Cebu: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
m Inalis ang binago ni 112.209.52.14, ibinalik sa huling bersyon ni Legobot
Mananaliksik (usapan | ambag)
8,947 edit
dagdag
Linya 26: Linya 26:
Kilala ang Cebu dahil sa mga pook nito na may katangian ng isang pulong tropikal gaya ng mga talampas, mga malalawak na dalampasigan. Karamihan din sa Cebu ay maburol, at mabundok hanggang patungo sa hilaga, at patimog ng pulo. Ang pinakamataas na pook sa Cebu ay umaabot sa 1,000 metro. Matatagpuan ang mga kapatagan sa lungsod [[Bogo, Cebu|Bogo]] at sa mga bayan [[San Remigio, Cebu|San Remigio]], [[Medellin, Cebu|Medellin]], at [[Daanbantayan, Cebu|Daanbantayan]], at sa hilagang rehiyon ng lalawigan.
Kilala ang Cebu dahil sa mga pook nito na may katangian ng isang pulong tropikal gaya ng mga talampas, mga malalawak na dalampasigan. Karamihan din sa Cebu ay maburol, at mabundok hanggang patungo sa hilaga, at patimog ng pulo. Ang pinakamataas na pook sa Cebu ay umaabot sa 1,000 metro. Matatagpuan ang mga kapatagan sa lungsod [[Bogo, Cebu|Bogo]] at sa mga bayan [[San Remigio, Cebu|San Remigio]], [[Medellin, Cebu|Medellin]], at [[Daanbantayan, Cebu|Daanbantayan]], at sa hilagang rehiyon ng lalawigan.


Ang [[Lungsod ng Cebu]] ang kabiserang lungsod, ang pinakamatandang lungsod sa Pilipinas, na bahagi ng [[Kalakhang Cebu[[ kasama ang anim na iba pang mga lungsod ng [[Lungsod ng Carcar]], [[Lungsod ng Danao]], [[Lungsod ng Lapu-Lapu]], [[Lungsod ng Mandaue]], [[Bogo, Cebu|Bogo]], at [[Lungsod ng Talisay]], at anim pang mga bayan.
Ang [[Lungsod ng Cebu]] ang kabiserang lungsod, ang pinakamatandang lungsod sa Pilipinas, na bahagi ng [[Kalakhang Cebu]] kasama ang anim na iba pang mga lungsod ng [[Lungsod ng Carcar]], [[Lungsod ng Danao]], [[Lungsod ng Lapu-Lapu]], [[Lungsod ng Mandaue]], [[Bogo, Cebu|Bogo]], at [[Lungsod ng Talisay]], at anim pang mga bayan.


Isa ang Cebu sa pinakamaunlad na lalawigan sa Pilipinas, at ang sentro ng kalakalan, komersyo, edukasyon, at industriya sa gitna, at timog na bahagi ng Pilipinas. Maraming mga otel, casino, mga ''beaches'', at iba pang pook pasyalan ang matatagpuan sa lalawigan.
Isa ang Cebu sa pinakamaunlad na lalawigan sa Pilipinas, at ang sentro ng kalakalan, komersyo, edukasyon, at industriya sa gitna, at timog na bahagi ng Pilipinas. Maraming mga otel, casino, mga ''beaches'', at iba pang pook pasyalan ang matatagpuan sa lalawigan.
Linya 33: Linya 33:


Ang katutubong pangalan para sa lugar ay ''Sugbo''. Ang pangalang ''Cebú'' ay isang pagka-[[Wikang Kastila|Kastila]] ng orihinal na katutubong pangalan, na sinimulang gamitin noong pagdating ni [[Miguel Lopez de Legazpi]] sa [[Pilipinas]]. Ang unang ipinangalan ni Legazpi sa Cebu ay '''San Miguel''' ngunit ito ay muli niyang binago nang nakita niya ang '''Santo Niño''' na ibinigay ni [[Fernando de Magallanes]] sa mga Sebwano kaya ginawa niya itong '''La Ciudad del Santísimo Nombre de Jesús'''.
Ang katutubong pangalan para sa lugar ay ''Sugbo''. Ang pangalang ''Cebú'' ay isang pagka-[[Wikang Kastila|Kastila]] ng orihinal na katutubong pangalan, na sinimulang gamitin noong pagdating ni [[Miguel Lopez de Legazpi]] sa [[Pilipinas]]. Ang unang ipinangalan ni Legazpi sa Cebu ay '''San Miguel''' ngunit ito ay muli niyang binago nang nakita niya ang '''Santo Niño''' na ibinigay ni [[Fernando de Magallanes]] sa mga Sebwano kaya ginawa niya itong '''La Ciudad del Santísimo Nombre de Jesús'''.

