimbilang (hatimbilang) | praksiyon | fraction |
balamban | membrano | membrane |
balidasig | akselerasyong negatibo | negative acceleration |
balikhaan | regenerasyon | regeneration |
balintatáw | balintatáw | pupil |
balisultag | imbolusyon | involution |
balisuplingan | reproduksiyon | reproduction |
bandos | kometa, kometin | comet |
banoy | agila | eagle |
balnian | magnetika | magnetics |
basisig | lakas na sentripugalo | centrifugal force |
bathalaan | teolohiya | theology |
batidwad | telegrama | telegram |
batlág | kotse | car |
batnayan | pilosopiya | philosophy |
batubalanì (bato-balani) | magnet (batong magnesyo) | magnet |
bilnuran | aritmetiko | arithmetic |
binhay | kágaw | germ |
buhagsigwasan | niyumatika | pneumatics |
buntabay | satelayt, kampon | satellite |
buntala (bungang-tala) | planeta | planets |
buumbilang | intedyer | integer |
butang | materya | matter |
buturan | nukleonika | nucleonics |
dagibalniing liboy | kulot na elektromagnetiko | electromagnetic waves |
dagikapnayan | elektrokemistri | electrochemistry |
dagilap | radyoaktibidad | radioactivity |
dagindas | elektroda | electrode |
dagisik | elektrono | electron |
dagisikan | elektronika | electronics |
dagitab | koryente, elektrisidad | electricity |
dagsa | momento | momentum |
dagsin (balani) | grabidad | gravity |
dagap | kabuoan | sum |
dakbatlag | trak | truck |
daklunsod | metropolis | metropolis |
daksipat | teleskopyo | telescope |
daktinig | pang-ulong hatinig | earphone, headphone, loudspeaker |
dalas | prekwensiya | frequency |
dalúb-áral | iskolar | scholar |
dalubbanwahan | agham pampolitika | political science |
dalubbatasan | batas na agham | science of law |
dalubhalmanan | botanya | botany |
dalubhasa | eksperto | expert |
dalúbhasaán | kolehiyo, instituto | college, institute |
dalubhayupan | zoolohiya | zoology |
dalubibunan | ornitolohiya | ornithology |
dalub-isipan | sikolohiya | psychology |
dalublahian | etnonolohiya | ethnology |
dalubsakahan | agrikultura | agriculture |
dalubsakit-babae | hinekolohiya | gynecology |
dalubtalaan | astronomya | astronomy |
dalub-ulnungan | sosyolohiya | sociology |
dalubtauhan | antropolohiya | anthropology |
dalubulnungan | sosyolohiya | sociology |
dalubwikaan | linggwistika | linguistics |
dalwikaang | bilinggwal | bilingual |
damikay | polinomyal | polynomial |
dantaón | siglo | century |
dantay | impulsa | impulse |
danumsigwasan | hidraulika | hydraulics |
dasig | akselerasyon | acceleration |
dawit | industansiya | inductance |
dihaying | walang organikong kimika | inorganic chemistry |
disaluyan | di-konduktor | nonconductor |
duhakay | binomyal | binomial |
duhandas | diyoda | diode |
dumagat | halkon, palkon | falcon |
duyog | elipsa | ellipse |
gilis | hipotenusa | hypotenuse |
gitisig | lakas na sentripetal | centripetal force |
habyog | torka | torque |
hagibis | belodidad | velocity |
hagway | proporsiyon | proportion |
hambinging bigat | espesipikong bigat | specific weight |
hangganan | hangganan | limit (mathematics) |
hatimbutod | mitosiso | mitosis |
hatinig | telepono | telephone |
hatintaon | semestre | semester |
haying | organikong kimika | organic chemistry |
haykapnayan | biyokimika | biochemistry |
hayliknayan | biyopisika | biophysics |
haynayanon | biyolohista | biologist |
haynayan (buhay-hanayan) |
biyolohiya | biology (buhay-hanayan) |
