Abra
Abra | ||
|---|---|---|
| Lalawigan ng Abra | ||
 | ||
| ||
 Mapa ng Pilipinas na magpapakita ng lalawigan ng Abra | ||
 | ||
| Mga koordinado: 17°35'N, 120°45'E | ||
| Bansa |  Pilipinas | |
| Rehiyon | Rehiyong Administratibo ng Cordillera | |
| Kabisera | Bangued | |
| Pagkakatatag | 10 Marso 1917 | |
| Pamahalaan | ||
| • Uri | Sangguniang Panlalawigan | |
| • Gobernador | Maria Jocelyn Bernos | |
| • Bise Gobernador | Ronald Stimson Balao-as | |
| • Manghalalal | 177,058 na botante (2019) | |
| Lawak | ||
| • Kabuuan | 4,165.25 km2 (1,608.21 milya kuwadrado) | |
| Populasyon (senso ng 2020) | ||
| • Kabuuan | 250,985 | |
| • Kapal | 60/km2 (160/milya kuwadrado) | |
| • Kabahayan | 51,593 | |
| Ekonomiya | ||
| • Kaurian ng kita | ika-3 klase ng kita ng lalawigan | |
| • Antas ng kahirapan | 18.63% (2018)[2] | |
| Pagkakahating administratibo | ||
| • Mataas na urbanisadong lungsod | 0 | |
| • Malayang bahaging lungsod | 0 | |
| • Bayan | 27 | |
| • Barangay | 304 | |
| • Mga distrito | Nag-iisang Distrito ng Abra | |
| Sona ng oras | UTC+8 (PST) | |
| Kodigo postal | 2800–2826 | |
| PSGC | 140100000 | |
| Kodigong pantawag | 74 | |
| Kodigo ng ISO 3166 | PH-ABR | |
| Klima | tropikal na kagubatang klima | |
| Mga wika | Banao Itneg Binongan Itneg Northern Kankanay Moyadan Itneg Wikang Isnag Wikang Iraya Adasen Wikang Agta Inlaod Itneg Maeng Itneg Masadiit Itneg Mabaka Valley Kalinga | |
| Websayt | http://www.abra.gov.ph/ | |
Ang Abra (Ilokano:Probinsiya ti Abra) ay isang lalawigan ng Pilipinas na matagpuan sa Cordillera Administrative Region sa Luzon. Ang kabisera nito ay Bangued, at naghahanggan sa mga lalawigan ng Ilocos Norte at Apayao sa hilaga, sa Ilocos Sur at Mountain Province sa timog, sa Ilocos Norte at Ilocos Sur sa kanluran, at sa Kalinga at Apayao sa silangan. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 250,985 sa may 51,593 na kabahayan.
Demograpiya[baguhin | baguhin ang batayan]
| Senso ng populasyon ng Abra | ||
|---|---|---|
| Taon | Pop. | ±% p.a. |
| 1903 | 51,860 | — |
| 1918 | 72,731 | +2.28% |
| 1939 | 87,780 | +0.90% |
| 1948 | 86,600 | −0.15% |
| 1960 | 115,193 | +2.41% |
| 1970 | 145,508 | +2.36% |
| 1975 | 147,010 | +0.21% |
| 1980 | 160,198 | +1.73% |
| 1990 | 184,743 | +1.44% |
| 1995 | 195,964 | +1.11% |
| 2000 | 209,491 | +1.44% |
| 2007 | 230,953 | +1.35% |
| 2010 | 234,733 | +0.59% |
| 2015 | 241,160 | +0.52% |
| 2020 | 250,985 | +0.79% |
| Sanggunian: PSA[3][4][5][6] | ||
Dating tinatawag na El Abra de Vigan ang lalawigan ng Abra. Karamihan sa mga mamamayan ng Abra ay mula sa inanak ng mga Ilokano na dumayo sa lalawigan at sa mga kasapi ng tribong Tingguian. Noong 2011, nasa 240,141 ang populasyon ng lalawigan.
Katutubong sinasalita ang wikang Ilokano[7] at wikang Itneg.[8] Batay sa senso noong 2000, karamihan sa populasyon ng lalawigan ay mga Ilokano na may 71.9%. Ang iba pang pangkat etnikong naninirahan sa lalawigan ay ang mga Tinguian 18.7%, Ibanag 4.5%, Isneg 3.2% at mga Tagalog 0.4%.[9]
Economiya[baguhin | baguhin ang batayan]
| Antas ng kahirapan ng Abra | |
| Sanggunian: PSA[10][11][12][13][14][15][16] | |
Kasaysayan[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang mga unang nanirahan sa Abra ay mga ninuno ng mga lahing Bontoc at Ifugao. Lumaon ay umalis din sila upang manirahan sa sinaunang lalawigang Bulubundukin o Mountain Province. Ang iba pang mga naunang mga mananahan sa lalawigan ay ang mga Tingguian, o mga Itneg.
Noong 1598, isang kampamyentong Kastila ang itinatag sa Bangued upang ipagtanggol ang mga Ilokanong Kristiyano mula sa mga paglusob ng mga Tingguian. Dati itong tinawag na El Abra de Vigan o ang Bukana ng Vigan. Noong pananakop ng mga Ingles sa Pilipinas, nagtungo si Gabriela Silang sa Abra kasama ang mga kawal nito galing Ilokos at itinuloy ang pag-aaklas na sinimulan ng napaslang niyang asawang si Diego Silang. Nahuli siya at binitay ng mga Kastila noong 1763.