==Heograpiya==

Matatagpuan ang Cebu sa silangan ng [[Negros (pulo)|Negros]], sa kanluran ng mga pulo ng [[Leyte (pulo)|Leyte]] at [[Bohol (pulo)|Bohol]]. Isang mahabang makitid na pulo ang Cebu na may habang {{convert|225|km}} mula hilaga hanggang timog, na napalilibutan ng 167 maliliit na mga kapuluan, kasama na ang [[Mactan]], [[Pulo ng Bantayan|Bantayan]], [[Pulo ng Malapascua|Malapascua]], [[Kapuluan ng Olango|Olango]] at ang [[Kapuluan ng Camotes]]. May makitid na dalampasigan, talampas na apog at mga patag na baybayin ang Cebu. Mayroon din mga bulubundukin mula hilaga hanggang timog sa kahabaan ng pulo.

Nasa {{convert|1000|m}} ang pinakamataas na bundok ng Cebu. Ang kapatagan ay matatagpuan sa lungsod ng [[Bogo, Cebu|Bogo]] at sa mga bayan ng [[San Remigio, Cebu|San Remigio]], [[Medellin, Cebu|Medellin]] at [[Daanbantayan, Cebu|Daanbantayan]] at sa hilagang rehiyon ng lalawigan.

===Klima===
Tropikal ang klima ng lalawigan ng Cebu. May dalawang panahon sa Cebu, ang tag-araw at ang tag-ulan.<ref name="PAGASA">[http://kidlat.pagasa.dost.gov.ph/cab/statfram.htm] Weather</ref> Kadalasang tuyo at maaraw sa kabuuan ng taon na may kalat kalat na pag-ulan sa mga buwan ng Hunyo hanggang Disyembre. Ang lalawigan ng Cebu ay kadalasang dinadaan ng isang bagyo lamang o minsan naman ay wala.

Higit na inuulan ang hilagang Cebu (mula:[[Pulo ng Bantayan]] hanggang [[Lungsod ng Mandaue]].<ref name="PAGASA"/>

Umaaabot sa {{convert|36|C|F}} mula Marso hanggang Mayo ang temperatura sa Cebu, hanggang sa pinakamababang {{convert|18|C|F}} sa mga bulubundukin tuwing tag-ulan. Pangkaraniwang {{convert|24|to|34|C|F}} ang temperatura sa Cebu, at hindi gaanong nagbabago maliban na lamang sa buwan ng Mayo, kung saan naitatala ang pinakamainit na temperatura. Pangkaraniwang 70-80 bahagdan ang
kahalumigmigan ng Cebu.<ref>{{cite web | url=http://www.guidetocebu.com/information/weather.html| title=Guide to Cebu-Weather in Cebu www.guidetocebu.com}}</ref>


== Demograpiya ==
== Demograpiya ==
Linya 55: Linya 69:
== Pulitika ==
== Pulitika ==
=== Mga Lungsod ===
=== Mga Lungsod ===
[[File:Ph fil cebu.png|thumb|Mapang pulitikal ng Cebu|280px]]
<table border="0"><tr>
<table border="0"><tr>
<td valign="top">
<td valign="top">

Pagbabago noong 14:32, 5 Agosto 2013

Cebu
Lalawigan
Lalawigan ng Cebu
Watawat ng Cebu
Watawat		Opisyal na sagisag ng Cebu
Sagisag
Mapa ng Pilipinas na magpapakita ng lalawigan ng Cebu
Mapa ng Pilipinas na magpapakita ng lalawigan ng Cebu
Map
Mga koordinado: 10°19'N, 123°45'E
Bansa Pilipinas
RehiyonGitnang Kabisayaan
KabiseraLungsod ng Cebu
Pagkakatatag6 Agosto 1569 (Huliyano)
Pamahalaan
 • UriSangguniang Panlalawigan
 • GobernadorGwendolyn García
 • Manghalalal3,082,621 na botante (2019)
Lawak
 [1]
 • Kabuuan4,943.72 km2 (1,908.78 milya kuwadrado)
Populasyon
 (senso ng 2020)
 • Kabuuan3,325,385
 • Kapal670/km2 (1,700/milya kuwadrado)
 • Kabahayan
662,639
Ekonomiya
 • Kaurian ng kitaika-1 klase ng kita ng lalawigan
 • Antas ng kahirapan14.76% (2018)[2]
 • Kita₱4,537,572,289.46 (2020)
 • Aset₱213,005,752,235.55 (2020)
 • Pananagutan₱4,734,292,034.79 (2020)
 • Paggasta₱2,224,994,121.74 (2020)
Pagkakahating administratibo
 • Mataas na urbanisadong lungsod2
 • Lungsod4
 • Bayan47
 • Barangay1,203
 • Mga distrito8†
Sona ng orasUTC+8 (PST)
Kodigo postal
6000–6053
PSGC
072200000
Kodigong pantawag32
Kodigo ng ISO 3166PH-CEB
Klimatropikal na klima
Mga wikaSebwano
Wikang Porohanon
Wikang Bantayanon
Websaythttp://www.cebu.gov.ph/