himatay | apopleksya | apoplexy |
hinuha | haypotesis | hypothesis |
humihigop | basyo | vacuum |
hunain | teorem | theorem |
ibutod | nukleolus | nucleolus |
initan | kumpas | beat |
initsigan | termodinamika | thermodynamics |
inunan | plasenta | placenta |
isakay | monomial | monomial |
ishay | bakterya | bacteria |
isigan | dinamika | dynamics |
kaalkahan | alkalinidad | alkalinity |
kaasdan | akididad | acidity |
kabatas | tagapagpatupad ng batas | law enforcer |
kabisa | Andar | function (mathematics) |
kabtol | lipat | switch |
kabuuran | nukleo, nukleyus | nucleus |
kalawakang araw, sangkaarawan | sistemang solar | solar system |
kapnayan (sangkap-hanayan) |
kimika | chemistry |
kapbisa | metabolismo | metabolism |
kapnayang kayarian | strukturang kimikal | chemical structure |
kapnayanon | kimiko | chemist |
kapsira | katabolismo | catabolism |
kapyari | anabolismo | anabolism |
kasagwilan | resistibidad | resistivity |
katiktik | detektiba | detective |
kuntadurya | akwant | accounting |
lahatan | pangkalahatang kimika | general chemistry |
laksa | libo | thousand |
laktod | maikling paligid | short circuit |
lapya | plano | plane |
larang | ekwilibryo | equilibrium |
laumin | integral | integral |
liboy | dayulon | wave |
libuyhaba | habang dayulon | wavelength |
liknayan (likas-hanayan) |
pisika | physics |
lulan | kapasitansiya | capacitance |
lulos | hakbangan | bypass |
lunduyang-saliksik | sentrong pananaliksik | research center |
makabuntala | asteroyd | asteriod |
malabuntala | planetoyd | planetoid |
malasaluyan | semikonduktor | semiconductor |
mikhay | mikroba | microbe |
mikhaynayan | mikrobiyolohiya | microbiology |
miksipat | mikroskopyo | microscope |
miksipatin | mikroskopiko | microscopic |
miktataghay | mikroorganismo | microorganism |
miktinig | mikropono | microphone |
mulapik (mulaang-butil) |
atomo | atom |
mulatik (tipik) |
molekula, molekyul | molecule |
mulhagi | elemento (matematika) | element (math) |
mulhay | protosowa | protozoan |
mulpikan | atomikong pisika | atomic physics, atomics |
mulsakitin | patogeniko | pathogenic |
nagugulugudan | bertebrado | vertebrate |
pag-inog | ebolusyon (siklo ng buhay) | evolution (life cycle) |
pagniniig | interaksyon | interaction |
palaasalan | etnika | ethnics |
palabaybayan | ortograpya | orthography |
paladutaan | heolohiya | geology |
palasantingan | aestetika | aesthetics |
palasihayan | kitolohiya | cytology |
palasigmuan | mekanismo | mechanism |
palatangkasan | teoriyang nakatakda | theory of sets set algebra |
palatumbasan | teoriyang ekwasyon | theory of equations |
palapusuan | kardiolohiya | cardiology |
palaulatan | estadistika | statistics |
pamilang | numeral | numeral |
panakda | numerator | numerator |
panakwil | resistor | resistor |
panandaan | alhebra | algebra |
panawit | induktor | inductor |
panghadlang | insuleytor, insulador | insulator |
pangibayo | amplipayer | amplifier |
panlulan | kapasitor, kapasidor | capacitor |
panulatan | sulat | writing |
pantablay | pangkarga | charger |
panuos | kompyuter | computer |
pariugat (parisukat-ugat) | ugat ng kwadrado (ugat-kwadrado) | square root |
rabaw | balat (ibabaw) | surface |
sabansain | nasyunalista | nationalize |
sakwil | resistansiya | resistance |
saliding saloy | alternatibang kasalukuyan | alternating current |
saligwil | transistor | transistor |
salikop | sirkwit | circuit |