Heograpiya[baguhin | baguhin ang batayan]
Pampolitika[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang Abra ay nahahati sa 27 mga bayan.
| Bayan | Bilang ng mga Barangay |
Sukat | Populasyon (2010) |
(per km²) |
|---|---|---|---|---|
| Bangued | 31 | 105.70 | 51,865 | 415.7 |
| Boliney | 8 | 216.92 | 4,063 | 18.7 |
| Bucay | 21 | 107.17 | 17,127 | 167.7 |
| Bucloc | 4 | 63.77 | 2,176 | 34.1 |
| Daguioman | 4 | 114.37 | 1,715 | 15.0 |
| Danglas | 7 | 156.02 | 4,734 | 30.3 |
| Dolores | 15 | 47.45 | 11,499 | 242.3 |
| La Paz | 12 | 51.41 | 14,882 | 289.5 |
| Lacub | 6 | 295.30 | 2,977 | 10.1 |
| Lagangilang | 17 | 101.44 | 13,824 | 136.3 |
| Lagayan | 6 | 215.97 | 4,477 | 20.7 |
| Langiden | 6 | 116.29 | 3,170 | 27.3 |
| Licuan-Baay (Licuan) | 11 | 256.42 | 4,864 | 19.0 |
| Luba | 8 | 148.27 | 6,391 | 43.1 |
| Malibcong | 12 | 283.17 | 3,807 | 13.4 |
| Manabo | 11 | 110.95 | 10,756 | 96.9 |
| Peñarrubia | 9 | 38.29 | 6,544 | 170.9 |
| Pidigan | 15 | 49.15 | 11,528 | 234.5 |
| Pilar | 19 | 66.10 | 9,908 | 149.9 |
| Sallapadan | 9 | 128.62 | 5,985 | 46.5 |
| San Isidro | 9 | 48.07 | 4,888 | 101.7 |
| San Juan | 19 | 64.08 | 10,546 | 164.6 |
| San Quintin | 6 | 66.59 | 5,233 | 78.6 |
| Tayum | 11 | 61.14 | 13,940 | 228.0 |
| Tineg | 10 | 744.80 | 4,668 | 6.3 |
| Tubo | 10 | 409.87 | 5,719 | 14.0 |
| Villaviciosa | 8 | 102.93 | 5,377 | 52.2 |
Tignan din[baguhin | baguhin ang batayan]
Mga Sanggunian[baguhin | baguhin ang batayan]
- ↑ "Province: Abra". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
- ↑ https://psa.gov.ph/sites/default/files/Table%202.%20%20Updated%20Annual%20Per%20Capita%20Poverty%20Threshold%2C%20Poverty%20Incidence%20and%20Magnitude%20of%20Poor%20Population%20with%20Measures%20of%20Precision%2C%20by%20Region%20and%20Province_2015%20and%202018.xlsx; petsa ng paglalathala: 4 Hunyo 2020; tagapaglathala: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas.
- ↑ Census of Population (2015). "Cordillera Administrative Region (CAR)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
- ↑ Census of Population and Housing (2010). "Cordillera Administrative Region (CAR)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
- ↑ Censuses of Population (1903–2007). "Cordillera Administrative Region (CAR)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.
- ↑ "Province of Abra". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.
- ↑ Dalby, Andrew (2004-02-18). Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More Than 400 Languages. Columbia University Press. pa. 264. ISBN 978-0-231-11569-8.
- ↑ Tryon, Darrell T. (1994). Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies. Ratzlow-Druck. pa. 171. ISBN 3-11-012729-6.
- ↑ http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2002/pr0234tx.html
- ↑ "Poverty incidence (PI):". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. Nakuha noong 28 December 2020.
- ↑ https://psa.gov.ph/sites/default/files/NSCB_LocalPovertyPhilippines_0.pdf; petsa ng paglalathala: 29 Nobyembre 2005; tagapaglathala: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas.
- ↑ https://psa.gov.ph/sites/default/files/2009%20Poverty%20Statistics.pdf; petsa ng paglalathala: 8 Pebrero 2011; tagapaglathala: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas.
- ↑ https://psa.gov.ph/sites/default/files/Table%202.%20%20Annual%20Per%20Capita%20Poverty%20Threshold%2C%20Poverty%20Incidence%20and%20Magnitude%20of%20Poor%20Population%2C%20by%20Region%20and%20Province%20%20-%202006%2C%202009%2C%202012%20and%202015.xlsx; petsa ng paglalathala: 27 Agosto 2016; tagapaglathala: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas.
- ↑ https://psa.gov.ph/sites/default/files/Table%202.%20%20Annual%20Per%20Capita%20Poverty%20Threshold%2C%20Poverty%20Incidence%20and%20Magnitude%20of%20Poor%20Population%2C%20by%20Region%20and%20Province%20%20-%202006%2C%202009%2C%202012%20and%202015.xlsx; petsa ng paglalathala: 27 Agosto 2016; tagapaglathala: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas.
- ↑ https://psa.gov.ph/sites/default/files/Table%202.%20%20Annual%20Per%20Capita%20Poverty%20Threshold%2C%20Poverty%20Incidence%20and%20Magnitude%20of%20Poor%20Population%2C%20by%20Region%20and%20Province%20%20-%202006%2C%202009%2C%202012%20and%202015.xlsx; petsa ng paglalathala: 27 Agosto 2016; tagapaglathala: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas.
- ↑ https://psa.gov.ph/sites/default/files/Table%202.%20%20Updated%20Annual%20Per%20Capita%20Poverty%20Threshold%2C%20Poverty%20Incidence%20and%20Magnitude%20of%20Poor%20Population%20with%20Measures%20of%20Precision%2C%20by%20Region%20and%20Province_2015%20and%202018.xlsx; petsa ng paglalathala: 4 Hunyo 2020; tagapaglathala: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas.
Kawing panlabas[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang lathalaing ito na tungkol sa Pilipinas ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.