Ang Cebu ay isang lalawigan ng Pilipinas na matatagpuan sa Rehiyon ng Gitnang Visayas. Ang kabisera nito ay ang Lungsod ng Cebu. Isang mahabang mapayat na pulo ang Cebu na may habang 225 kilometro (140 milya) mula sa hilaga hanggang timog, at napapalibutan ng 167 na kalapit na maliliit na mga pulo, na kinabibilangan ng Pulo ng Mactan, Pulo ng Bantayan, Pulo ng Malapascua, Pulo ng Olango, at ang mga Pulo ng Camotes. Sa daan-daang mga pulo nito, ang iba dito ay hindi tinitirhan na naging dahilan upang maging tanyag ang mga ito sa mga turista.

Kilala ang Cebu dahil sa mga pook nito na may katangian ng isang pulong tropikal gaya ng mga talampas, mga malalawak na dalampasigan. Karamihan din sa Cebu ay maburol, at mabundok hanggang patungo sa hilaga, at patimog ng pulo. Ang pinakamataas na pook sa Cebu ay umaabot sa 1,000 metro. Matatagpuan ang mga kapatagan sa lungsod Bogo at sa mga bayan San Remigio, Medellin, at Daanbantayan, at sa hilagang rehiyon ng lalawigan.

Ang Lungsod ng Cebu ang kabiserang lungsod, ang pinakamatandang lungsod sa Pilipinas, na bahagi ng Kalakhang Cebu kasama ang anim na iba pang mga lungsod ng Lungsod ng Carcar, Lungsod ng Danao, Lungsod ng Lapu-Lapu, Lungsod ng Mandaue, Bogo, at Lungsod ng Talisay, at anim pang mga bayan.

Isa ang Cebu sa pinakamaunlad na lalawigan sa Pilipinas, at ang sentro ng kalakalan, komersyo, edukasyon, at industriya sa gitna, at timog na bahagi ng Pilipinas. Maraming mga otel, casino, mga beaches, at iba pang pook pasyalan ang matatagpuan sa lalawigan.

Pangalan

Ang katutubong pangalan para sa lugar ay Sugbo. Ang pangalang Cebú ay isang pagka-Kastila ng orihinal na katutubong pangalan, na sinimulang gamitin noong pagdating ni Miguel Lopez de Legazpi sa Pilipinas. Ang unang ipinangalan ni Legazpi sa Cebu ay San Miguel ngunit ito ay muli niyang binago nang nakita niya ang Santo Niño na ibinigay ni Fernando de Magallanes sa mga Sebwano kaya ginawa niya itong La Ciudad del Santísimo Nombre de Jesús.

Heograpiya

Matatagpuan ang Cebu sa silangan ng Negros, sa kanluran ng mga pulo ng Leyte at Bohol. Isang mahabang makitid na pulo ang Cebu na may habang 225 kilometro (140 mi) mula hilaga hanggang timog, na napalilibutan ng 167 maliliit na mga kapuluan, kasama na ang Mactan, Bantayan, Malapascua, Olango at ang Kapuluan ng Camotes. May makitid na dalampasigan, talampas na apog at mga patag na baybayin ang Cebu. Mayroon din mga bulubundukin mula hilaga hanggang timog sa kahabaan ng pulo.

Nasa 1,000 metro (3,300 tal) ang pinakamataas na bundok ng Cebu. Ang kapatagan ay matatagpuan sa lungsod ng Bogo at sa mga bayan ng San Remigio, Medellin at Daanbantayan at sa hilagang rehiyon ng lalawigan.