salinlahi | henerasyon | generation |
salipawpaw | eroplano | airplane |
saloy | kasalukuyan | current |
salumpuwit | upuan (silya) | chair |
saluyan | konduktor | conductor |
sanlibutan | galaksiya | galaxy |
sansinukob | uniberso | universe |
sanyo | baribulo | variable |
sayad | ilalam | ground |
sigwasan | mekanika | mechanics |
sihay | selula | cell |
siksin | matatag | solid |
sipnayan (isip-hanayan) |
matematika | mathematics |
sugaan | optika | optics |
suglamuman | potosintesiso | photosynthesis |
sukatan (sukating kapnayan) |
kwantitatibang kimika | quantitative chemistry |
sukgisan | heometriya | geometry |
sulatroniko | ||
sunurang kabit | seryang koneksiyon | series connection |
tablay | elektrikong singil | electric charge |
tadlong | perpendikular | perpendicular |
tagil, tagilo | piramide, piramid | pyramid |
talukay | trinomyal | trinomial |
talundas | triyoda | triode |
tatsihaan | trigonometriya | trigonometry |
tayahan | kalkulo | calculus |
tigal | intertya | intertia |
tigilan | istatika | statics |
tikop | kirkumperensiya | circumference |
timbulog | isperikal | spherical |
tingirin | diperensiyal | differential |
tugoy | oskilasyon | oscillation |
tugoysipat | oskilaskopa | oscilloscope |
tumbasan | ekwasyon | equation |
tunugan | akustika | acoustics |
tuwirang saloy | idirektang kasalukuyan | direct current |
ulyabid, ulay | bulate | worm |
urian (uriing kapnayan) |
kwalitatibang kimika | qualitative chemistry |
wilik | mamalya | mammals |
Modernong Tagalog (Filipino)[baguhin | baguhin ang wikitext]
Noong 1973, ang Pilipino ay pinalitan ng "Filipino" upang ang pambansang wika ay kumatawan sa lahat ng mga Pilipino at hindi lamang ng mga nagsasalita ng Tagalog na walang tunog na "f". Ang pagpapangalang ito ay naghudyat rin ng bagong saloobin sa pagbuo ng pambansang wika. Ito ay wala na sa kamay ng mga "purista". Ang mga salita at tunog mula sa ibang wika ay maaari nang gamitin kabilang ang Ingles at Kastila.[1] Sa mga praktikal na termino, ang Filipino ang pormal na pangalan ng Tagalog o ka-magkasingkahulugan nito.
Salita ng Malalim na Tagalog[baguhin | baguhin ang wikitext]
Nasasakupang Tagalog[baguhin | baguhin ang wikitext]
- Hilangang Katagalogan (Northern Tagalog)
(Salitang Malalim na Tagalog at nahaluuan ng "Ilokano, Rehiyon ng Ilocos", at (Kapampangan).
- Gitnang Luzon
- Lalawigan ng Aurora - 77%
- Lalawigan ng Bataan - 89%
- Lalawigan ng Bulacan - 97%
- Lalawigan ng Nueva Ecija - 70%
- Lalawigan ng Zambales - 75%
(Salitang Mababaw na Tagalog (Filipino), na mayroong halong Taglish).
- Kalakhang Maynila
- Maynila - 50%
- Lungsod ng Pasig - 45%
- Lungsod ng Quezon - 58%
(Salitang mayroong ka-luma, Malalalim at Puntong Tagalog, sinamahan nang wikang "Batangenyo", "Calamba|Calambeño" at "Caviteño").
- CALABARZON
- Lalawigan Batangas - 95%
- Lalawigan ng Cavite - 65%
- Lalawigan ng Laguna - 60%
- Lalawigan ng Rizal - 55%
- Lalawigan ng Quezon - 90%
- Timog Katagalogan (Southern Tagalog)
(Salita na mayroong Punto-ng Tagalog, mga wikang Palawenyo, Mangyan (Mindoro), Marinduqueño, Romblomanin at Batangenyo").
- MIMAROPA
- Lalawigan ng Marinduque - 91%
- Lalawigan ng Kanlurang Mindoro - 84%
- Lalawigan ng Silangang Mindoro - 87%
- Lalawigan ng Palawan - 80%
- Lalawigan ng Romblon - 82%
- Tagalog-Bikol (Southeastern Tagalog)
(Salitang mayroong Tagalog na Nasasakupan nang Wikang Bikolano).
Salita ng Timog katagalogan[baguhin | baguhin ang wikitext]
Malalim na Tagalog | Simpleng Tagalog | Puntong Tagalog |
kakaunin/kinaon | kukuhain/sinundo | Batangas-Laguna-Quezon |
hunta/huntahan | kuwento/ka-balitaan | Batangas |
sisibat/yaya-on | lilisan/aalis | Laguna |
nag-yapak | nag-paa | |
nag-yakag | nag-ya-ya | Batangas-Laguna |
ipod/isdog | isod | Laguna-Kalakhang Maynila |
na-tukyan | nalaman | Cavite |
guyam | langgam | Batangas-Laguna-Quezon |
tilas | higad | Laguna |
kundag/lundag | talon | Laguna |
baak | hati/putol | Batangas |
dagasa | bulusok pababa | |
bang bang | kanal | Quezon |
balitik | kahoy | Cavite |
magkanaw | magtimpla | |
bulaan | sinungaling | |
tarangkahan | geyt (gate) | Batangas |
are/ari/ire/iri | ito | Batangas-Laguna-Quezon-Marinduque |
dine/rine | dito/rito | |
ganire | ganito | |
ma-tambok | ma-taba | Batangas-Cavite-Laguna-Mindoro |
tayog | taas | Bulacan-Cavite-Laguna-Mindoro |
panaog | bumaba | Batangas-Quezon |
paadyo | paakyat | |
panhik | tumaas | Quezon |
higit | sobra | Kalakhang Maynila |
barino | inis/banas | Batangas-Quezon |
hambog | yabang | Batangas-Cavite-Laguna-Quezon-Mindoro |
nabibighani | naa-akit | Kalakhang Maynila |
matabil | madaldal | Laguna-Kalakhang Maynila |
upasala | pang-alipusta | Kalakhang Maynila |
masimod | matakaw | |
gahaman/ganid | sakim | Batangas-Laguna |
pihado/piradista | sigurado/sigurista | Bulacan-Nueva Ecija |
iniibig | minamahal | Kalakhang Maynila |
kirihan | kiri/ma-kati | |
lantod/limbang/hitad/harot | landi | Batangas-Bulacan-Laguna-Mindoro |
hamagan | kulitan | Bulacan-Quezon |
balahura-balasubas | burara | Batangas-Cavite-Laguna |
nang-gigitata | nadumihan | Bulacan-Laguna-Kalakhang Maynila |
taling | nunal | Bulacan-Kalakhang Maynila |
na-utas | namatay | Batangas |
hinirang | pinili | Kalakhang Maynila |
bulahaw | istorbo | Batangas-Laguna |
ang-gara | ang-yaman | Batangas-Cavite-Laguna |
ka-sura/ka-yamot | nakaka-inis/nakaka-asar | Batangas |
ma-liksi | ma-bilis | Bulacan-Kalakhang Maynila |
paumanhin | pasensya | Laguna-Kalakhang Maynila |
malayo-hane | malayo-ano | Laguna-Quezon |
nakatenga | nakabalandra | Laguna |
hambalos | hampas/bugbog | Quezon |
tilapon | tapon | Laguna |
latiti | maputik | Batangas |
mag-dukal | mag-hukay | |
banayad | mahi-nahon | |
na-tapid | na-tapilok | Laguna-Kalakahang Maynila |
ma-tubal | ma-dumi | Batangas |
kagkag | kamot | |
liyo | hilo | |
kagaw | agiw | Laguna-Kalakhang Maynila |
tuklong | maliit na kapilya | Batangas |
lulumbo | putakte | |
libtok | paltos | |
bangas | galos | |
lungad | nasusuka | |
dangil | sagi-nasagi | Laguna |
pamipi/pamatpat | pamalo | |
na-gitla | na-gulat | Batangas-Quezon |
manungot | simangot | Quezon |
kapungot | kasama/katoto | Batangas |
kayat | likido | |
nayayano | sumosobra | Quezon-Marinduque |
nakaka-unga | nakakaumay/nakakasawa | Batangas |
ulaga | tanga/ulol | |
bano | ignorante/mangmang | |
lagibas | hindi sariwa | Laguna |
tabingi | tagilid | |
singaw | laso | |
samlang | marumi | |
atsay | katulong | Batangas-Laguna-Quezon-Mindoro |
sentipid | alupihan | Bulacan-Kalakhag Maynila-Laguna |
nang-gagalaiti | nagagalit | Batangas-Laguna |
milya | layo | Rehiyon ng 3 at 4 |
hatinig | telepono | Bulacan-Laguna-Batangas |
parine/parini | halika dito/rito | Batangas-Quezon-Marinduque |
ngani | talaga | Marinduque |
mandin | oo naman | |
alalaumbaga | samakatuwid/kaya | Bulacan |
na-inin | na-luto (ang kanin) | |
kilik | magbuhat sa bewang | |
pangko | magbuhat sa dibdib gamit ang dawalang braso | |
magigi/makupad | mabagal | |
ika/eka | daw/raw | |
haragan | lapastangan | Kalakhang Maynila |
maralita | mahirap | |
mariwasa | mayaman | |
awon | opo | |
asikot/ansikot | pasikot-sikot | |
tungag/tungal | tanga/ulol | |
karibok | kagulo | Batangas |
karihan | kainan | |
alipara | salamin | |
sumbi | suntok | |
baling | magliko sa kanan/kaliwa | |
alpas | laya | Laguna |