Klima

Tropikal ang klima ng lalawigan ng Cebu. May dalawang panahon sa Cebu, ang tag-araw at ang tag-ulan.[3] Kadalasang tuyo at maaraw sa kabuuan ng taon na may kalat kalat na pag-ulan sa mga buwan ng Hunyo hanggang Disyembre. Ang lalawigan ng Cebu ay kadalasang dinadaan ng isang bagyo lamang o minsan naman ay wala.

Higit na inuulan ang hilagang Cebu (mula:Pulo ng Bantayan hanggang Lungsod ng Mandaue.[3]

Umaaabot sa 36 °C (97 °F) mula Marso hanggang Mayo ang temperatura sa Cebu, hanggang sa pinakamababang 18 °C (64 °F) sa mga bulubundukin tuwing tag-ulan. Pangkaraniwang 24 hanggang 34 °C (75 hanggang 93 °F) ang temperatura sa Cebu, at hindi gaanong nagbabago maliban na lamang sa buwan ng Mayo, kung saan naitatala ang pinakamainit na temperatura. Pangkaraniwang 70-80 bahagdan ang kahalumigmigan ng Cebu.[4]

Demograpiya

Panitikang Cebuano

Pangunahing artikulo: Panitikang Cebuano

Mga Wika

Katutubong wika sa Cebu ang Wikang Cebuano. Sinasalita ito sa halos lahat ng bahagi ng mga kapuluan sa Gitnang Bisayas, kasama ang mga lalawigan ng Bohol, kanlurang Leyte, Negros; sa ilang bahagi ng sa katimugang Pilipinas kasama ang Bukidnon, Agusan, Surigao, Davao, Cotabato, at Zamboanga del Sur. May mga pagkakaibang makikita sa mga salita sa maraming bahagi subalit ang pagkakakaiba ay bahagya lamang.[5] May tinatayang 20 milyong tagapagsalita ng Cebuano.[6] Mahusay din manalita ang mga Cebuano ng ibang katutubong wika sa Pilipinas gaya ng Tagalog at iba pang mga wikang Bisaya gaya ng Hiligaynon, at Waray-Waray.

Sa mga Pulo ng Camotes, isang katutubong wikang kaugnay ng Waray-Waray ang tinatawag na Porohon ang sinasalita doon.

sa Santa Rosa, Ang Bisayang Bantayan ang sinasalita.

Ang Wikang Kastila ang kadalasang sinasalita ng mga mestizo, at sa mga pamayanang Kastila. Ang lalawigan ng Cebu ang kauna-unahang lalawigan naimpluwensyahan ng mga Kastila bago inilipat ang kabisera sa Maynila. Ang Wikang Ingles ang salitang ginagamit sa larangan ng edukasyon, media, komersyo, kalakalan at pamahalaan; at ang Wikang Intsik ay sinasalita naman sa mga pamayanang Tsino.

Relihiyon

Ang Nuestra Señora de Guadalupe ang patron ng Cebu. Subalit karamihan sa mga Cebuano ay nagsasabing ang Santo Niño de Cebu, Ang Banal na Batang Jesus ang kanilang santong patron Ang Estatwa nito ay matatagpuan sa Basilica Minore del Santo Niño. Ang San Nicholas de Tolentino ay ang pinakalumang simbahan ngunit bahagyang nasira noong panahon ng digmaan. Ito ang orihinal na pook kung saan unang dumaong at itinayo ng mga Kastila ang Krus bago ito inilipat sa kasalukuyang pook nito sa Basilika.

Pulitika

Mga Lungsod

Mapang pulitikal ng Cebu

Mga Bayan


Tingnan din

Mga Sanggunian

  1. ↑ "Province: Cebu". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ "Updated Annual Per Capita Poverty Threshold, Poverty Incidence and Magnitude of Poor Population with Measures of Precision, by Region and Province: 2015 and 2018". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 4 Hunyo 2020.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ 3.0 3.1 [1] Weather
  4. ↑ "Guide to Cebu-Weather in Cebu www.guidetocebu.com".
  5. ↑ Resil Mojares, Cebuano Literature: A Survey of Bibliography with Finding List (Cebu City: University of San Carlos, 1975), p. 5.
  6. ↑ "Languages Cebuano language of Philippines". Ethnologue.com.

Pilipinas Ang lathalaing ito na tungkol sa Pilipinas ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

Padron:Link FA

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cebu&oldid=1362312"